در صورتی که شوهر، توانایی مالی لازم برای پرداخت اجرت المثل زوجه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زوجه را تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه ارائه نماید . در این صورت دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل توسط قاضی مورد رسیدگی قرار می گیرد و در صورت اثبات معسر بودن مرد ، پرداخت اجرت المثل زن تقسیط شده و به مرد مهلت داده می شود که دین خود را بپردازد .
یکی از مهم ترین حقوق مالی که قانون برای بانوان مقرر داشته است ، حقی تحت عنوان " اجرت المثل ایام زندگی مشترک " می باشد . به موجب قانون مدنی و قانون حمایت خانواده ، در صورتی که زن در طول زندگی مشترک با همسر خود، به درخواست شوهر اموری را انجام داده باشد که جزء وظایف قانونی وی نبوده ( مثل آشپزی ، نظافت ، خانه داری و ... ) و قصد تبرع ( انجام دادن رایگان این امور ) را نداشته باشد ، قادر است تا با مراجعه به دادگاه دادخواست مطالبه اجرت المثل بدهد .
در این صورت دادگاه با توجه به اوضاع و احوال مبلغی را مشخص کرده و حکم به پرداخت آن توسط مرد صادر می کند ؛ با این حال گاهی مرد، توانایی مالی کافی جهت تادیه اجرت المثل زوجه را ندارد و یا اینکه به دلایلی به اموال خود دسترسی ندارد . در چنین شرایطی قانونگذار این اجازه را به شوهر داده است تا با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه و اثبات عدم توانایی مالی یا اعسار ، اجرت المثل زن را به صورت قسطی بپردازد . به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل چیست و چه شرایطی دارد ؟
برای پاسخ دادن به سوالات فوق ، ابتدا لازم است تا کلیاتی راجع به دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زوجه و شرایط آن مطرح کنیم و پس از آن ، نحوه تنظیم و نوشتن دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل را توضیح دهیم . در انتها نیز مرجع تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زن را مورد بررسی قرار خواهیم داد .
شرایط دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل
همانگونه که در مقدمه ذکر شد ، پرداخت اجرت المثل به زن به ویژه در صورتی که دعوای طلاق نیز مطرح باشد ، جزء حقوق مالی زنان محسوب می شود که در تبصره ماده 336 الحاقی قانون مدنی شرایط مطالبه و دریافت آن مورد تصریح قرار گرفته است .
بر اساس ماده ذکر شده ، چنانچه زوجه کارهایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آن کار اجرت المثل پیش بینی شده باشد ، به دستور مرد و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد ( یعنی قصد نداشته آن کارها را به رایگان انجام دهد ) و این شروط سه گانه برای دادگاه نیز ثابت شود ، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته توسط زن را با صدور قرار کارشناسی محاسبه می کند و مرد را به پرداخت آن محکوم می نماید که این موضوع را در مقاله ای جداگانه تحت عنوان شرایط دریافت اجرت المثل ایام زناشویی مورد بررسی قرار داده ایم .
بر این اساس ، محکوم شدن به پرداخت اجرت المثل ایام زندگی زناشویی مانند سایر محکومیت های مالی است که ممکن است برای هر فردی ایجاد شود و شخص محکوم یا بدهکار ( زوج ) باید بدهی خود را پس از صدور حکم قطعی در اسرع وقت به محکوم له یا طلبکار ( زوجه ) بپردازد . با این حال گاهی زوج به دلیل اینکه اموال کافی جهت پرداخت بدهی خود ندارد و یا اینکه موقتا به اموال خود دسترسی ندارد ، نمی تواند بدهی اش را بدهد که در این شرایط ، باید حبس یا زندانی بشود .
اما قانونگذار این امکان را نیز پیش بینی کرده است که شخص معسر یا ناتوان از پرداخت بدهی ، دادخواست اعسار بدهد و به این ترتیب با گرفتن مهلت ، بتواند بدهی خود را بپردازد . بر اساس ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی به جز مستثنیات دین، قادر به تادیه دیون خود نباشد . با توجه به توضیحات ذکر شده ، شرایط دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل را می توان شامل موارد زیر دانست :
مرد باید به موجب حکم قطعی صادر شده از دادگاه ، محکوم به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت به زن شده باشد و حکم صادر شده قابل اعتراض و رسیدگی مجدد توسط دادگاه نباشد .
مرد باید واقعا به لحاظ مالی معسر بوده و به دلیل نداشتن اموال کافی و یا عدم دسترسی به اموال خود نتواند بدهی خود یعنی اجرت المثل ایام زوجیت را به همسرش بپردازد ؛ بنابراین اگر هر زمان کشف شود که ادعای اعسار بر خلاف واقع بوده است ، به تقاضای طلبکار ( زوجه ) می توان بدهکار ( زوج ) را حبس کرد .
مهلت ارائه دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زن، یک ماه پس از ابلاغ اجراییه است که تنها در این مهلت زمانی، مرد می تواند دادخواست اعسار بدهد و در غیر این صورت ، می توان وی را به خاطر عدم پرداخت دین جلب کرد .
مرد باید دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع مربوطه ( دادگاه صادر کننده حکم قطعی در خصوص اجرت المثل ) ارائه کند و به موجب این دادخواست ، بتواند اعسار یا ناتوانی مالی خود را اثبات کند . در واقع این مرد است که باید با ارئه مدارک لازم اعسار یا ناتوانی خود را ثبات کند که اصولا با ارائه استشهادیه کتبی از دو نفر شاهد که اعسار مرد را تایید کنند انجام می گیرد .
اعسار از پرداخت اجرت المثل ایام زندگی مشترک به این معناست که مرد به جز مستثنیات دین ( یعنی وسایل ضروری و لازم برای زندگی بدهکار از جمله منزل مسکونی و وسایل زندگی متناسب با شان وی ) مال دیگری نداشته باشد تا بتواند بدهی خود را بپردازد .
دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل از اشخاصی که تاجر یا بازرگان هستند در دادگاه پذیرفته نمی شود و دادگاه دادخواست اعسار آنها را رد می کند . لذا اشخاصی که تاجر هستند، باید اعلام ورشکستگی کنند .
حتما بخوانید: محاسبه اجرت المثل زن
نحوه تنظیم و نوشتن دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل
در قسمت قبل، نکات کلی در مورد دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل را مطرح کرده و گفتیم در صورتی که مرد، توانایی مالی برای پرداخت اجرت المثل زن را نداشته باشد ، با در نظر گرفتن شرایط قانونی می تواند تقاضای اعسار کند . اما سوال مهمی که در این خصوص مطرح می شود آن است که نحوه تنظیم و نوشتن دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل به چه صورت است و مرد اگر قصد ارائه دادخواست اعسار از اجرت المثل داشته باشد باید چه اسناد و مدارکی را به همراه آن ارائه نماید ؟
به طور کلی نوشتن دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل ، مانند سایر نمونه های دادخواست است و باید قسمت های خالی دادخواست از جمله مشخصات خواهان ، خوانده تکمیل بشود . البته برای نوشتن دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زن، می توان به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست اعسار را تکمیل نمود . در قسمت خواسته و بهای آن می توان صدور حکم در خصوص اعسار از پرداخت اجرت المثل و تقسیط آن را قید نموده و در قسمت پیوست دادخواست ، به موارد زیر استناد و آنها را به عنوان ضمائم دادخواست ، پیوست کرد .
ارائه حکم قطعی مربوط به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت که از دادگاه صادر شده است .
فیش حقوقی صادر شده از سازمان مربوطه و یا قرارداد کاری میان کارگر و کارفرما .
ارائه گواهی بانک مبنی بر میزان وجوه نقدی موجود در کلیه حساب های بانکی وی .
بر اساس ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، خواهان در دعوای اعسار باید لیستی از کلیه اموال منقول و غیر منقول و همچنین نقل و انتقال آنها در یک سال گذشته را نیز به همراه دادخواست خود ارائه کند که این لیست از طریق دفاتر خدمات قضایی قابل تهیه است .
استشهادیه مربوط به اعسار از پرداخت اجرت المثل زن که توسط دو نفر شاهد امضا شده است ، با این مضمون که شاهدان پس از ثبت مشخصات کامل و آدرس شان و با اعلام اینکه از وضعیت مالی مدیون اطلاع کافی دارند ، اعسار یا ناتوانی مالی وی را تایید کنند .
این شاهدها لزوما باید تصریح کنند که با مدیون ، به مدتی که بتوانند از وضعیت معیشتی وی اطلاع کافی داشته باشند ، معاشرت داشته اند و تایید می کنند که وی به جز مستثنیات دین ، هیچ مال قابل دسترسی دیگری که به وسیله آن بتواند بدهی خود را بپردازد ، ندارد . البته این استشهادیه نیاز به فرم مخصوصی ندارد . بلکه بر روی هر برگه ای می تواند نوشته و امضا شود . شاهدان هم می توانند از میان دوستان ، اقوام و آشنایان مرد باشند که به این صورت اعسار وی را تایید کنند .
بیشتر بخوانید: اجرت المثل زن در عقد موقت
مرجع تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل
در قسمت قبل به توضیح نحوه تنظیم و نوشتن دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل پرداخته شد . اما در اینجا قصد داریم این موضوع را بررسی کنیم که مرجع تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل کجاست و در صورتی که مرد دادخواست اعسار تقدیم کند در چه مرجعی مورد رسیدگی قرار می گیرد ؟
به طور کلی ، زمانی که بدهکار از طریق مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ارائه دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل می کند ، این دادخواست به مرجع مربوطه ارسال می شود . به همین دلیل ، نیازی نیست که شخص مدعی اعسار به صورت مستقیم آن را به مرجع قانونی مربوطه یعنی دادگاه ببرد ؛ بلکه این موضوع از طریق سیستم انجام می شود و نیازی به مراجعه حضوری برای تقدیم دادخواست اعسار نیست .
البته لازم به ذکر است که دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل در همان شعبه از دادگاهی مورد بررسی قرار می گیرد که حکم قطعی به پرداخت اجرت المثل زن را صادر کرده است. این مرجع دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زن را مورد بررسی قرار می دهد . در صورتی که مدارک لازم پیوست دادخواست شده باشد و قاضی، اعسار یا عدم توانایی مالی محکوم را احراز کند ، بسته به مورد، حکم به تقسیط اجرت المثل صادر می کند و یا اینکه مهلت مناسبی را به مدیون می دهد تا بتواند در فرصت مناسب بدهی خود را بپردازد .
در ادامه بخوانید: اجرت المثل زن بعد از فوت شوهر
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زن پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- آیا در صورتی که مرد به موجب حکم قطعی محکوم به پرداخت اجرت المثل شده باشد می تواند تقاضای اعسار کند ؟
در صورتی که مرد به پرداخت اجرت المثل زن محکوم شده و اموالی به جز مستثنیات دین جهت پرداخت اجرت المثل زوجه را نداشته باشد می تواند به دادگاه دادخواست اعسار بدهد که در صورت اثبات اعسار به وی مهلت داده می شود و یا پرداخت اجرت المثل قسطی می شود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
2- شرایط تقاضای اعسار از پرداخت اجرت المثل زوجه چیست ؟
از جمله شرایط لازم جهت تقاضای اعسار آن است که مرد واقعا ناتوان از پرداخت اجرت المثل همسر خود بوده و با ارائه مدارک ذکر شده در این مقاله ظرف مهلت یک ماه از تاریخ صدور اجراییه دادخواست اعسار خود را تقدیم دادگاه نماید که این شرایط را به صورت کامل در متن مقاله توضیح داده ایم .
3- برای ارائه دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زوجه چه اقداماتی باید انجام داد ؟
پس از تهیه مدارک لازم از جمله حکم قطعی مربوط به پرداخت اجرت المثل و مدارک ثابت کننده اعسار از جمله استشهادیه اعسار می توان به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست اعسار را ثبت کرد که این موضوع به صورت کامل در مقاله توضیح داده شده است .
منبع : دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل زن