مهریه همسر دوم

بر اساس قانون مدنی همین که زن و مردی با هم عقد ازدواج بستند ، مهریه تعیین شده به زن تعلق می گیرد و هر زمان و در هر شرایطی که بخواهد می تواند آن را مطالبه کند . به همین دلیل ، تفاوتی وجود ندارد که زوجه همسر اول مرد بوده و یا زن دوم او باشد و حتی فرقی ندارد زن دوم با عقد دائم به زوجیت مرد در آمده باشد و یا عقد موقت ؛ لذا در هر صورت حق مطالبه مهریه یا صداق همسر دوم به قوت خود باقی است .

یکی از موضوعات و شروط محوری که حین عقد ازدواج چه از نوع موقت و چه دائم مطرح می شود ، تعیین مهریه یا صداق برای زوجه است . مهریه در واقع مالی است که حین عقد ازدواج شوهر، پرداخت آن را بر عهده می گیرد و قبول می کند هر زمان که زن مهریه اش را مطالبه کرد ، به او بپردازد . در این خصوص هم اختلافی میان ازدواج دائم و صیغه وجود ندارد .

 حتی تفاوتی نمی کند که مهریه متعلق به همسر اول بوده و یا همسر دوم مرد ؛ چرا که در هر صورت ، مرد پرداخت مهریه را قبول کرده است .  با این وجود ، این سوال که تکلیف مهریه زن دوم چیست ، به صورت متعدد پرسیده می شود . به عبارت دیگر ، آیا مهریه زن اول بر مهریه همسر دوم ارجحیت دارد ؟

 شاید علت این سوال این باشد که در عرف این تصور وجود دارد که با وجود همسر اول ، زن دوم از حق مهریه خود محروم می شود . به ویژه آن که معمولا زن دوم با عقد موقت یا صیغه به زوجیت مرد در آمده و نوعی رابطه پنهانی شکل گرفته است . علاوه بر این ، تعلق مهریه به زن دوم در صورتی که طلاق گرفته شود و یا اینکه شوهر فوت کرده باشد به چه صورت است و آیا در صورت فوت شوهر و یا طلاق ، باز هم به همسر دوم مهریه ای تعلق می گیرد ؟

به همین مناسبت ، در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم که آیا به زن دوم مهریه تعلق می‌گیرد ؟ مطالبه مهریه زن دوم به چه صورت است و چه شرایطی دارد ؟ تکلیف مهریه زن دوم بعد از فوت شوهر چیست ؟ آیا بعد از طلاق هم به زن دوم صداق یا مهریه تعلق می گیرد ؟ آیا پرداخت مهریه همسر اول بر مهریه همسر دوم اولویت دارد ؟ در انتها نیز به این سوال پاسخ می دهیم که نحوه مطالبه مهریه توسط همسر دوم به چه صورت است ؟

آیا به زن دوم مهریه تعلق می‌گیرد

مرسوم است که در هنگام عقد ازدواج ، طرفین پرداخت مبلغی از طرف مرد به زن را تحت عنوان مهریه شرط می کنند که به لحاظ شرعی و قانونی مرد مکلف است هر زمان که زن اراده کند ، آن را به وی بپردازد . این حکم کلی در ماده 1082 قانون مدنی ذکر شده است که بر اساس آن ، به محض عقد ، زن مالک مهریه خود می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن انجام بدهد و یا حتی اقدام به بخشیدن مهریه کند .

بنابراین ، تفاوتی ندارد که زن ، همسر اول مرد باشد یا همسر دوم وی . چرا که طبق قانون مدنی هر زمان که زن به ازدواج مردی در آمده باشد و برای وی حین عقد نکاح، مهریه ای تعیین شده باشد ، می تواند آن را مطالبه کند . پس در می یابیم که مهریه به زن دوم تعلق می گیرد و از این لحاظ تفاوتی با همسر اول ندارد .

این ابهام که آیا به زن دوم مهریه تعلق می‌گیرد ، شاید از این جهت به وجود آمده باشد که معمولا زن دوم به صورت عقد موقت یا صیغه به زوجیت شوهر در آمده است . ولی این موضوع نیز تفاوتی در تعلق صداق به زن دوم ایجاد نخواهد کرد . چرا که یکی از شروط لازم برای صحت عقد موقت یا صیغه آن است که مهریه زن به همراه مدت عقد موقت تعیین شده و مشخص باشد و در صورتی که مهریه زن مشخص نشده باشد ، اصلا عقد موقت صحیح نیست .

پس در عقد موقت نیز به همسر دوم مهریه تعلق می گیرد و او نیز می تواند مهریه عقد موقت خود را همچون همسر دائم مطالبه نماید ؛ چرا که نفس تعیین مهریه حین عقد ، چه دائم و چه موقت ، مرد را مکلف به پرداخت و زن را مستحق مطالبه می کند و لذا نه همسر دوم ، بلکه زن سوم نیز در صورت وجود ، می تواند مهریه تعیین شده برای خود را طلب کند . البته مطالبه مهریه توسط زن دوم، منوط به شرایطی نیز هست که در ادامه ذکر خواهد شد .

حتما بخوانید: تعیین مهریه در عقد نکاح

شرایط مطالبه مهریه زن دوم

در قسمت قبل توضیح دادیم که زن دوم نیز می تواند همچون همسر اول مهریه خود را مطالبه کند و از این لحاظ ، تفاوتی هم ندارد که با عقد موقت یا عقد دائم به زوجیت همسر خود در آمده باشد . با این وجود ، گاهی سوال می شود که شرایط مطالبه مهریه زن دوم چیست و در صورت وجود چه شرایطی است که زن دوم می توان مهریه اش را مطالبه کند ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت زن ( اعم از همسر اول یا همسر دوم ) هر زمان که بخواهد می تواند مهریه اش را با طی مراحل قانونی مطالبه کند و به محض مطالبه صداق ، مرد نیز مکلف به تادیه حقوق وی خواهد شد .

البته یکی از مهم ترین شرایطی که برای مطالبه مهریه زن دوم وجود دارد آن است که زن دوم بتواند ابتدا زوجیت خود را ثابت کند . اثبات زوجیت در ازدواج دائم معمولا با سند ازدواج که در آن مبلغ مهریه نیز قید شده انجام می گیرد . اما اگر زن دوم سند ازدواج رسمی نداشته باشد و به عقد موقت مرد در آمده باشد ، باید صیغه نامه خود را برای اثبات زوجیت ارائه کند . البته اگر صیغه نامه نیز موجود نبود ، زن باید با استفاده از شهادت شهود بتواند زوجیت را به اثبات برساند تا بتواند مهریه خود را مطالبه کند .

نکته مهم دیگری که در خصوص شرایط مطالبه مهریه توسط زن دوم وجود دارد آن است که بر اساس قانون ، در صورتی که رابطه زناشویی میان زن و شوهر برقرار نشده باشد ، مهریه زن نصف می شود و مرد تنها موظف است نیمی از مهریه تعیین شده را به زن بدهد . بنابراین ، تنها در صورتی مرد مکلف است که مهریه را به صورت تمام و کمال به همسر دوم بدهد که رابطه زناشویی به صورت کامل برقرار شده و زن، باکره نباشد.

بیشتر بخوانید: در چه مواردی مهریه زن نصف می شود

مهریه زن دوم بعد از طلاق

در قسمت قبل، شرایط قانونی که برای مطالبه مهریه زن دوم وجود داشت را بررسی کردیم ؛ اما در این قسمت قصد داریم به این موضوع بپردازیم که تکلیف مهریه همسر دوم بعد از طلاق چیست و در چه شرایطی زن دوم می تواند اقدام به مطالبه مهریه خود کند ؟

نخست باید گفت که بعد از طلاق ، مهریه به زن دوم تعلق می گیرد . به عبارت دیگر ، طلاق زن دوم مانع از این نیست که وی بتواند مهریه اش را مطالبه کند ؛ چرا که مهریه، حق قانونی زن دوم است . لذا تفاوتی هم نمی کند که طلاق از طرف زن باشد و یا اینکه مرد اقدام به طلاق کرده باشد . حتی در صورت طلاق توافقی میان مرد و زن دوم ، باز هم شوهر، مکلف به تادیه مهر زن دوم می باشد .

علاوه بر اینکه امکان دریافت مهریه زن دوم بعد از طلاق وجود دارد ، در صورتی که زن دوم به عقد موقت مرد در آمده باشد و عقد موقت بین آنها به دلیلی همچون بذل مدت صیغه از طرف مرد ( یعنی بخشیدن مدت زمان عقد موقت به زن و اتمام رابطه زوجیت و صیغه بین آنها ) به پایان رسیده باشد ، زن دوم حق دریافت مهریه را خواهد داشت . این حکم در صورت انقضای مدت عقد موقت یا اتمام آن نیز جاری خواهد بود .

بیشتر بخوانید: دریافت مهریه در صورت طلاق از طرف زن

مهریه زن دوم بعد از فوت شوهر

در قسمت قبل به توضیح این مطلب پرداختیم که تکلیف مهریه زن دوم بعد از طلاق در عقد دائم و بعد از بذل یا انقضای مدت در عقد موقت چیست . اما در این قسمت قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که حکم مهریه زن دوم بعد از فوت شوهر چیست ؟ آیا بعد از فوت شوهر هم به زن دوم مهریه تعلق می گیرد ؟

پاسخ به این سوال نیز مثبت است ؛ چرا که حتی در صورتی که مرد فوت کرده باشد ، از آن جهت که پرداخت مهریه زن اول و دوم همچون یک دین به عهده وی قرار گرفته بوده است ، از اموال باقی مانده یا ترکه وی باید این دین پرداخت شود . البته پرداخت مهریه زن بعد از فوت شوهر مثل یک دین ممتاز است . یعنی اینکه پرداخت آن نسبت به سایر بدهی های متوفی یا شوهر فوت شده اولویت دارد و زمانی که بخواهیم بدهی های شوهر فوت شده را پرداخت کنیم ، ابتدا باید مهریه همسر اول و دوم وی را بپردازیم و سپس نوبت سایر بدهی ها و انحصار وراثت خواهد رسید . بنابراین ، لزوم پرداخت مهریه زن دوم بعد از فوت شوهر به قوت خود باقی است .

لازم به ذکر است که در این فرض ، ورثه متوفی صرفا تا میزان ترکه متوفی باید مهریه همسر دوم را بدهند و اگر ترکه یا ارثیه شوهر فوت شده، کفاف مهریه زن دوم را ندهد ، ملزم نیستند که از اموال خود، چیزی را به وی بپردازند . البته در صورت فوت شوهر ، ممکن است که علاوه بر زن دوم ، زن اول نیز در قید حیات باشد و بخواهد که مهریه خود را مطالبه کند و یا اینکه زن اول فوت کرده باشد و ورثه وی بخواهند به جای وی مهریه اش را مطالبه کنند . در چنین شرایطی بحث اولویت یا ارجحیت صداق زن اول بر زن دوم مطرح می شود که در ادامه به این موضوع می پردازیم .

بیشتر بخوانید: اعسار از پرداخت مهریه

آیا پرداخت مهریه همسر اول بر مهریه همسر دوم اولویت دارد

همانطور که در قسمت های قبل توضیح دادیم ، هر زنی که به موجب عقد نکاح دائم و یا موقت به زوجیت مردی در آمده باشد ، حق دارد مهریه تعیین شده خود را مطالبه و دریافت کند و از این لحاظ تفاوتی میان همسر اول و همسر دوم وجود ندارد . با این حال ، در مواردی ممکن است هم همسر اول و هم همسر دوم اقدام به مطالبه مهریه خود کنند که در این صورت ، بحث اولویت یا ارجحیت پرداخت مهریه زن اول بر زن دوم مطرح می شود .

به همین دلیل در این قسمت قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که آیا پرداخت مهریه همسر اول بر مهریه همسر دوم اولویت دارد ؟ به طور کلی ، اگر اموال مرد، کفاف پرداخت مهریه زن اول و زن دوم را بدهد ، نیاز نیست که بررسی کنیم پرداخت مهریه کدام یک ، بر دیگری اولویت دارد . بلکه پاسخ به این سوال از آن جهت مهم است که اموال مرد، پاسخگوی پرداخت مهریه همسر اول و دوم به صورت همزمان نباشد .

در چنین شرایطی ، یک قاعده کلی وجود دارد و آن هم این است که هر کدام از همسرهای مرد ( چه زن اول و چه زن دوم ) زودتر برای مطالبه مهریه خود اقدام کرده باشند و بتوانند اموال مرد را توقیف کنند ، بر دیگری اولویت و ارجحیت خواهند داشت . به عنوان مثال اگر شوهر فوت کرده باشد و همسر دوم زودتر برای مطالبه مهریه خود اقدام کند ، بر زن اول اولویت دارد .

بنابراین ، بر خلاف آن چه که تصور می شود همسر اول برای مطالبه مهریه بر همسر دوم اولویت و ارجحیت دارد ، اینگونه نیست ، بلکه هر کدام از آنها که زودتر بتواند اموالی را از مرد بابت مهریه خود توقیف کند، زودتر از دیگری می تواند مهریه خود را از آن وصول کند و اگر چیزی باقی ماند ، در آن صورت به همسر دیگر می رسد . بنابراین ممکن است که همسر دوم که به عقد موقت نیز در آمده است، به دلیل اینکه زودتر حکم توقیف اموال مرد را گرفته است، بر همسر اول که به عقد دائم در آمده است ، ارجحیت یابد .

بیشتر بخوانید: اموال قابل توقیف بابت مهریه

نحوه مطالبه مهریه توسط همسر دوم

در پاسخ به این سوال که نحوه مطالبه مهریه توسط همسر دوم به چه صورت است ، باید گفت که به طور کلی مطالبه مهریه زوجه در خصوص همسر اول و دوم تفاوتی ندارد . یعنی زن برای مطالبه مهریه خود، دو راه پیش رو دارد .

مطالبه مهریه توسط همسر دوم به این صورت است که وی باید ابتدا به دفترخانه ای که عقد ازدواج او در آنجا به ثبت رسیده است مراجعه کند و تقاضای صدور اجراییه برای توقیف اموال شوهر بابت پرداخت تمام یا بخشی از مهریه می کند . سپس سردفتر با ارسال برگه اجراییه به اداره ثبت ، مرد را از این موضوع مطلع می سازد .

در این صورت ، چنانچه ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغیه اداره ثبت مهریه زن دوم نپردازد و یا ترتیبی جهت پرداخت آن مقرر نسازد ، در صورت درخواست زن اموال وی به جز مستثنیات دین ، توقیف می شود و حساب های بانکی وی نیز مسدود خواهد شد که جزییات کامل در این ارتباط را در مقاله مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت توضیح داده ایم . البته لازم به ذکر است که به اجرا گذاشتن مهریه از طریق اجرای ثبت ، نیازمند ارائه سند رسمی برای ازدواج موقت است که در برخی موارد، امکان ارائه آن وجود ندارد .

در غیر این صورت ، اگر زن نتوانست با مراجعه به اداره ثبت اموالی از مرد را بابت مهریه توقیف کند ، گواهی ای از اداره ثبت دریافت کرده و با استناد به آن ، در مراجع قضایی طرح دعوای مطالبه مهریه از طریق دادگاه می دهد . در این صورت دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به مطالبه مهریه را دارد ؛ ولی اگر مبلغ مهریه یا صداق زن دوم کمتر از بیست میلیون تومان باشد ، صلاحیت رسیدگی در خصوص مهریه زن دوم به عهده شورای حل اختلاف می باشد  . لازم به ذکر است که ثبت دادخواست مطالبه مهریه توسط همسر دوم از طریق مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی امکان پذیر خواهد بود .

در ادامه بخوانید: پیگیری دادخواست مطالبه مهریه

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مهریه همسر دوم در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مهریه همسر دوم پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- آیا در صورت طلاق یا فوت شوهر به همسر دوم وی نیز مهریه تعلق می گیرد ؟

بله بر اساس قانون زن به محض عقد نکاح مالک مهریه می شود و می تواند اقدام به مطالبه آن نماید و از این لحاظ تفاوتی میزان همسر اول و دوم وجود نداشته و حتی اگر همسر دوم به عقد موقت مرد در آمده باشد نیز قادر است مهریه خود را مطالبه کند که این موضوع را به صورت کامل در مقاله توضیح داده ایم .

2- آیا مطالبه مهریه توسط همسر اول بر مهریه زن دوم ارجحیت دارد ؟

مطالبه مهریه زن اول بر مهریه زن دوم ارجحیتی ندارد و به همین خاطر هر کدام از آنها زودتر برای مطالبه مهریه اقدام کرده و حکم توقیف اموال شوهر بابت مهریه را گرفته باشد بر دیگری اولویت خواهد داشت که اطلاعات کامل در این خصوص در مقاله ذکر شده است .

3- شرایط و نحوه مطالبه مهریه زن دوم به چه صورت است ؟

شرایط مطالبه مهریه توسط همسر دوم تفاوتی با زن اول ندارد و همسر دوم می تواند با ارائه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه و یا تقاضای صدور اجراییه از ثبت اقدام قانونی لازم جهت مطالبه مهریه را انجام دهد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

منبع : مهریه همسر دوم