شرایط متقاضی سرپرستی:
ماده 5 - در این قانون اشخاصی که شرایط درخواست سرپرستی اطفال و نوجوانان مشمول این قانون را دارند فهرست می‌کند:
الف - زن و شوهری که پنج سال از ازدواجشان گذشته و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط بر اینکه حداقل یکی از آنها بالای سی سال سن داشته باشد.
ب- زن و شوهر دارای فرزند مشروط بر اینکه حداقل یکی از آنها بالای سی سال باشد.
ج- دختران و زنان مجرد در صورتی که حداقل سی سال تمام باشند حق انحصاری سرپرستی زنان را خواهند داشت.
تبصره 1 - در صورتی که طبق نظر سازمان پزشکی قانونی امکان فرزندآوری برای زوجین وجود نداشته باشد، متقاضیان از مهلت پنج ساله موضوع بند (الف) این ماده مستثنی هستند.
تبصره ۲ – در صورتی که خواهان‌های سرپرستی از بستگان اطفال یا نوجوانان باشند، دادگاه می‌تواند با جلب نظر سازمان و رعایت مصلحت طفل و نوجوان، آنان را از شرایط مقرر در این ماده مستثنی کند.
تبصره 3 - اولویت در پذیرش ولایت با زن و شوهر بدون فرزند، سپس زن و دختر بدون شوهر بدون فرزند و در نهایت زن و شوهر دارای فرزند است.
تبصره 4 - متقاضیان کمتر از پنجاه سال سن نسبت به متقاضیانی که پنجاه سال به بالا دارند در شرایط مساوی اولویت دارند.
تبصره 5 - در مواردی که زن و شوهر متقاضی سرپرستی هستند، درخواست باید مشترکاً توسط آنها تنظیم و ارائه شود.
ماده 6- در همین قانون شرایط افرادی که می توانند برای سرپرستی اطفال و نوجوانان (اشخاص مذکور در ماده 5) اقدام کنند، ذکر شده است.
الف- اصرار بر انجام واجبات و ترک محرّمات
ب- عدم محکومیت کیفری مؤثر طبق مقررات قانون مجازات اسلامی
ج- تمکن مالی
د- عدم وجود سنگ
ه- سلامت جسمی و روانی و توانایی عملی لازم برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی.
و عدم اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل
صلاحیت اخلاقی
ح- عدم ابتلا به بیماری های مسری یا صعب العلاج
ط- اعتقاد به یکی از ادیان مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
تبصره 1- رعایت اشتراک شرعی بین ولی و افراد تحت قیمومت الزامی است. دادگاه صالح با رعایت مصالح اطفال و نوجوانان غیر مسلمان، سرپرستی آنان را به خواهان مسلمان محول می کند.
تبصره 2- در صورتی که متقاضی سرپرستی ادعای یافتن فرزند را داشته باشد و ادعای وی در دادگاه ثابت شود، در صورت داشتن شرایط مندرج در این قانون برای سرپرستی، در اولویت سرپرستی قرار می گیرد. شرایط کودک یا نوجوان:
ماده 8 - این قانون شرایط اطفال و نوجوانان واجد شرایط تحت سرپرستی را توضیح داده است.
سپردن سرپرستی موضوع این قانون در صورتی مجاز است که دارای یکی از شرایط زیر باشند:
الف- شناخت هیچ یک از پدران و مادران و اجداد آنها ممکن نیست.
ب- پدر، مادر، جد و وصی منصوب از طرف ولی آنها در قید حیات نباشند.
ج - افرادی که سرپرستی آنها به تصمیم مرجع ذیصلاح به سازمان محول شده و تا دو سال از تاریخ سپردن به سرپرستی خود به پدر یا مادر یا جد یا قیم منصوب از سوی ولی قهری مراجعه نکرده باشند. سازمان.
د- هیچ یک از پدران و مادران و اجداد آنها و ولی منصوب از طرف ولی قهری دارای صلاحیت ولایت نیستند و به تشخیص دادگاه صالح حتی با اضافه شدن قیم یا ناظر نیز نمی توان به این امر رسید.
تبصره 1- در صورت درخواست پدر یا مادر یا جد طفل یا نوجوان و قیم منصوب از طرف ولی قهری دادگاه در صورتی که آنها را واجد شرایط لازم بداند حتی با اضافه شدن قیم یا ناظر و در صورتی که آنها کودک یا نوجوان را به فساد جدی تهدید نمی کنند. پس از جلب نظر سازمان، با رعایت حق حضانت مادر و اولویت آن بر استرداد آنها، حکم صادر می کند، در غیر این صورت حکم سرپرستی باقی می ماند.
تبصره 2- در صورت وجود اقارب طبقه دوم و تقاضای هر یک و وجود شرایط، کفالت به او محول می شود و در صورت تعدد تقاضا و یکی بودن شرایط متقاضیان، قیم به قید قرعه انتخاب می شود. در صورت عدم وجود خویشاوندان طبقه دوم، به این ترتیب بین اقارب طبقه سوم انجام می شود.
علاوه بر موارد مذکور، ماده 9 این قانون شرایط سنی اطفال و نوجوانان تحت سرپرستی را تعیین کرده است: کلیه اطفال و نوجوانان صغیر و همچنین بزرگسالان زیر شانزده سال که به تشخیص دادگاه فاقد رشد یا نیاز به سرپرستی بوده و در صورت دارا بودن شرایط مندرج در ماده (۸) این قانون مشمول قانون خواهند شد.چشم انداز این قانون
مراحل درخواست سرپرستی:
افرادی که شرایط سرپرستی کودکان و نوجوانان را دارند باید درخواست خود را برای درخواست سرپرستی به سازمان بهزیستی ارائه کنند. سازمان بهزیستی موظف است ظرف 2 ماه پس از اعلام نظر کارشناس درخواست سرپرستی را به دادگاه صالح تقدیم کند. دادگاه در صورت احراز شرایط کفالت، حکم سرپرستی موقت شش ماهه را صادر می کند. پس از مدت شش ماه دادگاه حکم سرپرستی صادر می کند. (ماده 11 قانون مذکور)
شایان ذکر است در صورتی که متقاضی سرپرستی بخشی از اموال و حقوق مالی خود را به مالکیت طفل منتقل کند که نوع و میزان آن توسط دادگاه بدوی تعیین می شود، دادگاه حکم سرپرستی صادر می کند. (ماده 14 قانون مذکور)