طناب، محصولی است که از به هم بافتن الیاف به دست می‌آید که کاربردهای زیادی دارد. در تولید انواع طناب از مواد مختلفی مانند مو، نایلون، کتان، پشم، کنف، پلی پروپیلن، پلی اتیلن، پلی استیل و… استفاده می‌شود. بافت و ماهیت طناب با توجه به رنگ، ظرافت ، سفتی، استحکام و قابلیت کشش الیاف یا رشته های مورد استفاده در ساخت آن تعیین می شود.
انواع طناب
به طور کل می‌توان طناب‌ها را از نظر جنس به دو دسته‌ی طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی کرد. ماهیت طناب‌ها با توجه به جنس، خواص، رنگ، قابلیت کشسانی و سایر موارد متفاوت است. طناب‌های طبیعی لطیف‌تر هستند و قابلیت کشسانی خوبی داند، اما ضعیف‌تر هستند. طناب های ساخته شده از رشته هایی که از فلزات شکل‌پذیر یا پلیمرهای مصنوعی گرفته شده اند، از طناب‌های الیاف طبیعی متفاوت هستند. به طور کلی همان طور که ذکر شد طناب از به هم تنیده شدن الیاف به دست می‌آید.
انواع طناب‌های طبیعی
در تولید طناب‌های طبیعی از مواد سازگار با محیط زیست استفاده می‌شود و هیچ گونه مواد شیمیایی در ساختار این نوع طناب وجود ندارد. طناب‌های طبیعی استحکام بالایی دارند اما به اندازه‌ی طناب‌های مصنوعی مقاوم نیستند و در مقابل انواع کپک و اشعه UV آسیب می‌بینند. این نوع طناب بر خلاف طناب‌های مصنوعی در اثر قرار گرفتن در مقابل نور خورشید و گرمای زیاد آسیب نمی‌بینند اما شعله‌های آتش باعث سوختن آن‌ها می‌شود. از معایب طناب‌های طبیعی می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در صورت خیس شدن دچار جمع شدگی می‌شوند و بعد از خشک شدن کار با آن‌ها بسیار دشوار می‌شود. این طناب‌ها نسبت به طناب‌های مصنوعی با محیط زیست سازگارتر هستند.
معرفی انواع طناب طبیعی
طناب کنفی: این طناب از گیاه‌های طبیعی ساخته شده و به صورت رشته های در هم تنیده است. زبری این طناب حتی از روی عکس کاملا واضح است. یکی از مزیت‌های این طناب، مقاومت بالای آن در برابر شوری آب دریا است. از این رو از آن در قایقرانی، بستن الوار و انواع بالابرها استفاده می‌کنند. طناب کنفی تحت تاثیر اشعه UV خورشید به تدریج پوسیده و از بین می رود و از این رو در مقایسه با طناب‌های مصنوعی ضرری برای طبیعت به همراه ندارد. امروزه از طناب کنفی طبیعی نه تنها در اتصالات لیفتینگ‌های سبک مانند حفر چاه استفاده می‌شد بلکه در تولید مصنوعات مختلف مانند طناب های مورد استفاده در سیرک ها به سبب اصطکاک مناسب، تولید نردبان های منعطف و تور ها و کاربری های گسترده‌ای نیز در زمینه دکوراسیون دارد. بگونه‌ای که در اتصال گلدان های خانگی و حتی در اتصال لوستر های سقفی نیز امروزه از طناب های کنفی طبیعی استفاده می‌شود.
طناب مانیلا: کنف مانیل نوعی فیبر است که از برگ‌های گیاه abacá حاصل می‌شود. نام این طناب از نام پایتخت فیلیپین (مانیل) گرفته شده است. طناب مانیل بسیار با دوام، انعطاف پذیر و مقاوم در برابر آب نمک (آب دریا) است که استفاده از آن را در طناب های کشتیرانی و ماهیگیری امکان پذیر می کند. در جاهایی دیگر می توان از آن برای ساختن صنایع دستی مانند کیف، فرش، لباس، مبلمان و آویز استفاده کرد. طناب‌های مانیلا با تنوع محدودتری نسبت به طناب‌های مصنوعی و حتی کنفی در بازار یافت شده و در برخی از کاربری‌های سیم بکسل ها نیز بعنوان مغزی در آن‌ها به کار گرفته می‌شوند.
انواع طناب‌های مصنوعی
طناب‌های مصنوعی همانطور که از نامشان مشخص است از مواد مصنوعی تولید می‌شوند. این طناب‌ها با نام طناب پلاستیکی نیز شناخته می‌شوند و در تولید آن‌ها از موادی مانند نایلون، پلی استر و پلی پروپیلن استفاده می‌شود. دوام طناب‌های مصنوعی بسیار بیشتر از طناب‌های طبیعی است و به همین دلیل بسیار محبوب هستند. طول عمر طناب پلاستیکی به طور معمول بیشتر از طناب طبیعی است و هنگام خیس شدن محکم‌تر می‌شوند. همچنین این طناب‌ها کمتر از نوع طبیعی دچار آسیب در مقابل کپک‌ها و اشعه UV می‌شوند. از معایب این نوع طناب می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در مقابل گرمای کافی ذوب می‌شوند و مقاومت آن‌ها کاهش می‌یابد. همچینن تولید طناب‌های مصنوعی نسبت به نوع طبیعی به محیط زیست آسیب بیشتری وارد می‌کند.
معرفی انواع طناب مصنوعی بر اساس جنس
طناب پلاستیکی: از جنس پلاستیک یا پلی پروپیلن تولید می‌شوند و برای مواردی مانند کاربردهای روزمره، صنعتی، مسکونی، فعالیت‌های دریایی، قایقرانی، اتصال بنرهای تبلیغاتی، باغبانی، کارهای دستی و موارد بسیار فراوان دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
طناب پلی اتیلن: این طناب دارای استحکام مکانیکی، دوام سایشی بالا، وزن کم و به‌دنبال آن جابجایی راحت، عدم فساد پذیری و مقاومت در برابر املاح موجود در آب دریا است. طناب پلی اتیلن مرغوب کش نیامده و پوسیده یا ریش ریش نمی‌شود.
طناب پلی پروپیلن: این طناب به دلیل استحکام بالا و ویژگی‌های منحصر به فرد، علاوه‌بر مصارف عمومی می‌تواند در کشاورزی، کشتی‌سازی و دیگر صنایع استفاده شود. در ساخت این طناب از مواد پلی پروپیلن استفاده شده که علاوه بر مرغوبیت و استحکام بالا، روی آب شناور هستند. طناب پلی پروپیلن در صنایع مختلف بخصوص در صنایع ماهیگیری کاربرد فراوانی دارد.
طناب کنفی: این نوع طناب که به نام‌های بنگلادش و جوت نیز شناخته می‌شود، دارای الیاف طبیعی است و به صورت تابیده شده و بافته شده تولید می‌شود. این طناب در ساختمان‌ها، منازل و تزئینات کاربرد دارد.
طناب نایلونی: زمانی که طناب پلاستیکی به صورت تابیده تولید شود، به آن طناب نایلونی می‌گویند و از آن به دلیل خصوصیاتی که دارد در صنایع دریایی استفاده می‌کنند.
طناب نخی: طناب‌هایی هستند که در تولید آن‌ها از مواد مصنوعی استفاده نشده است و دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت هستند اما رطوبت، کپک و اشعه‌ها به آن‌ها آسیب می‌رساند.
طناب پلی استیل: این طناب از تابیده شدن تک رشته‌های اکسترود شده‌ی مواد با کیفیت پلی اتیلن و پلی پروپیلن ساخته می‌شود. این نوع از طناب ها نمونه‌ی داخلی ندارند و در ایران اصطلاحا به طناب‌های وارداتی کره‌ای یا خارجی شناخته می‌شوند. شرکت لاوان بافت این افتخار را دارد که تنها تولید کننده‌ی انواع طناب پلی استیل در ایران است و این طناب‌ها را در بالاترین سطح کیفی تولید می‌کند.
معرفی انواع طناب مصنوعی بر اساس کاربرد
طناب کوهنوردی: همانطور که از نامش پیداست توسط کوهنوردان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این طناب‌ها یکی از مهم‌ترین موارد برای صعود و فرود هستند و در انواع مختلف تولید می‌شوند.
طناب بسته بندی: از این طناب برای مصارف خانگی استفاده می‌شود و کاربردهای فراوان دارد. این طناب دارای مزایایی مانند قیمت مناسب، رنگبندی متنوع و در دسترس بودن است.
طناب صیادی: از این نوع طناب برای مصرف دریایی و کابل کشی در مخابرات استفاده می‌شود. طناب صیادی دارای مزایایی مانند قیمت مناسب، مقاومت و استحکام، عایق الکتریکی، عدم جذب آب و کارایی راحت برای صیادی و مخابرات است.
طناب مهار: از طناب مهار در صنعت کشتیرانی برای موارد مختلفی استفاده می‌شود و در انواع اندازه‌ها تولید می‌شود. از این نوع طناب معمولا برای برپا کردن چادر، جلو گیری از سقوط دکل و برای حمل و نقل تا وزن (۵۸۰ کیلو گرم) استفاده می‌شود. پوشش این طناب نرم و صاف و مناسب است. وزن این نوع طناب فوق العاده سبک است و حمل آن در وسایل شخصی بسیار آسان است به همین علت صخره نوردانی که مجبور هستند در بعضی از قسمت‌های کوه مدتی در فضا آویزان بمانند از این ریسمان نیز با حلقه کمک می‌گیرند. روکش پلی استر این طناب مقاومت آن را در مقابل حرارت بالا تضمین می‌کند. ترکیب رنگ های این نوع طناب، برای هم زیستی با محیط طبیعت بسیار مناسب است. مثلا رنگ خاکستری برای مخفی بودن آن بر روی خاک مناسب است یا رنگ زرد آن در شب برای دیده شدن افراد گمشده مناسب است.
طناب بکسل:این طناب که دو حلقه به ابتدا و انتهایش دوخته شده است برای حمل اشیای سنگین یا حتی بکسل کردن اتومبیل بسیار مناسب است. طناب بکسل یا طناب فولادی از تابیدن سیم‌ها به دور هم تولید می‌شود و در مواردی مانند مهار، کنترل بار، در معادن، جرثقیل، ترمز دوچرخه و نگهداری بار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع تسمه به دلیل مواد بافته شده در طول تسمه از استحکام بسیار بالایی برخوردار است و قادر است بدون لغزش به اطراف هر جسم سنگینی را به جلو بکشد. بنابراین با همراه داشتن این تسمه در مسافرت ها دیگر نگران گیر کردن لوازم یا وسیله نقلیه خود نباشید.
برای تشخیص طناب پلاستیکی به موارد زیر توجه کنید:
شفافیت
انعطاف پذیری
خاصیت ارتجاعی و کشسانی
نرمی و انعطاف
چگالی پاین