کربن فعال و کاربرد های آن

کربن فعال چیست ؟

از نظر شیمیایی، کربن فعال ماده ای است که اساساً از مواد کربنی با ساختار متخلخل تشکیل شده است. این کربن دارای خاصیت تثبیت و حفظ مولکول های خاصی است که با آن در تماس هستند.

کربن فعال از مواد آلی گیاهی غنی از کربن تولید می شود: چوب، پوست، پوسته نارگیل، پوسته بادام زمینی، هسته زیتون. زغال سنگ، ذغال سنگ نارس، زغال سنگ... یا باقی مانده نفت. ما قرن هاست که کارایی باورنکردنی کربن فعال گیاهی و نحوه استفاده از آن را می دانیم!

ممکن است با زغال فعال به عنوان یک عنصر محبوب در محصولات مراقبت شخصی، مانند پاک کننده ها و ماسک های صورت با هدف از بین بردن جوش های سرسیاه و سایر ناخالصی های پوست آشنا باشید. همچنین ممکن است متوجه شوید که در انواع فیلترها برای حذف ذرات گرد و غبار و سموم موجود در هوا و فلزات سنگین مانند سرب از آب استفاده می شود.

اما کربن فعال به دلایل بهداشتی نیز به صورت داخلی مصرف می شود. این به عنوان یک درمان اورژانسی در محیط های پزشکی برای انواع خاصی از مسمومیت ها استفاده می شود. مکمل‌های کربن فعال یا همان کربن اکتیو بدون نسخه در درجه اول به منظور دفع سموم بدن و سایر مشکلات سلامتی، از مسائل حاد مانند گاز معده و خماری گرفته تا مشکلات مزمن مانند کلسترول بالا و بیماری‌های قلبی و کلیه استفاده می‌شوند.

نحوه تولید کربن فعال

کربن فعال زمانی ایجاد می شود که مواد آلی مانند چوب در دمای بسیار بالا در محیط های فاقد اکسیژن سوزانده شوند. این فرآیند باعث ایجاد تعداد زیادی منافذ در مواد می شود. اعتقاد بر این است که این کیفیت متخلخل باعث می شود زغال چوب فعال در جذب سموم و پاکسازی بدن از مواد ناخواسته مفید باشد.

کاربرد های زغال فعال

زغال فعال به عنوان یک درمان موثر برای هیچ چیز دیگری غیر از مسمومیت و مصرف بیش از حد دارو (معمولاً در اورژانس تجویز می شود) مشخص نشده است.

برای سایر شرایط بهداشتی، تحقیقات در مورد زغال چوب فعال محدود به مطالعات حیوانی و آزمایشات بسیار کوچک انسانی است.

کلسترول

مطالعات نشان می دهد که زغال چوب فعال می تواند به کاهش سطح کلسترول کمک کند، اگرچه باید توجه داشت که امیدوارکننده ترین تحقیقات دهه ها پیش انجام شده است.

در یک مطالعه کوچک که در سال 1989 در مجله اروپایی فارماکولوژی بالینی منتشر شد، هفت نفر با کلسترول بالا به مدت سه هفته با زغال چوب فعال درمان شدند. در این مدت، شرکت کنندگان کاهش 29 درصدی در کلسترول تام و کاهش 41 درصدی در سطح کلسترول LDL ("بد") را تجربه کردند.

در مرحله دوم مطالعه، 10 بیمار دیگر با سطوح کلسترول به شدت بالا با زغال فعال، کلستیرامین، یک داروی کلسترول، ترکیبی از دو درمان یا سبوس به مدت سه هفته تحت درمان قرار گرفتند. در پایان مطالعه، افرادی که چیزی غیر از سبوس دریافت کردند، کاهش در سطح کلسترول تام و LDL و همچنین افزایش سطح HDL ("خوب") را نشان دادند.

تحقیق به دلیل حجم نمونه بسیار کوچک محدود است و نتایج در مطالعات بزرگتر تکرار نشده است. به این ترتیب، توصیه زغال فعال برای درمان هیپرکلسترولمی خیلی زود است.

کاربرد زغال فعال در بیماری کلیوی

زغال چوب فعال می تواند به افراد مبتلا به بیماری کلیوی کمک کند تا عملکرد کلیه را با چسباندن و به دام انداختن سمومی که در غیر این صورت در کلیه ها فیلتر می شوند، حفظ کنند. با این حال، تحقیقات حمایتی محدود است.

مطالعه‌ای در سال 2014 روی موش‌ها نشان داد که زغال فعال باعث بهبود کلیرانس کراتینین و کاهش سطح سموم ادراری مانند اوره و ایندوکسیل سولفات در خون می‌شود.

یک کارآزمایی انسانی در سال 2010 بر روی بیماران مسن مبتلا به مرحله نهایی بیماری کلیوی نیز نشان داد که زغال چوب فعال همراه با رژیم غذایی کم پروتئین به طور قابل توجهی سطح اوره و کراتینین خون را کاهش می دهد. علاوه بر این، هیچ یک از بیماران تحت درمان با زغال فعال نیاز به دیالیز اورژانسی در طول دوره مطالعه نداشتند.

اگرچه جالب است، اما قبل از اینکه زغال چوب فعال برای درمان بیماری کلیوی توصیه شود، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

کربن اکتیو در درمان نفخ (گاز روده)

کربن اکتیو یا همان کربن فعال در طب جایگزین برای درمان نفخ توصیه می شود، اما تحقیقات در مورد آن بسیار محدود است. یک کارآزمایی بالینی شامل 99 شرکت‌کننده، که در مجله آمریکایی گوارش در سال 1986 منتشر شد، نشان داد که درمان با کربن اکتیو به کاهش علائم نفخ و کرامپ‌های شکمی مرتبط با گاز روده کمک می‌کند. قبل از اینکه زغال چوب فعال برای درمان گاز روده توصیه شود، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

عوارض جانبی زغال فعال

عوارض جانبی زغال فعال عبارتند از:

• مدفوع سیاه
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد شکم
• اسهال

برای جلوگیری از یبوست، هنگام مصرف زغال فعال، مقدار زیادی آب بنوشید.

افراد مبتلا به انسداد روده نباید از زغال چوب فعال استفاده کنند. علاوه بر این، افرادی که مشکلات حرکتی دستگاه گوارش دارند، نباید این کار را انجام دهند مگر زیر نظر یک متخصص. کربن فعال می تواند در جذب و اثربخشی داروهای تجویزی اختلال ایجاد کند. اگر از داروهای تجویزی استفاده می کنید، قبل از استفاده از زغال فعال با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

استفاده از خمیر دندان زغال فعال

خمیر دندان زغال فعال اخیراً به دلیل توانایی ادعایی آن در سفید کردن دندان ها و از بین بردن میکروب هایی که باعث بوی بد دهان می شوند، محبوب شده است. با این حال، کربن فعال ساینده ای است که در صورت استفاده روزانه می تواند به مینای دندان آسیب برساند و منجر به افزایش حساسیت شود. علاوه بر این، اکثر برندهای خمیردندان زغال فعال حاوی فلوراید نیستند که برای تقویت مینای دندان مهم است.

ماسک های زغال فعال

استفاده از ماسک‌ زغال فعال بی‌خطر است، اگرچه ممکن است خشک شوند و برخی از آن‌ها به سختی پاک می‌شوند. اگر می خواهید یکی را امتحان کنید، فرمولی متناسب با نوع پوست خود پیدا کنید و دستورالعمل های روی بسته بندی را دنبال کنید.