جلوگیری از حقوق: حق ارتفاق و حق انتفاع از مهمترین حقوق شناخته شده در فقه است. فرقی نمی کند ملک شما در کدام منطقه از ایران یا حتی جهان واقع شده باشد، در هر صورت تمامی نظام های حقوقی حق انتفاع و حق ارتفاق را به رسمیت شناخته و به رسمیت شناخته اند. حال اگر فردی خارج از چارچوب قانون اقدام به ممانعت از حق کند مرتکب عمل مجرمانه شده و حتی ممکن است به حبس محکوم شود. وکیل دادگستری می تواند در این مورد شاکی را همراهی کند.
ممانعت از حقوق در حقوق ایران
سلب حقوق در قانون مدنی آمده است. این عمل به گونه ای است که شخص دیگری به دلیل شرایط و موقعیتی که دارد، مانع استفاده دیگران از اموال خود می شود. به عنوان مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
وکیل وکالت
شخصی دارای زمین کشاورزی است که زمین آن در نقشه جغرافیایی آنچنان قرار دارد که مالک بعدی زمین برای ورود به زمین خود باید از اولین زمین عبور کند. مثلاً برای عبور شخصی، تراکتور، کمباین و امثال آن باید وارد محوطه زمین اول شخص شوند. این شخص حق دارد در زمین مورد نظر قیام کند. اگر شخص اول بدون دلیل قانونی از این امر جلوگیری کند، حق ارتفاق را زیر پا گذاشته است.
مثال دوم در مورد ملک اجاره ای است. تصور کنید ملکی را از شخص دیگری اجاره کرده اید و طبق قانون حکم تخلیه یا تخلیه وجود ندارد و همچنان طبق قرارداد مجاز به استفاده از ملک هستید. حال اگر موجر به هیچ وجه به شما اجازه ورود به ملک را ندهد، حق انتفاع را زیر پا گذاشته است.
فرق ممانعت از حق با تصرف عدوانی
این دو مقوله با یکدیگر متفاوت هستند اما متاسفانه عموم مردم به دلیل نداشتن اطلاعات حقوقی این دو دسته را با هم اشتباه می گیرند. مصادیق فوق در زمینه سلب حقوق بود. حال تصور کنید شخصی ملک دیگری را تصرف کند و به مالک اجازه استفاده کلی از ملک را ندهد. او در واقع بدون داشتن سند مالکیت و یا دریافت حکم قانونی در این زمینه مدعی مالکیت ملک است.
در جلوگیری از حق، لازم نیست شاکی مالک مال باشد، بلکه شخص به محض داشتن سابقه تصرف کافی است، اما برای شکایت از تصرف عدوانی، شاکی نیاز به ارائه سند مالکیت یا سند دارد. شهود اثبات مالکیت قبلی به این واقعیت اضافه کنید که تصرف عدوانی پرونده پیچیده تری است و اغلب با موضوعات دیگری مانند جعل و کلاهبرداری مرتبط است.
مجازات ممانعت از حق
اگر بتوانید ثابت کنید که مرتکب این عمل را با کمک وکیل انجام داده است، یکی از مجازات های زیر با توجه به جرم در انتظار او خواهد بود:
یک ماه تا یک سال حبس در صورتی که سلب حق به صورت بسیار ساده و ابتدایی اتفاق بیفتد.
اگر تعداد مرتکبین سه نفر یا بیشتر باشد و یکی از آنها حامل سلاح نیز باشد، مجازات به یک تا سه سال افزایش می یابد.
لازم به ذکر است در تمامی موارد با ارائه دلایل قانونی می توان عملیات را متوقف کرد. همچنین به این پرونده ها خارج از نوبت رسیدگی می شود چرا که در صورت رسیدگی قضایی و قانونی ممکن است عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. علاوه بر مجازات های فوق، لازم به ذکر است که به وضع موجود بازگردانده شده است.
دعوای سلب حق در محل ملک مورد نظر طرح می شود. منظور ما دادگاهی است که زمین یا ملک مورد نظر در آن قرار دارد. هزینه رسیدگی به این پرونده چون در زمره دعاوی غیرمالی قرار می گیرد چندان زیاد نخواهد بود و به دلیل قیمت ملک یا ارزش مطالبه شده افزایش تصاعدی نخواهد داشت.