ایل شاهسون نام گروهی از ایل های آذربایجانی است که سالهای سال است شیوه کوچ‌نشینی را برای زندگی‌شان انتخاب کرده‌اند. شاهسون‌ها بیشتر در منطقه دشت مغان و اردبیل سکونت دارند. در این مطلب از مجله گردشگری سفرزون قصد داریم تا شما را به میان این ایل باصفا ببریم. پس تا انتها همراه ما باشید.
ایل شاهسون مغان جزء ایل بزرگ عشایر آذربایجان به شمار می‌آیند. شاهسون‌ها دارای زندگی سنتی ایلی بوده و قشلاق آنها دشت مغان اردبیل و ییلاق آنها دامنه های کوه ساوالان (سبلان) در خیاو (مشکین شهر) است. شیوه ی زندگی عشایر ترک زبان شاهسون، کوچ نشینی است و بیشتر به دامداری در مرتع های سرسبز، وسیع و پرآب دشت مغان مشغول هستند. شغل اصلی این ایل دامپرورری بوده و میزبان یکی از بهترین نژاد‌های گوسفند موجود در کشور به نام نژاد مغانی و زیستگاه اصلی شتر دوکوهانه است.
پیشینه و سکونتگاه
ایل شاهسون، در بخش‌هایی از شمال غرب ایران به ویژه دشت مغان و ارومیه و اردبیل و نواحی خرقان و خمسه، واقع در میان زنجان و تهران به سر می‌برند. شیوه زندگی عشایر شاهسون و بسیاری از ویژگی‌های فرهنگی ، علی الخصوص آلاچیق‌های نیم‌کره‌ای، آنها را از سایر گروه‌های ایلی ایران متمایز می‌سازد. پاره‌ای از این ویژگی‌ها را که منشاء ترکی دارند می‌توان در میان سایر ایلات ترک زبان ایران مشاهده کرد. گو اینکه برخی طوایف شاهسون خاستگاه ترکی ندارند و توانسته‌اند پاره‌ای از ویژگی‌های متمایزشان را حفظ نمایند.
امروزه شاهسون‌ها علاوه بر مناطق گسترده‌ای از کشور ایران در دیگر کشورهای همسایه از جمله جمهوری آذربایجان، عراق، ترکیه، افغانستان و کشمیر نیز سکونت دارند.
وجه تسمیه
کلمه شاهسون، واژه‌ای ترکی به معنای «دوستدار شاه» است. دلیل این نامگذاری هم این است که این ایل، بیشترین همدلی و پیوند را با شاهان صفوی داشته، به آنها بسیار وفادار بوده و از آنها حمایت می‌کرده‌اند. به همین دلیل به آنها شاهسون یعنی دوستدار شاه گفته می‌شود.
مسکن ایل شاهسون : آلاچیق‌های کروی شکل
آلاچیق ها معمولاً ۵ متر فضا دارند و بر سر در آن ها، منگوله هایی آویزان است که ورود افراد را اطلاع می دهد. کومه از آلاچیق کوچک تر و از جنس خشن تری‌است و با دقت، مهارت و ظرافت آلاچیق ساخته نمی‌شود. آلاچیق همیشه با کومه همراه است و مسکن اصلی عشایر شاهسون در ییلاق به حساب می‌آید. شاهسون‌ها به مجموعه چند آلاچیق و کومه‌ای که در یک نقطه برپا شده باشد، اوبه می‌گویند.
صنایع دستی ایل شاهسون
از آنجا که گذران اصلی مردم ایل بر پایه پرورش دام و تولید فراورده‌های دامی بویژه گوسفند و بز استوار است است، در نتیجه از دیگر بخش های دام، می توان محصولات زیبایی ساخت. از جمله صنایع دستی تولیدی توسط زنان عشایر شاهسون عبارتند از: قالی و قالیچه، گلیم، زیلو، جاجیم و خورجین، پلاس (چادر)، چوقا یا برک، کلاه، دستکش، گیوه، حصیر و…
جاجیم یکی از محصولات دستی این قشر است که از ترکیب پشم گوسفندان با رنگ های گیاهی بدست می آید و نقش های متنوعی دارد و امروزه در بازارها بسیار به چشم می خورد.
برای آشنایی بیشتر با دیدنی های اردبیل کلیک کنید.
برای دریافت راهنمای سفر به اردبیل کلیک کنید.