با ظهور صنایع جدید، نوع نیازهای مکانیکی انسان، در حال تغییر است و از سوی دیگر، با توجه بحران انرژی، نیاز شدیدی به ماشین‌آلات مکانیکی با راندمان بالاتر احساس می‌شود. همچنین به توجه به صنعتی شدن جوامع، نیاز به دستگاه‌های مکانیکی، روز به روز بیشتر شده است. البته بسیاری از فرآیندهایی که در گذشته به صورت دستی انجام می‌شد، امروزه مکانیزه شده و این روند همچنان ادامه دارد. تمام دلایلی که گفتیم نشان می‌‌دهد که نیاز به مهندسین مکانیک همگام با توسعه صنعت در حال افزایش است.
مهندسی مکانیک، در صنایع مختلف کاربرد دارد و تمامی سازمان‌هایی که تولیدکننده یا مصرف کننده دستگاه‌ها و ماشین‌آلات با قطعات متحرک هستند، نیاز به استخدام و جذب مهندسی مکانیک دارند. هر روزه آگهی‌های متعددی برای جذب مهندس مکانیک در سایت جاب ویژن منتشر می‌شوند.
در این مقاله جاب ویژن قصد داریم رشته مهندسی مکانیک را معرفی کنیم و راجع به مشاغل مختلف در این گروه شغلی و آینده این رشته صحبت کنیم.
آینده شغلی و تحولات بازار کار مهندسی مکانیک در آینده
در حالی که مهندسین مکانیک، مشاغل قبلی خود را حفظ می‌کنند، با معرفی فناوری‌های جدید، فرصتهای شغلی تازه‌ای نیز برای آن‌ها ایجاد می‌شود.
از صنایع جدیدی که نیازمند مهندس مکانیک هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انرژی‌های پاک
- بیومکانیک
- فناوری نانو
این طور پیش بینی شده که نیاز به استخدام مهندس مکانیک در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا سال ۲۰۲۴، تا ۵٪ رشد پیدا خواهد کرد که کمی بهتر از سایر شاخه‌های مهندسی، مثل مهندسی عمران است. یکی از دلایل رشد بیشتر مهندسی مکانیک در مقایسه با دیگر شاخه‌های مهندسی، گستردگی و تنوع کاربرد این رشته در صنایع مختلف است.
برای استخدام مهندسی مکانیک به چه تحصیلاتی نیاز است؟
اولین چیزی که برای پیدا کردن شغل در حوزه مهندسی مکانیک نیاز خواهید داشت، مدرک دانشگاهی مهندسی مکانیک است. حداقل مدرک تحصیلی لازم برای فرصتهای شغلی مهندس مکانیک، لیسانس مهندسی مکانیک است. از آنجا که بسیاری از مشاغل مهندسی مکانیک، کاملا تخصصی هستند؛ در ابتدا لازم است با مشاغل کارآموزی شروع کنید.
علاوه بر مدرک کارشناسی، تحصیلات تکمیلی برای اکثر فرصتهای شغلی در حوزه مهندسی مکانیک، اهمیت زیادی دارد. دارا بودن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در یکی از گرایش‌های مهندسی مکانیک، به معنی تخصص بیشتر در آن گرایش است. برای اکثر فرصتهای شغلی مهندسی مکانیک، مدرک کارشناسی ارشد کافی است و مدرک دکترا، بیشتر برای تصاحب مشاغل پژوهشی و مدیریتی در این حوزه مورد نیاز است.
یک مهندس مکانیک چه وظایفی را باید انجام بدهد؟
مهندسین مکانیک وظایف و مسئولیتهای شغلی متعددی دارند که با توجه به نوع شغل و زمینه فعالیت، بسیار متفاوت است. بنابراین وظایف اصلی شما با توجه به عنوان شغلی و در هنگام مصاحبه شغلی مشخص می‌شود. با این حال، چارچوب اصلی وظایف شغلی و مسئولیتهای یک مهندس مکانیک به شرح زیر است:
- مدیریت پروژه‌ها براساس اصول و تکنیک‌های مهندسی مکانیک
- طراحی و توسعه فرایندهای تولیدی جدید
- شناسایی مشکلات پروژه‌ها مثل هزینه‌ها، ایمنی و محدودیت‌های زمانی
- پیشنهاد اصلاحات، پس از آزمون نمونه‌های اولیه محصولات
- استفاده از مهارتهای پژوهشی، تحلیلی، مدل‌سازی ریاضیاتی و مدل‌سازی نرم‌افزاری
- مشارکت در پروژه‌های مکانیک با همکاری سایر مهندسین
- توسعه و استفاده از مواد و فناوری‌های جدید
- مدیریت منابع انسانی و مالی در پروژه‌های مهندسی مکانیک
- توسعه و آزمایش طراحی‌های نظری
- مشورت با پیمان‌کاران، بخش تولید، تأمین‌کنندگان و مشتریان برای حل مشکلات و رفع نیازها
- مدیریت کنترل کیفی محصولات
- تحقیق و توسعه محصولات (R&D) مثل ساخت قلب مکانیکی در صنعت مهندسی پزشکی
- بهبود فرایندهای تولید، مانند فرایندهای پالایش نفت یا استخراج از معادن
- طراحی و پیاده‌سازی شیوه‌های بهبود عملکرد و ایمنی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مورد استفاده در صنایع مختلف
- همکاری در کنار دیگر متخصصان داخل و خارج از حوزه مهندسی
داشتن این مهارتهای فردی و تخصصی به موفقیت در شغل مهندسی مکانیک کمک می‌کنند!
اگرچه تحصیلات مرتبط برای استخدام مهندسی مکانیک، شرط اصلی و لازم است، ولی داشتن برخی مهارتهای فردی و تخصصی به پیدا کردن موقعیت شغلی بهتر و درآمد بیشتر به شما کمک خواهد کرد.
هر گرایش و تخصص شغل مهندسی مکانیک، نیازمند مهارتهای خاص خود است. با این حال، همه مهندسین مکانیک باید چندین مهارت نرم (soft skills) لازم در این گروه شغلی را داشته باشند که عبارتند از:
- دانش فنی و علمی بالا و توانایی استفاده از این دانش برای حل مشکلات واقعی
- توانایی کار تحت فشار
- منظم بودن و توانایی مدیریت زمان و منابع
- توجه و دقت به جزئیات
- توانایی حل مسئله
- مهارتهای ارتباطی و میان‌فردی قوی برای ارتباط سازنده با مشتریان، پیمان‌کاران، طراحان، اپراتورها و مدیران
- مهارتهای نوشتاری قوی، به ویژه برای نوشتن دستورالعمل‌های استفاده از دستگاه‌ها
- توانایی کار گروهی
- توانایی رهبری و مدیریت
- خلاقیت
علاوه بر مهارتهای یاد شده، هر مهندس مکانیک باید مهارتهای تخصصی و سخت (hard skills) مورد نیاز در شاخه خود را داشته باشد. مهم‌ترین این مهارت‌ها عبارتند از:
- دانش و مهارت IT، به ویژه طراحی‌های نرم‌افزاری (CAD)، اتوکد، مدل‌سازی‌های کامپیوتری، CA، EPDM و …
- تسلط به زبان انگلیسی
- مهارتهای ریاضیاتی مثل مهارت در محاسبات، هندسه و آمار و احتمالات
جمع بندی
موقعیا شغلی مهندسی مکانیک از جمله مشاغلی است که به تحصیلات آکادمیک و مدرک دانشگاهی نیاز دارد و هرچه سطح تحصیلات شما در این رشته بیشتر باشد، فرصتهای شغلی بیشتر و به تبع آن میزان حقوق و درآمد بالاتری هم خواهید داشت. با این حال، با مدرک لیسانس نیز می‌توانید برای آگهی‌های استخدام مهندسی مکانیک، رزومه ارسال کنید و پس از کسب تجربه لازم، به عنوان مهندس مکانیک حرفه‌ای، با درآمدی نسبتا خوب، مشغول به کار شوید.
از جمله وظایف و مسئولیتهای شغلی اصلی مهندسین مکانیک عبارتند از: ساخت و توسعه سیستم‌های مکانیکی جدید و بهینه، آزمون و رفع عیب سیستم‌های موجود، مدل‌سازی‌های ریاضیاتی و کامپیوتری از سیستم‌های مکانیکی و … . مهندسین مکانیک باید توانایی بالایی در حل مسئله و مهارتهای نرم‌افزاری و ریاضیاتی خوبی داشته باشند و با خلاقیت خود، روش‌های جدیدی برای حل مسائل مکانیکی، ابداع کنند.
موقعیت شغلی مهندسی مکانیک حوزه‌ای بسیار پرکاربرد است و تقریبا در تمامی صنایع، کاربرد دارد. هر چند که رشد مشاغل در حوزه مهندسی مکانیک، چندان سریع نیست، ولی با پیشرفت فناوری، فرصتهای شغلی بیشتری برای مهندسین مکانیک به وجود خواهد آمد.