نفقه، مالی است که برای رفع نیاز های زن مانند خوراک، پوشاک و مواردی از این قبیل پرداخت می شود. در طول دوران ازدواج، مرد مسئول پرداخت نفقه است. نفقه بعد از طلاق زن، در دو صورت باید پرداخت شود. اولا، اگر زن باردار باشد، نفقه زن تا پایان مدت وضع حمل و دوما، تا پایان مدت عده در طلاق رجعی باید توسط مرد پرداخت شود.
از جمله مهمترین حقوقی که زن به موجب انعقاد عقد نکاح از آن برخوردار می شود، حق دریافت نفقه است. بر اساس شرع و قانون مدنی، مرد، مکلف شده است تا علاوه بر نفقه فرزندان خود، نفقه زوجه را نیز به وی بپردازد. تنها مسئله ای که سبب قطع شدن حق نفقه زن در دوران ازدواج می شود ، آن است که زن از شوهر خود تمکین نکند .
در حالت کلی ، در دوران ازدواج، مرد، مکلف به پرداخت نفقه است. اما ممکن است در طول ازدواج اختلافی برای زوجین ایجاد شود که مجبور به طلاق شوند. به محض آنکه زن و مرد از هم طلاق گرفتند، در این حالت، زوجین با چالش هایی مواجه می شوند. مثلا ممکن است این سوال برای زوجین پیش می آید که آیا بعد از طلاق نفقه به زن تعلق میگیرد؟
با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله، قصد داریم در ابتدا، نفقه زن را تعریف کنیم. سپس در ادامه، این موضوع را بررسی کنیم که مسئولیت پرداخت نفقه با چه کسی است و نهایتا، به این سوال پاسخ دهیم که آیا بعد از طلاق، نفقه به زن تعلق میگیرد؟ اگر در خصوص این موضوع سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.
تعریف نفقه زن
به موجب ماده ماده 1102 قانون مدنی، " همین که نکاح به طور صحت، واقع شد، روابط زوجیت، بین طرفین، موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود." از جمله مهمترین حقوقی که در قانون برای زنان پیش بینی شده است ، حق دریافت نفقه می باشد که مرد در مقابل، مکلف به پرداخت می شود.
بر اساس ماده 1107 قانون مدنی:" نفقه زوجه، عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم، در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض." بنابراین، در تعریف نفقه باید گفت، نفقه مالی است برای رفع نیاز های زن، که مرد موظف شده است که این مال را پرداخت کند و همچنین، او وظیفه دارد تا تمامی نیازهای مادی زن را بر اساس عرف جامعه برطرف کند.
آنچه که از این ماده برداشت می شود، آن است که ملاک پرداخت نفقه به زن حتی در نفقه بعد از طلاق زن، صرفا وضعیت مالی مرد نیست ؛ فلذا تمامی نیازهای متعارف و متناسب زن، حتی نفقه زن باردار بایستی تامین شوند که البته در ماده مذکور ، به برخی از مهمترین مصادیق نفقه زن اشاره شده است . همچنین، نیاز های متعارف در تمامی خانم ها برابر نبوده، لذا میزان نفقه در همه بانوان، یکسان نمی باشد.
حتما بخوانید: نفقه زن و ویژگی های آن
مسئولیت پرداخت نفقه
در بخش قبل، نفقه را تعریف کردیم و گفتیم که نفقه، مالی است که برای رفع نیاهای متعارف زن، از طرف شوهر، به وی پرداخت می شود. در این بخش، قصد داریم مسئولیت پرداخت نفقه را توضیح دهیم. بر اساس ماده 1106 قانون مدنی: " در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است." بنابراین ، در عقد دائم، مرد، موظف است که نفقه همسر خود را بپردازد. در صورت عدم پرداخت نفقه توسط مرد، دو نوع ضمانت اجرا، برای آن پیش بینی شده است:
ضمانت اجرای کیفری : ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه زن توسط شوهر، به موجب ماده 53 قانون حمایت از امور خانواده مقرر شده است. بر اساس این ماده: "هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد، یا از تادیه نفقه، سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود. "
ضمانت اجرای حقوقی : برای اعمال ضمانت اجرای حقوقی عدم پرداخت نفقه، زن باید در ابتدا، دادخواست دریافت نفقه را تنظیم نماید. سپس با مراجعه به دادگاه خانواده، می تواند نفقه خود را مطالبه کند. در این حالت، دادگاه، مرد را ملزم به پرداخت نفقه می کند؛ اما اگر مرد، از پرداخت نفقه امتناع ورزد، زن می تواند، با استناد به همین موضوع، برای حکم طلاق اقدام نماید.
بیشتر بخوانید: ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه توسط مرد
نفقه بعد از طلاق زن
در بخش قبل در خصوص مسئولیت پرداخت نفقه صحبت کنیم و گفتیم که این وظیفه بر عهده شوهر است در این بخش قصد داریم موضوع نفقه بعد از طلاق زن را بررسی کنیم. در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که برخلاف اینکه مرد، ملزم به پرداخت نفقه فرزندان، بعد از طلاق می باشد ، اصولا، بعد از طلاق، مرد دیگر الزامی به پرداخت نفقه به همسر سابق خود را نخواهد داشت در پاسخ به این سوال که آیا بعد از طلاق نفقه به زن تعلق میگیرد، باید بگوییم، اصولا نفقه، بعد از طلاق زن، بر عهده مرد نیست، مگر در دو حالت که عبارتند از:
بارداری زن: در این صورت، صرف نظر از نوع طلاق، تا پایان وضع حمل، مرد ملزم به پرداخت نفقه است. البته، بعد از وضع حمل نیز مرد، همچنان، موظف به پرداخت نفقه فرزند خود است؛ اما در خصوص پرداخت نفقه زوجه، دیگر وظیفه ای ندارد.
طلاق رجعی: در پاسخ به این سوال که آیا بعد از طلاق نفقه به زن تعلق میگیرد باید بگوییم، در صورتی که طلاق از نوع طلاق رجعی باشد ، زن، موظف است تا پایان مدت عده طلاق، در منزل همسرش سکونت نماید. در مقابل، شوهر هم موظف است که نفقه این مدت را به وی بپردازد تا مدت عده به پایان برسد (مشروط به اینکه طلاق به علت نشوز زن نبوده باشد) . اما در مواردی که طلاق از نوع طلاق بائن است، زن، حق نفقه در دوران عده نخواهد داشت.
در ادامه بخوانید: نفقه زن در زمان عده وفات شوهر
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نفقه بعد از طلاق زن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نفقه بعد از طلاق زن پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- در چه شرایطی مرد موظف است به همسر خود نفقه بدهد ؟
به طور کلی در عقد دائم مرد موظف شده است که به همسر خود نفقه بپردازد مگر در شرایطی که زن بدون علت موجه از تمکین خودداری کرده باشد که جزئیات قانونی این مطلب در مقاله ذکر شده است .
2- آیا بعد از طلاق نفقه به زن تعلق میگیرد؟
خیر بعد از طلاق نفقه به زن تعلق نمی گیرد مگر آن که زن باردار باشد که این موضوع در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.
3- در صورتی که طلاق از نوع طلاق بائن باشد زن می تواند مطالبه نفقه نماید ؟
پس از طلاق بائن زن حق نفقه نخواهد داشت مگر از بابت نفقه گذشته خود که شرح این موضوع در مقاله ذکر شده است .