میلگرد و انواع آن، پر کاربرد در ساختمان و صنایع(قسمت دوم)

در بخش اول معرفی میل گرد و انواع آن، به مشخصه های فنی و انواع میل گردهای موجود در بازار آهن آلات از نظر جنس و کاربرد در آرماتور بندی پرداختیم.

در این بخش می خواهیم در مورد آیین نامه های تولید و انواع روشهای ساخت میلگرد صحبت کرده، استاندارد ایرانی را در تولید و خرید و فروش میلگرد ذکر کنیم، با ما همراه باشید.

انواع میلگرد از نظر استاندارد تولید

در گذشته میل گردهای ایران، طبق استاندارد روسی GOST 5781 ساخته می شدند که عبارت از انواع A1، A2، A3 و A4 بود.

استاندارد ملی شماره 3132 در حال حاضر استاندارد ملی ایران است که براساس شماره و نوع آج طبقه بندی انجام می شود.

این استاندارد برگرفته از آیین نامه های مرجع بین المللی مثل آیین نامه های اروپایی DIN و EN، آیین نامه JIS ژاپن و آیین نامه های ASTM و ISO آمریکا می باشد.

با توجه به شرایط اقلیمی متنوع کشور ما، هر کدام از این آیین نامه ها برای یک منطقه مناسب بوده و کاربرد دارند.

مثلا استانداردهای ژاپنی برای مناطق لرزه خیز و استانداردهای اروپایی برای مناطقی با امنیت بیشتر طراحی شده اند. با این وجود رده بندی متداول در بازار هنوز براساس استاندارد روسی است و باید برای خرید میلگرد مناسب به این استاندارد هم وارد باشید.

همانطور که گفتیم میل گردهای فولادی موجود در بازار محصولات فولادی ایران به چهار دسته تقسیم می شوند:

مقایسه شکل ظاهری در آرماتورهای آجدار

میلگرد A1 یا س 240: از نظر دسته بندی در دسته نرم قرار گرفته و بدون آج است. یک میل گرد شکل پذیر بوده و در آهنگری و برای کارهای جوشکاری و تغییر شکل مناسب است.

حداقل مقاومت کششی مجاز 360 و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن 240 مگاپاسکال است. تنها می توان از آن به عنوان میل گرد دورپیچ در اعضای سازه ای بتن آرمه استفاده کرد.

میلگرد A1، در بتن آرمه به عنوان دورپیچ اعضای سازه ای استفاده می شود.

میلگرد A2 یا آج 340: در رده نیمه سخت یا نیمه خشک قرار گرفته، دارای آج فنری (مارپیچ) است که به دو شکل دوکی و یکنواخت در بازار وجود دارد.

عمدتا در خاموت زنی مقاطع در عملیات ساختمان سازی و مش زنی کاربرد دارد. بهتر است روی آن جوشکاری انجام نشود. حداقل مقاومت کششی مجاز 500 و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن 340 مگاپاسکال است.

میلگرد A3 یا آج 400: در رده سخت (خشک یا ترد) قرار گرفته، دارای آج جناقی است که به دو شکل دوکی و یکنواخت در بازار آهن آلات وجود دارد. در عملیات سیویل صنعتی و ساختمان سازی کاربرد دارد.

برای ایجاد زوایای تند و جوشکاری مناسب نیست. حداقل مقاومت کششی مجاز 600 و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن 400 مگاپاسکال است.

میلگرد A4 یا آج 500: در رده سخت قرار گرفته، دارای آج مرکب است. حداقل مقاومت کششی مجاز 650 و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن 500 مگاپاسکال است.

در صورت احراز یک سری استانداردها، در طراحی و ساخت همه انواع سازه های ساختمانی (سازه های غیر ساختمانی را شامل نمی شود) بتن آرمه، به جز دیوارهای برشی ویژه و قاب های خمشی ویژه، به تصویب رسیده است.

انواع میلگرد از لحاظ روش ساخت

همانطور که گفتیم، از لحاظ آیین نامه های مرجع، میلگردها بر اساس شرایط اقلیمی به روش های مختلفی ساخته می شوند. دو روش کلی برای ساخت آرماتور وجود دارد که در زیر به آن اشاره می کنیم:

تولید آرماتور به روش آلیاژسازی

این روش مطابق استانداردهای مناطق زلزله خیز است. مثل استانداردهای ژاپنی. در روش آلیاژسازی، ابتدا فولاد با ترکیب مورد نظر در فولادسازی ساخته شده و سپس شمش فولادی در کارخانه طی فرآیند نورد به شکل دلخواه تغییر می یابد.

خنک سازی این آرماتور در فضای آزاد و در طی زمان انجام می شود. در نتیجه میل گرد تولید شده از بخش بیرونی سطح مقطع تا قسمت مرکزی، خصوصیات مکانیکی و شیمیایی یکسانی دارد و برای همین عملکرد مقاومتی یکنواخت تری در شرایط فشار و زلزله از خود نشان می دهد.

این مدل ساخت، استاندارد مناطق لرزه خیز است و قیمت میلگرد در این روش گرانتر در می آید.

آرماتور تولیدی به روش آلیاژسازی یکنواخت تر بوده و مقاومت بهتری نسبت به بار و لرزه از خود نشان می دهد.

تولید میلگرد به روش ترمکس

در این روش ترکیب شیمیایی فولاد را برای رسیدن به مقاومت تسلیم بالا دستکاری نمی کنند، تا آرماتور تولید شده قابلیت جوشکاری هم داشته باشد.

در عوض پس از انجام فرایند نورد گرم روی شمش، میل گردها وارد یک محفظه آب سرد می شوند و در آنجا پروسه خنک سازی فوری روی سطح میل گرد صورت می گیرد، سپس آرماتورها برش زده شده و روی یک صفحه خنک کننده، مرکز آنها نیز سرد می شود.

نتیجه این فرایند تولید میلگردی با مقاومت تسلیم بالا و تنوع ساختاری و فیزیکی از بیرون به مرکز است. این میل گرد قابلیت چکش خواری و جوشکاری بیشتری دارد.

از لحاظ سرعت تولید و نیروی انسانی نیز ارزانتر درآمده ولی مناسب مناطق زلزله خیز نیست.

در فرایند ترمکس، میلگردی با مقاومت تسلیم بالا و تنوع ساختاری و فیزیکی از بیرون به مرکز تولید می شود.

در استاندارد ایرانی هر دو نوع روش ساخت جزو رده بندی است. اما صراحتا ذکر شده که تولیدکنندگان موظف به آگاه کردن مصرف کننده از روش تولید هستند.