پرخاشگری چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟

پرخاشگری به رفتاری اشاره دارد که در آن فرد به صورت متکرر و مکرر خشونت و خشم را نشان می‌دهد. این رفتار شامل استفاده از ابزارهای جسمانی، کلامی یا غیرکلامی است که هدفش تهدید، صدمه‌زدن و آزار دیگران است.

اگر با پرخاشگری مواجه هستید، این مهم است که بدانید می‌توانید آن را کنترل کنید. در ادامه، چند راه برای کنترل و درمان پرخاشگری را بررسی خواهیم کرد:

1. شناسایی علت خشم: سعی کنید علت اصلی خشم و خشونت خود را شناسایی کنید. آیا فشارها و استرس‌های زیادی دارید؟ آیا مشکلات در روابطتان وجود دارد؟ با شناخت دلایل خشم، می‌توانید بهترین راهکارها را برای کنترل آن پیدا کنید.
2. آموزش مهارت‌های مدیریت خشم: یادگیری مهارت‌هایی مانند تنفس عمیق، تمرکز بر خود، تکنیک‌های آرامش و تمرین‌های تفکر مثبت می‌تواند به شما کمک کند تا خشم خود را کنترل کنید و به جای آن به رفتارهای سازنده و آرامش‌بخش متمرکز شوید.
3. مدیریت استرس: استرس می‌تواند عاملی برای پرخاشگری باشد. سعی کنید روش‌های مدیریت استرس مانند ورزش، روش‌های آرامش، خواب کافی و تغذیه سالم را در روزمره خود جای دهید. این کمک می‌کند تا احساس آرامش و تعادل را تقویت کنید.
4. مراقبت از سلامت روانی: در صورتی که مشکلات روانی دارید، بهتر است به ترتیب یک مشاور روانشناسی مراجعه کنید. متخصصان می‌توانند به شما در درک عوامل عمیق‌تر پرخاشگری کمک کنند و راه‌هایی را برای درمان و کاهش آن پیشنهاد دهند.
5. ایجاد روابط سالم: مهارت‌های ارتباطی سالم و قوانین قابل قبول رفتاری را در روابط خود بکار ببرید. سعی کنید از راه‌های صحیح برای بیان احساسات و نیازهایتان استفاده کنید و به جای استفاده از خشم و خشونت، از روش‌های مثبت و سازنده در ارتباط با دیگران استفاده کنید.
6. پشتیبانی اجتماعی: همراه با افرادی باشید که از شما حمایت می‌کنند و در زمان‌های سخت به شما کمک می‌کنند. ارتباط با خانواده، دوستان و گروه‌های حمایتی می‌تواند به شما احساس ارتباط و امنیت بیشتری بدهد.

دلیل پرخاشگری چیست؟

دلیل پرخاشگری زنان و همچنین علت پرخاشگری مردان را نمی توان تنها یه موضوع خاص دانست. پرخاشگری معمولا یک دلیل خاص و مشخص نخواهد داشت. می توان گفت دلیل پرخاشگری مردان و زنان به عوامل مختلفی بستگی دارد و عوامل مختلفی می توانند در ایجاد اختلال پرخاشگری نقش موثری داشته باشند. مهم ترین علل پرخاشگری عبارتند از:

عوامل بیولوژیکی

عوامل مختلفی در شیمی مغز و بدن انسان وجود دارد که می توانند علت پرخاشگری زنان و مردان باشند مانند:

رشد نامنظم مغز

طبق مطالعات و تحقیقات انجام شده، افزایش فعالیت در آمیگدال مغز و همچنین کاهش فعالیت قشر جلوی مغز می تواند پرخاشگری را افزایش دهد. برخی از ضایعات در مغز که هنگام قرار گرفتن در شرایط عصبی رخ می دهند نیز می تواند رفتارهای پرخاشگرانه را با خود به همراه داشته باشد.

عوامل ژنتیکی

وراثت و همچنین جهش یافتن برخی از ژن ها مانند مونوآمین اکسید نیز می تواند در ایجاد اختلال پرخاشگری و پرخاشگری شدید و طولانی مدت در افراد نقش بسزایی داشته باشد.

عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز

عدم تعادل بین مواد شیمیایی و همچنین هورمونی در مغز می تواند باعث پرخاشگری شدید شده و علت پرخاشگری زنان و مردان محسوب شود. سطوح غیر استاندارد انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین، دوپامین، گاما، آمینوبوتیریک اسید و … باعث ایجاد رفتار تهاجمی و عصبی در فرد می شوند. افزایش تستوسترون نیز می تواند هم علت پرخاشگری زنان باشد و هم مردان.

عوارض جانبی داروها

داروهایی که تغییراتی را در مغز انسان بوجود می آورند می توانند یکی از علل پرخاشگری باشند. پس بهتر است قبل از مصرف هرگونه داروی تجویزی عوارض آن را مطالعه کنید تا مطمئن شوید چه عوارضی را می تواند برای شما داشته باشد.

برخی از بیماری های جسمی

بیماری ها و یا موقعیت هایی که به مغز آسیب می رساند می توانند علت پرخاشگری شدید در مردان و زنان باشند. مثلا سکته مغزی، زوال عقل، آسیب به سر و … می تواند پرخاشگری های غیرقابل کنترل را با خود به همراه داشته باشد.

عوامل روانشناسی

برخی از مشکلات سلامت روان و بیماری های روانی می تواند باعث ایجاد رفتار پرخاشگرانه شود. مانند:

اختلالات رفتاری

اختلالات مقابله ای و نافرمانی ها

اختلال انفجاری متناوب

نقص توجه و بیش فعالی

اوتیسم

اختلال دو قطبی

استرس پس از سانحه

افسردگی شدید

مصرف مواد مخدر و الکل

اضطراب و استرس شدید

اختلال شخصیتی مرزی

اختلال شخصیتی اجتماعی

البته همیشه نمی توان گفت علت پرخاشگری افراد می تواند بیماری های روانی باشد. همچنین داشتن سلامت روانی نیز به این معنا نیست که فرد جز افراد پرخاشگر نخواهد بود. دلیل پرخاشگری می تواند بیماری های روانی باشد اما جز دلایل ثابت و اصلی پرخاشگری نخواهد بود.

عوامل محیطی

مشکلات و چالش های زندگی

چالش های زندگی، مشکلات خانوادگی، شرایط زندگی افراد و … همگی میتوانند دلایلی برای رفتارهای پرخاشگرانه افراد باشند.

پرخاشگری های زودگذر و طبیعی که ممکن است برای هر فردی رخ بدهند اکثرا علت های محیطی دارند. شرایط زندگی و مشکلات و چالش هالی زندگی می تواند علت پرخاشگری طبیعی باشد. پاسخ به استرس، ترس و اضطراب یا احساس از دست دادن می تواند با پرخاشگری نمایان شود.

نشان دادن احساسات خود

گاهی فرد برای نشان دادن احساسات خود مانند احساس ناامیدی، بدرفتاری، شنیده نشدن و … شروع به پرخاشگری می کند. این اتفاق زمانیکه شما یاد نگرفته باشید چگونه باید چالش ها را مدیریت کرده و با احساسات خود به طور درستی برخورد کنید، شدیدتر شده و می تواند پرخاشگری را به عادت برای شما هنگام مواجه با مشکلات تبدیل کند.

تربیت نادرست و عدم توانایی مدیریت والدین

در برخی از موارد نیز تربیت ناصحیح و همچنین عدم آگاهی در رابطه با مدیریت مشکلات و تصمیم گیری درست در بدترین شرایط می تواند پرخاشگری فرد را به همراه داشته باشد. پرخاشگری می تواند برای شما اتفاق بیفتد اگر:

شما مورد آزار و اذیت خواهر و برادر و یا والدین بدسرپرست قرار گرفته باشید.

در محله و جامعه ای بزرگ شده باشید که خشونت یکی از فتار عادی مردم بوده است.

در کودکی مورد سوء استفاده قرار گرفته باشید و در این باره با کسی صحبت نکرده باشید.

رفتارهای ظالمانه و ناعادلانه را تحمل کرده باشید.

و …

درمان پرخاشگری در مردان و زنان

این طبیعی است که گاهی احساس ناامیدی و ناراحتی و غصه داشته باشید. این احساسات همچنین می توانند پرخاشگری را برای شما به همراه داشته باشند. اما اگر پرخاشگری به یک عادت برای مقابله با پیشامدهای ناگوار، چالش های سخت و مشکلات در زندگی تبدیل شود، اصلا خوب نیست. پرخاشگری در بزرگسالان می تواند آسیب های فیزیکی، عاطفی، روحی و جسمی را برای فرد و اطرافیان به همراه داشته باشد. پس بهتر است به دنبال راهی برای درمان زن پرخاشگر و مرد پرخاشگر باشید. راه های درمانی که برای درمان پرخاشگری شدید و اختلال پرخاشگری وجود دارد عبارت است از:

درمان شناختی رفتاری (CBT)

این نوع از درمان یکی از انواع روان درمانی ها است که به فرد کمک می کند الگوهای رفتاری غیر مفید خود را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد. همچنین مشاور سعی می کند تا تکنیک های مقابله ای مغفیدی را به فرد آموزش دهد تا هنگام رویارویی با مشکلات و چالش ها از آنها استفاده کند. در درمان شناختی رفتاری تمرکز بر تجربیات گذشته نخواهد بود. اما می تواند این نوع از درمان باعث بهبودی علائم اضطراب، استرس، افسردگی، اختلالات شخصیتی و … شود. هنگامیکه این اختلالات درمان و یا کاهش یابد، فرد نیز کمتر دچار پرخاشگری و عصبانیت خواهد شد. پس می توان گفت درمان شناختی رفتاری می تواند برای درمان افراد عصبی و پرخاشگر بسیار مفید باشد.

درمان روان پویشی

این نوع از درمان بر روی تجربیات گذشته تمرکز می کند و آنها را مورد بررسی قرار می دهد. در این نوع درمان مشاور یا روانشناس به شما کمک می کند تا علائم پریشانی عاطفی و سلامت روان را در رویدادهای گذشته زندگی خود پیدا کرده و آنها را ریشه یابی کنید. سپس به شما کمک می کند تا مشکلات گذشته را حل و آنهاا را از بیین ببرید. این کار باعث می شود که آسیب های روحی گذشته شما از بین برود و دیگر باعث بروز احساسات ناامیدی و در نهایت پرخاشگری نشود.

رفتار درمانی دیالکتیکی

این نوع درمان به شما کمک می کند تا مهارت هایی را برای تحمل پریشانی، مدیریت و تنظیم احساسات، ایجاد و هدایت موثر روابط بین فردی و … را تمرین کنید. شما با تمرین این مهارت ها در زندگی به مرور خواهید آموخت که چگونه باید رفتارهای خود را کنترل و مدیریت کنید تا دچا پرخاشگری و عصبانیت شدید نشوید.

درمان بین فردی

برخی از افراد به دلیل مشکلات و پرخاشگری های شدید و غیر قابل کنترل خود نمیتوانند ارتباط مفیدی با دیگران برقرار کنند. استفاده از درمان بین فردی به فرد کمک می کند تا با چالش های رابطه ای که ممکن است بر خلق و خو او تاثیر بگذارند مبارزه کند. در این نوع درمان به فرد کمک می شود تا بتواند ارتباط بهتری با دیگران برقرار کرده و از مشکلات و بیماری هایی مانند افسردگی و سایر بیماری های روانی که در نهایت پرخاشگری را به همراه دارند دوری کند.

آموزش مدیریت زندگی به والدین

والدین نقش مهمی در ایجاد پرخاشگری در نوجوانان و فرزندان خود دارند. ممکن است تربیت نادرست در دوران کودکی باعث شود که فرد به شدت عصبانی، مضطرب و پرخاشگر شود. به همین دلیل آموزش اصولی والدین در رابطه با تربیت فرزندان، نحوه برخورد با مشلات و مدیریت مشکلات می تواند به شدت کمک کننده باشد تا پرخاشگری از اعضای خانواده دور شود.

استفاده از داروها برای کاهش پرخاشگری

برخی از داروها مانند داروهای ضدروان پریشی، داروهای ضد افسردگی و … می توانند کمک کننده باشند تا علائم پرخاشگری در افراد کاهش یابد. استفاده از دارو برای کاهش و کنترل پرخاشگری شدید باید زیر نظر روانپزشک بوده و مصرف هر گونه دارو بدون تجویز اصلا توصیه نمی شود. برای درمان پرخاشگری در زنان و مردان موارد کمی ممکن است از دارو استفاده شود. اکثرا با روان درمانی و آموزش تکنیک های کنترل و مدیریت احساسات می توان پرخاشگری را در افراد پرخاشگر مدیریت و کنترل کرد.

پرخاشگری در مردان و زنان چگونه است؟

سخنی از مشاوران آویژه

پرخاشگری می تواند یک واکنش طبیعی نسبت به موقعیت های استرس زا، اضطراب آور و سخت باشد. اما نباید اجازه داد که پرخاشگری به یک عادت تبدیل شده و شدید شود. زیرا عوارض پرخاشگری در زندگی میتواند بسیار گسترده بوده و مشکلات جدی را برای فرد و اطرافیانش به همراه داشته باشد. اگر احساس کردید که مدام در رفتار خود علائم پرخاشگری را دارید پس بهتر است هر چه زودتر علل پرخاشگری را پیدا کرده و به دنبال درمان آن باشید. شما می توانید برای درمان پرخاشگری از مشاوره آنلاین کمک بگیرید. مشاوره آنلاین به شما کمک می کند تا در خانه خود بتوانید ارتباط مفیدی با مشاور برقرار کرده و مشکلتان را حل کنید.

سوالات متداول

زنان پرخاشگرتر هستند یا مردان؟

طبق مطالعات انجام شده، زنان نسبت به مردان کمتر پرخاشگر هستند. در کل می توان گفت زنان نیز به همان اندازه احتمال پرخاشگری دارند. اما پرخاشگری های آنها نسبت به مردان نشانه های فیزیکی کمتری داشته و آسیب های جسمی کمتری را با خود به همراه داشته است.

چه چیزی با افزایش پرخاشگری در مردان و زنان مرتبط است؟

هورمون جنسی تستوسترون با پرخاشگری در مردان و زنان مرتبط است. همچنین انتقال ذهده عصبی سروتونین به فرد برای مهار پرخاشگری کمک می کند.