استرس و اضطراب دو واکنش رایج در برابر موقعیت‌ها و شرایط نامطلوب هستند که در زندگی روزمره ما ممکن است با آنها مواجه شویم. اگرچه این دو واژه به طور معمول به صورت همزمان استفاده می‌شوند، اما در واقع دو حالت متفاوت هستند. در اینجا به تفاوت‌های استرس و اضطراب می‌پردازیم.
استرس معمولاً به عنوان یک واکنش فیزیولوژیک به شرایطی مانند فشار، تنش، یا تغییرات ناخواسته در زندگی توصیف می‌شود. استرس میتواند از منابع مختلفی نشأت گیرد، مانند مشکلات مالی، روابط ناسالم، فشار کاری، یا مسائل خانوادگی. این واکنش فیزیولوژیک میتواند باعث افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، عرق کردن، اختلال در خواب و مشکلات گوارشی شود. استرس به صورت موقتی ممکن است در زندگی روزمره وجود داشته باشد و با کاهش فشار و تنظیم راه‌حل‌های مواجهه مناسب به طور طبیعی تراز می‌یابد.
از طرفی، اضطراب به یک وضعیت روانی بیشتر اشاره دارد که با نگرانی مستمر، ترس نامناسب و احساس ناامنی همراه است. اضطراب میتواند از اتفاقات خاصی مانند سختی در تصمیم‌گیری، ترس از ارائه عمومی، یا نگرانی درباره آینده به وجود آید. علایم اضطراب شامل نگرانی مستمر، خواب‌های نامناسب، بیقراری، ترشح عرق، اضطراب ناشی از بدنیاوری و اختلال در تمرکز می‌شوند. اضطراب ممکن است در طول زمان بیشتر شود و نیاز به مداخله و درمان مشاوره‌ای یا پزشکی داشته باشد.
در نهایت، مهم است به خودتان و دیگران اجازه دهید که در موقعیت‌های استرس‌زا و اضطراب‌زا حساسیت و توجه مناسبی به خود داشته باشید. اگر به هر دلیلی با مشکلات استرس یا اضطراب طولانی مدت مواجه هستید، بهتر است با یک حرفه‌ای مشورت کنید تا بتوانید بهترین راه‌حل‌ها را برای مدیریت و کاهش این وضعیت‌ها پیدا کنید.
چرا استرس می گیریم؟ آیا بین اضطراب و استرس تفاوت وجود دارد؟ چگونه استرس های منفی را از بین ببریم؟ شاید موقعیت های زیادی برای شما بوجود آمده باشد که باعث ایجاد استرس و یا اضطراب برای شما کرده است. استرس و اضطراب هر دو واکنش های طبیعی بدن هنگام مواجه با خطرات و مشکلات هستند. پس اینکه هر از گاهی شما استرس و یا اضطراب شدیدی را تجربه می کنید کاملا طبیعی است. اما اگر شما فردی هستید که دائم استرس دارید و به گونه ای از استرس مزمن رنج می برید، باید به دنبال راه مناسبی برای درمان باشید.
نشانه های استرس چیست و چه تفاوتی با اضطراب دارد؟ مشاورران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به بررسی انواع استرس، تفاوت با اضطراب، دلایل استرس و … پرداخته اند. اگر شما نیز با عوارض استرس آشنایی ندارید و یا به دنبال درمان استرس شدید خود هستید، مطاله این مقاله را از دست ندهید.
استرس چیست؟
استرس را می توان واکنش طبیعی بدن هنگام مواجه با موقعیت های مثبت و منفی دانست. اگر شما با مشکلات شدید رو به رو شوید، مسلما استرس و یا اضطراب را در خودتان احساس می کنید. هدف از این واکنش ها در بدن این است که اطمینان از هوشیاری، آماده بودن فرد و تمرکز او برای مقابله با تهدیدها و خطرات حاصل شود. این استرس منجر به واکنش های عاطفی، فیزیکی و فکری می شود. استرس می تواند به بدن شما کمک کند تا بهتر با موقعیت های جدید سازگار شوید. البته استرس می تواند بر سیستم های مختلفی در بدن مانند متابولیسم، حافظه و سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد. مثلا استرس برای امتحان می تواند باعث شود که سر جلسه امتحان ذهن و حافظه شما یاری نکند و پاسخ سوالات به یادتان نیاید با اینکه می دانید آنها را بلد هستید.
انواع استرس می تواند برای شما در زندگی ایجاد شود. استرس ها می توانند مثبت و یا منفی باشند. البته مقادیر اندکی از استرس مثبت می تواند باعث عملکرد بهتر شما شود. استرس مثبت کوتاه مدت خواهد بود. استرس های مزمن و طولانی مدت می تواند برای سلامتی جسمی و روانی شما مشکلاتی را ایجاد کنند و به هیچ وجه نمی توان آنها را از انواع استرس های مثبت دانست.
انواع استرس
همانطور که در بالا اشاره شد همه استرس ها مضر و استرس منفی نیستند. می توان گفت أنواع استرس مثبت و منفی داریم که هر کدام می توانند در موقعیت های مختلف برای افراد به وجود بیایند. برخی از أنواع استرس که ممکن است شما نیز آنها را تجربه کنید عبارتند از:
استرس حاد
استرس حاد یکی از أنواع استرس است که ناشی از واکنش بدن ما در برابر یک موقعیت جدید و یا چالش جدید است. استرس حاد بسیار کوتاه مدت می باشد. این نوع از استرس می تواند استرس مثبت باشد و یا استرس آزاردهنده. اغلب در زندگی روزانه خود این نوع استرس را تجربه می کنیم. استرس قبل از برگزاری آزمون و امتحانات، استرس هنگام رانندگی برای اولین بار و … از جمله استرس های حاد به شمار می روند. حتی این نوع از استرس می تواند در لحظات شادی ما نمایان شود. مانند هنگامیکه سوار ترن هوایی شده اید و هیجان و استرس را همزمان تجربه می کنید.
در این نوع از استرس معمولا بدن و عواطف و احساسات سریع به حالت قبل خود بازمی گردند.
استرس مزمن
استرس مزمن همانطور که از نامش پیدا است استرس های طولانی مدت و پایان ناپذیر هستند. این نوع استرس ناشی از عوامل استرس زایی است که برای مدت طولانی حضور دارند. این نوع از استرس را نمی توان مثبت در نظر گرفت. در اکثر شرایط، یا می توان گفت تمام شرایط، منفی است. استرس از ازدواج نامناسب، استرس شغل سخت و … می تواند جز استرس های مزمن باشد. می توان گفت استرس های مزمن می توانند نتیجه تجربه های آسیب زا در گذشته و یا ترومای کودکی باشند.
استرس حاد اپیزودیک
هنگامیکه استرس های حاد به صورت مداوم ادامه می یابند و دوره های مکرر استرس را تجربه می کنیم، می توان گفت استرس حاد اپیزودیک رخ می دهد. در این نوع از استرس تجربه موقعیت های استرس زا به صورت مداوم و برای مدت طولانی ادامه می یابد. هنگامیکه نگران یک اتفاق و رویداد منفی هستید نیز ممکن است این نوع استرس رخ بدهد. مثلا استرس ناشی از سخنرانی کردن در محل کار به طور مداوم، استرس هنگام انجام دادن عمل جراحی برای پزشکان و متخصصان، جلسات زوجین برای بحث در مورد طلاق و … . این نوع از انواع استرس برای افرادی که دائم خود را مضطرب و تحریک پذیر معرفی می کنند بسیار رایج است.
استرس و اضطراب چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟
می توان گفت استرس و اضطراب بسیار نزدیک به یکدیگر هستند. علائم استرس و اضطراب شباهت های زیادی را با یکدیگر دارند و برخی از این علائم مشترک هستند. به همین دلیل برخی از افراد به اشتباه استرس را اضطراب می دانند و برعکس. استرس و اضطراب هر دو واکنش طبیعی بدن هنگام رویارویی با مشکلات و سختی ها است.
هنگامیکه فردی احساس مشکل، خطر و یا ناراحتی داشته باشد، بدن او هورمون استرس را ترشح می کند. این هورمون ها باعث می شوند که قلب تندتر بزند و ضربان قلب را بالا برده و در نتیجه خون بیشتری به اندام ها پمپاژ می شود. این کار به فرد امکان می دهد که آماده مبارزه با مشکلات و چالش ها شود. تنفس پی در پی و فشار خون بالا می توانند از نشانه های این باشند که فرد استرس دارد.
فرایندهایی که در بالا توضیح داده شد بسیار سریع رخ می دهند و استرس نام دارند. کارشناسان پاسخ بدن به استرس ها را اضطراب می نامند. اضطراب همان احساس پریشانی، خطر، ناراحتی، ترس و … است که هر فردی هنگام مواجه شدن با موقعیتی استرس زا آن را تجربه می کند. این ترس و یا ناراحتی باعث می شود که فرد هوشیارتر و آگاهانه تر عمل کند.
پس می توان گفت
استرس ناشی از هورمون هایی است که بدن ترشح می کند و اضطراب هنگامیکه است که شما به شدت استرس دارید و ترس و ناراحتی و … را یکجا احساس می کنید. همچنین مهم ترین تفاوت استرس و اضطراب این است که استرس بعد از پایان یافتن چالش ها و مشکلات برطرف می شود اما اضطراب قدرت تفکر است و نمی توان گفت به همین راحتی ها از ذهن خارج می شود. اضطراب به عامل خاصی احتیاج ندارد. شما ممکن است برای موضوع و وقایعی که هنوز رخ نداده است دچار اضطراب شوید. فرد مضطرب میتواند نگران آینده و اتفاقات و پیشامدها باشد. اما استرس برای مشکلات و چالش هایی است که در همان لحظه برایتان اتفاق افتاده است. در این زمینه از مشاوره آنلاین کمک بگیرید.
علائم استرس و اضطراب
علائم استرس و اضطراب بسیار شبیه به هم و گاها یکسان هستند. برخی از مهم ترین علائم و نشانه های استرس و اضطراب عبارتند از:
تنفس پی در پی و سریع
ضربان قلب بالا
افکار و احساسات مضطرب و پریشان
بدخلقی و یا نوسانات خلقی
عصبانیت و تحریک پذیری
إحساس تنهایی داشتن
نگران بودن یا پر تنش بودن
إحساس غرق شدن
سرگیجه
حالت تهوع
اسهال و یا یبوست
مشکلات در خوابیدن
اختلال پرخوری یا کم خوری
هنگامیکه فردی مضطرب است نیز علائم خاصی دارد. مهم ترین علائم اضطراب در افراد عبارتند از:
ضربان قلب سریع
اسهال یا یبوست
تنفس سریع
عصبی بودن
إحساس ترس
إحساس ناراحتی
تنش و استرس زیاد
بی قراری