قانون مدنی، حرمت ازدواج با زن شوهردار را از نظر تاثیری که بر حرمت ابدی نکاح میان طرفین دارد، در دو فرض علم به حرمت نکاح و جهل نسبت به حرمت نکاح و در دو ماده جداگانه ذکر نموده؛ که در فرض اول، علم به حرمت نکاح و رابطه زوجیت موجب حرمت ابدی شده و در فرض دوم، با جهل به یکی از این موارد و عدم وقوع نزدیکی، حرمت ابدی ایجاد نمی شود. حکم صیغه زن شوهر دار در این فروض نیز همانند نکاح دائم می باشد.
مطابق آیه 24 سوره نساء " ازدواج و آمیزش جنسی با زنان شوهردار حرام است " . حرمت این امر به قدری واضح است که مبانی اسلامی و قانونی را برای حرمت ازدواج با زن شوهردار می توان در نظر گرفت . به همین مناسبت قانون مدنی نیز این موضع را به عنوان یکی از موانع نکاح در نظر گرفته است و برای آن ضمانت اجرای مدنی در نظر گرفته است و در این خصوص تفاوتی هم میان عقد موقت و عقد دائم نیست و حکم صیغه زن شوهر دار مانند حکم ازدواج دائم با وی می باشد.
البته قانون مدنی، حکم ازدواج با زن شوهردار را از نظر تاثیری که بر حرمت ابدی نکاح میان طرفین دارد، در دو فرض علم به حرمت نکاح و جهل نسبت به حرمت نکاح و در دو ماده جداگانه ذکر نموده و برای آن ها احکام کاملا جداگانه تعریف نموده است. به همین دلیل، این سوال مطرح می شود که ازدواج با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح و ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح از نظر حکم چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
با توجه به این توضیحات، در این مقاله مساله ازدواج با زن شوهردار را مورد بررسی قرار داده و آن را در دو فرض ازدواج با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح و ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح تحلیلی می نماییم.
ازدواج با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح
مقررات قانون مدنی کشور ما در برخی از بخش ها همچون ارث، نکاح و طلاق بگرفته از فقه اسلامی شیعی می باشد. همانطور که در فقه اسلامی، ازدواج با زن شوهردار حرام ممنوع و اعلام شده است، در قانون مدنی نیز ازدواج با زن شوهردار ممنوع بوده و در شرایطی ، یکی از موانع نکاح به شمار می رود .
البته قانون مدنی، حکم ازدواج با زن شوهردار را از نظر تاثیری که بر حرمت ابدی نکاح میان طرفین دارد، در دو فرض علم به حرمت نکاح و جهل نسبت به حرمت نکاح و در دو ماده جداگانه ذکر نموده، به همین دلیل ما نیز در این مقاله، ازدواج با زن شوهردار و اثر آن بر حرمت نکاح با زن شوهردار را در دو حالت جداگانه مطالعه نموده و به توضیح آن می پردازیم.
ماده 1050 قانون مدنی در مورد حرمت نکاح با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح مقرر داشته است: " هرکس زن شوهردار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق یا در عده وفات است با علم به عده و حرمت نکاح برای خود عقد کند ، عقد باطل و آن زن مطلقا بر آن شخص حرام موبد می شود " .
همانطور که ملاحظه می شود، مطابق ماده 1050 قانون مدنی، ازدواج با زن شوهردار باطل بوده، اما برای اینکه حرمت نکاح نیز میان طرفین برقرار شود، یعنی ازدواج میان آن زن و مرد الی الابد حرام باشد، لازم است که دو شرط وجود داشته باشد:
۱علم به موضوع: یعنی علم به اینکه این زن در عقد ازدواج مرد دیگری بوده و به اصطلاح ماده قانونی، علم به وجود علقه زوجیت در فرد وجود داشته باشد.
۲علم به حکم: یعنی فرد بداند که ازدواج با زن شوهردار حرام و ممنوع می باشد.
با حصول دو شرط فوق، علاوه بر باطل بودن ازدواج انجام گرفته، حرمت ابدی نیزط میان آن و زن مرد برقرار شده و آن دو به هیچ وجه امکان ازدواج با یکدیگر را نخواهند داشت.
برخی از افراد تصور می کنند که حکم ازدواج با زن شوهردار که در ماده 1050 قانون مدنی بیان گردیده، اختصاص به نکاح دائم داشته و بنابراین این سوال را مطرح می کنند که حکم صیغه زن شوهر دار چیست ؟ در پاسخ به این گروه از افراد باید گفت که در مساله ازدواج با زن شوهردار، تفاوتی میان نکاح دائم و موقت(صیغه) وجود نداشته و حکم صیغه زن شوهردار مانند حکم ازدواج دائم با زن شوهردار می باشد.
یعنی اگر مردی، اقدام به صیغه کردن یک زن شوهردار نماید، در فرض علم به وجود رابطه زوجیت و حرام بودن صیغه با زن شوهردار، علاوه بر اینکه صیغه میان آن دو باطل بوده، آن زن برای همیشه به وی حرام می گردد و دیگر، امکان ازدواج اعم از دائم و موقت را با وی نخواهد داشت.
حتما بخوانید : شباهت ها و تفاوت های ازدواج دائم و موقت
ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح
در بخش قبل توضیح دادیم که قانون مدنی، حکم ازدواج با زن شوهردار را از نظر تاثیری که بر حرمت ابدی نکاح میان طرفین دارد، در دو فرض علم به حرمت نکاح و جهل نسبت به حرمت نکاح و در دو ماده جداگانه ذکر نموده و در بخش اول در مورد فرض ازدواج با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح توضیح دادیم. اکنون در این بخش به بررسی فرض دوم یعنی ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح می پردازیم.
فرض ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح در ماده 1051 قانون مدنی مورد توجه قانون گذار قرار گرفته است. مطابق این ماده : " حکم مذکور در ماده فوق در موردی نیز جاری است که عقد از روی جهل به تمام یا یکی از امور مذکوره فوق بوده و نزدیکی هم واقع شده باشد . در صورت جهل و عدم وقوع نزدیکی عقد باطل ولی حرمت ابدی حاصل نمی شود " .
بر اساس این ماده ، گرچه ازدواج با زن شوهردار حتی در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح، باطل بوده و موجب انحلال نکاح می باشد، اما این ازدواج در صورتی موجب ایجاد حرمت ابدی میان طرفین می شود که یکی از دو شرط زیر وجود داشته باشد:
۱یا اینکه مطابق ماده 1050، علم به موضوع یعنی زوجیت و تاهل زن شوهردار وجود داشته باشد.
۲یا اینکه اگرچه علم به موضوع یعنی زوجیت و تاهل زن شوهردار وجود ندارد، اما نزدیکی یعنی رابطه جنسی میان مرد و زن شوهردار واقع می شود.
بنابراین و با در نظر گرفتن حکم ماده 1051 قانون مدنی، ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح و عدم وقوع نزدیکی میان زن و مرد، موجب حرمت ابدی نکاح میان زن و مرد نمی گردد.
در فرض دوم یعنی ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح نیز پاسخ به سوال حکم صیغه زن شوهر دار چیست؟ مانند فرض اول بوده ولو اینکه صیغه 99 ساله باشد. با این توضیح که، تفاوتی میان نکاح دائم و موقت(صیغه) وجود نداشته و حکم صیغه زن شوهردار مانند حکم ازدواج دائم با زن شوهردار می باشد. یعنی اگر مردی، اقدام به صیغه کردن یک زن شوهردار نماید، در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح و عدم وقوع نزدیکی میان زن و مرد، موجب حرمت ابدی نکاح میان زن و مرد نمی گردد.
بیشتر بخوانید : شرایط ایجاب و قبول در عقد نکاح
آیا زن شوهر دار می تواند صیغه محرمیت بخواند
در بخش های قبل مقاله در مورد دو فرض ازدواج با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح و ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح توضیح دادیم و حکم ازدواج با زن شوهردار را در این دو فرض به طور کامل تحلیل نمودیم.
اما مساله ای که در رابطه با ازدواج زن شوهردار وجود دارد آن است که برخی گمان می کنند که حکم ازدواج با زن شوهردار که در مواد 1050 و 1051 قانون مدنی بیان گردیده، اختصاص به نکاح دائم داشته و بنابراین این سوال از جانب آنها مطرح می گردد که آیا زن شوهر دار می تواند صیغه محرمیت بخواند؟
در پاسخ به این سوال که آیا زن شوهر دار می تواند صیغه محرمیت بخواند؟ باید گفت در ازدواج با زن شوهردار، حکم نکاح دائم و موقت(صیغه) مانند یکدیگر بوده و بنابراین زن شوهر دار نمی تواند با مرد دیگری صیغه محرمیت بخواند حتی اگر نکاح آن ها به شکل نکاح معاطاتی انجام گیرد؛ در نتیجه اگر زن شوهر دار با مر دیگری صیغه محرمیت بخواند، ازدواج آن ها باطل بوده و در فرض علم به حرمت نکاح و جهل نسبت به حرمت نکاح، مشمول مواد 1050 و 1051 قانون مدنی به شرحی که گفته شد، خواهد بود.
در ادامه بخوانید : موانع نکاح کدامند
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ازدواج با زن شوهردار به کانال تلگرام حقوق خانواده مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ازدواج با زن شوهردار پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- ازدواج با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح چه حکمی دارد؟
ازدواج با زن شوهردار در صورت علم به حرمت نکاح و علم به زوجیت زوجه موجب حرمت ابدی می شود و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.
2- ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح چه حکمی دارد؟
ازدواج با زن شوهردار در صورت جهل نسبت به حرمت نکاح در صورت عدم وقوع نزدیکی موجب حرمت ابدی نمی شود و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.
3- حکم صیغه زن شوهر دار چیست؟
حکم صیغه زن شوهر دار در هر دو فرض علم به حرمت نکاح و جهل نسبت به حرمت نکاح مانند نکاح دائم بوده و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.
منبع : حکم ازدواج با زن شوهردار