گیربکس اتوماتیک چیست؟
انواع گیر بکس اتوماتیک و گیر بکس دستی دقیقا مانند هم عمل می‌کنند، اما از راه‌های کاملا مجزا و متفاوت در واقع گیر بکس اتوماتیک سیستم کلاچ را از انواع ماشین حذف کرده و تا حد زیادی تعویض دنده را سهولت می‌بخشند. این به این معناست که گیر بکس اتوماتیک امکان رانندگی با دو پدال گاز و ترمز را ایجاد کرده و عمل تعویض دنده از دنده 1 به بالا را به صورت خودکار انجام می دهد. در ادامه با انواع گیر بکس اتوماتیک آشنا می‌شویم.
انواع گیربکس اتوماتیک
انواع گیر بکس اتوماتیک در ماشین‌های مختلف متفاوت بوده و در نمونه‌های مختلف قابل جایگیری در بین قطعات خودرو به جای گیر بکس دستی می‌باشد. دو عامل اصلی که در تفکیک دو نوع گیر بکس اتوماتیک و دستی تاثیر بسزایی دارند به شرح ذیل است: خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک فاقد پدال کلاچ هستند.
خودروهای مجهز به انواع گیربکس اتوماتیک نیاز به دنده‌ی دستی نداشته و با یک بار قرار دادن خودرو در حالت drive امکان رانندگی بصورت خودکار برای افراد ایجاد می‌شود.
در این بخش با انواع گیر بکس اتوماتیک تحت عنوان‌های زیر آشنا می‌شویم.
گیربکس اتوماتیک از نوع سیاره ای AT
این گیربکس‌ها(جعبه دنده) یکی از متداولترین انواع گیربکس‌های اتوماتیک است. انتقال قدرت در این سبک گیر بکس‌ها از طریق چرخ دنده‌های خورشیدی سیاره‌ای است.سیستم کلاچ اتوماتیک هیدرولیکی و دارای سیستم کنترلی است. گیربکس AL4 مورد استفاده در خودروهای ۲۰۶، ۲۰۷ و SDV 9 و پارس اتوماتیک، همچنین گیربکس خودروهای سوزوکی ویتارا، اچ‌سی کراس و هایما S7 از این نوع محسوب می‌شوند.
گیربکس اتوماتیک از نوع AMT
نماد اختصاری AMT استفاده شده در این نوع گیر بکس اتوماتیک مخفف شده‌ی عبارت AUTOMATED MANUAL TRANMISSION است. و معنای آن انواع گیربکس دستی اتوماتیک شده است. این سیستم برای اولین بار در سال 1996 میلادی توسط شرکت سازنده BMW معرفی و در بازار عرضه شد. در واقع AMT، حالت پیشرفته شده‌ی همان گیر بکس دستی است. گیر بکس‌های AMT بعنوان یک راه حل اوصولی و ساده برای رسیدن به انواع گیربکس اتوماتیک با کمترین هزینه شناخته شده اند.گیربکس اتوماتیک AMT تمامی مزایای گیربکس دستی را در کنار راحتی و سهولت کار انواع گیربکس‌های اتوماتیک را به صورت یک جا ارائه می‌دهد. علاوه بر این دردسر‌های تعویض دنده در گیر بکس‌های دستی و هزینه بالای سیستم‌های اتوماتیک را ندارد. تنها تفاوتی که با دیگر سیستم‌های گیر بکس دارد این است که تعویض دند و کلاچ گیری در آن کاملا هوشمند صورت می‌گیرد.
گیربکس اتوماتیک از نوع CVT
کلمات اختصاری به کار رفته در نام گیر بکس اتوماتیک CVT بیانگر عبارت Continuously Variable Transmission و به معنای سیستم انتقال قدرت پیوسته در انواع مشین‌هاست. می‌توان اجزای اصلی تشکیل دهنده سیستم انتقال قدرت گیربکس اتوماتیک CVT را پولی ورودی (محرک) و پولی خروجی (متحرک) و در کنار این موارد تسمه مخصوص از جنس پلاستیک و یا فلز نام برد.بر خلاف دیگر انواع گیربکس‌های اتوماتیک و دستی (جعبه دنده) که تعداد محدودی ضرب دنده را ایجاد می‌کنند، در گیربکس‌های CVT نسبت دور بینهایت شکل گرفته است که همین امر در از بین رفتن شوک و تغییر دور‌های ناگهانی ناشی از تعویض مداوم دنده‌ها می‌شود. در واقع بطور سریع، پیوسته و متغییر در هر لحظه ضریب دنده مناسب انتخاب می‌شود.
گیربکس اتوماتیک از نوع DCT
نمونه‌ای از میانه‌ی انواع گیربکس اتوماتیک و دستی وجود دارد که با نام مرسوم گیر بکس نیمه اتوماتیک شناخته شده است. دلیل انتخاب این نام که با اختصار DCT و عبارت dual-clutch transmission در بین افراد معروف شده، کاربرد ویژگی‌های هر دو نوع گیربکس اتوماتیک و دستی در نوع ساختار گیربکس DCT است.در واقع از انواع گیربکس اتوماتیک با ساختار دو کلاچه است. که از دو کلاچ مختلف استفاده می‌کند. این نوع گیربکس با واژه‌های مثل گیربکس نیمه اتوماتیک، گیربکس دستی بدون کلاچ و گیربکس دستی خودکار در بین علاقمندان به شناخت قطعات خودرو قابل شناسایی است. اتصال هر کلاچ در ساختار این گیربکس به سیستم دنده‌های زوج و فرد، نحوه عملکرد آن را از گیربکس دستی متمایز کرده است.در این بخش با ساختار انواع گیربکس اتوماتیک به تفکیک آشنا شدیم. در ادامه به نحوه تشخیص و شناخت بهترین نوع گیربکس اتوماتیک می‌پردازیم.
بهترین نوع گیربکس اتوماتیک
برای اینکه بخواهیم بهترین نوع گیربکس اتوماتیک را انتخاب کنیم باید چندین فاکتور را در نظر بگیریم. انتخاب مدل انواع گیربکس اتوماتیک متناسب با نوع ماشین و قطعات آن شکل می‌گیرد. بنابراین برای گزینش یک گیربکس اتوماتیک مناسب باید تناسب آن را با دیگر اجزا و قطعات ماشین در نظر گرفت. بنابراین اساسا انتخاب بهترین گیربکس اتوماتیک بدون در نظر گرفتن موارد بیان شده کار اشتباهی است و در این زمینه تنها یک تعمیرکار خوب و با تجربه می‌تواند به افراد کمک کند.
ساختار گیربکس اتوماتیک
قسمت‌های اصلی گیربکس‌های اتوماتیک به شرح ذیل می‌باشد:
مبدل گشتاور (توربین، روغن گیربکس و ... ).
کامپیوتر مرکزی (ECU)، شیرهای برقی یا سنولوئید.
کلاچ گیربکس اتوماتیک.
چرخ دنده‌های انواع گیربکس اتوماتیک.
هر کدام از این قطعات اصلی تشکیل دهنده ساختار انواع گیربکس اتوماتیک خود دارای اجزای مختلفی برای هدایت فرمان‌های صادر شده در هنگام حرکت خودرو هستند.
گیربکس نیمه اتوماتیک
در هنگام معرفی انواع گیربکس اتوماتیک، در نوع DCT به یک سیستم نیمه اتوماتیک و یا دو کلاچه در ساختار این نوع گیربکس آشنا شدیم. در واقع گیربکس نیمه اتوماتیک در تعداد محدودی از خودرو‌ها به کار رفته و تقریبا خودرو‌هایی با این سبک دنده و کلاچ دیگر نادر است. همانطور که از نام این نوع گیربکس پیداست، به هیچ وجه اتوماتیک نبوده و بیشتر شبیه به گیربکس دستی بدون پدال کلاچ است.
تنها تفاوت بین گیربکس دستی و نیمه اتوماتیک این است که نسخه نیمه اتوماتیک به جای کابل ها و لوله ها برای جابجایی چرخ دنده ها از محرک‌ها و رایانه‌ها استفاده کرده و در واقع نسبت به انواع گیربکس دستی هوشمند‌تر است.
