قرار اناطه کیفری، یکی از قرارهای استثنایی در آیین دادرسی بوده که می تواند توسط دادسرا یا دادگاه صادر شود. قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری، عبارت است از منوط کردن رسیدگی به جرم و نتیجه پرونده، به رسیدگی به موضوع دیگری که در صلاحیت دادگاه حقوقی است. از زمان صدور قرار اناطه، طرفین، یک ماه فرصت دارند که دعوای خود را در دادگاه حقوقی مطرح کنند. قرار اناطه کیفری، جزو قرار های قابل اعتراض، در مهلت مخصوص به خود می باشد.
دعاوی مطرح شده در دادگاه ها، به دو دسته دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری، قابل تقسیم بندی هستند. دعاوی مربوط به جرایم و مجازات ها، در دادسرا و دادگاه های کیفری مطرح شده و توسط مقاماتی همچون، بازپرس و قاضی رسیدگی می شوند. همچنین، آرای صادره از دادگاه ها، در رسیدگی به جرایم، به دو دسته قرار و حکم قابل تقسیم می باشند.
در مورد تفاوت حکم و قرار، می توان گفت که " اگر رای دادگاه، راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن، به طور جزیی یا کلی باشد، حکم و در غیر این صورت، قرار نامیده می شود". قرار اناطه نیز یکی از انواع قرار است که مطابق آیین دادرسی کیفری، در بعضی از دعاوی صادر می شود و دارای موارد صدور و تشریفات مخصوص به خود می باشد.
از این رو، در این مقاله، به بررسی قرار اناطه کیفری و این پرسش که معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست خواهیم پرداخت؛ سپس، استثنایی بودن این قرار و قابل اعتراض بودن یا نبودن آن را توضیح خواهیم داد. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.
قرار اناطه کیفری چیست ؟
در پاسخ به این پرسش که معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟ باید ابتدا، مفهوم قرار اناطه کیفری را به طور کلی، مورد بررسی قرار دهیم. در لغت، اناطه، به معنای منوط کردن و معلق ساختن است. در حقوق، اناطه کیفری، یعنی اینکه اثبات کردن یک موضوع کیفری، منوط به این باشد که موضوع دیگری که ماهیت حقوقی و غیر کیفری دارد، بررسی یا اثبات شود.
بر اساس این تعریف، ممکن است وقتی که دادسرا یا دادگاه کیفری، در حال رسیدگی به یک دعوا است، در حین رسیدگی، با موضوعی حقوقی و غیر کیفری برخورد کند که رسیدگی به آن، در صلاحیت آن مرجع نباشد. در این حالت، مقام رسیدگی کننده، قرار اناطه کیفری صادر می کند و در ضمن این قرار، اعلام می کند که باید ظرف مدت یک ماه، موضوع حقوقی، در دادگاه حقوقی صلاحیت دار، مطرح شود و نتیجه آن به دادگاه کیفری اعلام گردد.
برای مثال، وقتی دادگاه یا دادسرا کیفری، در حال رسیدگی به دعوای رابطه نامشروع است و در ضمن رسیدگی، یک طرف دعوی، ادعا می کند که رابطه، نامشروع نبوده است، زیرا متهمین با یکدیگر زن و شوهر می باشند؛ در این حالت، از آنجایی که دادگاه کیفری، صلاحیت رسیدگی به اثبات رابطه زوجیت را ندارد، قرار اناطه صادر می کند تا طرفین، موضوع رابطه زوجیت را در دادگاه خانواده صلاحیت دار، مطرح کنند و نتیجه را به دادگاه کیفری ارائه دهند.
پس از بررسی مفهوم قرار اناطه کیفری، در ادامه، به این پرسش پاسخ خواهیم داد که معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟
حتما بخوانید: قرار اناطه چیست
قرار اناطه کیفری در آیین دادرسی کیفری
در قسمت قبل، برای پاسخ به این پرسش که معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟، مفهوم قرار اناطه کیفری را مورد بررسی قرار دادیم و گفتیم که قرار اناطه کیفری، می تواند، توسط دادگاه کیفری یا دادسرا، صادر شود. با توجه به توضیحات مفهوم قرار اناطه کیفری، در این قسمت، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟ معنی قرار اناطه کیفری، در ماده 21 قانون آیین دادرسی کیفری، توضیح داده شده است.
در پاسخ به این پرسش که معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟ ماده 21 قانون آیین دادرسی کیفری، مقرر می دارد: "هرگاه، احراز مجرمیت متهم، منوط به اثبات مسایلی باشد که رسیدگی به آن ها، در صلاحیت مرجع کیفری نیست و در صلاحیت دادگاه حقوقی است، با تعیین ذی نفع و با صدور قرار اناطه، تا هنگام صدور رای قطعی از مرجع صالح، تعقیب متهم، معلق و پرونده به صورت موقت، بایگانی می شود."
بر اساس این ماده، پاسخ پرسش معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟ عبارت است از، منوط کردن رسیدگی و نتیجه یک پرونده کیفری، به رسیدگی به یک موضوع حقوقی. پس از صدور قرار اناطه کیفری، توسط دادگاه یا دادسرا، ذی نفع، یک ماه فرصت دارد تا به دادگاه صالح رجوع کند. در صورت عدم رجوع ذی نفع به دادگاه صالح، بدون عذر موجه و عدم ارائه گواهی آن به دادگاه کیفری، پس از یک ماه، مرجع کیفری، به رسیدگی ادامه می دهد و تصمیم مقتضی اتخاذ می کند.
بیشتر بخوانید: صدور قرار اناطه کیفری و مدت اعتبار آن
استثنایی بودن قرار اناطه کیفری
در قسمت قبل، به بررسی این پرسش پرداختیم که معنی قرار اناطه کیفری در آیین دادرسی کیفری چیست و گفتیم که معنای آن، عبارت است از منوط کردن نتیجه و رسیدگی یک پرونده کیفری، به رسیدگی و نتیجه یک موضوع، در دادگاه حقوقی. پس از پاسخ به این پرسش که معنی قرار اناطه کیفری در آیین دادرسی کیفری چیست، در این قسمت، قصد داریم، در خصوص استثنایی بودن قرار اناطه کیفری، توضیح دهیم.
در رسیدگی به دعاوی کیفری، اصل بر این است که وقتی مرجع رسیدگی کننده به دعوای کیفری، صلاحیت این را دارد که به اصل اتهام بپردازد، پس می تواند هر موضوعی درباره آن را نیز بررسی کند. همچنین، در دعاوی کیفری، اصل بر سرعت است؛ یعنی هدف، این است که هر چه زودتر، به شکایت کیفری مطروحه رسیدگی شود. با توجه به این دو نکته، می توان دریافت که قرار اناطه کیفری، یک استثنا در رسیدگی به دعاوی کیفری است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص قرار اناطه، در دعاوی در صلاحیت دیوان عدالت اداری، می توانید مقاله قرار اناطه در دیوان عدالت اداری را مطالعه نمایید.
آیا قرار اناطه کیفری قابل اعتراض است؟
پس از بررسی این موضوع که معنی قرار اناطه کیفری در آیین دادرسی کیفری چیست، در این قسمت، قصد داریم، به این پرسش پاسخ دهیم که آیا قرار اناطه کیفری، قابل اعتراض است؟ برای بررسی این موضوع که آیا قرار اناطه کیفری، قابل اعتراض است یا خیر، باید همانند پاسخ به پرسش معنی قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟ به قانون آیین دادرسی کیفری مراجعه کرد. ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری، در خصوص قابلیت اعتراض این قرار، تعیین تکلیف کرده است.
بند الف ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری، در خصوص قابل اعتراض بودن قرار اناطه کیفری، مقرر می دارد: " قرارهای بازپرس، در موارد زیر، قابل اعتراض است: قرار منع و موقوفی تعقیب و اناطه، به تقاضای شاکی" بر اساس این ماده، قرار اناطه کیفری صادره توسط بازپرس، به تقاضای شاکی، به مدت ده روز، برای افراد مقیم ایران و یک ماه، برای افراد مقیم خارج از ایران، قابل اعتراض خواهد بود.
در ادامه بخوانید: مقام صالح صادر کننده قرار اناطه کیفری
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- معنای قرار اناطه کیفری چیست ؟
قرار اناطه کیفری یکی از انواع قرارهای صادر شده توسط دادسرا ها و دادگاه های کیفری است و رسیدگی به پرونده را منوط به نتیجه رسیدگی به یک موضوع حقوقی در دادگاه صالح آن می کند که جزئیات کامل آن ضمن مقاله توضیح داده شده است.
2- در چه صورت دادگاه قرار اناطه صادر می کند ؟
در صورتی که اثبات یک جرم منوط به اثبات موضوعاتی باشد که در صلاحیت مرجع دیگری است دادسرا و دادگاه کیفری می تواند قرار اناطه صادر کند که جزئیات این موضوع ضمن مقاله ارائه شده است .
3- اقدامات پس از صدور قرار اناطه چیست؟
در این شرایط مدعی باید ظرف یک ماه پس از صدور قرار به مرجع صالح مراجعه و اقامه دعوا نماید که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.