بی خوابی یکی از مشکلات شایع در جامعه‌های امروزی است و میتواند تأثیرات جدی بر زندگی روزمره افراد داشته باشد. این مشکل میتواند به صورت موقت یا مزمن در افراد رخ دهد و میتواند باعث کاهش کیفیت زندگی، افزایش خستگی، کاهش تمرکز و افزایش خطر بروز بیماری‌های جسمی و روانی شود. در ادامه به برخی از مشکلات بی خوابی و تأثیرات آن بر زندگی روزمره اشاره می‌کنیم:
- کاهش انرژی و خستگی: عدم استراحت کافی در طول شب میتواند باعث کاهش انرژی و افزایش خستگی در طول روز شود. افراد بی خوابی بیشتر در معرض خستگی فیزیکی و ذهنی قرار می‌گیرند که میتواند عملکرد روزانه آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
- کاهش تمرکز و حافظه: خواب ناکافی میتواند تأثیر مستقیمی بر تمرکز و حافظه داشته باشد. افراد بی خوابی دچار کاهش توانایی تمرکز در کارها و فعالیت‌های روزمره می‌شوند و ممکن است مشکلاتی در حافظه و یادگیری داشته باشند.
- تحت تأثیر قرار دادن سلامت روانی: بی خوابی میتواند تأثیرات جدی بر سلامت روانی افراد داشته باشد. عدم خواب کافی ممکن است باعث افزایش استرس، اضطراب و افسردگی شود و سبب ناراحتی و نارضایتی در زندگی روزمره شود.
- خطر بروز بیماری‌های جسمی: خواب ناکافی میتواند خطر بروز بیماری‌های جسمی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، چاقی و سیستم ایمنی ضعیف را افزایش دهد. عدم استراحت مناسب به سیستم ایمنی اجازه نمی‌دهد که به طور کامل به تقویت خود بپردازد.
عوامل و دلایل بی خوابی
عوامل بی خوابی باید به صورت گسترده بررسی شود تا بتوان به همه جوانب آن دسترسی داشت . دلایل بی خوابی مثل عامل اعتیاد خودش چالش بزرگی برای تحقیق و بررسی عوامل بی خوابی است . فرد معتاد معمولا همیشه از این شکایت میکند که شب ها نمیتواند بخوابد و در عوض روز ها به طور کامل خواب است . او دلایل بی خوابی خود را چیزهای دیگر عنوان میکند ولی حقیقت این است که مواد مخدر خود از بزرگترین عوامل بی خوابی میباشد . یا خواب در طول روز در سنین کهنسالی باعث میشود که سالمندان نتوانند در طول شب خواب خوبی داشته باشند . داروهایی که سالمندان مصرف میکنند نیز میتواند از عوامل بی خوابی در طول شب باشد . از دیگر دلایل بی خوابی که به وفور یافت میشود میتوان به الگوی بد خواب نیز اشاره کرد . در ادامه نیز به دیگر عوامل بی خوابی میپردازیم .
عوامل بی خوابی در نوجوانان و عوارض بی خوابی
عوامل بی خوابی در نوجوانان را هم میتوان به مسائل فیزیکی و رسیدن به دوران بلوغ ربط داد و هم نوع زندگی نوجوانان که بیشتر در معرض عوارض بی خوابی قرار دارند . رسیدن به بلوغ جنسی و تغییرات بدنی میتواند از مهمترین عوامل بی خوابی در نوجوانان باشد . یک نوجوان بیشتر از دوره کودکی که سپری کرده با اطراف از نظر عقیده و …چالش دارد . هیچ چیز به اندازه چالش با اطرافیان نمیتواند نوجوان را در معرض عوارض بی خوابی قرار دهد .
عوامل بی خوابی در نوجوانان اگر در زمینه عادات و سبک زندگی نیز بررسی شود میتواند دلایل بی خوابی زیادی را برای ما آشکار سازد . بازی های کامپیوتری که افراد را تا دیر وقت بیدار نگه میدارد از شاخص ترین عوامل بی خوابی در نوجوانان میباشد . عوارض بی خوابی در این مورد میتواند در کسل بودن در مدرسه و خواب آلودگی در طول روز نمایان شود .
عوامل بی خوابی شبانه و علت بی خوابی در شب
عوامل بی خوابی شبانه میتواند در حوزه اختلال خواب نیز برای ما نکات جالبی داشته باشد . گاهی علت بی خوابی در شب بیماری و اختلالی است که مانع از خواب با کیفیت ما میشود . مثلا فردی که از آپنه خواب رنج میبرد دائم با عوارض بی خوابی درگیر است . گاهی نیز علت بی خوابی در شب این است که فرد دارای سندروم تاخیر خواب است و مثلا زود تر از ساعت دو بامداد به خواب نمیرود . از دیگر عوامل بی خوابی شبانه کابوس هایی است که دائم به سراغ افراد میاید .
گاهی علت بی خوابی در شب میتواند این باشد که مواد خوراکی مصرفی ما مناسب ساعات قبل از خواب نیست . مثلا نوشیدن قهوه قبل از خواب قطعا از عوامل بی خوابی شبانه میباشد . البته استرس و فشار روحی و روانی نیز میتواند علت بی خوابی در شب باشد که به آن خواهیم پرداخت .
راههای مقابله با عوامل بی خوابی و داروهای بی خوابی
راههای مقابله با عوامل بی خوابی کم نیستند . برای مثال اگر که شما زمانی که بی خواب هستید از رخت خواب بیرون بیایید و مدتی را سرگرم کار دیگری باشید احتمالا بعد از برگشت به رخت خواب نتیجه بهتری میگیرید . از دیگر راههای مقابله با عوامل بی خوابی میتوان به پیاده روی قبل از خواب نیز اشاره کرد که به احتمال زیاد موثر خواهد بود . اما برای خواب راحت داروهای بی خوابی نیز در عصر حاضر به کمک انسان آمده است .
اگر به دارو خانه ها مراجعه کنید و داروهای بیخوابی را از آنها مطالبه کنید قطعا دریایی از دارو را به شما معرفی میکنند که یک خواب راحت را برای شما به ارمغان می آورند . علاوه بر این داروهای گیاهی نیز هستند که میتوانند شما را از عوارض بی خوابی مصون بدارند . از جمله آنها میتوان به بهار نارنج ، گلاب ، گل گاو زبان و اسطوخودوس اشاره کرد .
اثرات عوامل بی خوابی و اختلال بی خوابی
اثرات عوامل بی خوابی در کوتاه مدت و بلند مدت قابل بررسی است . مثلا خواب آلودگی در طول روز از نتایج کوتاه مدت دلایل بی خوابی میباشد . از طرفی چروک شدن پوست و گود زیر چشم از آثار و اثرات عوامل بی خوابی در بلند مدت است . اثرات عوامل بی خوابی گاهی باعث بروز اختلال بی خوابی در فرد میشود . مثلا فردی که شبکار است اگر شغل خود را به هر دلیلی تغییر دهد ، تا مدت ها نمیتواند شب را به درستی بخوابد .
گاهی نیز اختلال بی خوابی نشات گرفته از یک مورد روحی و روانی است . مثلا گاهی افراد به مرکز مشاوره و روانشناسی مراجعه میکنند و مشخص میشود که یکی از عوامل بی خوابی او توهم های دیداری و شنیداری او است . به محض معالجه و رفع مشکل فرد در رونده مشاوره آنلاین روانشناسی ، گویی که بسیاری از عوامل بی خوابی فرد نیز از میان رفته است .
مقابله با بد خوابی هم تختی
گاهی اوقات عادات و الگوهای نامناسب هم تختی شما در خواب از جمله دلایل بی خوابی شما است . گاهی اوقات هم تختی شما به صورت موقت در کنار شماست . مثلا هم تختی شما در دوران سربازی یا دوران دانشجویی . اما گاهی هم تختی شما قرار است سالیان سال کنار شما بخوابد . همسر شما نمونه بارز این مورد است . حال شما باید برای کنترل اوضاع از مسائل کنترل کننده این شرایط استفاده کنید .
مثلا در این شرایط پیشنهاد میشود اگر همسر شما خر و پف یا خرناس را در الگوی خواب خودش دارد از گوش گیر استفاده کنید . یا این که میتوانید با ضربه های آرام او را وادار کنید که پهلو بغلتد و در نتیجه صدای خر و پف او کم تر یا قطع میشود . چاره دیگر در این مواقع این است که زود تر از هم تختی خود به تخت بروید . اگر زودتر بخوابید ممکن است دیگر متوجه رفتار هایش نشوید. مشاوره روانشناسی آنلاین در موارد مربوط به مشکلات بی خوابی به شما کمک میکند.