سازمان‌ها و مؤسسات زیادی مثل سازمان‌های دارای ارتباطات بین‌المللی، دارالترجمه‌ها و آموزشگاه‌های زبان، نیازمند جذب مترجم هستند. اکثر کارفرمایان در پذیرش مترجم، توجه چندانی به تحصیلات ندارند و تسلط به زبان‌های خارجی برای آن‌ها اولویت دارد؛ اما با این حال داشتن مدارک معتبر زبان مثل آیلتس و تافل نیز شانس استخدام مترجم زبان انگلیسی را بالاتر می‌برند. بیشترین تقاضا برای جذب مترجم نیز، مربوط به ترجمه‌ی زبان انگلیسی است. البته بازار کار ترجمه این زبان، اشباع شده است. افرادی که به زبان‌های خارجی دیگر مثل عربی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی و ایتالیایی مسلط باشند نیز درامد بهتری دارند اما بازار کار آن‌چنان خوبی ندارند.
در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با شرایط مترجمی زبان و همچنین بازار کار و درآمد این شغل، صحبت کنیم.
مترجم و کار او
مترجمان، اسناد نوشتاری را از یک زبان به زبان دیگر، برمی‌گردانند. زبان اول را مبدا و زبان دوم یا برگردانده شده را زبان هدف می‌گویند. معمولا زبان هدف، زبان مادری شما است. با این حال، گاهی اوقات باید از زبان مادری به یک زبان خارجی، ترجمه کنید. مترجمان باید تضمین کنند که معنای نهفته در متن اصلی به متن ترجمه شده، منتقل شده است.
متنی که ترجمه می‌کنید، می‌تواند یک سند رسمی، یک نامه، یک کتاب، یک مقاله، یک کاتالوگ، یک بلاگ یا هر نوع نوشته‌ی دیگری باشد. گاهی اوقات، ممکن است محتوایی که باید ترجمه شود، نه به صورت متن، بلکه به صورت یک فایل صوتی باشد. به علاوه، گاهی اوقات نیاز است که ترجمه به صورت صوتی انجام شود.
وظایف و مسئولیت‌های یک مترجم
گرچه یک مترجم خوب باید مهارت‌هایی مثل تسلط کامل روی زبان مبدا، مهارت نوشتاری، مدیریت زمان، آشنایی با فرهنگ مبدا و هدف و ... داشته باشد اما وظایفی که یک کارفرما در آگهی‌های استخدام منتشر می‌کند معمولا به صورت زیر است:
- خواندن متن منبع و بازنویسی آن به زبان هدف با حفظ معنی کامل متن منبع
- استفاده از نرم‌افزارهای حافظه‌ی ترجمه مثل SDL Trados ، Wordfast و … برای یک‌دست بودن ترجمه‌ی اسناد متعدد و افزایش سرعت ترجمه
- استفاده از فرهنگ‌لغت‌های تخصصی و منابع مختلف برای پیدا کردن نزدیک ترین معادل‌ها برای کلمات و اصطلاحات
- استفاده از نرم‌افزارّای مناسب برای تحویل فایل ترجمه شده با فرمت خواسته شده
- تحقیق در رابطه با عبارات علمی، حقوقی و فنی برای پیدا کردن بهترین ترجمه
- همکاری با افراد استفاده کننده از متن ترجمه شده برای برطرف کردن هرگونه ابهام
- اصلاح و ویرایش نسخه‌های ترجمه شده
- مشورت با افراد متخصص برای ترجمه‌ی متون تخصصی
- کسب دانش در حوزه‌های تخصصی مرتبط با ترجمه‌ها
- پیروی از استانداردهای کیفیت ترجمه برای اطمینان از صحت متن ترجمه شده به منظور پیشگیری از مشکلات حقوقی و اخلاقی
سازمان‌هایی که به جذب مترجم احتیاج دارند
سازمان‌های دولتی یا خصوصی متعددی نیازمند مترجم هستند. از مهم‌ترین این سازمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سازمان‌های دولتی یا شرکت‌های خصوصی دارای روابط بین‌المللی: سازمان‌هایی مثل وزارت امور خارجه، سفارت‌خانه‌ها و کنسولگری‌ها، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، گمرک، شرکت‌های تجاری وارد کننده یا صادر کننده‌‌ی محصولات مختلف و … برای انجام مکاتبات اداری و ارتباطات مختلف، نیازمند مترجم می‌باشند. این سازمان‌ها معمولا مترجم تمام‌وقت می‌پذیرند.
- دارالترجمه‌های رسمی: این مؤسسات خصوصی، زیر نظر قوه‌ی قضائیه فعالیت دارند و معمولا نیازمند مترجم تمام‌وقت هستند. دارلترجمه‌ها، کارهایشان را به صورت پروژهای از مشتریان دریافت می‌کنند. معمولا هر دارالترجمه زیر نظر یک مترجم رسمی که به ترجمه‌های سایر مترجمین نظارت دارد، اداره می‌شود. استخدام و جذب مترجم غیرحضوری در دارالترجمه‌ها رایج است.
- انتشارات: انتشارات مختلف برای ترجمه‌ی متونی مثل کتاب‌ها و مقالات نیازمند مترجم می‌باشند. اکثر انتشارات، به صورت پروژهای با مترجمان کار می‌کنند ولی بعضی انتشارات مثل روزنامه‌ها و مجلات، مترجم را به صورت تمام‌وقت جذب می‌نمایند.
- رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها: رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها مثل سازمان صدا و سیما، سایت‌های خبری، مجله‌های اینترنتی و … نیز به مترجم نیاز دارند. رسانه‌های معتبرتر، مترجمان را به صورت تمام‌وقت جذب می‌کنند. در مقابل، رسانه‌های آنلاین دارای اعتبار کمتر، معمولا به صورت پروژهای با مترجمان کار می‌کنند.
- آژانس‌های مسافرتی و هواپیمایی و مؤسسات مهاجرتی: خیلی از آژانس‌های مسافرتی و شرکت‌های هواپیمایی برای مشاغل مختلفی، مثل کارمند اداری، نیازمند مترجم می‌باشند. مؤسسات مهاجرتی نیز برای انجام ترجمه‌ی اسناد و ارتباط با سفارت‌خانه‌ها، به مترجم نیاز دارند.
- وب‌سایت‌های انجام خدمات ترجمه و تولید محتوا: بعضی از وبسایت‌ها وجود دارند که سفارش ترجمه را از مشتریان قبول می‌کنند و آن را به مترجمان خود که عمدتا دورکار هستند، می‌سپارند.
مدارک مورد توجه کارفرمایان در استخدام مترجم
معمولا، سازمان‌هایی که مترجم ثابت نیاز دارند، در آگهی‌های دعوت به همکاری خود، مدارکی از مترجم‌ها می‌خواهند. هدف از این کار، اطمینان از تسلط مترجم به زبان خارجی و فنون ترجمه است. اکثر این سازمان‌ها، کسانی را به عنوان مترجم می‌پذیرند که دارای تحصیلات مرتبط با زبان خارجی مورد نظر باشند. به عنوان مثال، سازمانی که مترجم انگلیسی نیاز داشته باشد، معمولا فارغ‌التحصیلان رشته‌های مترجمی زبان انگلیسی یا زبان و ادبیات انگلیسی را جذب می‌کند. طبیعی است که فارغ‌التحصیلان دارای مدرک مترجمی در اولویت قرار دارند.
داشتن مدارک زبان بین‌المللی مثل آیلتس و تافل نیز امتیاز بزرگی برای مترجمان محسوب می‌شود. گاها بعضی از سازمان‌ها فقط با یک مدرک آیلتس یا تافل شما را به عنوان مترجم می‌پذیرند. البته آیلتس و تافل فقط مختص زبان انگلیسی هستند و زبان‌های دیگر نیز مدارک معتبر خودشان را دارند.
دستمزد و حقوق مترجمان
مترجمان در سازمان‌های مختلف دستمزدهای متفاوتی می‌گیرند. معمولا بالاترین دستمزدها را کسانی می‌گیرند که به زبان‌های نادر و کمتر شناخته شده مسلط هستند. معمولا وزارت امورخارجه، سفارت‌خانه‌ها و دیگر سازمان‌های دارای ارتباطات بین‌المللی نیاز به جذب مترجم در زبان‌های نادر دارند. به طور کلی، چنین سازمان‌هایی، دستمزد خوبی به مترجمان خود می‌دهند.
مترجمانی که در استخدام آژانس‌های مسافرتی و هواپیمایی هستند و مترجمان دارالترجمه‌ها نیز دستمزدی متوسط در مقایسه با سایر مشاغل دارند. اما مترجمانی که به صورت فریلنسینگ کار می‌کنند و فاقد دستمزد ثابت هستند، بسته به توانایی‌هایشان و میزان وقتی که به کار اختصاص می‌دهند، درآمدهای متفاوتی دارند. دستمزد این مترجمان به صورت کلمه‌ای، حساب می‌شود.
جمع بندی
مترجم باید انتقال تمامی مفاهیم موجود در متن منبع به متن هدف را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. مسئولیت مترجم به ویژه در ترجمه‌ی متون تکنیکی و حقوقی، بسیار بالا است. گاها مترجم‌ها باید برای اطمینان از صحت ترجمه، پژوهش هم انجام دهند.
سازمان‌های متنوعی نیازمند استخدام مترجم تمام‌وقت، پاره‌وقت، پروژهای و دورکار هستند. بعضی از این سازمان‌ها به مترجمان خود حقوق ثابت می‌دهند و بعضی دیگر به صورت کلمه‌ای به آن‌ها دستمزد می‌پردازند. این سازمان‌ها معمولا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی زبان‌های خارجی یا افراد دارای مدارک معتبر در زبان‌های خارجی مثل آیلتس و تافل برای زبان انگلیسی، آزمون تلک برای زبان آلمانی، آزمون TCF برای زبان فرانسوی و … را به عنوان مترجم می‌پذیرند.
سازمان‌هایی که نیازمند مترجم ثابت و تمام‌وقت در زبان‌های غیرانگلیسی و نادر هستند، بیشترین دستمزد را به مترجمین خود می‌دهند. مترجمین فریلنسر نیز براساس میزان کار که انجام می‌دهند و به صورت کلمه‌ای حقوق می‌گیرند.
به طور کلی می‌توان گفت که بازار کار مترجمی برای زبان انگلیسی کمی اشباع شده و حقوق آن در مقایسه با سایر زبان‌های خارجی، پایین‌تر است.