قلدری و زورگویی یک رفتار پرخاشگرانه و ضد اجتماعی است؛ اگرچه گاهی به نظر میرسد کودک قلدر، کودک قدرتمند و قوی است و میتواند به دیگران زور بگوید، اما در حقیقت اینطور نیست.
کودکان قلدر، کودکانی هستند که در درون خود یک احساس نا امنی دارند، که این احساس نا امنی را با رفتارهای پرخاشگرانه، زورگویی و جلب توجه دیگران به شدت از خود بروز میدهند، تا اینکه بتوانند خود را مطرح کنند و به دیگران نشان دهند که مرکز توجه هستند و دیگران به آنها احترام میگذارند، از آنها میترسند و در هر شرایطی آنها رئیس هستند.
این رفتار یک رفتار غیرعادی است، یعنی اینکه از جایی نشأت میگیرد که چون کودک، به خود، به توانمندی های خود، به ارزش های خود هیچ اطمینانی ندارد، از راه حل دیگری برای جبران کمبود های درونی خود، استفاده میکند تا اینکه حال خود را بهتر کند.
تمام این موارد که به آن اشاره کردیم، کمبود عزت نفس و اعتماد به نفس در کودک است.
بنابراین علت مهم قلدری کودکان، عزت نفس و اعتماد به نفس پایین آنها است.
علت دیگر این امر، میتواند یادگیری باشد.
یادگیری از دیگران و الگو برداری کودکانی که پدر یا مادر قلدر دارند، باتوجه به الگو برداری که میکنند، میتوانند در مقابل دیگران همان رفتار را به شدت از خود نشان دهند.
کودکان قلدر نمیتوانند هیجانات خود را مدیریت کنند، رفتار این کودکان، یک رفتار خشونت آمیز و پرخاشگرانه است، آنها نمیتوانند برای احساسات دیگران اهمیت قائل شوند و این بیانگر هوش هیجانی پایین در آنها است که نمیتوانند هیجانات خود را مدیریت کنند، هم چنین هیجانات و احساسات دیگران را نیز به درستی درک نمیکنند.
بنابراین رفتاری که از خود نشان میدهند، زورگویی و قلدری است و با این رفتار احساس میکنند که محیط اطراف آنها در خدمت شان است.
درصورتی که این طور نیست؛ این افراد از لحاظ اجتماعی و درونی انسان های منزوی هستند، اما جلوه ی بیرونی آنها یک جلوه ی قدرتمند است، درحالی که از درون اصلا حال خوبی ندارند و خوشحال نیستند؛ آنها یک اضطراب درونی دارند که آن را پنهان میکنند و شاید به ظاهر نشان میدهند که افراد خوشحالی هستند، زیرا قدرتمند و زورگو هستند؛ اما این اضطراب ریشه ی عمیقی در درون آنها دارد.
کودکان قلدر به شدت مهر طلب هستند و به دنبال این هستند که برای خود محبوبیت جذب کنند؛ اما راه درست را نمیدانند و چون در تجربه ای که برای اولین دفعات بدست آوردند، با زورگویی و قلدری توانستند توجه دیگران را به خود جلب کنند، بنابراین این روش را انتخاب کردند برای اینکه محبوبیت بدست آورند و آن را حفظ کنند.
اگر فرزند شما با یک کودک قلدر و زورگو بازی کند و بخاطر حضور این فرد قلدر اذیت شود، چه کار میکنید؟
قطعا این کودک در مقابل یک فرد قلدر احساس ضعف و گاهی احساس ناتوانی میکند.
مهم این است که وقتی کودکی تحت قلدری قرار میگیرد، احساس بدی از خود پیدا میکند و احساس میکند که به اندازه ی کافی خوب و توانمند نیست و قدرت ندارد و همیشه این نگرانی را دارد که اگر این موضوع را با والدین خود مطرح کند، از طرف آنها هم مورد سرزنش قرار میگیرد.
بنابراین اگر کودکی در حضور شما از قلدری کسی شکایت کرد، برخورد والدین بسیار با اهمیت است که طوری رفتار نکنند که احساس ضعف را در کودک تقویت کنند.
بسیاری از مواقع والدین به محض اینکه کودک مورد قلدری قرار میگیرد، به او میگویند که: “زور نداشتی بزنیش؟”، “خوب توام میزدیش”.
به کار بردن این عبارات، کودک را ضعیف و ضعیف تر میکند، زیرا از یک طرف در لحظه ی قلدری فرد دیگر، توان مقابله نداشته است و از طرفی در حضور والدین نیز احساس ضعف میکند.
بنابراین اگر کودک قلدری در کنار کودک شما هست:
در وهله ی اول مانع قلدری آن کودک شوید و قاطع و محکم به او بگویید که اجازه ندارد هیچ کودکی را اذیت کند، حتی اگر والدین او ناراحت شوند و از طرف دیگر اگر کودک شما از قلدری یک کودک دیگر شکایت کرد، حتما از او حمایت کنید و به او بگویید که کار خوبی کرده است که به شما گفته است. در این شرایط چه کار باید کرد؟
در ابتدا آن کودک را برای کودک خود تحلیل کنید که او کودکی است که رفتار درستی ندارد و به دلیل اینکه در درون خود، کودک محکمی نیست، این ضعف درونی خود را سر کودکان دیگر خالی میکند.
خیلی ساده برای کودک خود توضیح دهید که قلدری یک برتری نیست و قلدر بودن یک ارزش نیست، بلکه نشانه ی یک ضعف درونی است.
در قدم بعدی آنچه که مهم است این است که کودکانی، تحت قلدری قرار میگیرند که عزت نفس و اعتماد به نفس بالایی ندارند، بنابراین روی عزت نفس کودک خود به شدت کار کنید که اگر امروز در سنین کودکی تحت قلدری قرار میگیرد و نمیتواند از خود دفاع کند، در سنین بالاتر هم تحت قلدری افراد بزرگتر، حتی در حیطه های روابط اجتماعی قرار میگیرد و آسیب میبیند.
بنابراین مهم ترین رفتاری که میکنید این است که ابتدا بپذیرید کودک شما از آن رفتار ناراحت شده است، پس با او همدلی کنید و سپس روی عزت نفس و اعتماد به نفس کودک خود کار کنید تا اینکه این مشکل را برای همه ی جهان کودک حل کنید، نه فقط در مقابل یک کودک!
بسیاری از مواقع در مقابل قلدری یکی از اقوام، کودک را دور میکنید و در آن جمع، دیگر وارد نمیشوید.
این راه حل یک راه حل موقت است، اما موضوع این است که تا کی میخواهید صورت مسئله را پاک کنید؟
آیا در سن هجده، نوزده سالگی هم فرزند شما میتواند دائم از اجتماع فاصله بگیرد که تحت قلدری قرار نگیرد؟ قطعا این امر امکان پذیر نیست.