چند نکته حقوقی برای تغییر جنسیت
گاهی اوقات افراد به دلایل جنسی به دلایل روانی یا پزشکی می خواهند جنسیت خود را تغییر دهند. دو گروه از افراد بیشتر احتمال دارد که جنسیت خود را تغییر دهند:
تراجنسی:
اگرچه این گروه از نظر پزشکی اختلال جنسی ندارند و بدنشان مطابق با جنسیتشان است، اما از نظر روانی معتقدند که جنسیتشان با بدنشان مطابقت ندارد و باید جنسیتشان تغییر کند. این اختلال یک اختلال روانی است و به دلیل نارضایتی از جنسیت تمایل به تغییر جنسیت دارند.
ترنسجندر یا دوجنسه:
این یک اختلال پزشکی است و در شناسایی هویت جنسی افراد ابهام وجود دارد. آلت تناسلی فرد در وسط قرار دارد و تعلق او به جنس خاصی دقیقاً مشخص نیست.
تغییر جنسیت چیست؟
افرادی که بدن خود را به دلیل یک اختلال روانی یا پزشکی مناسب جنسیت نمی دانند، تغییر جنسیت خواهند داد. این افراد با جراحی به جنسیت مورد نظر تبدیل می شوند. مثلاً اگر زن باشد با تغییر جنسیت مرد می شود و اگر مرد باشد با تغییر جنسیت زن می شود.
شرایط تغییر جنسیت:
صدور پروانه جراحی توسط دادگاه:
تغییر جنسیت می تواند با صدور حکم نهایی دادگاه آغاز شود.
مرجع دادخواست:
متقاضی باید به دفتر خدمات قضایی مراجعه و دادخواست تغییر جنسیت و تغییر نام در شناسنامه ارائه کند. شخص دادخواست را به دادگاه خانواده محل سکونت خود و از طرف اداره ثبت احوال محل ثبت تنظیم می کند. این دعوا یک دعوی حقوقی است و در دادگاه خانواده رسیدگی می شود.
هزینه دادرسی:
این یک دعوی غیر مالی و غیرانتفاعی است. و دارای نرخ ثابت در تمامی مراحل پردازش می باشد.
مراحل جراحی:
الف- تقدیم دادخواست به دفتر خدمات قضایی در جریان رسیدگی و سپس انجام اقدامات پزشکی.
ب- مراجعه به روانپزشک و گذراندن دوره روان درمانی و تایید روانپزشک و انجام آزمایشات لازم و سپس تقدیم دادخواست و ارائه نتایج آزمایشات و تایید روانپزشک به دادگاه.
تشریفات در دادگاه:
خواهان برای تایید وجود اختلال به پزشکی قانونی معرفی می شود.
پس از تایید وجود اختلال جنسی، متقاضی توسط روانپزشک قانونی به روانپزشک معتبر معرفی می شود و دوره روان درمانی را می گذراند.
آزمایشات هورمونی و کاریوتایپ برای اطمینان از عدم وجود اختلال هورمونی یا کروموزومی در فرد انجام می شود.
پس از طی این مراحل، روانپزشک وجود اختلال جنسی را تایید و به پزشکی قانونی ارجاع می دهد.
پس از تایید روانپزشک، پزشکی قانونی تایید و به دادگاه مراجعه می کند.
پس از تایید پزشکی قانونی، دادگاه مجوز تغییر جنسیت و تغییر شناسنامه را صادر می کند.
از چه سنی می توانم برای مجوز جراحی اقدام کنم؟
از سن 18 سالگی که سن قانونی است می توان دادخواست داد.
تأثیر جنسیت جدید بر ازدواج قبلی:
با تغییر جنسیت هر یک از زوجین، ازدواج قبلی خود به خود منحل و از تاریخ تغییر جنسیت باطل می شود. در این صورت نیازی به طلاق یا فسخ نکاح نیست.
تغییر جنسیت و ازدواج و ارث
تغییر جنسیت و ازدواج و ارث
مهریه همسر:
اگر یکی از زوجین تغییر جنسیت داده باشد، دو فرض باید مطرح شود:
تغییر جنسیت بعد از ازدواج و قبل از رابطه جنسی:
در این صورت مهریه ای به زوجه تعلق نمی گیرد و در صورت دریافت مهریه باید آن را مسترد کند.
تغییر جنسیت بعد از ازدواج و رابطه جنسی:
در این صورت مهریه زوجه قبلاً ثابت است و باید پرداخت شود. تغییر جنسیت نیز موجب بطلان حق مکتسبه زوجه نمی شود.
نفقه:
نفقه همسر:
اگر زوجه تغییر جنسیت دهد و مرد شود، حق نفقه او ساقط می شود و نفقه به او تعلق نمی گیرد.
حمایت از کودک:
با تغییر جنسیت زوجین و زن شدن، حق نفقه ساقط نمی شود و همچنان موظف به پرداخت نفقه به فرزندان است.
عدد:
بعد از انحلال نکاح به دلیل تغییر جنسیت و تبدیل مرد به زن یا زن به مرد، اگر بخواهد ازدواج کند نیازی به حفظ او نیست.
ازدواج با جنس جدید:
پس از تغییر جنسیت، فرد می تواند با جنس جدیدی ازدواج کند.
حضانت فرزندان:
برای بررسی حضانت فرزندان پس از تغییر جنسیت والدین، باید دو فرضیه را متمایز کرد:
پدر تغییر جنسیت داده و زن شده است:
در صورتی که جنسیت جدید پدر برای فرزند اثر سوء نداشته باشد، ولایت و حضانت پدر باقی می ماند. اما در صورتی که منجر به ضرر و زیان برای فرزند شود، ولایت و حضانت پدر ساقط می شود.
مادر تغییر جنسیت داده و مرد شده است:
در این صورت مادر با تغییر جنسیت پدر نمی شود و حضانت نخواهد داشتدی کودک اما اگر طفل در حین حضانت عمل شده باشد، در صورتی که آثار نامطلوبی برای طفل داشته باشد، حضانت ساقط می شود. اما اگر ضرری به طفل نرساند، حضانت از طفل سلب نمی شود.
ارث با جنس جدید:
برای تعیین سهم ارث یک شخص از جنس جدید، چند فرض باید متمایز شود:
زن یا شوهر:
با تغییر جنسیت، عقد منحل می شود و از یکدیگر ارث نمی برند.
فرزند ترنس از اموال والدین متوفی:
زمان فوت والدین بر اساس جنسیت محاسبه و پرداخت می شود.
والدین تراجنسیتی دارایی فرزندان:
زمان لقاح کودک بر اساس جنسیت محاسبه و پرداخت می شود.
تراجنسیتی خواهر یا برادر متوفی:
زمان فوت متوفی بر اساس جنسیت محاسبه و پرداخت می شود.
متن نمونه دادخواست تغییر جنسیت
درخواست ها: تغییر جنسیت و تغییر نام در شناسنامه
دلایل و پیوست ها: 1- گواهی پزشکی قانونی مبنی بر تأیید ناتوانی جنسی 2- نتایج آزمایش های هورمونی و کروموزومی
رئیس محترم دادگاه خانواده شهرستان شهرستان …………………………..
سلام؛ با احترام یادآوری می کند؛
ای نجنب با شناختی که از خودم دارم متوجه شدم که خصوصیات روحی بنده هیچ سنخیتی با ظاهر و بدن بنده ندارد و بدن بنده با هویت روحی من مطابقت ندارد. لذا از دادگاه محترم تقاضای صدور مجوز لازم جهت انجام عمل جراحی و تغییر جنسیت و تغییر نام در شناسنامه را دارم.
محل مهر و امضا
مستندات قانونی
بند 18 ماده 4 قانون حمایت از خانواده:
ماده 4- موارد و دعاوی زیر در صلاحیت دادگاه خانواده است:
18. تغییر جنسیت.