المپیاد یک مسابقه علمی است که هر ساله برگزار می شود و از تمامی کشور های جهانی داوطلبانی که از مراحل داخل کشوری رد می شوند و به مرحله بعدی می روند و در مسابقات سطح جهانی شرکت می کنند، برای کشور و خودشان افتخار می آفرینند و علاوه بر این یک تجربه منحصر به فرد است و یک رزومه عالی برای افرادی که مقام کسب کرده اند محسوب می شود.
مسابقات المپیاد های دانش آموزی جزو بهترین تورنومنت علمی محسوب می شوند.
المپیاد دانش‌آموزی در ایران در ۹ رشته‌ی ریاضی، شیمی، نجوم، جغرافیا، ادبیات، فیزیک، زیست‌شناسی، کامپیوتر و سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی برگزار می‌شود.
المپیاد دانش آموزی در 5 مرحله برگزار می شود:
مرحله اول
در بهمن ماه هر سال برگزار می شود. پرسش های این مرحله به صورت تستی و چهار گزینه ای است. کسانی که تمایل به قبولی در این مرحله دارند تقریبا به سه ماه مطالعه نیاز دارند.
در دهه سوم اسفند نتایج قبول شدگان در این مرحله اعلام می شود.
مرحله دوم
این مرحله در اردیبهشت ماه برگزار می شود. سوالات به صورت تشریحی و پاسخ کوتاه و چهار گزینه ای است. از این مرحله تنها 40 نفر به مرحله بعدی صعود می کنند. کسانی که این مرحله را با موفقیت پشت سر میگذارند، شانس دریافت یکی از مدال های طلا، نقره و یا برنز را خواهند داشت.
دانش آموزان صعود کرده به این مرحله میتوانند نتایج از که در خرداد ماه اعلام می شود اطلاع یابند.
مرحله سوم
در هر تابستان تمامی کسانی که در مرحله دوم پذیرفته شده اند به مدت حدودا دو ماه به باشگاه پژوهشگران جوان دعوت می شوند. تمامی این افراد در زیر نظر استادان دانشگاه و مدرسان برتر و به نام کشور آموزش دریافت می کنند. در پایان دوره بر طبق نمرات کسب شده، هشت تا هجده نفر از افراد مدال طلا دریافت می کنند و طبیعتا بقیه افراد نقره و یا برنز دریافت می کنند.
دانش آموزانی که در حد انتظار ظاهر نشوند یا عملکرد ضعیفی داشته باشند و یا دوره ها را به صورت تکمیل نگذرانند، لوح تقدیر دریافت خواهند کرد. نتایج این دوره از مسابقات در شهریور هر سال اعلام می شود.
مرحله چهارم
دریافت کنندگان مدال طلا در مرحله سوم در پاییز و زمستان دوره های آموزشی مفصلی را دریافت می کنند و برای المپیاد های سطح جهانی آماده میشوند.
تیم ملی المپیاد های دانش آموزی در هر رشته در این مرحله توسط آزمون های پی در پی انتخاب می شوند که نتایج در اردیبهشت ماه اعلام می شود.
مرحله پنجم
اعضای تیم ملی المپیاد های دانش آموزی منتخب همه ساله در فصل تابستان به مسابقات جهانی اعزام می شوند. مدت زمان این مسابقات چند روز بیشتر نیست.
افرادی که با موفقیت مرحله پنجم را پشت سر می گذارند، به یکی از مدال های طلا، نقره و یا برنز دست میابند و یا دیپلم افتخار کسب می کنند.
علاوه بر این امتیازات و جوایزی را در داخل کشور خواهند داشت که به شرح زیر است:
معافیت از کنکور سراسری در رشته‌های مربوط برای مدال‌آوران طلایی هر رشته
اضافه شدن 10 درصد به تراز کنکور دانش‌آموزانی که در المپیادهای علمی، مدال‌های نقره یا برنز کسب کرده‌اند.
انجام خدمت سربازی (پسران) با انجام پروژه‌های علمی و تحقیقاتی
پرداخت وام‌های کم‌بهره برای خرید مسکن، خودرو و سفرهای تحقیقاتی از طرف بنیاد ملی نخبگان
امکان ادامه تحصیل در دو رشته به صورت همزمان در دانشگاه‌ها
امکان استفاده از سهمیه نخبگان در هنگام استخدام در مشاغل دولتی
و ...
اگر قصد شرکت در المپیاد را دارید به سه نوع محدودیت شرکت در المپیاد توجه داشته باشید:
محدودیت سال تولد
دانش‌آموزان دبیرستانی 15 تا 17 سال میتوانند در المپیادهای دانش‌آموزی شرکت کنند
محدودیت رشته تحصیلی
دانش آموزان گرایش ریاضی-فیزیک فقط در المپیادهای ادبی، ریاضی، شیمی، فیزیک، کامپیوتر و نجوم میتوانند شرکت کنند.
دانش‌آموزان گرایش تجربی فقط در المپیادهای ادبی، شیمی و زیست‌شناسی میتوانند شرکت کنند.
دانش‌آموزان گرایش انسانی فقط در المپیاد ادبی میتوانند شرکت کنند.
دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای رشته‌ی کامپیوتر فقط در المپیاد کامپیوتر میتوانند شرکت کنند.
وضعیت تحصیلی
میانگین نمرات ریاضی، فیزیک و شیمی دانش‌آموز باید به ترتیب بالاتر از 15، 16 و 17 باشد