حضانت فرزند در طلاق توافقی
حضانت فرزند پس از طلاق
همان طور که هر یک از زوجین در ازدواج دارای حقوقی هستند، مانند مهریه، نفقه و تمکین (خاص و عام) که می توانند آن را با جاری شدن عقد نکاح از همسر خود مطالبه نمایند، در طلاق نیز دارای حقوقی هستند که دادگاه پیش از صدور رأی طلاق در خصوص آنها تصمیم گیری می کند.
در صورتی که زن و شوهر که در آستانه ی طلاق قرار دارند، دارای فرزند مشترک باشند، حضانت فرزند و حق ملاقات با او پس از طلاق از جمله حقوقی است که به زوجین تعلق می گیرد و دادگاه برای حضانت و سرپرستی کودک و حق ملاقات با او پس از طلاق تعیین تکلیف می نماید. دادگاه در این خصوص مصلحت کودک را در نظر گرفته و زوجین باید پس از طلاق طبق رأی دادگاه در این مورد اقدام نمایند.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
تکلیف قانونی والدین در حضانت فرزند
طبق ماده 1168 قانون مدنی، نگهداری کودک حق و تکلیف والدین است و طبق ماده 1172 قانون مدنی، هیچ یک از والدین حق ندارند در مدتی که حضانت کودک به عهده آنها است از نگهداری او خودداری کنند؛ در صورت امتناع یکی از والدین، قاضی باید به درخواست والد دیگر کودک یا قیم یا یکی از بستگان و یا به تقاضای دادستان، نگهداری کودک را به هر یک از والدین که حضانت به عهده او‌ست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد، حضانت را با هزینه پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد، با هزینه مادر تأمین کند.
طلاق توافقی چیست؟
هرگاه دادخواست طلاق با رضایت زوجین مطرح شود و زن و شوهر برای طلاق با هم توافق داشته باشند و به دلایلی دیگر قصد ادامه ی زندگی مشترک با یکدیگر را نداشته باشند، می توانند با تقدیم دادخواست طلاق توافقی به دادگاه خانواده از یکدیگر به صورت توافقی طلاق بگیرند.
در طلاق توافقی زن و شوهر باید در مورد تمام موضوعات مالی و غیرمالی طلاق با یکدیگر توافق کنند.
مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت، تنصیف اموال، استرداد جهیزیه از جمله مسائل مالی طلاق هستند، که زوجین باید در طلاق در مورد آنها توافق نمایند؛ همچنین در صورت داشتن فرزند مشترک، زوجین باید بدون دخالت دادگاه با توجه به مصلحت کودک در خصوص حضانت و حق ملاقات با فرزند پس از طلاق، توافق کنند؛ سپس توافقات خود را به صورت مکتوب در صورتی که به امضای زوجین رسیده باشد به دادگاه تقدیم نمایند.
* نکته: البته زن و مرد می توانند در هر یک از مراحل دادرسی و یا در هنگام ثبت طلاق توافقی و یا پس از ثبت طلاق نیز توافقات خود را تغییر دهند و پس از آن براساس توافقات جدید عمل نمایند.
توافق زوجین در مورد حضانت فرزند در طلاق توافقی
طلاق توافقی یکی از انواع طلاق در ایران است و زوجین در مورد طلاق و جدایی با هم توافق دارند و هر دو تصمیم می گیرند به دلایلی به زندگی مشترک خود پایان دهند؛ بنابراین قانون گذار این اجازه را به زوجین می دهد که خودشان در خصوص تمام مسائل مالی و غیرمالی طلاق با یکدیگر تصمیم گیری کنند و به توافق برسند و دادگاه هیچ دخالتی در توافقات زوجین ندارد؛ از این رو تصمیم گیری برای تعیین حضانت کودک و نحوه و زمان ملاقات با او پس از طلاق توافقی نیز برعهده ی زوجین می باشد و آنها باید با یگدیگر توافق نمایند که کدامیک از والدین حضانت فرزند را برعهده بگیرد و زمان و نحوه ملاقات با فرزند برای والد دیگر نیز مشخص می شود و زوجین پس از طلاق توافقی باید طبق توافقی که کرده اند عمل نمایند.
حضانت فرزند پس از طلاق توافقی با چه کسی است؟
براساس ماده 1169 قانون مدنی، حضانت فرزند دختر و پسر پس از طلاق تا سن 7 سالگی به عهده مادر و پس از آن با پدر می باشد.
حضانت پدر نیز از 7 سالگی تا رسیدن فرزند به سن بلوغ شرعی است؛ یعنی حضانت فرزند دختر از 7 تا 9 سال تمام قمری و فرزند پسر از 7 تا 15 سال تمام قمری با پدر است و پس از آن فرزند خودش می تواند هر یک از والدین را برای زندگی انتخاب کند.
* نکته: بعد از هفت سالگی در صورت اختلاف بین پدر و مادر، در خصوص حضانت فرزند، حضانت با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه خواهد بود.
در طلاق توافقی والدین با در نظر گرفتن مصلحت فرزندشان برای حضانت فرزند تعیین تکلیف می کنند و باید پس از طلاق براساس توافق خود در خصوص حضانت و حق ملاقات با فرزند عمل کنند و در صورتی که یکی از والدین برخلاف توافقات عمل کند، والد دیگر می تواند به دادگاه خانواده مراجعه و او را ملزم به انجام توافق در مورد حضانت فرزند نماید.
شرایط سلب حضانت والدین در طلاق توافقی چیست؟
طبق ماده 1172 قانون مدنی، حضانت فرزند تکلیف والدین است و امتناع از قبول حضانت از سوی والدین برخلاف قانون است. با توجه به آنچه گفته شد آیا می توان حضانت را از والدین سلب کرد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت: طبق قانون برای حضانت فرزند توسط والدین شرایطی تعیین شده است که براساس مصلحت کودک می باشد و براساس ماده 1175 قانون مدنی، نمی توان کودک را از والدینی که حضانت او را بر عهده دارند گرفت، مگر در صورت اثبات وجود دلایل قانونی که موجب سلب حضانت می شود.
هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی والدینی که حضانت کودک را برعهده دارند، سلامت جسمانی و یا ترتیب اخلاقی کودک در معرض خطر باشد، براساس ماده ۱۱۷۳قانون مدنی، دادگاه می تواند به درخواست خویشاوندان کودک یا قیم او یا رئیس حوزه قضایی هر طور که برای حضانت کودک مناسب باشد، تصمیم گیری نماید.
همچنین در طلاق توافقی با توجه به اینکه زوجین در مورد حضانت کودک با هم توافق کرده اند، در صورت اثبات هر یک از موارد زیر در دادگاه خانواده، حضانت از هر یک از والدینی که سرپرستی کودک را به عهده دارد سلب می شود.
طبق ماده 1173 قانون مدنی، برخی مصادیق سلب حضانت والدین عبارتند از:
1- اعتیاد زیان آور والدین به الکل، مواد مخدر و قمار
2- شهرت والدین به فساد اخلاقی و فحشا
3- ابتلای والدین به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی
4- سوء استفاده از کودک توسط والدین یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فحشا، تکدی گری و قاچاق
5- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف کودک توسط والدین
6- عدم توانایی والدین در تأمین نیازهای مالی و عاطفی کودک
موارد فوق که به آنها اشاره کردیم تنها برخی از مصادیق سلب حضانت کودک هستند و موارد دیگری نیز وجود دارد که تشخیص آن به عهده ی قاضی پرونده می باشد.
شرایط سلب حضانت از مادر در طلاق توافقی چیست؟
چنانچه در طلاق توافقی زوجین با هم توافق کنند که حضانت فرزند با مادر باشد، طبق قانون در موارد زیر می توان حضانت را پس از طلاق توافقی از مادر سلب کرد.
1- طبق ماده ۱۱۷۰قانون مدنی، اگر مادر در مدتی که حضانت فرزند به او است، مبتلا به جنون شود یا به دیگری شوهر کند حق حضانت با پدر خواهد بود. البته در طلاق توافقی در مورد ازدواج مجدد مادر، والدین فرزند می توانند با هم توافق کنند در صورت ازدواج مجدد مادر همچنان حضانت فرزند با وی باشد و ازدواج مادر موجب سلب حضانت او نشود.
2- طبق ماده 1173 قانون مدنی، در صورت اثبات عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی مادر، حضانت فرزند از او سلب می شود. در واقع پس از طلاق توافقی با اثبات انحطاط اخلاقی مادر در دادگاه می توان حضانت فرزند را از او سلب کرد.
وکیل خانواده کیست؟
وکیل خانواده یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه دعاوی مربوط به خانواده مانند طلاق، مطالبه مهریه، مطالبه نفقه، استرداد جهیزیه، حضانت فرزند، حق ملاقات فرزند پس از طلاق و غیره فعالیت دارد. وکیل خانواده با احاطه کامل به قوانین مربوط به امور خانواده و نحوه دادرسی دادگاه های خانواده می تواند زوجین را در رسیدن به حق و حقوق خود در امور خانواده یاری کند و در حل و فصل پرونده به نفع آنها کمک بسزایی نماید.
حضور و راهنمایی یک وکیل خانواده در پرونده، احتمال موفقیت دعوی را افزایش می دهد و زن و مرد می توانند بدون استرس و با صرف وقت و هزینه کمتر بدون سردرگمی در دادگاه خانواده و بدون طولانی شدن دادرسی به نتیجه دلخواه برسند.
کلام آخر
در کلام آخر باید گفت حضانت فرزند تکلیف قانونی و شرعی والدین است و آنها طبق قانون ملزم به نگهداری از فرزند خود می باشند و طبق تشخیص قاضی دادگاه خانواده در صورتی که نگهداری فرزند توسط والدین برای او زیان آور و خطرناک باشد، حضانت از والدین یا یکی از آنها که صلاحیت نگهداری کودک را ندارد گرفته می شود.
در طلاق توافقی نیز رویه دادگاه ها در خصوص حضانت فرزند به همین صورت است و در صورتی که توافق والدین به صلاح فرزند نباشد و یا اختلافی در حضانت فرزند رخ دهد، دادگاه خانواده در این مورد با توجه به مصلحت فرزند تصمیم گیری می کند و والدین کودک باید طبق رأی دادگاه عمل نمایند.