داوطلبان کنکور سراسری باید در زمان ثبت نام با قوانین مرتبط با رسیدگی به تخلفات و جرایم در آزمون‌های سراسری آشنا شوند. در صورتی که در هر مرحله از آزمون و فرآیند پذیرش، هر یک از موارد زیر را انجام دهند، مسئولیت‌های حقوقی و قانونی ناشی از آن به داوطلب واگذار خواهد شد:
ارتکاب هرگونه عملی که منجر به بی‌نظمی در برگزاری آزمون شود، یا استفاده از وسایل غیرمجاز مانند وسایل ارتباط الکترونیکی (شامل تلفن همراه و…، حتی در حالت خاموش) و دستگاه‌های حافظه دار.
ارتکاب هرگونه عمل خلاف مقررات که منجر به خدشه دار شدن آزمون داوطلب از نظر علمی گردد، از جمله:
ارائه مدارک مجعول یا تصاویر مدارک مجعول برای شرکت در آزمون.
همکاری با داوطلبان یا افراد خارج از حوزه آزمون، مانند اشخاص اجرایی و طراحان سوالات، برای انجام تخلف در آزمون.
مسجل شدن با هویت مجعول یا حضور در جلسه آزمون به نمایندگی از داوطلب اصلی.
استفاده از هر گونه وسیله غیرمجاز اعم از وسایل ارتباط الکترونیکی و دستگاه‌های حافظه‌دار در جلسه آزمون، ممنوع می‌باشد.
یاری دادن به داوطلب خارج از حدود مقررات برگزاری آزمون به منظور پاسخ‌گویی به سوالات.
دسترسی غیرمجاز به اطلاعات مرتبط با داوطلبان یا استفاده غیرمجاز از آن‌ها.
هر نوع تغییر غیرمجاز در سوالات، کاغذها و پاسخ‌نامه‌های داوطلبان یا هرگونه تغییر در اسناد و مدارک مرتبط با آزمون، ممنوع می‌باشد.
آشکارسازی یا انتشار سوالات آزمون، تلاش در راستای دستیابی و فاش کردن آن‌ها یا همکاری و مشارکت در این عملیات قبل یا در حین برگزاری آزمون به هر شکلی، ممنوع است.
خرید یا فروش سوالات آزمون یا پاسخ‌های آن یا شرکت یا مشارکت در این امر قبل یا حین برگزاری آزمون، بدون توجه به اینکه سوالات یا پاسخ‌ها واقعی یا غیر واقعی باشند.
مواد مربوط به قانون رسیدگی به تخلفات و جرایم در آزمون‌های سراسری برای داوطلبان ارائه شده است. این مقررات بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ تدوین و اجرا می‌شوند. توصیه می‌شود داوطلبان به طور کامل با این موارد آشنا شده و از هرگونه تخلف در آزمون‌های سراسری خودداری نمایند.
بیشتر بخوانید: انتخاب رشته کنکور سراسری
ماده 6: هیئت‌های رسیدگی به تخلفات، صلاحیت صدور حکم به مجازات‌های زیر را درباره متخلفان دارند:
الف) در خصوص اشخاص تحت پوشش بند “الف” ماده 5، می‌توان با ارائه اخطار کتبی و درج آن در پرونده داوطلب، همچنین اطلاع رسانی به مراجع ذیربط یا اعمال محرومیت از مشارکت در آزمون در همان سال، اقدام کرد.
ب) درخصوص افراد تحت پوشش بندهای “ب” یا “ج” ماده 5، می‌توان برای آن‌ها محرومیت از انتخاب علمی در آزمون همان سال و لغو پذیرش داوطلب در همان سال و همچنین ممنوعیت از شرکت در آزمون به مدت یک تا 10 سال پس از آن، اعمال کرد.
تبصره: آراء هیئت‌های اولیه، به جز در موارد مشمول بند “الف” ماده 6 این قانون، قابل بازنگری در هیئت تجدید نظر مرتبط با بررسی تخلفات در آزمون‌ها می‌باشد.
ماده 7: در مورد مشمولان بندهای “د”، “ه”، “و”، “ز”، “ح” ماده 5، هیئت‌های رسیدگی متخلف را برای رسیدگی و اعمال جزای نقدی از 10 میلیون ریال (یک میلیون تومان) تا یک میلیارد ریال (100 میلیون تومان) یا حبس از یک تا پنج سال یا هر دو مجازات به محاکم دادگستری معرفی می‌کنند.
ماده 8: انجام هر یک از اعمال تعیین شده در ماده 5، اگر در چارچوب عضویت در یک گروه یا شبکه انجام گیرد، منجر به افزایش مجازات می‌شود و ساختار و رهبری گروه یا شبکه باعث اعمال حداکثر مجازات مقرر می‌گردد. مجازات افراد عضو که در انجام تخلفات و جرائم مذکور دخالت نداشته باشند، به تعداد مورد نیاز حداقل مجازات مرتکب تعیین می‌شود.
ماده 9: بررسی و تصمیم‌گیری در هیئت‌های مختص رسیدگی به تخلفات در آزمون‌ها از انجام رسیدگی‌های مشابه بر طبق دیگر قوانین جزایی یا همچنین رسیدگی در هیئت‌های مختص رسیدگی به تخلفات اداری یا هیئت‌های انتظامی کمیته‌ها و اعضای هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها، ممنوع نمی‌باشد. مرتکب، به علاوه‌اش دستمزد مقرر در مواد 6 و 7 این قانون، می‌تواند مجازاتی که در دیگر قوانین و مقررات تعیین شده است نیز تحمل نماید.
بیشتر بخوانید: بهترین رشته های دانشگاه فرهنگیان
ماده 10: در صورتی که فردی به یکی از مجازات‌های مندرج در این قانون به صورت قطعی محکوم شود، به استثنای مجازات مندرج در بند “الف” ماده 6، هیئت رسیدگی به تخلفات در آزمون‌ها قبولی او در آزمون را باطل می‌کند. در این حالت، مؤسسه آموزشی مربوط از صدور و اعطای هرگونه گواهی یا مدرک به این فرد خودداری می‌کند. اگر به این فرد گواهی فارغ التحصیلی داده شده باشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا وزارت آموزش و پرورش یا وظیفه دانشگاه آزاد اسلامی جهت لغو گواهی نامه الزامی خواهد بود.
ماده 11: اگر تحت تجزیه و تحلیل‌های فنی و علمی، انطباق‌ناپذیری‌های بی‌رویه و اصولی میان نمرات و رتبه اکتسابی داوطلب و سوابق تحصیلی او مشاهده گردد – مانند عدم تناسب معدل دیپلم و دوره پیش‌دانشگاهی با رتبه و نمره اکتسابی در آزمون – با تایید هیئت‌های اختصاصی بررسی تخلفات در آزمون‌ها، داوطلب مختار به آزمون مجدد در یک یا چند درس اختصاصی خواهد شد. تعیین وضعیت نهایی آزمون این داوطلب بر اساس نتایج حاصل از آزمون مجدد توسط هیئت اختصاصی بررسی تخلفات در آزمون‌ها صورت خواهد گرفت.
ماده 12: هر موسسه یا آموزشگاه علمی و آموزشی که برای تقویت آمادگی داوطلبان جهت مشارکت در آزمون‌های مورد اشاره در این قانون فعالیت می‌کند و در تخلفات ماده 5 دخالت دارد، به این شرح تغییر خواهد یافت. مجوز تأسیس آن لغو خواهد شد. مدیران مسئول این مؤسسه یا آموزشگاه علاوه بر محرومیت دائمی از تأسیس و اداره این مراکز، به مجازات‌های پیش‌بینی شده در این قانون و سایر قوانین محکوم خواهند شد. در صورتی که موسسه یا آموزشگاه مجوز معتبر نداشته باشد، شخص متهم نیز مجاز است اقدامات رسمی جهت افشای جرم و پیگیری تخلفات مذکور انجام دهد.
توجه: لازم به اشاره است که هیئت‌های اختصاصی بررسی تخلفات در آزمون‌ها، به عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل از سازمان سنجش آموزش کشور شناخته می‌شوند. پرونده متخلفین بدواً در هیئت بدوی رسیدگی به تخلفات در آزمون‌ها مطرح می‌شود، رأی این هیئت قابل تجدیدنظر در هیئت تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات است.