اکثر گیاهان دارویی دارای خواص و ویژگی هایی هستنتد که از آن ها می توان در مصارف پزشکی استفاده نمود. اکثر اجزای این گیاهان مانند ریشه و برگ و ساقه و ... دارای خواص دارویی می باشد.سازمان بهداش جهانی با تخمین خود مشخص کرده است که اکثر مردم کل کره ی زمین نیازمند دارو های گیاهی برای مراقبت از خود هستند.گیاهان دارویی برای بیشتر بیماری ها مفید هستند و راه حل درمان آن ها هستند.در ایران تا به امروز 8000 گونه گیاه دارویی کشف شده است.علاوه بر این بعضی از گیاهان با ترکیب با یکدیگر خواص دارویی پیدا می کنند.
گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامتی جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماری‌ها برخوردار بوده و هستند سرزمین ایران از نظر تنوع گیاهی، به خصوص از منظر گیاهان دارویی، جایگاه منحصر به فردی در جغرافیای گیاهی جهان دارد. بر اساس نظر گیاه‌شناسان و پژوهشگران علوم مرتبط منابع طبیعی، تعداد گونه‌های گیاهی ایران در حدود 8000 گونه است و تحقیقات دانش‌پژوهان کشور نشان داده است که از این تعداد بیش از 2500 گونه دارای خواص دارویی، پزشکی، عطری، ادویه‌ای، آرایشی و بهداشتی، رنگ‌دهنده، طعم‌دهنده، مکمل غذایی، کنترل‌کننده حشرات و علف هرز و سایر موارد هستند. به‌علاوه، از تعداد کل گونه‌های شناخته شده، نزدیک 1730 گونه به عنوان گیاهان بومی‌ایران (اندمیک) میباشند که تنها در سرزمین ایران رویش کرده و به عنوان یک ظرفیت انحصاری در کشور محسوب می‌شوند. ترکیبات مهمترین گیاهان دارویی عبارتند از روغن‌های عطری، آلکالوئیدها، مواد پروتئینی، مواد تلخ مزه، فلاونوئیدها، مواد لعاب‌دار، ویتامینها، اسیدهای گیاهی و قندها.
سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور عهده‌دار آموزش جوانان و کارجویان غیرماهر و بازآموزی و ارتقا مهارت کارگران شاغل و تربیت و تامین مربیان فنی و حرفه‌ای است. آموزشهای مهارت و فناوری به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توانمندسازی سرمایه‌های انسانی، امکان ثروت آفرینی و قابلیت دسترسی همگانی را در خصوص تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآفرین، متناسب با استعدادهای افراد و نیاز بازار کار توأم با استفاده بهینه از ظرفیت بخشهای مختلف بومی اعم از دولتی و غیر دولتی فراهم میآورد. آموزشهای فنی و حرفه‌ای در مراکز ثابت و شعب زیر‌مجموعه شهری، زندان‌ها و ندامتگاه‌ها، پادگان‌ها، صنایع و بنگاه‌های اقتصادی، مناطق روستایی، مرکز تربیت مربی و بالاخره بخش غیر دولتی یا موسسات کارآموزی آزاد انجام می پذیرد تا نسبت به تامین و تربیت نیروی کار ماهر و نیمه‌ماهر موردنیاز بخشهای مختلف صنعتی، کشاورزی و خدماتی کشور متناسب با نیاز بازارکار و ارتقاء فرهنگ مهارتی جامعه گام برداشته شود. این آموزش‌ها منجر به کسب گواهینامه یا تاییدیه مهارت می گردد.
گیاهان دارویی دارویی بسیار مفید برای سلامتی جسم و درمانی معجزه گر برای اقتصاد های ضعیف هستند که اگر کسی با اطلاعات و تحقیقات کامل وارد این عرصه شود دست خالی بیرون نرفته و میتواند آینده خود و بسیاری از اطرافیانش را تغییر دهد. در این مقاله قدم به قدم مراحلی که باید قبل از تولید و پرروش گیاهان دارویی بدانید نوشته و در اختیار شما قرار داده شده است.
گیاهان دارویی
گیاهان دارویی شگفتی سازان نسبتا نوظهور اقتصاد در عرصه کشاورزی هستند که به دلیل میل به مصرف گیاهان دارویی به ویژه گیاهانی بر پایه رژیمهای لاغری و چاقی، کاهش و افزایش در امیال مختلف انسانی مانند امیال جنسی، رفع افسردگی، افزایش انرژی و گیاهان دارویی موثر بر سلامت و زیبایی پوست و مو در جوامع مختلف در حال افزایش است و روز به روز بر قیمت آنها افزوده میشود. همچنین عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای شیمیایی تمایل مردم را به استفاده از گیاهان دارویی افزایش داده است. بنابراین آینده شغلی کاشت و پرورش گیاهان دارویی چشم انداز روشنی خواهد داشت. میزان تجارت جهانی گیاهان دارویی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است و پیش بینی‌های بانک جهانی از ۵۰ برابر شدن آن تا ۳۰ سال آینده (سال ۲۰۵۰) حکایت دارد.
حجم عمده‌ای از سطح زیر کشت گیاهان دارویی در کشور به محصولات معروفی، چون زعفران و گل محمدی اختصاص دارد و متاسفانه بسیاری از گیاهان دیگر، مورد غفلت تولیدکنندگان و کشاورزان هستند و نکته ی مهم تری که توجه بیشتری میطلبد اینست که اقلیم ایران یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش گیاهان دارویی است! با این که پرورش و فرآوری گیاهان دارویی در ایران فرآیندی شناخته شده است اما آن چنان که باید و شاید از این ظرفیت استفاده نمی‌شود؛ گیاهان دارویی به اشکال مختلف قابلیت فرآوری و عرضه به بازار را دارند و منفعت چشمگیری هم به تولیدکننده و فراوری کنندگانش هدیه میدهد.
بازار گیاهان دارویی صرفا مختص بازارهای داخلی نبوده و در کل جهان برای گیاهان دارویی ایران متقاضی وجود دارد، و همانطور که پیش تر نیز گفته شد این تقاضا رو به افزایش است. گیاهان دارویی گونه‌ها و مصارف مختلفی دارند، از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری‌ها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه سازی، عطر سازی و غذایی نیز استفاده میشود.
این گیاهان به طور معمول در طبیعت یافت می‌شوند که حتی می‌توان بدون داشتن مزرعه، با شناسایی مناطق مختلف و گیاهان، با برداشت آنها اقدام به فروش مستقیم و یا فرآوری آنها نمود اما این روش برای شروع کار و ایجاد بازار فروش با سرمایه کم مناسب است چراکه برداشت از گیاهان خودرو و وحشی، محدودیت‌های خاص خود را دارد و بر همین مبنا، امروزه بسیاری از گیاهان دارویی را به صورت هدفمند در مزارع پرورش می‌دهند.
از ویژگی‌های جالب این گیاهان می توان به نیاز کم آب، توانایی رشد در بسیاری از خاک‌ها و حتی امکان پرورش در آپارتمان را نام برد.
هزینه اولیه برای کاشت انواع گیاهان دارویی، متفاوت است. برای ورود به عرصه کشت و تولید گیاهان دارویی، می‌توان از گیاهان کم هزینه شروع کرد و به مرور با اضافه شدن سرمایه اولیه تان، پرورش گیاهان پر هزینه را به انجام رساند. شروع این کسب و کار با نیروی کار کم امکان پذیر است که به مرور با توسعه کار خود نیاز به کارگران بیشتر و بعضا تخصص بالاتر خواهید داشت.
اولین قدم بسیار مهم قبل از هر کاری!
نه تنها در کار کشاورزی بلکه در هر کار تولیدی دیگری قبل ازینکه اقدام به هرکاری کنید، بازار فروش محصول مورد نظرتان را بررسی کنید! قبل از تولید حتما به صورت عملی نه صرفا یکی، بلکه حداقل 10 خریدار برای محصول مورد نظر پیدا کنید، مقداری از محصول را از یک تولید کننده بخرید و ببرید به خریدارها بفروشید، لازم نیست در این مرحله سودی برای خود در نظر بگیرید چراکه سود اصلی شما در شناخت واقعی از بازار فروش است و میتوانید کاملا متوجه بشوید که نحوه فروش و تسویه حساب و پارامترهای مهم درمورد محصول مدنظرتان چیست.
پس صرفا با این حرف های معمول که فلان محصول الان مشتریان زیادی دارد اقدام به کار تولیدی نکنید و بدانید خیلی ها بر اساس همین حرف ها و اطلاع نداشتن از واقعیت بازار پا به عرصه تولید گذاشته و در زمان فروش محصول با ضررهای هنگفتی مواجه شده اند.
و اما گیاهان دارویی، در حوزه کشاورزی، اگر شما پسته یا زعفران یا گندم بکارید، مشکل خاصی برای فروش آن نخواهید داشت چرا که تعداد زیادی تاجر و واسطه گر در این حوزه‌ها فعال اند. اما در حوزه گیاهان دارویی، فعالان بازار، گلایه‌های بسیاری از مشکلات فروش، نوسانات قیمت و دسترسی سخت به بازار دارند؛ مخصوصا با توجه به مشکلات و هزینه‌های انبارداری برخی گیاهان دارویی، لازم است شما بازاریابی فعالی داشته باشید تا بتوانید محصول را بدون زیان به فروش برسانید. در این زمینه آن چه مهم است این که در طرح کسب و کار خود، عوامل مختلفی، مثل فروش محصول خشک، تهیه عرقیات یا تهیه اسانس را در حالت‌های مختلف در نظر بگیرید.
با چند کارگاه تهیه اسانس و عرقیات در ارتباط باشید تا محصول شما را بخرند یا حداقل به صورت حق العمل کاری، محصول شما را تبدیل به اسانس کنند. در این حالت انبارداری، کم هزینه‌تر و فروش هم راحت‌تر خواهد بود. علاوه بر کارگاه‌های اسانس گیری، با مجموعه‌ای از عطاری‌ها و مراکز طب سنتی هم در ارتباط باشید تا بتوانید محصولات را راحت‌تر بفروشید.
کدام گیاهان خریداران بیشتری دارند؟
کاشت گیاهان دارویی گران قیمت میتواند علاوه بر سودآوری برای کشاورزان نیاز به این محصول را در جامعه تامین نماید. مهمترین گیاهان دارویی گران قیمت در حال حاضر بابونه، بادرنجبویه، به لیمو، مریم گلی و آویشن میباشند.
فهرست گیاهان دارویی قابل کشت در ایران بسیار مفصل است و می‌توان به فهرست پنج گانه فوق، ده‌ها مورد دیگر را هم افزود. اما این بدان معنا نیست که شما انتخاب‌های متعددی برای کارآفرینی دارید بلکه وقتی به محدودیت‌های اکولوژیکی مثل ویژگی‌های خاک، نیاز به آب، وضعیت تابش و... توجه می‌کنید، ممکن است محصولات زیادی با شرایط منطقه شما منطبق نباشند و این نکته در پرورش گیاهان دارویی حتی گیاهی مثل آلوئه ورا بسیار حائز اهمیت و تعیین کننده میزان سود و ضرر و حتی در صورت نداشتن تحقیق صحیح و انتخاب نادرست، موجب ورشکستگی تولیدکننده باشد! وقتی محدودیت‌های اقتصادی، مثل سرمایه اولیه و مقدار زمین موردنیاز را هم اضافه می‌کنید، ممکن است گزینه‌های شما محدودتر شود. در هر حال، آن چه اهمیت دارد، بررسی دقیق، حصول شناخت کافی درباره گیاه و الزامات کاشت، داشت و برداشت آن و سپس اقدام به سرمایه گذاری است.