زمینهای رها شده


امروزه زمین ها و املاک مختلفی وجود دارد که مالک خاصی ندارند. معرفی اموال و زمین به ستاد اجرایی می تواند سرنوشت زمین و اموال متروکه را مشخص کند و از هدر رفتن آن توسط افراد سودجو جلوگیری کند. آشنایی با قوانین این موارد به درک بهتر احکام کمک می کند. در ادامه قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم.

ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره) چگونه نهادینه شده است؟

در خصوص معرفی اراضی بایر به ستاد اجرایی ابتدا باید با این ستاد آشنایی کلی داشت. این ستاد یکی از سازمان های دولتی است که جزء سازمان های شبه دولتی طبقه بندی می شود. ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره) تحت نظارت و کنترل نهاد رهبری است. یعنی دولت اختیار لازم برای دخالت در امور این ستاد را ندارد. تاریخ تشکیل و تأسیس این ستاد به سال 1368 برمی گردد که دستور تشکیل این ستاد از سوی حضرت امام خمینی (ره) صادر شده است. امروز این ستاد وظیفه مهمی دارد. اداره کل اموال و داراییهایی که در اختیار ولی فقیه است طبق اصل 49 قانون اساسی بر عهده رهبر است. به طور کلی حوزه فعالیت این سازمان به دو بخش امور خیریه و امور اقتصادی تقسیم می شود.

آشنایی با اصل 49 قانون اساسی

مبنای اصلی معرفی اراضی بایر مربوط به اصل 49 قانون اساسی است. بر اساس این قانون، دولت موظف است تمام اموالی که از طریق ربا، غصب، رشوه، دزدی، قمار، انواع سوء استفاده ها، معاملات غیرقانونی، ایجاد اماکن فساد و فحشا و ... به دست می آید را تصرف کند. سپس این اموال را به صاحبان اصلی ملک برگردانید. در برخی موارد با وجود معرفی اراضی بایر و سایر املاک، مالک اصلی آنها مشخص نیست. در چنین مواردی ملک به بیت المال داده می شود. در مجموع اجرای این حکم و احکام مشابه با تحقیق و تفحص از مراجع قضایی ذیربط، انجام تحقیقات فراوان و با رعایت کامل موازین شرعی توسط نهادهای مسئول انجام می شود.

برخورد ستاد اجرایی با وضعیت اموال و زمین های متروکه چگونه است؟

در مجموع ستاد اجرایی فرمان امام حق مداخله و تصرف در کلیه اموال را طبق اصل 49 قانون اساسی دارد. این ستاد مدیریت این ملک را بر عهده دارد. بنابراین یکی از قوی ترین مراکز اقتصادی کشور است.

امروزه دارایی های این ستاد بسیار متنوع بوده و تعداد زیادی شرکت در حوزه املاک، صنعت، نفت و گاز و ... را شامل می شود. طبق قوانین موجود تمامی درآمدهای این ستاد صرف امور مربوط به بنیاد شهید، ایثارگران، مسکن، بهزیستی و موارد مشابه می شود.

شناسایی و معرفی اراضی بایر به ستاد اجرایی

کلیه املاک خالی که مالک خاصی ندارند مورد رسیدگی ستاد اجرایی قرار می گیرند. از آنجایی که این اموال ممکن است مورد سوء استفاده غیرقانونی قرار گیرند، با معرفی آنها، مراحل شناسایی و توقیف آنها طبق قانون انجام می شود. فرآیند به دست آوردن املاک بدون مالک

مراحل کلی معرفی جای خالی به این صورت است که ابتدا از روش های مختلفی مانند نصب بنر یا سایر روش های اطلاع رسانی عمومی برای شناسایی مالک استفاده می شود.

پس از چندین بار اطلاع رسانی و اخطار عمومی، در صورت عدم یافتن مالک یا وارث برای زمین و سایر املاک، مراتب به واحدهای قضایی ناحیه اعلام می شود. در نهایت با حکم دادگاه، زمین و ملک مورد نظر به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) معرفی می شود. پس از این مرحله، تعیین تکلیف زمین توسط ستاد اجرایی انجام می شود.

امروزه موارد مختلفی در رابطه با زمین و سایر املاک متعلق به افراد مقیم خارج وجود دارد. بر اساس قوانین حاکم، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) نیز حق تصمیم گیری در مورد این املاک را دارد.

گاهی پس از معرفی زمین‌های خالی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این زمین‌ها متعلق به افرادی است که قبل از پایان جنگ ایران را ترک کرده‌اند. در برخی موارد وکیل یا وارثی برای پیگیری پرونده معرفی نمی شود. لذا این ملک در اختیار ستاد اجرایی است. پس از کسر مطالبات دولت از اموال، مابقی در حسابی نگهداری می شود تا زمانی که وکیل یا وارث قانونی معرفی شود.