بی متال چیست؟ شیوه نصب بی متال روی کنتاکتور

بی متال ال اس مدل MT-63
بی متال ال اس مدل MT-63

در این مقاله سعی داریم اول به طور خیلی خلاصه با بی متال و سپس با نحوه نصب و روش های تست آن آشنا شویم پس با ما همراه باشید تا کلی اطلاعات مفید و خوب یاد بگیریم.التبه قبل از رفتن به ادامه مطلب شما میتوانید با بررسی انواع بی متال هایی مانند بی متال ال اس ،بی متال اشنایدر و بی متال هیوندای که از بهترین و با کیفیت ترین بی متال ها هستند با قیمت مناسب که در فروشگاه انلاین ولت استار قرار دارد را مشاهده و پس از بررسی قیمت که ما بهترین قیمت را ارائه میدهیم خریداری نمایید

بی متال چیست؟

اگر بخواهیم یک پاسخ مناسب به سوال بی متال چیست بدهیم میتوان گفت یک وسیله حفاظتی ست که موتور را در برابر حرارت ناشی از اضافه بار نجات میدهد و از آسیب رسیدن به موتور الکتریکی جلوگیری میکند. فرض کنید که یک بالابر داریم و ظرفیت نامی و حد تحمل این بالابر تحمل وزن ۱ تن یا ۱۰۰۰ کیلوگرم است حالا اگر ما بجای ۱۰۰۰ کیلو گرم ۱۲۰۰ کیلوگرم بار به بالابر بزنیم و موتور را روشن کنیم، مطمئنا برای جابجایی این بار فشار به موتور وارد میشود و مجبور است که جریان کشی زیادی انجام دهد تا بتواند بار را از زمین بکند و بالا ببرد.

پس این اضافه بار تبدیل به اضافه جریان شده و این اضافه جریان هم تبدیل به حرارت شده (افزایش جریان = افزایش حرکت الکترون ها = بالا رفتن دما) اینجاست که بی متال این حرارت را تشخیص داده و به داد موتور ما میرسد و مدار را قطع میکند تا از آسیب رسیدن به موتور جلوگیری نماید.

نحوه عملکرد بی متال

بر اثر گذر جریان از بی متال، دو فلز گرم شده و اندازه طول آنها افزایش پیدا می‌کند، از آن رو که ضریب انبساط طولی یکی از این فلزات بالاتر از دیگر فلزات به کار رفته است، دو فلز با هم به سوی فلزی که ضریب انبساط طولی کمتری دارد خم شده و در واقع مسیر گذر جریان کنتاکتها باز و مدار قطع می‌گردد.

نحوه کار بی متال به اینگونه است که در رله‌های حرارتی، سه تیغه ایجاد شده که سیم دارای جریان چندین حلقه به گرد آن پیچیده می‌شود. در اثر گذر جریان اضا فه بار، هادی‌ها گرم، حرارت به بی متال منتقل گشته و با عث خم شدن تیغه می‌گردد، حرکت هر یک از بی متالها به اهرم فشار وارد کرده و با جا به جا شدن اهرم، یک میکروسوئچ که دارای کنتاکت برای باز و بست می‌باشد وضعیت خود را تغییر داده و مدار فرمان را قطع می‌کند.برای افزایش و بالابردن سرعت عملکرد بی‌متال و برای ممانعت از جرقه و احتراق محل اتصال، از آهن‌ربا در بالا و پایین تیغه فلزی استفاده می‌گردد که توان مغناطیسی این آهن رباها به بسته شدن سریع اتصال کمک می‌کند.

بیمتال‌ها عمدتاً دارای قابلیت تنظیم بوده و می‌‌توان آن‌ها را به نحوی تنظیم نمود که جریان‌های بین ۱٫۰۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی موتورها را قطع کند. رله بی‌متال سه‌فاز عموماً دارای سه پل قدرت و دو کنتاکت فرمان می‌باشد (یک عدد کنتاکت باز برای اتصال به سیستم هشدار و یک عدد کنتاکت بسته برای جاگذاری در مسیر تغذیه کنتاکتور) کنتاکت عموماً بسته بی‌متال با شماره‌های ۹۵-۹۶ و کنتاکت عموماً باز با شماره‌های ۹۷-۹۸ نشان داده می‌شود.

مشخصات و علائم ظاهری روی بی متال

  • شماره های 1، 3 و 5:  ترمینال های ورودی بی متال یا همان شاخک های بی متال، جهت اتصال موتور به سمت تغذیه
  • شماره های 2، 4 و 6: ترمینال های خروجی بی متال جهت ارتباط به ورودی مصرف کننده
  • ورودی های NC: کنتاکت های Normally Close یا همان کنتاکت های معمولا بسته، با شماره های 95 و 96، جهت قطع مدار تغذیه بوبین کنتاکتور به کار می رود.
  • ورودی های NO: کنتاکت های Normally Open یا همان کنتاکت های معمولا باز، با شماره های 97 و 98، جهت اطلاع یا وصل کردن مدارهای اضطراری به کار می رود.


  • شماره های تک رقمی، پایه های مدار قدرت و شماره های دو رقمی، پایه های مدار فرمان بی متال را تشکیل می دهند.


  • دکمه ریست: برای برگشت کنتاکت های داخل بی متال به حالت اولیه به کار می رود. در اصل بی متال را مجددا وارد مدار می کند.


  • دکمه Reset در بعضی بی متال ها به صورت جداگانه قرار دارد و در بعضی بی متال ها همراه با پیچ H/A و در بعضی دیگر با دکمه TEST قرار دارد.


  • پیچ تغییر وضعیت A/H و یا M/A : حرف A حالت اتوماتیک و حرف H یا M حالت دستی را مشخص می کند و این پیچ بیانگر این است که بی متال باید به طور دستی Reset شود و یا به طور اتوماتیک.


  • پیچ تغییر رنج جریان: می توان توسط آن جریان بی متال را مطابق با جریان نامی موتور که روی پلاک آن نوشته شده است، تنظیم کرد.


  • دکمه تست (TEST): این دکمه جهت تست سالم بودن یا خراب بودن بی متال بر روی آن تعبیه شده است و کارکرد آن به این صورت است که اگر این دکمه را فشار دهیم، مدار باید قطع شود و این نشانه سالم بودن بی متال است.
  • دکمه STOP: برای تست قطع مدار فرمان بر روی بی متال ها این دکمه تعبیه شده است تا اپراتور بتواند از اتصال صحیح مدار فرمان اطمینان حاصل کند.
تصویر یه نمونه از بی متال که برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه بار از رله های حرارتی استفاده می شود
تصویر یه نمونه از بی متال که برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه بار از رله های حرارتی استفاده می شود

نحوه نصب رله بی متال در مدار

تا کنون درباره رله بی متال و عملکرد آن ها اطلاعاتی را دریافت کرده اید،شما عزیزان می توانید برای کسب اطلاعات تکمیلی درباره انواع رله ها نظیر رله بی متال به وب سایت ولت استار مراجعه کرده و درباره این موضوعات مقالات را مطالعه فرمایید.

قبل از آن که به بررسی و تحلیل نصب رله بی متال بپردازیم، باید اشاره نماییم که وظیفه رله بی ‌متال حفاظت مصرف کننده در برابر اضافه بار می باشد. طبق عملکرد این رله، هنگامی که جریانی بیش از جریان نامی (قابل تحمل) مصرف کننده به بی متال می‌رسد، آن گاه بی متال تیغه ‌های خود را باز کرده و سپس مدار قطع خواهد شد.

شیوه قرار دادن رله بی متال در مدار به صورت زیر است

  • سیم نول را به صورت مستقیم به یک سر بوبین کنتاکتور برسانید
  • سیم فاز را وارد شاستی آن کرده و از سر دیگر شاستی به بوبین کنتاکتور وصل کنید
  • یک انشعاب از سیم فاز بگیرید و آن را به صورت مستقیم به سر یکی از کنتاکت ‌های باز کنتاکتور وصل نمایید و سپس آن را از ته کنتاکت باز، به بی متال برسانید
  • سیم نول را به سر کنتاکت باز دیگری از کنتاکتور برسانید و از ته همان کنتاکت به بی متال وصل کنید
  • در مرحله آخر بوبین را به موتور نصب کنید

طریقه نصب بی متال زیر کنتاکتور

نصب کنتاکتور در واقع بسیار ساده است کافیست شاخک های بی متال را به خروجی کنتاکتور وصل کرده و مدار فرمان آن را ببندیم .بی متال دارای درجه تنطیم جریان است که تنظیم آن برابر با جریان نامی موتور است.

نکته: در صورت قرار داشتن بی متال در مدار حتماً باید از فیوز مینیاتوری هم در مدار استفاده کنیم تا آن را در مقابل جریان مغناطیسی محافظت کند زیرا بی متال فقط محافظ جریان حرارتی است.

بی متال
بی متال

روش های تست بی متال

به سه روش می‌توان کلید بی متال را تست کرد:

  • تست سرد: در این روش دو برابر جریان نامی بی متال تزریق می گردد و زمان عملکرد رله بی متال یادداشت می شود.
  • تست گرم : در این روش تست بی متال، پس از اینکه تست سرد را انجام دهیم این بار جریانی معادل شش برابر جریان نامی وارد شده و زمان عملکرد تجهیز یادداشت می‌گردد.
  • تست دو فازی: در این روش تست، کافیست یکی از فازها را قطع کرده و مدار را به صورت دو فازی راه اندازی کنیم. در نهایت زمان عملکرد رله را یادداشت می‌کنیم.

کاربرد بی متال

دستگاه های بی متال چه کاری را می توانند انجام دهند؟

  • تنظیم و کنترل درجه حرارت در اتوها، توستر، قهوه ساز، اجاق، خشک کن لباس، سشوار، سرخ کن، پتوهای برقی، سرخ کن های برقی و کتری چای، پلوپز، ماهیتابه های چدنی، گریل ها و غیره
  • حفاظت از لامپهای فلورسنت در مقابل گرم شدن بیش از حد
  • تنظیم دمای اتاق
  • روشن کردن یا خاموش کردن فن های خودرو
  •  دمای محموله های حساس را در حمل و نقل ثبت کنید تا اطمینان حاصل شود که از محدوده مورد نظر فراتر نرفته است.
  • محافظت از مدارهای خانگی، اداری، برق کارخانه
  •  حفاظت از مدارهای الکتریکی هواپیما
  •  باز کردن / بستن فضاهای تنگ و اتاق زیر شیروانی
  • تنظیم درجه حرارت مشعل های الکتریکی
  • حفاظت از موتورهای الکتریکی از اضافه بار
  • محافظت از مدار در کامپیوتر و محافظ های برقی محیطی
  • ارائه حفاظت ضد سوختگی در بیمارستان ها و دوش های خانگی در منزل

خرید بی متال

معتبر ترین برندهای بی متال کدام اند؟

در بازار ایران به سادگی شما می توانید از برندها زیر استفاده کنید.

  • بی‌متال اشنایدر (SCHNEIDER)
  • بی‌متال هیوندای (HYUNDAI)
  • بی‌متال پارس فانال (P&F)
  • بی‌متال ال اس (LS)
  • بی‌متال چینت (CHINT)

شما می توانید براساس بودجه خود، براساس نوع عملکردی که از رله نیاز دارید، هر یک از برندهای بالا را انتخاب کنید و در ولت استار خرید خود را نهایی کنید.

خرید از معتبرترین فروشنده های بازار ایران

ما تامین کننده مستقیم بیش از بیست برند ایرانی و خارجی معتبر در حوزه برق صنعتی هستیم. در صورتی که تمایل به خرید کنتاکتور و خرید بی متال دارید می توانید از طریق سایت ولت استار اقدام کنید.

ما در کمترین زمان ممکن کالاهای مد نظر شما را با پایین ترین قیمت موجود در بازار، به دست شما می رسانیم.