بر اساس قانون مدنی، دختران، در شرایط بخصوصی، برای ازدواج، نیاز به کسب اجازه از پدر یا جد پدری خود دارند. موارد اجازه جد پدری برای ازدواج دختر، منحصر به زمانی است که اولا، دختر باکره باشد، ثانیا، پدر او در دسترس یا در قید حیات نبوده و یا از دادن اجازه، استنکاف کند. در صورت عدم رضایت پدر بزرگ در صورت فوت پدر دختر یا نبود پدر، دختر می تواند با معرفی فرد مورد نظر به دادگاه، اقدام به اخذ اجازه ازدواج، از دادگاه نماید.
یکی از مهم ترین احکامی که در رابطه با ازدواج دختران، در قانون بیان شده، لزوم کسب اجازه از پدر و یا جد پدری ( پدر بزرگ پدری ) آنان است. این امر، به دلیل مصلحت دختران مقرر گردیده و در این خصوص، تفاوتی میان ازدواج دائم و ازدواج موقت یا همان صیغه دخترانی که برای بار نخست ازدواج می کنند، نیست.
همانطور که گفتیم، دختر برای ازدواج، نیاز به کسب اجازه از پدر یا جد پدری خود دارد. شایان ذکر است، این کسب اجازه، صرفا منحصر به زمانی است که دختران، باکره هستند. اما سوالی که مطرح می شود این است که با توجه به اینکه قانون گذار، رضایت پدر بزرگ در عقد نکاح را نیز در مواد قانون مدنی، پیش بینی کرده، موارد لزوم اجازه جد پدری برای ازدواج دختر چیست؟
از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در خصوص لزوم کسب اجازه برای ازدواج دختر صحبت کنیم و موارد لزوم این اجازه را بگوییم؛ سپس، توضیح دهیم که حکم عدم رضایت پدر بزرگ در صورت فوت پدر دختر و نبود وی جهت اجازه ازدواج چیست. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.
لزوم کسب اجازه برای ازدواج دختر
به موجب ماده 1043 قانون مدنی: " نکاح دختر باکره، اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد، موقوف به اجازه پدر یا جد پدری است." بر اساس این ماده، دختران، در صورتی که باکره باشند، برای ازدواج، نیازمند کسب اجازه، از پدر یا جد پدری خود هستند. با توجه به اینکه، قانون گذار، واژه عقد نکاح را به صورت کلی به کار برده است، باید گفت، در این خصوص، تفاوتی میان نکاح دائم و موقت وجود ندارد.
با توجه به متن این ماده و تاکید قانون گذار بر باکره بودن دختر، می توان گفت: موارد لزوم رضایت پدر یا کسب اجازه جد پدری برای ازدواج دختران، صرفا منحصر به زمانی است که دختر، باکره باشد و در این مورد، تفاوتی، میان ازدواج اول و یا ازدواج دوم و سوم دختران باکره نیست. در صورتی که دختر، باکره نبوده، با ارائه نامه پزشکی قانونی، می تواند، بدون نیاز به اجازه پدر یا رضایت پدر بزرگ در صورت فوت پدر دختر، اقدام به عقد نکاح دائم یا موقت و ثبت ازدواج خود نماید.
پس از توضیح در خصوص لزوم کسب اجازه ازدواج، برای ازدواج دختران و ذکر شرایط آن، در ادامه، قصد داریم، در خصوص موارد لزوم اجازه جد پدری برای ازدواج دختر صحبت کنیم و حکم قانونی عدم رضایت پدر بزرگ در صورت فوت پدر دختر و نبود او برای اذن ازدواج را بگوییم.
حتما بخوانید: رضایت پدر برای ازدواج دختر
اجازه جد پدری برای ازدواج دختر
در قسمت قبل، به بررسی لزوم کسب اجازه برای ازدواج دختر پرداختیم و گفتیم که صرفا، در صورتی که دختر، باکره باشد، نیاز به کسب این اجازه هست. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص اجازه جد پدری، برای ازدواج دختر، از منظر قانون مدنی، صحبت کنیم؛ چرا که در قانون، رضایت پدر بزرگ در عقد نکاح دختران نیز مورد پیش بینی، قرار گرفته است.
سوالی که مطرح می شود، این است که اصولا، در چه شرایطی، نیاز به اخذ اجازه جد پدری برای ازدواج دختر وجود دارد و رضایت پدر و اجازه جد پدری برای ازدواج دختر، به صورت توامان، ضروری است یا صرف اجازه یکی از آن ها کفایت می کند؟ در پاسخ به این پرسش ها، باید گفت، صرف اجازه یکی از پدر یا جد پدری، کافی بوده و موارد لزوم این اجازه و کسب رضایت پدر بزرگ در صورت فوت پدر دختر یا شرایطی است که پدر دختربه هر علتی، در دسترس نباشد یا از دادن اجازه، خودداری کند.
طبق قانون مدنی، ولایت قهری بر فرزند، به عهده پدر و جد پدری است و هر دوی آن ها، به صورت مساوی و توامان، بر فرزند و نوه خود، ولایت دارند. هر چند که به لحاظ عرفی، معمولا پدر، متکفل امور فرزندان است؛ با این حال، در صورتی که دختری باکره بوده و قصد ازدواج داشته باشد، هم می تواند از پدر خود اجازه بگیرد و هم می تواند برای اخذ اجازه از پدر بزرگ خود اقدام کند. با این حال، لزوم کسب اجازه از جد پدری، معمولا در شرایطی مطرح می شود که پدر دختر، فوت کرده و یا اینکه به او دسترسی نباشد.
بیشتر بخوانید: اجازه پدر در ازدواج دوم دختر
مضایقه جد پدری از دادن اجازه ازدواج دختر
در قسمت های قبل، به توضیح اجازه جد پدری برای ازدواج دختر پرداختیم و گفتیم که به طور معمول، رضایت پدر بزرگ درصورت فوت پدر درختر یا زمانی که پدر در دسترس نبوده و یا از دادن اجازه، خودداری کند، لازم است. با این حال گاهی، در مواردی که نیاز به کسب اجازه پدر بزرگ برای ازدواج دختر هست، او از دادن اجازه خودداری می نماید. از این رو، قصد داریم، حکم مضایقه جد پدری، از دادن اجازه ازدواج به دختر باکره، در موارد مورد نیاز را بررسی نماییم.
بر اساس ماده 1043 قانون مدنی، ازدواج دختر باکره، بدون رضایت پدر یا جد پدری، در برخی از شرایط، امکان پذیر است. این ماده مقرر می دارد: " هر گاه، پدر یا جد پدری، بدون علت موجه، از دادن اجازه مضایقه کند، اجازه او، ساقط و در این صورت، دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آن ها قرار داده شده، پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص، به دفتر ازدواج، مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید."
بر اساس این ماده، می توان گفت، در صورت مضایقه جد پدری، از دادن اجازه برای ازدواج، دختر می تواند، با مراجعه به دادگاه خانواده، جهت ازدواج، از دادگاه کسب اجازه نموده و اقدام به ثبت ازدواج خود کند. در صورتی که قاضی، دلایل پدر بزرگ، برای عدم اجازه ازدواج دختر را ناموجه تشخیص دهد، اجازه پدر بزرگ برای ازدواج دختر، ساقط شده و دختر، با حکم دادگاه، می تواند نسبت به ثبت ازدواج خود در دفترخانه، اقدام کند.
در ادامه بخوانید: نمونه دادخواست اجازه ازدواج دختر از دادگاه
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اجازه جد پدری برای ازدواج دختر در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اجازه جد پدری برای ازدواج دختر پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- موارد لزوم اجازه جد پدری برای ازدواج دختر چیست؟
لزوم اجازه جد پدری برای ازدواج دختر در صورتی است که اولا دختر باکره باشد ثانیا پدر او در قید حیات نبوده یا به هر علتی در دسترس نباشد یا از دادن اجازه مضایقه کند که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.
2- در صورتی که جد پدری برای ازدواج دختر رضایت ندهد تکلیف چیست؟
در صورت مضایقه جد پدری از دادن اجازه برای ازدواج دختر باکره دختر می تواند با مراجعه به دادگاه و معرفی فرد مورد نظر از دادگاه تقاضای صدور حکم در این خصوص را کند که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.
3- کسب اجازه از چه کسانی برای ازدواج دختر باکره لازم است؟
ازدواج دختر باکره بر اساس قانون نیازمند کسب اجازه از پدر یا جد پدری می باشد و در صورت مضایقه آن ها از دادن اذن و اجازه ازدواج دختر می تواند از دادگاه کسب اجازه کند که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.