خوب است پیش از آنکه درباره روش صحیح استفاده از زودپز حرف بزنیم، از چگونگی عملکرد آن بگوییم تا بدانید چرا استفاده‌ی نادرست از زودپز خطرآفرین است.
همگی می‌دانیم که در حالت معمولی آب در ۱۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد به جوش می‌آید. در فضای دربسته‌ی زودپز، افزایش فشار بخار باعث بالا رفتن نقطه‌ی جوش آب می‌شود، به‌طوری که درون زودپز آب در ۱۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد به جوش می‌آید و این دمای بالا باعث پخت سریع‌تر غذا می‌شود!
در صورتی که بخار راه خروجی مناسبی نداشته باشد و یا در هنگام استفاده از زودپز نکات ایمنی را رعایت نکنید، فشار بخار زیاد درون زودپز باعث تبدیل شدن آن به یک بمب می‌شود!
البته قصد نداریم شما را بترسانیم جوری که عطای استفاده از زودپز را به لقایش ببخشید! چون زودپز یک وسیله‌ی بسیار کاربردی و حتی ضروری است.
ما در ادامه از نکات ساده‌ای می‌گوییم که رعایت آن استفاده از زودپز را کاملاً بی‌خطر می‌کند. پس نگران نشوید و ادامه‌ی مقاله را بخوانید.
آموزش استفاده از زودپز
بررسی نکات ایمنی در هنگام خرید زودپز
شاید تعجب کنید اما شما باید از هنگام خرید به نکات ایمنی توجه داشته باشید، می‌پرسید: «چه نکاتی؟» به شما می‌گوییم:
اول از همه یک زودپز استاندارد انتخاب کنید. زودپزی که می‌خرید حتماً باید نشان استاندارد داشته باشد. نشانی که شما را مطمئن می‌کند در هنگام ساخت زودپز اصول ایمنی رعایت شده است.
از میان زودپزهای استاندارد هم زودپزی را انتخاب کنید که مجهز به قفل ایمنی و امکان برنامه‌ریزی پخت باشد.
زودپزی انتخاب کنید که یک دسته‌ی بلند در یک طرف و دسته‌ی کوچکی در سمت دیگرش داشته باشد. چون در این صورت هم باز و بسته کردن در برایتان ساده‌تر می‌شود و هم حمل‌ونقل ظرف!
بهتر است زودپزهای مجهز به شیر خروج بخار اضطراری را خریداری کنید. در این زودپزها وقتی فشار بخار زیاد شود هوای اضافی از شیر خارج می‌شود و خطر انفجار و یا پاشیدن مواد غذایی به بیرون از بین می‌رود.
از فروشنده بخواهید طرز استفاده از زودپز را به‌طور کامل آموزش دهد.
بعد از خرید، دفترچه‌ی راهنما را با دقت بخوانید تا از ریز جزییات استفاده از زودپز مطلع شوید.
بیشتر بخوانید: لیستی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین وسایل کوچک و بزرگ آشپزخانه
طرز استفاده صحیح از زودپز قبل از پخت غذا
قبل از استفاده از زودپز لازم است حواستان به چند نکته باشد، از جمله:
شکل ظاهری آن را بررسی کنید و مطمئن شوید که سوراخ یا تَرَکی ندارد. اگر زودپز شکستگی یا ترک داشته باشد خطرات فیزیکی و سوختگی را در پی دارد.
بعضی زودپزها یک سبد برای بخارپز کردن مواد غذایی دارند، قبل از استفاده، از دفترچه‌ی راهنما طرز استفاده از آن را مطالعه کنید.
اگر به محل اتصال درپوش زودپز به بدنه نگاهی بیندازید، خواهید دید که در این قسمت یک حلقه‌ی لاستیکی وجود دارد. این حلقه مانع از خروج بخار آب و سررفتن غذا می‌شود. بنابراین قبل از استفاده از زودپز مطمئن شوید این لاستیک سالم و محکم در جای خود قرار گرفته است.
حتماً دریچه‌ی اطمینان روی درپوش زودپز را دیده‌اید، زمانی که فشار بخار درون دیگ زودپز بیش از حد بالا رود و ظرف نتواند آن را تحمل کند، دریچه باز می‌شود تا بخار اضافی را خارج کند. بنابراین قبل از بستن درپوش زودپز مطمئن شوید که دریچه جرم نگرفته یا با خرده‌های موادغذایی مسدود نشده است.
اگر زودپزتان نیاز به تعمیر دارد تا زمانی که آن را تعمیر نکرده‌اید از آن استفاده نکنید.
طرز استفاده از زودپز
آموزش استفاده از زودپز در حین پختن غذا
برای استفاده از زودپز به وقت پخت غذا هم باید نکات ایمنی را رعایت کنید، از جمله:
هیچ وقت مواد دانه ریز یا موادغذایی‌ای که در هنگام پخت ایجاد کف می‌کنند یا لعاب می‌اندازند درون زودپز نریزید چون این احتمال وجود دارد که ذرات غذا یا کف، روزنه‌ی خروج فشار را مسدود کند؛ غذاهایی مثل بلغور گندم، جو پرک، رشته فرنگی، ماکارونی و حبوبات ریز.
هرگز بیش از دو سوم حجم زودپز را از آب پر نکنید، البته مقدار آب نباید از یک سوم حجم دیگ کمتر باشد.
زمانی که درون زودپز آب نیست از آن استفاده نکنید.
بعد از اینکه آب و مواد غذایی را درون زودپز ریختید و درپوش آن را محکم کردید، شعله‌ی اجاق را کمی زیاد کنید. بعد از چند دقیقه فشار درون دیگ زودپز به حد کافی می‌رسد که نشانه‌ی آن صدای سوت زودپز است. با شنیدن صدای سوت شعله را کم کنید تا جایی که صدای سوت به حداقل برسد و قطع شود.
نکات ایمنی استفاده از زودپز بعد از اتمام پخت غذا
بعد از پخت غذا در زودپز، باز هم لازم است چند نکته را رعایت کنید:
بعد از تمام شدن زمان پخت، شعله را خاموش و سوپاپ اطمینان را آزاد کنید تا بخار درون دیگ تخلیه شود. حواستان باشد که درِ زودپز را تا زمان پایین آمدن سوپاپ اطمینان نباید باز کنید.
بعد از استفاده از زودپز حلقه‌ی لاستیکی و دریچه‌ی اطمینان را بادقت شستشو دهید. اگر حلقه‌ی لاستیکی دچار پارگی یا ساییدگی شده بود حتماً آن را تعویض کنید.
پیچ دسته‌ی زودپز را هر چند وقت یک‌بار سفت کنید. در صورتی که پیچ دسته‌ها شل باشد ممکن است در هنگام استفاده، زودپز از دستتان رها شود و خدای نکرده دچار سوختگی و آسیب‌های فیزیکی شوید.
بعد از هربار استفاده، واشر زودپز را با کمی روغن خوراکی چرب کنید.