اختلال اضطراب اجتماعی، به عنوان یکی از اختلالات شایع و رایج حوزه روانشناختی و روانپزشکی، بعد از افسردگی به شمار می رود. به همین جهت، درمان اضطراب اجتماعی برای فائق آمدن و غلبه بر آن، از درجه اهمیت بسیاری بالایی برخوردار می باشد. در مقوله درمان اضطراب اجتماعی باید عنوان نمود که این اختلال، به عنوان نوعی از انواع فوبیا، اضطراب و ترس شدید و نامتعارفی را در وجود فرد ایجاد می سازد.
این اختلال سبب عدم سازگاری اجتماعی و افت شدید عملکردی فرد می گردد. چراکه فرد هنگام تعامل با دیگران همواره با ترس و اضطراب شدیدی دست و پنجه نرم می کند. بر همین اساس، درمان اضطراب اجتماعی علاوه بر رها کردن فرد از بند نگرانی و استرس، زمینه لازم برای رشد و شکوفایی او را فراهم می آورد. به طور کلی، افراد مبتلا به این نوع اختلال، همواره در وجود خود از یک ترس نامتعارف و غیر عادی ناشی از سرزنش شدن، قضاوت شدن، تحقیر شدن و تماشا شدن توسط دیگران، رنج می برند. در برخی مواقع این اضطراب و ترس به اندازه ای شدت پیدا می کند که در روند زندگی و عملکرد فرد مشکلاتی را به وجود می آورد. از آنجایی که اختلال اضطراب اجتماعی، می تواند در زمره اختلالات کاملاً ناتوان کننده قرار گیرد، برای بازگرداندن فرد به حالت طبیعی خود، درمان اضطراب اجتماعی، بیش از پیش اهمیت پیدا می کند. بر اساس آمار و شواهد موجود، بالغ بر 13 درصد از مردم اقصی نقاط دنیا در دوره ای از زندگی خود با این اختلال مواجه شده اند. به همین جهت، اختلال اضطراب اجتماعی به منزله یکی از اختلالات رایج و متداول قلمداد می گردد. شروع این اختلال می تواند در عنفوان جوانی یا حتی دوران کودکی نمود برجسته و بارز پیدا نماید. با این وجود، درمان اضطراب اجتماعی، با مشاهده نشانه های آن بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد.
اهمیت و ضرورت درمان اضطراب اجتماعی
درمان اضطراب اجتماعی، برای برگرداندن و افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس فرد، از درجه اهمیت بسیاری بالایی برخوردار می باشد. چراکه افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، در تعاملات و معاشرت خود با دیگران، دچار مشکلات و معضلاتی می باشند. این دسته از افراد به علت برخورداری از ترسی همیشگی و غیر واقعی در وجود خود و اضطراب ناشی از مورد تمسخر قرار گرفتن، قضاوت شدن و مشاهده توسط دیگران، از تعامل با دیگران اجتناب می نمایند. همین پرهیز و دوری از تعاملات اجتماعی، به تدریج بستر مناسب برای ابتلای فرد به مشکلات جدی تر مانند افسردگی و وسواس فکری را مهیا می سازد. در نتیجه این امر، اعتماد به نفس و عزت نفس فرد نیز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
ناگفته نماند که در مقوله درمان اضطراب اجتماعی، افراد دارای این نوع اختلال، همواره تصور می نمایند که با حضور در جمع و معاشرت با دیگران، عملکرد خجالت آوری از خود به نمایش می گذارند. این تصورات ذهنی نشأت گرفته از وجود اضطراب و ترس نامعقول در نهان آنها شکل می گیرد. بر همین اساس، درمان اضطراب اجتماعی می تواند برای رهایی این دسته از افراد، از این ترس ها و اضطراب های شدید و نامعقول کمک شایانی نماید. همچنین با درمان اضطراب اجتماعی، علاوه بر جلوگیری از سایر اختلالات دردسر ساز، اعتماد به نفس و عزت نفس افت کرده فرد نیز افزایش پیدا می کند. به طور معمول، افراد دارای اختلال اضطراب اجتماعی، با قرار گرفتن در شرایط اجتماعی و موقعیت های روزمره، به اضطرابی بیش از اندازه و طاقت فرسا دچار می شوند. در نتیجه، این دسته افراد در موقعیت های اجتماعی، به سمت و سوی خجالتی بودن و گوشه گیری سوق پیدا می کنند. برای جلوگیری از این مسائل و غلبه بر این ترس و اضطراب آزار دهنده، درمان اضطراب اجتماعی، بیش از پیش ضرورت می یابد.
درمان اضطراب اجتماعی
لزوم شناخت علائم و درمان اضطراب اجتماعی
بدون تردید، برای انتخاب بهترین شیوه درمانی، آشنایی و شناخت علائم و نشانه های عارضه ایجاد شده بسیار تاثیر گذار می باشد. درمان اضطراب اجتماعی نیز از این قاعده تبعیت نموده و برای تشخیص و درمان این اختلال در وجود فرد، توجه به علائم آن نقش بسزایی ایفا می کند. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در صورت بروز علائم و نشانه های فوبیای اجتماعی، بیشتر از شش ماه در وجود فرد، انجام اقدامات لازم برای درمان اضطراب اجتماعی، باید در دستور کار قرار گیرد.
بر این اساس، بروز اضطراب و ترسی ناخوشایند و نامتعارف در وجود فرد، خصوصاً در هنگام قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی مختلف نظیر انجام دادن کاری، معاشرت و سخنرانی در مقابل دیگران، می تواند مؤید شکل گیری این اختلال باشد. اخلال و افت در ابعاد مختلف زندگی، جنبه های تحصیلی، شغلی و اجتماعی، فرار و پرهیز شدید فرد از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی و بروز ترس ناخوشایند ناشی از طرد شدن، تمسخر و تحقیر شدن فرد، از دیگر نشانه های قابل توجه برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی محسوب می شود. همچنین در این زمینه باید به عدم تناسب و هماهنگی اضطراب و ترس فرد با ساختارهای اجتماعی و فرهنگی نیز اشاره نمود. بدون اغراق، عدم درمان اضطراب اجتماعی، علاوه بر تحت شعاع قرار دادن و کاهش سطح کیفی زندگی فرد، سبب صرف نظر کردن شخص از موقعیت های شغلی و تحصیلی و همینطور انزوا و گوشه نشینی فرد می شود. شایان ذکر است که عدم درمان اضطراب اجتماعی با تبعات و پیامدهایی مانند از دست دادن فرصت های بزرگ تحصیلی و شغلی به سبب بروز اضطراب شدید، دوری گزینی از دیگران، ناتوانی در برقراری تعامل اجتماعی و آمادگی پیدا کردن برای ابتلا به آسیب های روانی، همراه می باشد.