وکیل برای اخذ گواهی انحصار وراثت
برای دریافت سهم الارث باید وراث منحصر به فرد و تعداد وراث مشخص و منحصر به فرد باشند. بدین منظور قانونگذار گواهی به نام انحصار وراثت صادر می کند و در اختیار وراث قرار می دهد. برای دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام هر یک از وراث و ذینفع یا وکلای آنها کافی است و نیازی به مراجعه همه آنها نیست. بنابراین صدور گواهی انحصار وراثت به درخواست حتی یکی از وراث امکان پذیر است. مرجع صالح برای تقدیم دادخواست انحصار وراثت دادگاهی است که آخرین محل اقامت متوفی در محدوده آن بوده است. طبق قوانین جاری صدور گواهی انحصار وراثت توسط شوراهای حل اختلاف انجام می شود. مدارک لازم جهت درخواست گواهی انحصار وراثت.
مدارک زیر برای دریافت گواهی انحصار وراثت مورد نیاز است. این اسناد باید به همراه دادخواست انحصار وراثت تنظیم و به دفتر دادگاه (شورای حل اختلاف) تحویل شود:
شناسنامه متوفی که دارای این شناسنامه است باید توسط اداره ثبت احوال باطل شده باشد.
گواهی فوت: اصل و کپی مصدق این گواهی الزامی است
گواهی محضری: اسامی کلیه وراث باید در فرم مخصوصی که توسط قوه قضاییه تهیه می شود و به امضای 2 نفر از آشنایان وراث و متوفی در یکی از دفاتر اسناد رسمی رسیده و امضای آنها نیز به امضای دفاتر اسناد رسمی رسیده باشد. برای تصدیق این گواهی حاکی از انحصار وراث به اشخاص مذکور است.
کپی اصل شناسنامه و کارت ملی وراثت (که در صورت عدم دسترسی به مشکل می توان از سازمان ثبت احوال درخواست کرد)
کپی مصدق قرارداد همسر دائمی متوفی
خواهد شد، در صورت وجود
قبلاً برای صدور گواهی انحصار وراثت، دریافت گواهی مالیاتی (مالیات بر ارث) نیز الزامی بود، اما با توجه به حذف ماده 31 قانون ارائه گواهی انحصار وراثت، نیازی به ارائه گواهی نیست. اظهارنامه صدور گواهی انحصار وراثت برای متوفیان از ابتدای سال 95 به بعد. و محاکم می توانند بدون اخذ گواهی نسبت به صدور گواهی حصر وراثت برای متوفی اقدام نمایند.
قاضی پرونده پس از بررسی مدارک دستور درج آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار کشور به هزینه متقاضی را صادر می کند تا در مدت یک ماه در صورت اعتراض یا ادعای شخصی در مورد پرونده و اموال میت پس از سپری شدن این مدت به دادگاه مراجعه کند. مهلت در صورت عدم اعتراض، قاضی گواهی انحصار وراثت صادر می کند و علاوه بر انحصار نام وراث، سهم الارث هر یک را نیز تعیین می کند.
تبصره: در صورت بروز اختلاف بین وراث در خصوص انحصار وراثت، شورای حل اختلاف مجاز به رسیدگی نیست و وراث باید در دادگاه اقامه دعوی نمایند. همچنین رسیدگی به دعاوی مربوط به اثبات نسبت، وصیت، وراثت یا موقوفه ای که ممکن است پس از فوت ایجاد شود در صلاحیت دادگاه است و این دعاوی حتی با توافق طرفین قابل طرح در شورای حل اختلاف نیست.
تبصره: دعاوی مربوط به احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه از قبیل ارث بر اساس قوانین همان مذهب و مذهب رسیدگی می شود. در نتیجه باید علاوه بر مدارک ارائه شده، نظر یک مرجع دینی مربوط به تقسیم ترکان به همراه دادخواست ارائه شود.