وقتی راه فراری نیست!
حجتی البته با اشاره به سخت گیری قانون برای مرتکبان جرایم خاص و افراد مجرب می گوید: یادمان باشد قانونگذار در زمان خودش سخت گیری زیادی دارد و برای هر جرمی اینقدر مطالب و اظهار نظر نمی گذارد. " برای مثال، فرض کنید شخصی مرتکب جرمی علیه امنیت داخلی یا خارجی شده است. حبس چنین فردی مسلماً قابل اجرا است و او حتی نباید به «مجازات جایگزین حبس» فکر کند. همچنین فردی که مرتکب چندین جنایت عمدی شده که حداقل یکی از آنها بیش از شش ماه حبس دارد، باید به فکر تحمل حبس خود باشد نه مجازات های دیگر!
وی می افزاید: یکی دیگر از مواردی که مجازات جایگزین حبس وجود ندارد، زمانی است که فردی مرتکب جرم عمدی شده که مجازات قانونی آن بیش از یک سال حبس است و این مدت پس از تخفیف به کمتر از یک سال کاهش یافته است؛ در صورتی که مجازات حبس در نظر گرفته شود. " در این شرایط نیز دادگاه نمی تواند مجازات جایگزین حبس را تعیین کند.
این حقوقدان به ترکیب مجازات های جایگزین با سایر مجازات ها اشاره می کند و می گوید: البته گاهی پیش می آید که مجرم علاوه بر حبس به مجازات های دیگری نیز محکوم شود که در این صورت دادگاه می تواند حکم به حبس جایگزین و در عین حال مجازات نیز بدهد. . دوباره بدوید
«اصلاح مجرم» هدف قانونگذار است
وی افزود: اگر بدانیم که هدف قانون از مجازات چیزی جز اصلاح مجرمان نیست، دلیل شکل‌گیری برخی قوانین را راحت‌تر می‌توان فهمید. مثلاً وقتی دادگاه مجازات مجرمی را به حبس تقلیل می دهد یا آن را به مجازات دیگری محکوم می کند، معمولاً از او می خواهد که رفتارش را اصلاح کند، در غیر این صورت برخورد او با او شدیدتر می شود.
او می گوید: «فرض کنید دادگاه مجازات «اصلاح رفتار» را برای مجرم در نظر بگیرد. به این ترتیب چون بار اول است قاضی می تواند حتی نصف مجازات را برای محکوم ببخشد اما در صورت عدم اجرای حکم قاضی قاضی مجازات را تشدید می کند و در صورت تکرار جرم حبس. منتظر متخلف خواهد بود بدیهی است محکوم له موظف است تغییرات حین صدور حکم را از قبیل تغییر شغل و محل سکونت که مانع یا مانع اجرای حکم می شود به قاضی اجرای احکام اطلاع دهد.
دوره مراقبت به چه معناست؟
وی ادامه می دهد: گفتیم یکی از گزینه های جایگزین حبس «دوره مراقبت» است. دوره مراقبت دوره ای است که در آن مجرم رفتار خود را همانطور که در «تعویق مراقبت» توضیح داده شده تغییر می دهد. در «تعویق حضانت» تا زمانی که محکوم علیه با انجام برخی وظایف (مانند تغییر رویه، اصلاح رفتار و ...) به دادگاه ثابت کند که اصلاح شده است، حکم به طور موقت اجرا نمی شود. برخی از جرایم شامل تعویق بازداشت عبارتند از: جرایمی که مجازات آنها حداکثر 3 تا 6 ماه حبس است. جرائمی که مجازات آن از 91 روز تا شش ماه حبس است. جرائم غیرعمد از 6 ماه تا یک تا دو سال و جرائم غیرعمد بیش از یک سال تا چهار سال.
کار رایگان به جای زندان
حجتی کار رایگان و خدمات عام المنفعه را جایگزین مناسبی برای حبس می داند و معتقد است ارائه خدمات عمومی رایگان یکی از گزینه های جایگزین حبس است. این کار نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان انجام می شود و حتی افراد مشهور نیز به این مجازات محکوم شده اند و تصاویری از آنها منتشر می شود که مثلاً خیابان ها را جارو می کنند یا در ادارات دولتی و خدماتی مشغول به کار هستند. وی گفت: البته در صورت شاغل بودن فرد محکوم، مجبور نیست بیش از چهار ساعت در روز به صورت رایگان کار کند، اما افراد بیکار به جای حبس می توانند تا هشت ساعت در روز کار کنند. در هر صورت ساعات خدمت در روز نباید مانعی برای امرار معاش متعارف محکوم علیه باشد.
جریمه نقدی به جای حبس
این وکیل دادگستری پرداخت وجه به جای حبس را یکی دیگر از راهکارها معرفی می کند و می گوید: مجازات دیگری که می تواند جایگزین حبس شود، جزای نقدی روزانه است; یعنی محکوم باید از یک هشتم تا یک چهارم درآمد روزانه خود را به عنوان مجازات پرداخت کند. محکوم باید در پایان هر ماه پول به جیب بزند و مجموع جریمه روزانه آن ماه را ظرف مدت 10 روز بپردازد.
محرومیت از حقوق اجتماعی
حجتی می گوید: دادگاه می تواند بسته به نوع جرم و یا نوع مجازاتی که به نظر می رسد بتواند فرد را اصلاح کند، از برخی حقوق اجتماعی خود محروم کند. داوطلب شدن در انتخابات رسمی کشور (مانند رئیس جمهور، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و ...)، عضویت در نهادها و ادارات دولتی و سه قوه، دولت و قضائیه، استخدام به عنوان مدیر مسئول یا سردبیر. وسایل ارتباط جمعی و استفاده از نمادهای دولتی و عناوین افتخاری از جمله حقوق اجتماعی است که ممکن است محکوم از آن محروم شود.، به گفته دادگاه.