راهنمای کامل موفقیت در مصاحبه دکتری + افزایش شانس قبولی
مرکز مشاوره آویژه با تجربه گسترده در زمینه مشاوره آزمون دکتری و آمادگی مصاحبه، این راهنمای جامع را برای داوطلبانی تهیه کرده است که میخواهند در مصاحبه دکتری دانشگاههای سراسری و آزاد با آمادگی کامل حاضر شوند و حداکثر امتیاز ممکن را کسب کنند.
مصاحبه دکتری را میتوان به یک اجرای زنده و بدون تکرار تشبیه کرد؛ فرصتی کوتاه اما بسیار تعیینکننده که میتواند نتیجه سالها تلاش شما را مشخص کند. بنابراین دانستن نکات کلیدی قبل از ورود به جلسه مصاحبه، یک ضرورت جدی است نه یک انتخاب.
مصاحبه دکتری دقیقاً چه چیزی را میسنجد؟
برخلاف تصور بسیاری از داوطلبان، مصاحبه دکتری فقط ارزیابی علمی نیست. اساتید در این جلسه به دنبال پاسخ این سؤال هستند:
«آیا این داوطلب، یک دانشجوی دکتری موفق و ارزشمند خواهد بود یا نه؟»
بنابراین معیارهایی مانند:
توان علمی و پژوهشی
انگیزه و هدفمندی
قدرت بیان و اعتماد به نفس
شخصیت، صداقت و ثبات رفتاری
توانایی پژوهش مستقل و تدریس
بهصورت همزمان بررسی میشوند.
آمادگی ذهنی؛ اولین قدم موفقیت
اگر در جلسه مصاحبه با سؤالات انگلیسی روبهرو شدید، آرامش خود را حفظ کنید. معمولاً همه داوطلبان با این شرایط مواجه میشوند و پس از آن سؤالات فارسی مطرح خواهد شد. ممکن است از شما بخواهند متنی انگلیسی را ترجمه یا مفهوم آن را توضیح دهید؛ این موضوع کاملاً طبیعی است.
یادتان باشد:
اضطراب دشمن تمرکز است
عجله نکنید
قبل از پاسخ، چند ثانیه فکر کنید
ظاهر و زبان بدن؛ پیامهای خاموش اما مهم
ظاهر شما اولین چیزی است که اساتید میبینند. لباس رسمی، ساده و آراسته انتخاب کنید. از همراه داشتن وسایل اضافی خودداری کنید.
نکات مهم:
هنگام سلام، تماس چشمی داشته باشید
دست دادن محکم و محترمانه
صاف نشستن و زبان بدن آرام
هرگز در طول مصاحبه به ساعت نگاه نکنید
این جزئیات کوچک، تأثیر بزرگی بر ذهن داوران دارد.
انرژی، انگیزه و اشتیاق را منتقل کنید
در صحبتهای شما باید چهار عنصر دیده شود:
نشاط
انگیزه
امید به پیشرفت
روحیه جستجوگری علمی
این ویژگیها فقط در کلمات نیست؛ باید در چهره، لحن و نگاه شما دیده شود.
معرفی خود و سوابق تحصیلی
در ابتدای مصاحبه معمولاً از شما خواسته میشود خودتان را معرفی کنید. این معرفی باید:
کوتاه
منظم
هدفمند
باشد. درباره:
دانشگاه محل تحصیل کارشناسی و ارشد
پایاننامه
سوابق پژوهشی و کاری
صحبت کنید. اگر نمره یا ترم ضعیفی دارید، صادقانه و منطقی توضیح دهید. صداقت، اعتماد میآورد.
توصیه حرفهای:
یک پوشه مختصر شامل رزومه، مقالات، گواهیها و سوابق علمی همراه داشته باشید.
انگیزه ادامه تحصیل و اهداف آینده
یکی از مهمترین بخشهای مصاحبه، پاسخ به این سؤال است:
چرا میخواهید دکتری بخوانید؟
اساتید به دنبال داوطلبی هستند که:
برنامه روشن دارد
مسیر علمی خود را میشناسد
هدف شغلی مشخصی دارد
در پاسخها نشان دهید که آگاهانه این مسیر را انتخاب کردهاید، نه صرفاً برای مدرک.
مقالات و سوابق پژوهشی؛ برگ برنده شما
مقالات علمی–پژوهشی، کنفرانسها، ترجمه کتاب، تدریس و فعالیتهای تحقیقاتی نقش بسیار مهمی در مصاحبه دارند.
نکات طلایی:
روی مقالات مرتبط با زمینه تحقیق خود مانور دهید
کیفیت مجله مهمتر از تعداد مقاله است
مستندات را همراه داشته باشید
موضوع پیشنهادی پایاننامه دکتری
اگر درباره موضوع تز سؤال شد:
نه خیلی محدود پاسخ دهید
نه کاملاً بیتفاوت
بهترین پاسخ این است که نشان دهید:
چند حوزه مورد علاقه دارید
انعطافپذیر هستید
اما اگر زمینه مشخصی دارید، برای آن مطالعه کردهاید
۵ دقیقه اول؛ طلاییترین زمان مصاحبه
۵ دقیقه ابتدایی مصاحبه، بیشترین تأثیر را دارد. در این زمان:
اقتدار
آرامش
اعتماد به نفس
را به نمایش بگذارید. اولین تصویر ذهنی، ماندگارترین تصویر است.
برخورد با سؤالات سخت و عجیب
گاهی سؤالاتی میشنوید که:
غیرمنتظرهاند
چالشیاند
حتی عجیب به نظر میرسند
آرامش خود را حفظ کنید. اگر پاسخ سؤالی را نمیدانید، صادقانه بگویید. اغراق یا دروغ، تأثیر منفی جدی دارد.
هدف نهایی شما در مصاحبه دکتری
در تمام طول مصاحبه فقط یک هدف داشته باشید:
اثبات اینکه شما یک دانشجوی دکتری ارزشمند هستید
هر سؤال را به یک فرصت تبدیل کنید تا:
توانمندی
تجربه
علاقه
مهارت
خود را نشان دهید.
مشاوره تخصصی مصاحبه دکتری با آویژه
اگر میخواهید:
تمرین مصاحبه داشته باشید
پاسخهای حرفهای آماده کنید
نقاط قوت خود را پررنگ کنید
با اعتماد به نفس در جلسه حاضر شوید
مرکز مشاوره آویژه همراه مطمئن شماست.
مشاوره تلفنی بدون پیششماره از تلفن ثابت
تهران: 9099071985
سایر استانها: 9099071985
همهروزه از ۸ صبح تا ۱۲ شب
جمعبندی
دانستن نکاتی که باید قبل از مصاحبه دکتری بدانید، تفاوت بین قبولی و رد شدن را رقم میزند. آمادگی علمی، ذهنی و رفتاری در کنار صداقت و اعتماد به نفس، رمز موفقیت شماست.
با آمادگی کامل وارد مصاحبه شوید
با آویژه، یک قدم جلوتر از رقبا باشید
نکاتی که باید قبل از مصاحبه دکتری بدانید :
اگر وارد جلسه شدید و با سوالات انگلیسی مواجه شدید مضطرب نشوید. اساتید بعدی سوالات فارسی خواهند پرسید. همچنین ممکن است متنی به شما بدهند و از شما بخواهند که آن را معنا کنید.
سعی کنید لوازم زیادی در دست نداشته باشید. لباس مناسب و رسمی بر تن نموده و با روی و مویی به اندازه ، آراسته در محل مصاحبه حاضر شوید.
هنگام سلام در چشمان طرف مقابل نگاه کنید و در صورت دست دادن محکم و با اعتماد به نفس دست دهید.
لازم است در صحبت های شما چهار چیز باشد: نشاط، سر زندگی، امید به پیشرفت و جستجوگری. و همین احساسات باید در لبخند و چشمان شما برق بزند.
در در مدت مصاحبه هرگز به ساعت خود نگاه نکنید.
صبور و با طمانینه باشید .این که شما یک قسمت مصاحبه را بد گذرانده اید نباید باعث شود ناامید شوید. چه بسا رقبایتان همین قدر هم بلد نباشند.
عجول نباشید . قبل از جواب به سوالات فکر کنید.
دانشجوی تمام وقت : توجه داشته باشید که برای یک استاد خیلی اهمیت دارد که دانشجوی دکتری به صورت تمام وقت روی پایان نامه خود کار کند و اشتغال به کار می تواند تأثیر منفی بر روی نظر اساتید داشته باشد، البته در صورتی که کار فعلی شما در زمینه ای غیر از تدریس است. داشتن سابقه تدریس، نوشتن و یا ترجمه کتاب و از این قبیل کارهای تحصیلی می تواند به روند مصاحبه شما کمک خواهد کرد
تأمین هزینه تحصیل: یکی از سوالاتی که احتمال طرح آن 100 درصد است ، تأمین هزینه تحصیل شما خواهد بود.
آیا خودتان شاغل هستید؟ شخص یا اشخاص دیگری هزینه زندگی شما را تأمین می کنند؟ معمولا در مورد آقایانی که متأهل هستند یا سن نسبتا بالایی دارند طفره رفتن از این سوال ساده نیست و گفتن اینکه شاغل نیستید و دانشجوی تمام وقت خواهید بود با لبخند معنادار اساتید همراه می گردد! پس صادق باشید.
معرفی داوطلب و سوابق تحصیلی: در ابتدا از دانشجو خواسته می شود که خود را معرفی کرده و به طور مختصر در مورد گذشته تحصیلی خود توضیح دهد. کار معرفی خود را سازمان یافته انجام دهید. سعی کنید کارها را با یک برنامه ریزی منظم و سازمان یافته انجام دهید . یک سازماندهی نادرست موثر نخواهد افتاد. نام دانشگاه محل تحصیل کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو مورد سوال قرار میگیرد و در مورد پایین بودن بعضی نمرات توضیح خواسته می شود. این نکته را به خاطر داشته باشید که هر دانشجو در طول تحصیل خود ممکن است به دلایل مختلف از قبیل بیماری، مشکلات شخصی و … نمرات پایین کسب کرده باشد که پاسخ صادقانه در مورد علت این امر می تواند سبب جلب اعتماد اساتید حاضر در جلسه مصاحبه شود. سعی نکنید چهره ای غیر واقعی از خود نشان دهید، نمرات و کارنامه پژوهشی شما بیانگر همه چیز است. می توانید یک پرونده مختصر از اطلاعات مقاطع مختلف تحصیلیتان، سوابق کاری و توانایی های خود تهیه کنید تا در صورت لزوم ارائه نمایید.
انگیزه داوطلب برای ادامه تحصیل، اهداف علمی و شغلی آینده: سعی کنید نشان دهید که دارای برنامه، رسالت شخصی، چشم انداز فردی و برنامه مشخص هستید. در مصاحبه بگویید که کاملا هدفدار این مسیر را انتخاب کرده اید و این یکی از گام های مهم و پر اهمیت آینده شما است. البته این باید واقعیت داشته باشد و گرنه کلامی که واقعیت نداشته باشد تاثیرگذار نیست ! پس صداقت داشته باشید. به خاطر داشته باشید که داشتن انگیزه، کلید اصلی موفقیت در مصاحبه آزمون دکتری می باشد. شما توانایی عوض کردن عقیده اساتید را دارید و این امرامکان پذیر نمی شود مگر در صورتی که شما علاقه مندی و پیگیر بودن خود را نشان دهید و در پاسخ به سوالات صادق باشید.
اگر ترم چهارمی هستید و از زمانبندی شما برای دفاع پرسیدند، اکیدا از بیان اینکه من درس داشتم و نرسیدم و.. خودداری کنید و بگویید خودتان را می رسانید ان شاء الله.چون اگر قبول بشوید هم واقعا خود را خواهید رساند.
تعداد مقالات ثبت شده در پایگاه های استنادی: روی مقالات علمی پژوهشی خود مانور دهید. پژوهش ها و مقالات شخصی که در حوزه تحقیق شما می باشند در پذیرش شما نقش پر اهمیتی خواهند داشت مقالاتی با اارزش می باشند که در نشریات معتبر چاپ شده باشند. هرکاری هر جایی داشته اید (تدریس، مقاله، همایش، ترجمه، مجله…)، فهرست کنید و از آنها تاییدیه هم فراهم کنید، یا خودشان را همراه داشته باشید.
در مجموع چاپ مقالات در مجلات معتبر، نمره معدل و پایان نامه، ارائه کارهای تحقیقی و پژوهشی که خودشان گویای مطلب هستند و نمره کتبی آزمون دکتری مهمترین و کاربردی ترین نکات برای قبولی در آزمون دکتری می باشند.
موضوع مورد علاقه برای تز (پایان نامه ) دکتری: یکی از سؤالاتی که روز مصاحبه از شما پرسیده می شود، زمینه کاری مورد علاقه شماست. در پاسخ به این سوال هرگز نباید روی موضوع به خصوصی تأکید کنید، همچنین به گونه ای پاسخ ندهید که گویی برایتان مهم نیست روی چه موضوعی کار کنید. بهتر است با جواب خود نشان دهید که هر چند روی چند زمینه کاری مسلط هستید ولی توانایی کار کردن روی موضوعات دیگر را هم دارید . اگر حوزه مشخصی در کارهای تحقیقاتی مدنظر شماست و از حوزه هایی است که اساسی و استراتژیک است و مطمئن هستید که روی آن مسلط هستید می توانید بگویید که در زمینه پایان نامه دکتری از همین الان برنامه دارید.
پذیرش دانشجو در سایر دانشگاهها: از اولویت انتخابی شما سوال پرسیده می شود. در دانشگاهی که اولین انتخاب معرفی شده تان است تا حدی بر روی مسئله تأکید کنند و بحث را کمی کش دهید و نشان دهید که با مزایای آن دانشگاه آشنا هستید. در مورد دو انتخاب دیگر توجیه کوچکی ارائه کنید و از آن رد شوید.
برخی اساتید تا وقتی آن لفظی که در ذهنشان است گفته نشود، پاسخ را نمی پذیرند. سعی کنید به گونه ای دیگر جوابتان را تکرار کنید شاید موفق شوید!
بدانید که ۵ دقیقه اول مصاحبه بسیار پر اهمیت است . پس اقتدار، متانت و اعتماد به نفس خود را در این ۵ دقیقه به رخ اساتید داور بکشید.
کاری کنید که استادان احساس نمایند شما رشته و دانشگاه را با علاقه و حساب و کتاب انتخاب کرده اید.
در تمام طول مصاحبه تنها یک هدف داشته باشید: باید اثبات کنید که دانشجوی با ارزشی برای دوره دکتری خواهید شد . اسیر پاسخگویی صرف به پرسش ها نشوید بلکه در هر پاسخی سعی کنید که حداقل یک دلیل به مصاحبه گر بدهید که شما را برای دکتری انتخاب کند. در هر پاسخی یک امتیاز کسب کنید. خود پاسخ ها زیاد اهیت ندارند، تاثیر پاسخ ها مهم تر هستند. هر سوال را فرصتی بسازید برای بروز توانایی ها، دانایی ها و مهارت های خود. در یک پاسخ به تحقیقات گذشته خود اشاره کنید در یک پاسخ به نمره های خوب خود در دبیرستان، در یک پاسخ به تجربه کاری در جوابی دیگر به مهارت های ریاضی و آماری خود. لازم است که قبل از جلسه به مواردی که باید در خلال پاسخ ها به آن اشاره کنید فکر کنید و آن ها را یادداشت کنید. به هر پرسشی به چشم یک فرصت برای اثبات خود نگاه کنید.
از اطلاعات خود حداکثر استفاده را ببرید. مواردی را که از شما می پرسند به طرز ماهرانه به مواردی که می دانید ربط دهید. فرض کنید از شما سؤالی پرسیده شود که شما جز مختصری از آن نمیدانید. بر همین مطلب تمرکز کنید. شروع کنید به توضیح آن به عنوان یک مقدمه و سعی کنید ارتباطهای ممکن را جستجو کنید. به تدریج مطالب به یادتان می آید و تازه گاهی ابداعاتی هم در همان لحظه می کنید!
اگر مهارت های زبان و کامپیوتر را دارید و فرصتی پیش آمد، روی مهارت هایتان مانور دهید.
در جلسه مصاحبه بیشتر بر روی توانمندی های خود مانور دهید و سعی نکنید که نقاط ضعف خود را توجیه کنید. مهم این است که گروه مصاحبه گر بفهمند که شما توانمندی های خوبی دارید و همه می دانند که هیچ کس جامع و بدون ضعف نیست. در صورت بروز یکی از نقاط ضعف، خیلی راحت و با اعتماد به نفس به مصاحبه کننده توضیح دهید که چطور سعی در برطرف کردن این نقطه ضعف دارید. زیرا برای اینکه انتخاب شوید لازم نیست در همه موارد مذکور قوی باشید . معمولا انتخاب کنندگان دچار خطای کلیشه ای خواهند شد. اگر فرض کنیم که ده فاکتور تصمیم گیری وجود دارد کافی است شما در سه فاکتور قدرتمند ظاهر شوید: مثلا فاکتور زبان، علاقه و مقاله.
شما باید به نوعی اثبات کنید که روحیه معلمی (برای استاد شدن و تدریس در دانشگا هها)، روحیه محققی (برای انجام تحقیقاتی در حد تز دکتری) را دارید. بنابراین در این رابطه امواج فکری خود را به اساتید منتقل نمایید .
مثلا نوشتن مقالات، شرکت در کنفرانس ها، طرح ها و حلقه های پژوهشی و سایر موارد.
صداقت را به نقطه قوت خود تبدیل سازید. در صورتی که سوالی از شما پرسیده شود که جواب آن را نمی دانید، صادقانه بگویید که در حال حاضر حضور ذهن ندارم. به خاطر داشته باشید که اساتید در صورت شنیدن دروغ و یا اغراق، ذهنیت منفی پیدا می کنند.
نسبت به سوالاتی که از شما می شود حالت تدافعی به خود نگرفته و ناراحت و دلخور نشوید. در برابر مواردی که فکر می کنید شما را در منگنه قرار داده اند از قبل به راه های فرار فکر کنید. از صحبت ها و سوالات نامعقول عصبانی نشوید! و مغزتان را الکی درگیر نکنید.
اگر جواب سوالی را نمی دانستید اعتماد به نفس خود را از دست ندهید. گاهی اوقات خود سوال کنندگان جواب آن ها را نمی دانند. مهم اعتماد به نفس شما در برخورد با سوالات دشوار است.
آمادگی سوالات عجیب را داشته باشید و نگران نشوید. اساتید گاهی سوالات عجیب می پرسند . مثلا می پرسند: چرا آمدی این رشته ؟چرا آمدی اینجا؟ به نظرت سنت زیادی کم/زیاد نیست و… آرامشتان را حفظ کنید و بالبخندی متین،متناسب با استاد جواب ندهید/بدهید.
گاهی اوقات پیش می آید که نفرات قبلی کارشان طول می کشد بنابراین زمان مصاحبه شما به تاخیر می انجامد این باعث می شود که شما عصبی شوید برای جلوگیری از این مشکل همراه خودکتاب های کوچک که جملات کوتاه دارد با داستان های کوتاه بامزه دارد همراه ببرید.
اشتباهتان را بپذیرید. بی خودی بر خطایتان اصرار نکنید.
محترم و متواضع باشید. این ربطی به جلسه مصاحبه ندارد. به طورکلی هیچ کس از تفاخر، آنهم از سوی دانشجو خوشش نمی آید و حق هم دارد. لکن فرق مصاحبه با سایر اوقات اینست که استاد تحقیر شده می تواند شما را رد کند چون هنوز جنبه ارتقا ندارید.
جدای از محتوای پاسخهای شما به سوالات، نحوه پاسخگویی مهم است. با اعتماد به نفس، مسلط، علاقه مند، گرم و قوی، و کمی با صدای بلند پاسخ دهید.
اگر تجارب عملی ارزشمندی دارید بیان نمایید.
حداقل ۳۰ دقیقه قبل از ساعت شروع مصاحبه در محل حضور داشته باشید. خلوت کردن با خداوند قبل از مصاحبه بسیار آرامش بخش است.
در صورتی که نیاز به مشاوره در خصوص مصاحبه دکتری ٬ مصاحبه استخدام و ... داشتید می توانید هم اکنون با مشاوران مجرب ما تماس حاصل فرمایید
منبع: نحوه محاسبه شماره چشم برای معافیت سربازی