حسادت یا رَشک یک احساس ترکیبی از خشونت و شکست است. فرد حسود با خشونتی که در وجودش دارد، کمتر از شکست های خود رنج می برد. روانشناسان معتقدند که این احساس زمانی ایجاد می شود که فرد احساس می کند، چیزی که دارد، کمتر از چیزهایی است که باید داشته باشد.
البته باید توجه داشت که حسادت در هر جامعه معانی مختلفی دارد؛ زیرا در هر جامعه چیز به خصوصی ارزشمند است. در جامعه سرمایه دار، از حسادت مردم در جهت منفعت بیشتر استفاده می شود.
حتی امروزه تبلیغات رسانه ای نیز سعی می کنند تا با استفاده از حسادت بشر، آنان را به سمت استفاده از یک کالای خاص یا انجام یک عمل تشویق کنند.
نشانه های افراد حسود
فردی که نسبت به شما حسادت دارد چنین رفتاری را از خود بروز می دهد
او بی شرمانه از شما انتقاد می کند و این انتقاد انرزی بسیار منفی به شما می دهد
آن ها تحمل خوشحالی شما را ندارند و از ناراحتی شما خوشحالند
گاهی می خواهد به شما آسیب بزند
هنگامی که موفق می شوید ناراحتی خود را بروز می دهند
و در پشت سرتان غیبت و بدگویی می کنند در حضور شما تملق می کند
با کارشکنی می خواهند شما را پایین بیاورند
حسادت دلیل بیولوژیکی ندارد؛ شخصیت فرد حسود به مرور زمان و در اثر اتفاقاتی که در زندگی او رخ می دهد، شکل می گیرد. معمولا افراد حسود شناخت فردی غلطی داشته اند و اغلب آنها در محیطی بزرگ شده اند که انجام خواسته ها و علایق دیگران مهم تر از علایق فردی خودشان بوده است.
این افراد اغلب موقعیتی برای شناخت علایق خود نداشته اند. برخی از افراد حسود، دروغگو هستند و سعی می کنند به دنبال چیزهایی بروند که دیگران از آن خوششان می آید. در حالت کلی این مشکل ریشه در کودکی فرد و عوامل محیطی دارد.
افراد حسود همواره در مورد زندگی دیگران، مفروضات مبالغه آمیزی دارند و خوبی ها یا شادکامی های دیگران را بزرگ نمایی می کنند. این افراد معمولا مشکلات و سختی های دیگران را نادیده می گیرند و تصویر غلطی از زندگی خود و دیگران دارند.
افراد حسود با مشکلات زیادی روبرو می شوند. از جمله آثار مخرب حسادت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آثار روانی حسادت بر روی خلق و خوی افراد تاثیر گذاشته و کم کم تبدیل به عقده و فرد عقده ای خواهد شد.
حسادت در برخی مواقع آثار رفتاری مخربی مانند آزار رساندن یا تجاوز به دیگران دارد و یا این مورد را تقویت می کند تا فرد به اشخاص دیگر صدمه بزند.
حسادت بیش از اندازه می تواند باعث منفور شدن فرد و طرد شدن او از جامعه شود.
نکته: در حالت کلی حسادت اگر ملایم باشد، به رقابت سالم تبدیل خواهد شد. یعنی این حسادت می تواند باعث ایجاد انگیزه در فرد شده و به پیشرفت او کمک کند؛ اما گاهی حسادت شدید بوده و به جای اینکه انگیزه ایجاد کند، به حسی تبدیل خواهد شد که فرد سعی دارد دیگران را از رسیدن به موفقیت باز دارد و چیزهایی را که متعلق به دیگران است، از آنها بگیرد.
بسیاری از مردم فکر می کنند که زنان از مردان حسودتر هستند؛ اما در حقیقت مردان حسادت بیشتری نسبت به زنان دارند. با این تفاوت که مردان برای اینکه حسادت خود را موجه جلوه دهند، بسترهای اجتماعی بیشتری دارند و می توانند این حس را به رقابت تبدیل کنند.
همان طور که قبلا نیز به آن اشاره شد، حسادت در ذات همه افراد وجود دارد؛ اما برخی از افراد می توانند این حس را تبدیل به رقابت کرده و به پیش بروند. این در حالی است که برخی از افراد قادر به کنترل حسادت خود نیستند.
در صورتی که قادر به کنترل حسادت خود نیستید، برای درمان این مشکل اقدامات زیر را انجام دهید:
برخی از موقعیت ها هستند که مانند جرقه عمل می کنند و باعث می شوند که حس حسادت در شما شعله ور شود؛ بنابراین بهتر است این موقعیت ها را شناسایی کنید و نسبت به آنها قوی باشید.
هنگامی که احساس حسادت به سراغ شما آمد، سعی کنید که هیچ واکنش منفی و مخربی نشان ندهید؛ زیرا ممکن است روابط دوستانه خود را به تباهی بکشید. سعی کنید آرام باشید و زمانی در این مورد صحبت کنید که کاملا خونسرد هستید.
معمولا شخص حسود به رفتار شخص مقابل واکنش نشان نمی دهد؛ بلکه به باورهای غلط خود واکنش نشان می دهد. یعنی اینکه ممکن است شما به یک سناریو ذهنی که شاید هرگز اتفاق نیفتد، واکنش نشان دهید. بنابراین بهتر است که باورهای ذهنی خود را اصلاح کنید.
حسادت معمولا از عدم امنیت و کمبود اعتماد به نفس ناشی می شود، مثلا ممکن است از اینکه کسی شما را ترک کند، واهمه داشته باشید و احساس کنید به اندازه کافی لایق عشق و دوستی نیستید. این مساله از عدم اعتماد به نفس شما ناشی می شود؛ بنابراین باید اعتماد به نفس خود را افزایش دهید.
هیچ گاه خود را با دیگران مقایسه نکنید. شما تنها ظاهر زندگی دیگران را می بینید و ممکن است که آنها نیز در زندگی مشکلات بزرگی داشته باشند که شما از آن بی خبر هستید. بنابراین بهتر است دست از مقایسه بردارید.
خودخواه بودن باعث می شود که سطح توقعات افراد بالا رفته و همه چیز و همه کس را برای خود بخواهند. بنابراین بهتر است که خودخواه بودن را کنار بگذارید و انتظارات خود را کم کنید.
دیگران را درک کنید و سعی کنید به چیزهایی که در اختیارتان قرار داده می شود، قانع باشید. البته برای به دست آوردن چیزهای بیشتر هم تلاش کنید؛ اما انتظار بیهوده نداشته باشید.
در صورتی که بیش از اندازه به خانواده، روابط، علایق و… وابسته باشید، جنبه های دیگر زندگی شما مختل خواهند شد. بنابراین بهتر است که وابستگی خود را کم کنید و این مساله را درک کنید که خانواده و دوستان نیز نیازها و آرزوهایی دارند و قرار نیست که وابستگی شما به آنها مانع رسیدن آنها به اهدافشان شود.
در روابط عاشقانه، حسادت های عاشقانه ای نیز وجود دارد. بنابراین بهتر است که مرزهای این حسادت های عاشقانه را با صحبت کردن، شناسایی کنید. بدین ترتیب بسیاری از سوء تفاهم ها حل خواهند شد.
در صورتی که به همسر خود اعتماد داشته باشید، حسادت شما نسبت به موارد زناشویی کاهش می یابد. بهتر است دیوارهای اعتماد قوی بین همسران وجود داشته باشد و خیانت ها و تجربیات تلخ گذشته در زندگی جدید حذف شوند. هر زن و مردی با اعتماد کامل به هم می توانند به خوبی و بدون حسادت زندگی کنند.
افکار مثبت در درمان تمامی مشکلات روحی و روانی موثر هستند. تا می توانید مثبت فکر کنید و از افکار منفی بپرهیزید. و مرتبا به یاد بیاورید که هرگز نسبت به هیچ کس حسادت نخواهید کرد. به نعمت ها، امتیازها و نقاط مثبت خود توجه کنید و روی ارزش های خود متمرکز شوید.
در صورتی که شعله های حسادت در شما قوی تر از این است که بتوانید خودتان درمانش کنید، بهتر است که به یک مشاور مراجعه کنید. مشاور به شما کمک خواهد کرد که با ریشه یابی این مشکل، آن را بهتر شناسایی کرده و درمانش کنید.