همه ما در جریان هستیم که شهادت زن و مرد در قانون ایران برابر نیست. جدای از بحث زن ستیزی، امروز قصد داریم تا این مسئله را از دید حقوقی بررسی کنیم.
شهادت در حقوق ایران
در ماده 1258 قانون مدنی پنج مورد برای اثبات دادرسی آمده است که یکی از آنها شهادت است. البته نباید تصور کرد که در دعاوی مدنی و حقوقی شهادت شهود دلیل در دادگاه محسوب می شود، اما در دعاوی کیفری و کیفری یکی از ادله می باشد. زیرا در قانون مجازات اسلامی در بحث های حدود و قصاص، شهادت به عنوان یکی از راه های اثبات ذکر شده است. قانون آیین دادرسی کیفری نیز قوانین و مقررات مربوط به شهادت کیفری را تعیین می کند.
وکیل اصفهان بیان می کند: شهادت زمانی معتبر است که در صورت داشتن شرایط لازم برای اعتبار بتواند در اثبات دعوی مؤثر باشد. مثلاً شاهد باید چنین مواردی رو دارا باشد: بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، طهارت مولد و بری از چنین مواردی باشد: علاقه شخصی به جنگ، دشمنی دنیوی شاهد و طرفین دعوی، گدایی و سرگردانی. البته تعداد شهود در موارد مختلف متفاوت است و بسته به اهمیت آن می توان تعداد شهود را کم یا زیاد کرد. مثلاً در دعوایی شهادت 4 نفر و در دعوای دیگر شهادت 2 نفر ممکن است کافی باشد.
البته نباید فراموش کرد که اگرچه در اکثر نظام‌های حقوقی دیگر جنسیت نقشی در اعتبار شهادت ندارد و مرد بودن شرط لازم برای شهادت نیست، اما در نظام حقوقی ما این موضوع همچنان بر اعتبار آن تأثیر می‌گذارد. یعنی در واقع بین صحت شهادت زن و مرد تفاوت وجود دارد.
شهادت زن در حقوق ایران
همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم در قانون مجازات اسلامی در قسمت جرایم حد و قصاص شهادت به عنوان دلیل تلقی شده است.
به گفته وکیل کیفری اصفهان، شهادت زنان در قانون مجازات اسلامی دو حالت دارد. یا در مواردی شهادت مردان اصلاً پذیرفته نمی شود و تأثیری ندارد یا در مواردی که شهادت زنان نیز پذیرفته می شود باید ضمیمه شهادت یک مرد و شهادت دو زن برابر با شهادت یک زن است.
وکیل کیفری در اصفهان که به موادی از قانون مجازات اسلامی اشاره می کند که فقط شهادت مرد به عنوان دلیل پذیرفته شده و با شهادت زن قابل اثبات نیست:
- ماده 117 قانون مجازات اسلامی: «مجازات حد لواط به شهادت چهار مرد عادل که شاهد آن بوده اند ثابت می شود».
- ماده ۱۱۹: «شهادات زنان به تنهایی یا به ضمیمه مردان، لواط را ثابت نمی‌کند».
- ماده 128: «روش اثبات مساحقه در دادگاه همان روش اثبات لواط است».
- ماده 137: «کذف با دو اقرار یا شهادت دو نفر مرد عادل ثابت می‌شود».
- ماده 170: «اگر اثبات شرب خمر با شهادت باشد، فقط به شهادت دو مرد عادل ثابت می‌شود».
- ماده 189: «محاربه و افساد فی الارض از طرق زیر ثابت می شود: 1) با یکبار اقرار به آن کار در صورتیکه اقرار کننده عاقل و بالغ باشد 2) فقط با شهادت دو نفر مرد عادل.
- ماده 199: «سرقتی که موجب حد می‌شود به یکی از جهات زیر ثابت می‌شود: 1- شهادت دو مرد عادل...» بند الف ماده 237: «قتل عمد به شهادت دو مرد عادل ثابت می‌شود».
اما این نکته مهم توسط وکیل کیفری اصفهان خاطرنشان شد که در مواردی زنان نیز می توانند همراه با مردان شهادت دهند و البته شهادت آنها باید ضمیمه شهادت مردان باشد.
- ماده ۷۴ قانون مجازات اسلامی: «زنا به حد رجم یا حد جلد به شهادت چهار مرد عادل یا سه مرد عادل و دو زن عادل ثابت می‌شود».
- ماده 75: «اگر زنا فقط موجب حد جلد شود، با شهادت دو مرد عادل و چهار زن عادل ثابت می شود».
- ماده 76: «شهادت زنان به تنهایی یا همراه با شهادت مرد عادل، زنا را ثابت نمی‌کند، ولی در مورد شهود مذکور، مجازات قذف به حکم قذف جاری می‌شود.
- بند ب ماده 237: «قتل شبه عمد یا خطا با شهادت دو مرد عادل یا یک مرد عادل و یا دو زن عادل و یک مرد عادل و قسم مدعی ثابت می شود».
دادگاه در چه مواردی شهادت زن را به تنهایی می پذیرد؟
شهادت دو زن
زن می تواند در مواردی مانند عذر و عیب زن از قبیل حیض، خونریزی نفاس، تولد فرزند زنده و رضا که شیر دادن به فرزند است به تنهایی، یعنی بدون شهادت مرد است. به عبارت دیگر: در مواردی که مرد مجاز به شهادت نیست، زن می تواند به تنهایی شهادت دهد.
گواهی زن
یک زن این فرصت را دارد که برای حدود یک چهارم وصیت و تولد یک کودک زنده شهادت دهد.
موسسه حقوقی اصفهان آماده کمک به شما در تمامی امور اعم از کیفری و حقوقی جهت رسیدگی سریعتر به پرونده می باشد. دوستان عزیزی که می خواهند در مورد موضوع شهادت یا هر موضوع دیگری از یک وکیل خوب در اصفهان مشاوره بگیرند می توانند با شماره درج شده در سایت حامد امیری تماس بگیرند.