در مرخصی استحقاقی، کارگران می توانند اوقاتی را به عنوان مرخصی استفاده کرده و در عین حال ، حقوق نیز دریافت نمایند که مدت آن، یک ماه در سال است. همچنین، کارگران که اگر از مرخصی استحقاقی استفاده نکردند، می توانند آن را ذخیره نمایند. مرخصی استحقاقی کارگران فصلی، بر حسب ماه های کارکرد، تعیین می شود. میزان ساعات مرخصی استحقاقی، 20 ساعت در ماه می باشد.
به موجب اصل 43 قانون اساسی، شکل، محتوا و ساعات کار، باید چنان باشد که هر فرد، علاوه بر تلاش شغلی، فرصت و توان کافی برای خودسازی معنوی، سیاسی و اجتماعی را داشته باشد. بنابراین، در قوانین ناظر بر اشتغال، اعم از قانون کار جمهوری اسلامی ایران و یا قانون مدیریت خدمات کشوری، روزهایی برای هر فرد شاغل، به عنوان مرخصی در نظر گرفته شده است تا با استفاده از آنها، نیروی کار بتواند آرامش و آسایش را تجربه نموده و به دغدغه های فردی خود، رسیدگی نماید.
یکی از انواع این مرخصی ها، مرخصی استحقاقی است که در قانون کار، مورد پیش بینی قرار گرفته است و مشمولان این قانون، یعنی کارگران از آن برخوردار می باشند. از آن جهت که مدت زمان استفاده از این مرخصی، برای هر سال، مشخص شده است، به آن مرخصی سالانه نیز گفته می شود. همچنین، میزان مرخصی استحقاقی برای کارگرانی که به طور سالانه و فصلی استغال دارند، متفاوت است.
بنابراین، در این مقاله، قصد داریم، در ابتدا، مرخصی استحقاقی قانون کار را بررسی کرده و به این سوال که مدت زمان مرخصی استحقاقی قانون کار چقدر است؟ پاسخ دهیم، سپس در ادامه، ذخیره این نوع از مرخصی برای کارگران و زمان مرخصی کارگران فصلی را بیان خواهیم کرد. اگر در خصوص مرخصی استحقاقی قانون کار سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.
مرخصی استحقاقی قانون کار
قانون کار ایران با هدف حمایت از قشر کارگر در سال 1369، تصویب شد. در این قانون، ضمن مواد 62 الی 74 ، انواع مرخصی ارائه شده است که یکی از آنها، مرخصی استحقاقی می باشد. این نوع از مرخصی، در کنار مرخصی استعلاجی، مرسوم ترین انواع این مرخصی ها به شمار می آید.
مرخصی استحقاقی، در بسیاری از موارد، تحت عنوان مرخصی سالیانه نیز شناخته می شود. مرخصی استحقاقی به نوعی از مرخصی گفته می شود، که کارگران بر اساس آن، در طول سال، می توانند اوقاتی را به عنوان مرخصی استفاده کرده و در عین حال ، حقوق نیز دریافت نمایند. در ماده 64 قانون کار، در خصوص این که مدت زمان مرخصی استحقاقی قانون کار چقدر است؟ ، چنین مقرر شده است :
"مرخصی استحقاقی سالانه کارگران، با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه، جمعا یک ماه است. سایر روزهای تعطیل، جزو ایام مرخصی محسوب نخواهد شد. برای کار کمتر از یک سال، مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود " .
بنابراین، در پاسخ به این سوال که مدت زمان مرخصی استحقاقی قانون کار چقدر است ؟، می توان گفت مدت زمان مرخصی استحقاقی به ازای هر سال کار، یک ماه می باشد. ذکر این نکته، ضروری است که روزهای تعطیل سال، به هیچ عنوان، جزو مرخصی های استحقاقی کارگران مشمول قانون کار، منظور نخواهند شد و حکم مرخصی سالانه را نخواهند داشت. همچنین، به موجب ماده 70 قانون کار : " مرخصی کمتر از یک روز ، جزء مرخصی استحقاقی منظور می شود ".
حتما بخوانید: انواع مرخصی در قانون کار
ذخیره مرخصی استحقاقی کارگران
در قسمت قبل، در پاسخ به این سوال که مدت زمان مرخصی استحقاقی قانون کار چقدر است؟ گفتیم که مدت زمان مرخصی استحقاقی، جمعا به مدت یک ماه در سال می باشد که نحوه استفاده از مرخصی ، با توافق کارگر با کارفرما مشخص خواهد شد. با این حال، گاهی کارگر فرصت نمی کند و یا قصد استفاده از مدت مرخصی استحقاقی خود را ندارد و می خواهد تا مدتی، آن را ذخیره کرده تا در سال بعد، از آن استفاده کند و یا وجوه مربوط به مرخصی ذخیره شده را دریافت نماید. در این جا، این سوال مطرح می شود که ذخیره مرخصی استحقاقی کارگران، به چه صورت می باشد؟ و اینکه، چه مدت زمان از مرخصی استحقاقی، قابلیت ذخیره شدن را دارد؟
پاسخ به این سوال، در ضمن ماده 66 قانون کار، مورد اشاره قرار گرفته است که با تاکید بر حفظ سلامتی نیروی کار از طریق برخورداری از مرخصی، چنین مقرر داشته است : " کارگر، نمی تواند بیش از 9 روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند ". بنابراین ، حتی اگر کارگر، اصلا از مرخصی استحقاقی خود استفاده نکند، بیشتر از نه روز آن، ذخیره و به سال بعد، منتقل نخواهد شد.
بیشتر بخوانید: مرخصی بدون حقوق قانون کار
مرخصی استحقاقی کارگران فصلی
آنچه در بخش های قبل، در خصوص سوال مدت زمان مرخصی استحقاقی قانون کار چقدر است؟ پاسخ داده شد، در رابطه با مدت زمان مرخصی استحقاقی کارگرانی بود که به صورت مداوم (در طی یک سال و به صورت سالانه) به کار اشتغال داشته اند؛ با این حال، در مورد سایر کارگران، همچون کارگران فصلی و یا کارگرانی که کمتر از یک سال به کار اشتغال داشته اند، نیز در قانون کار، احکامی مقرر شده است که به شرح زیر می باشد:
اولا، به موجب ماده 68 قانون کار، در خصوص مرخصی استحقاقی کارگران فصلی، چنین مقرر شده است : " میزان مرخصی استحقاقی فصلی، بر حسب ماه های کارکرد، تعیین می شود."
ثانیا، به موجب قسمت انتهایی ماده 64 قانون کار: " برای کار کمتر از یک سال، مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود ".
بنابراین، اگر بخواهیم در خصوص کارگران فصلی به سوال مدت زمان مرخصی استحقاقی قانون کار چقدر است؟ پاسخ دهیم. باید بگوییم به موجب قانون کار، مرخصی استحقاقی کارگران فصلی، نسبت به مدت کار انجام یافته و برحسب ماه های کار کرد آنها مشخص می شود.
مرخصی استحقاقی چند ساعت در ماه است
همان طور که در بخش های قبل به این سوال پاسخ دادیم که مدت زمان مرخصی استحقاقی قانون کار چقدر است؟، حال این سوال پیش می آید که مرخصی استحقاقی چند ساعت در ماه است؟ به موجب ماده 64 قانون کار: "مرخصی استحقاقی سالانه کارگران، با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه، جمعا یک ماه است. سایر روزهای تعطیل، جزو ایام مرخصی، محسوب نخواهد شد. برای کار کمتر از یک سال، مرخصی مزبور، به نسبت مدت کار انجام یافته، محاسبه می شود."
با توجه به اینکه یک ماه، شامل 30 روز می شود و هر سال، شامل 12 ماه است، بنابراین، هر فرد، حدودا دو روز و نیم در ماه، می تواند مرخصی استحقاقی بگیرد. به موجب ماده 57 قانون کار، ساعات کار قانون کار، 8 ساعت در شبانه روز، در نظر گرفته شده است. در نتیجه، در پاسخ به این سوال که مرخصی استحقاقی چند ساعت در ماه است؟ باید گفت میزان ساعات مرخصی استحقاقی، 20 ساعت در ماه می باشد.
در ادامه بخوانید: انواع مرخصی های کارمندان دولت
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مدت مرخصی استحقاقی در قانون کار در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مدت مرخصی استحقاقی در قانون کار پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- مرخصی استحقاقی کارگران بر اساس قانون کار چیست ؟
مرخصی استحقاقی نوعی مرخصی است که به ازای هر سال کار توسط کارگر به وی تعلق می گیرد که جزئیات مربوط به این نوع مرخصی در متن مقاله توضیح داده شده است.
2- مدت زمان مرخصی استحقاقی برای کارگران چقدر است ؟
حداکثر مدت زمان مرخصی استحقاقی یک ماه به ازای هر سال کار است که این موضوع در متن مقاله توضیح داده شده است.
3- آیا کارگر می تواند مقداری از مدت مرخصی سالانه یا استحقاقی خود را ذخیره کند تا بعدا از آن استفاده نماید ؟
بر اساس قانون کار امکان ذخیره کردن مرخصی استحقاقی وجود دارد که حداکثر مدت ذخیره آن 9 روز است که این موضوع در متن مقاله توضیح داده شده است.
منبع : مدت زمان مرخصی استحقاقی