شرکت هک (Hach Company) یک شرکت بین‌المللی است که شهرت جهانی خود را مدیون تخصص منحصر به فرد در تولید تجهیزات و معرف‌های شیمیایی (کیت‌های تست) برای آزمایش و کنترل کیفیت آب و فاضلاب است. هک در سال‌های اخیر به عنوان یک برند اصلی و حیاتی تحت مالکیت گروه بزرگ داناهر (Danaher Corporation) فعالیت می‌کند.

تولد در آمریکا و نوآوری‌های اولیه

هسته اصلی شرکت هک در سال ۱۹۴۷ توسط کلیفورد (Clifford) و کاتلین هک (Kathryn Hach) در ایمز، آیووا، ایالات متحده، تأسیس شد. هدف آن‌ها ارائه راه‌حل‌های ساده‌تر، سریع‌تر و دقیق‌تر برای آزمایش کیفیت آب بود که در آن زمان فرآیندی پیچیده و زمان‌بر در آزمایشگاه‌های بزرگ بود.

• تمرکز اولیه: یکی از اولین نوآوری‌های آن‌ها، توسعه یک روش ساده برای آزمایش سختی آب بود که فرآیند آزمایش را از روزها به دقایق کاهش داد. این رویکرد عملی و کاربردی، هسته فلسفه هک شد.

• تجهیزات قابل حمل: هک به سرعت به دلیل تولید ابزارهای آزمایشگاهی کوچک و تجهیزات قابل حمل (Portable) که برای تکنسین‌های میدانی امکان انجام آزمایش‌ها را فراهم می‌کردند، شهرت یافت.

• تأسیس در آلمان: هرچند ریشه هک در آمریکا است، اما فعالیت و تولید گسترده آن در اروپا، به ویژه در آلمان (مانند تأسیسات قدرتمند Dr. Lange که بعداً ادغام شد)، آن را به یک شرکت با تأثیر قوی آلمانی تبدیل کرده است.

ادغام با گروه داناهر و گسترش به آلمان (Dr. Lange)

در سال ۱۹۹۹، شرکت هک توسط گروه صنعتی بزرگ داناهر (Danaher) خریداری شد. داناهر با ادغام شرکت‌های بزرگ اروپایی مانند Dr. Lange آلمان و Orbisphere سوئیس، گروه هک را به یک قدرت بلامنازع در سطح جهان تبدیل کرد.

• Dr. Lange: ادغام با این شرکت آلمانی، تخصص هک را در بخش‌های کلیدی فناوری، به ویژه در فتومترها (Photometers) و اسپکتروفتومترها (Spectrophotometers)، که قلب اندازه‌گیری‌های شیمیایی هستند، تقویت کرد.

فلسفه هک: تضمین کیفیت آب

فلسفه اصلی هک بر روی “آزمایش ساده، نتایج دقیق“ استوار است. این شرکت برای اطمینان از ایمنی آب آشامیدنی، کارایی تصفیه‌خانه‌ها و انطباق با مقررات زیست‌محیطی، راه‌حل‌هایی جامع ارائه می‌دهد.

ابزارهای آزمایشگاهی و میدانی (قابل حمل) هک

هک طیف وسیعی از ابزارهای اندازه‌گیری را تولید می‌کند که در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت، تأسیسات تصفیه آب، نیروگاه‌ها و محیط‌های میدانی استفاده می‌شوند.

۱. فتومترها و اسپکتروفتومترها (Photometers & Spectrophotometers)

این ابزارها اصلی‌ترین محصولات هک برای تحلیل شیمیایی آب هستند و مسئول تعیین غلظت دقیق مواد مختلف (مانند کلر، فلوراید، فسفات، نیترات و آهن) در نمونه آب می‌باشند.

• فتومترهای قابل حمل (Portable Photometers): مانند سری DR 900 یا DR 300. این دستگاه‌های کوچک و مقاوم در برابر آب، به تکنسین‌ها اجازه می‌دهند تا به سرعت و در محل، بیش از ۹۰ پارامتر شیمیایی آب را اندازه‌گیری کنند.

• اسپکتروفتومترهای رومیزی (Benchtop Spectrophotometers): مانند سری DR 3900 یا DR 6000. این ابزارهای پیشرفته آزمایشگاهی، نور را در طول موج‌های بسیار دقیق برای تحلیل‌های پیچیده جذب می‌کنند و دارای کتابخانه‌ای از متدهای آزمایشی تأیید شده (EPA-compliant) هستند.

۲. کیت‌های تست شیمیایی و معرف‌ها (Reagents)

یکی از مزیت‌های کلیدی هک، ارائه معرف‌های از پیش بسته‌بندی شده و دقیق است.

• ظروف واکنشی (Test Vials – LCK/TNTplus): این ویال‌ها حاوی معرف‌های دقیقاً دوزبندی شده‌ای هستند که نیاز به اندازه‌گیری دستی مواد شیمیایی خطرناک یا پیچیده را از بین می‌برند. تکنسین تنها نمونه آب را به ویال اضافه کرده و آن را در اسپکتروفتومتر قرار می‌دهد. این امر ایمنی را افزایش و خطای انسانی را به شدت کاهش می‌دهد.

• پودرهای اندازه‌گیری (Powder Pillows): بسته‌های کوچک پودر شیمیایی برای اندازه‌گیری سریع کلر یا pH در Batch-off release agent ، که به دلیل سادگی در تمام دنیا محبوب هستند.

۳. اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی

هک ابزارهای اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی مهم را نیز تولید می‌کند:

• کدورت‌سنج (Turbidimeters): برای اندازه‌گیری شفافیت آب و میزان ذرات معلق، که برای تضمین کیفیت آب آشامیدنی حیاتی است (مانند سری 2100Q قابل حمل).

• pH/هدایت‌سنج (pH/Conductivity Meters): دستگاه‌هایی برای اندازه‌گیری اسیدیته/قلیایی بودن و میزان نمک‌های حل شده در آب.

مانیتورینگ آنلاین و تجهیزات فرآیندی

بخش حیاتی دیگر فعالیت هک، مانیتورینگ مستمر کیفیت آب در محل فرآیند (Inline/Process Analysis) است که برای تصفیه‌خانه‌های بزرگ، نیروگاه‌ها و صنایع تولیدی ضروری است.

۱. آنالایزرهای آنلاین (Process Analyzers)

این دستگاه‌ها به صورت دائمی در خطوط لوله و جریان‌های فرآیند نصب می‌شوند و کیفیت آب را به صورت ۲۴/۷ رصد می‌کنند.

• آنالایزرهای سیلیکا و فسفات: برای نیروگاه‌ها حیاتی هستند. اندازه‌گیری دقیق سیلیکا و فسفات در آب بویلرها برای جلوگیری از رسوب و خوردگی که می‌تواند باعث خرابی‌های گران‌قیمت شود، الزامی است.

• آنالایزرهای DO (اکسیژن محلول): اندازه‌گیری اکسیژن محلول در آب، برای فرآیندهای هوازی در تصفیه فاضلاب و همچنین برای جلوگیری از خوردگی در خطوط لوله، حیاتی است. سنسورهای هک در این بخش دارای فناوری‌های نوری (Optical DO) هستند که نیاز به تعویض غشا و نگهداری را کاهش می‌دهند.

• آنالایزرهای COD/TOC (اکسیژن مورد نیاز شیمیایی/کربن آلی کل): برای نظارت بر آلودگی آب و کارایی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب به کار می‌روند. ابزارهای هک در این زمینه به دلیل سرعت بالا و کاهش نیاز به معرف‌های شیمیایی خطرناک (مانند کاهش استفاده از جیوه) نوآوری کرده‌اند.

۲. کنترل‌کننده‌ها و پلتفرم‌های دیجیتال

• کنترل‌کننده‌های sc Series: این کنترل‌کننده‌های دیجیتال به عنوان مغز متفکر سیستم مانیتورینگ عمل می‌کنند. آن‌ها داده‌های جمع‌آوری شده از چندین سنسور مختلف (pH، کدورت، کلر، DO) را دریافت کرده، کالیبره می‌کنند و به سیستم‌های کنترل اصلی کارخانه (مانند PLC یا DCS) ارسال می‌نمایند.

• فناوری هوشمند Sension+: این فناوری امکان اتصال سنسورهای مختلف را از طریق یک پلتفرم دیجیتال فراهم می‌کند و فرآیند نگهداری و کالیبراسیون را با استفاده از شناسایی خودکار سنسورها (Plug-and-Play) ساده می‌سازد. برای اطلاعات بیشتر به سایت fastseo بروید.

کاربرد جهانی و فناوری‌های پیشرفته هک

محصولات هک در تقریباً هر صنعتی که با آب در تماس است، نقش حیاتی ایفا می‌کنند، از تضمین سلامت عمومی تا راندمان صنعتی.

۱. تصفیه آب و فاضلاب شهری (Municipal Water)

این بازار اصلی هک است. در هر مرحله از تصفیه‌خانه آب شهری، از منبع آب خام تا خروج نهایی آب تصفیه‌شده، ابزارهای هک استفاده می‌شوند:

• کلرسنجی (Chlorination Control): آنالایزرهای کلر هک میزان کلر باقیمانده (Free/Total Chlorine) را اندازه‌گیری و فرآیند ضدعفونی را کنترل می‌کنند تا آب هم ضدعفونی شده و هم بیش از حد حاوی کلر نباشد.

• آزمایشگاه‌های مرجع: در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت شهری، اسپکتروفتومترهای هک به عنوان ابزارهای استاندارد برای گزارش انطباق با مقررات سخت‌گیرانه سازمان‌های بهداشت جهانی و محیط زیست استفاده می‌شوند.

۲. صنایع تولیدی و نیروگاهی

• آب فوق‌خالص (Ultrapure Water): در صنایع میکروالکترونیک و داروسازی، هک ابزارهایی را برای نظارت بر خلوص فوق‌العاده بالای آب مورد نیاز (مانند مانیتورینگ ذرات بسیار ریز) ارائه می‌دهد.

• مدیریت بویلر و برج خنک‌کننده: در نیروگاه‌ها، سنسورهای هک میزان سختی، قلیائیت و خورندگی آب را کنترل می‌کنند تا از آسیب دیدن توربین‌ها و خطوط لوله جلوگیری شود و راندمان حرارتی حفظ شود.

۳. نوآوری‌های هوشمند (IoT)

همانند دیگر پیشگامان صنعتی، هک در حال حرکت به سمت راه‌حل‌های مانیتورینگ متصل (Connected Monitoring) است:

• پلتفرم Claros™: این پلتفرم نرم‌افزاری ابری هک، داده‌های جمع‌آوری شده از تمام آنالایزرهای آنلاین در یک تصفیه‌خانه (یا حتی شبکه‌ای از تصفیه‌خانه‌ها) را یکپارچه می‌کند.

• تجزیه و تحلیل داده (Data Analytics): Claros از داده‌ها برای کمک به اپراتورها در تصمیم‌گیری‌های بهتر استفاده می‌کند، مانند بهینه‌سازی دوز معرف‌های شیمیایی (کاهش هزینه‌ها) یا پیش‌بینی زمان نگهداری لازم برای سنسورها. این امر هزینه‌های عملیاتی را کاهش و پایداری فرآیند را افزایش می‌دهد.

چالش‌ها، تأثیر بر جامعه و نتیجه‌گیری

تأثیر هک فراتر از سخت‌افزار و شیمی است؛ این شرکت مستقیماً بر سلامت عمومی و حفاظت از محیط زیست جهانی تأثیر می‌گذارد.

۱. نقش در حفاظت از سلامت عمومی

ابزارهای هک ستون فقرات نظارت بر آب آشامیدنی را تشکیل می‌دهند. این امر به ویژه در کشورهای در حال توسعه که با چالش‌های کیفیت آب روبرو هستند، اهمیت حیاتی دارد. سادگی و قابلیت اعتماد کیت‌های میدانی هک، به سازمان‌های غیردولتی و مقامات محلی اجازه می‌دهد تا سلامت آب را به طور مستمر و مؤثر تحت نظر داشته باشند.

۲. چالش‌های زیست‌محیطی

• آلاینده‌های نوظهور (Emerging Contaminants): با ظهور آلاینده‌های جدید مانند میکروپلاستیک‌ها یا ترکیبات دارویی، هک باید به طور مداوم متدهای آزمایشگاهی خود را برای شناسایی و اندازه‌گیری این مواد با غلظت‌های بسیار پایین (در حد نانوگرم) توسعه دهد.

• کاهش مصرف معرف‌های شیمیایی: قوانین سختگیرانه زیست‌محیطی، هک را ملزم می‌کند که روش‌های آزمایش خود را به سمت روش‌های غیرشیمیایی (مانند اندازه‌گیری‌های نوری یا بیولوژیکی) و همچنین کاهش استفاده از مواد خطرناک (مانند جیوه و کروم در تست‌های COD) سوق دهد.

سخن پایانی

شرکت هک (Hach) که با یک نوآوری ساده در دهه ۱۹۴۰ آغاز شد، امروز یک رهبر جهانی در زمینه تحلیل کیفیت آب است. با ادغام مهارت‌های مهندسی آلمانی (Dr. Lange) و قابلیت‌های تولید انبوه آمریکایی، هک ابزارهایی را ارائه می‌دهد که برای اپراتورهای میدانی ساده و برای محققان آزمایشگاهی دقیق هستند. با گذار به سمت سیستم‌های مانیتورینگ آنلاین Claros، هک نقش حیاتی خود را در تضمین ایمنی آب، بهینه‌سازی فرآیندهای صنعتی و حمایت از پایداری منابع آب در مقیاس جهانی تقویت می‌کند.