یائسگی یا دوران زادبس دورانی از زندگی زنان میباشد که در آن باروری و قاعدگی تمام شده و فرد دیگر قادر به فرزندآوری نیست. یائسگی معمولا در یک میانگین سنی خاص رخ می‌دهد و با ایجاد علائمی در فرد، باعث به وجود آمدن مشکلاتی می‌شود. این علائم شامل مسائل جسمانی و روانی است که اگر فرد با پزشک خود مشورت کرده، نکات خاصی را رعایت کند و به سلامت شخصی خود توجه کند، می‌تواند با آرامش از این دوره زندگی رد شود. بنابراین در ادامه مطلب به بررسی این دوران و راه‌های جلوگیری از آن خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید : گریه بعد از رابطه جنسی
یائسگی به دورانی در زندگی زنان گفته می‌شود که قاعدگی برای همیشه تمام می شود و زنان دیگر قادر به فرزندآوری نیستند. معمولا بین 49 تا 52 سالگی رخ می‌دهد و زمانی فرد را یائسه حساب می‌کنند که به مدت یک سال دچار خون ریزی نشده باشد و سطح هورمون‌های خاصی کاهش پیدا کرده باشد.
از نام‌های دیگری که به این دوران از زندگی خانم‌ها اطلاق می‌شود، می‌توان به منوپاز اشاره کرد. اخیرا فرهنگستان زبان و ادب فارسی، کلمه (زادبس) را معرفی کرده است که به نظر جایگزین مناسب‌تری برای یائسگی میباشد. زادبس به این اشاره می‌کند که مهم‌ترین تفاوت زندگی زنان با قبل، تمام شدن دوران باروری است ولی کلمه یائسگی نشان دهنده افسردگی و ناامیدی یک زن در این مرحله از زندگی میباشد.
قبل از شروع یائسگی معمولا قاعدگی نامنظم می‌شود. این نامنظمی می‌تواند به شکل کوتاه شدن یا طولانی شدن دوره یا سنگین‌تر شدن و سبک‌تر شدن نسبت به قبل باشد.
علائم و نشانه‌های یائسگی
زنان در طول این دوره تغییرات جسمانی و روانی زیادی نشان می‌دهند. به جز نامنظم شدن قاعدگی نشانه جسمانی دیگری که معمولا تجربه می‌کنند، گُرگرفتگی است. گرگرفتگی به علت افزایش جریان خون در مناطق خاصی به وجود می‌آید. این علامت در افراد مختلف با میزان و شدت مختلف تجربه می‌شود. یائسگی ممکن است اختلالاتی در خواب شبانه ایجاد کند. فرد هنگام خواب ناگهان دچار گرگرفتگی می‌شود و با تعریق از خواب برمی‌خیزد. در ادامه به تفکیک علائم و نشانه‌های دوران زادبس اشاره کرده ایم.
علائم جسمانی
از جمله علائم جسمانی شایع شامل موارد زیر است.
کمبود انرژی
درد و خشکی مفاصل
درد در ناحیه پشت و کمر
کوچک شدن و درد سینه
تپش قلب
سردرد و سرگیجه
خشکی پوست
افزایش وزن
بی‌اختیاری ادرار
علائم روانی
علائم روانی شایع در این دوره شامل اضطراب و استرس، حافظه ضعیف، ناتوانی در تمرکز بر امور، خلق پایین و افسرده، زودرنجی و کج خلقی، تغییرات و نوسان‌های خلقی میباشد.
مدت زمان یائسگی
در واقع علائم در چند مرحله بروز می‌کنند. علائم پیش یائسگی تقریبا از 4 سال قبل شروع شده و نهایتا هنگامی که قاعدگی قطع شود فرد یائسه می‌شود. یائسگی تقریبا یک سال به طول می‌انجامد و بعد از آن دوران پس از یائسگی شروع می‌شود که علائم از بین می‌رود و فرد به حالت عادی باز می‌گردد.
رابطه جنسی در یائسگی
یائسگی ممکن است با علائم و مشکلاتی که ایجاد می‌کند رابطه جنسی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در همان دورانی که یائسگی شروع شده است، یکی از علائم روانی به وجود آمده، کمبود میل جنسی زنان میباشد.
علاوه بر این احساس روانی در مورد کم شدن میل جنسی، به علت تغییرات فیزیولوژیک میزان رطوبت و ترشحات واژن کم می‌شود. این امر خود باعث سخت شدن رابطه جنسی و درد دخول می‌شود. آشنایی با بدن زن به مردان این امکان را می‌دهد تا در این زمان‌ها درک بهتری از وضعیت شریک جنسی‌شان داشته باشند.
یکی از مشکلاتی که ممکن است در حین یائسگی برای رابطه جنسی پیش بیاید، آتروفی واژن و افتادگی عضلات کف لگن میباشد. در واقع غشاء فرج زن، واژن، گردنه و مجرای بیرونی ادرار نازک می‌شود و انعطاف پذیری و ارتجاع ناحیه واژن کم می‌گردد. شناخت بدن همسر به زوجین کمک می‌کند تا از دیگر انواع روابط در این دوران لذت ببرند.
علل یائسگی
یائسگی به عنوان بخشی از روند طبیعی زندگی رخ می‌دهد و همچنین ممکن است به علت شرایط خاص پزشکی بر فرد تحمیل شود. این علل شامل شیمی درمانی، رادیوتراپی، خارج کردن تخمدان‌ها، خارج کردن رحم یا موارد دیگر می‌شود.
علت اصلی یائسگی بالا رفتن سن میباشد که معمولا بین 49 تا 52 سالگی زنان توانایی باروری خود را از دست می‌دهند. گاهی اوقات برخی زنان قبل از سن 40 سالگی دوره قاعدگی و در نتیجه باروری شان تمام می‌شود که در این صورت شاهد یائسگی زود هنگام هستیم.
بیشتر : خرید کاندوم به صورت آنلاین و محرمانه
توصیه‌هایی برای بهبود علائم و نشانه‌ها در یائسگی
در طی دوران یائسگی زنان با مراقبت‌هایی که از خود می‌کنند می‌توانند شدت علائم و نشانه‌ها را کنترل کنند و این دوران را با آرامش بیشتری طی نمایند.
اول از همه اینکه با پزشکتان مشورت کنید. گاهی اوقات هورمون درمانی راه حل مناسبی برای کاهش نشانه‌های جسمانی میباشد و به شما کمک شایانی می‌کند.
از خوردن غذاهای محرک که باعث گرگرفتگی می‌شوند بپرهیزید. مثلا غذاهایی با مقدار فلفل زیاد و مشروبات حاوی الکل موجب تشدید این وضعیت می‌شوند.
میزان کافئین مصرفی خود را کاهش دهید. به ویژه قبل از خواب از خوردن قهوه و سایر مواد حاوی کافئین بپرهیزید.
برای اینکه شب راحت‌تر بخوابید، در طول روز از خوابیدن بپرهیزید و هنگام خواب از پتوهای سنگین و اتاق‌های گرم دوری کنید.
اگر رابطه جنسی برایتان دردناک شده از روان کننده‌هایی که در داروخانه‌ها موجود میباشد، استفاده کنید. اگر درد شما شدید میباشد با پزشکتان مشورت کنید.
در دوره یائسگی سعی کنید در محیط هایی قرار بگیرید که آرامش روانی بیشتری داشته باشید. استرس و اضطراب‌های محیطی می‌توانند موجب شدیدتر شدن نشانه‌های روحی و جسمی شوند.
به ورزش بپردازید و به بهداشت و سلامت روان خود اهمیت دهید.
یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به شما کمک کند از اضافه وزن جلوگیری کنید و وضعیت جسمانی مطلوبتان را حفظ کنید.
اگر با وجود آگاهی و انجام اقداماتی هنوز هم احساسی از ناراحتی و یاس در شما وجود دارد، بهتر است با دریافت مشاوره روانشناسی در این زمینه برای بهبودی اقدام نمایید.
منبع : medicalxpress