مفاتیح الجنان، مجموعه ای از دعاها، مناجات، زیارات و اعمال مخصوص برای تمام روزهای سال است که از طرف پیامبر اسلام و ائمه شیعیان صادر شده است. این کتاب توسط شیخ عباس قمی عالم شیعه در سال ۱۳۰۴ جمع آوری شده است.
مفاتیح الجنان
مَفاتیحُ الجِنان (به معنای کلید‌های بهشت ها) یکی از رایج ترین کتاب دعا در بین شیعیان محسوب می شود. این کتاب مجموعه ای از دعاها، مناجات، زیارات، اعمال مخصوص ایام سال و ماه و آداب و رسوم دینی است که از پیامبر اسلام و ائمه شیعیان و علما نقل و منعکس شده است.
مؤلف مفاتیح بخش زیادی از این کتاب را از کتاب های پیشینی مثل اقبال سید بن طاووس و مصباح کفعمی و زاد المعاد علامه مجلسی برداشت کرده است. متن دعاها و زیارت ها به عربی است و مؤلف در آغاز بعضی دعاها توضیحات فارسی را ذکر کرده است.
مفاتیح در سال ۱۳۴۴ در مشهد منتشر و در مدت اندکی به کتابی فراگیر تبدیل شد. این کتاب در خانه ها و اماکن متبرکه شیعیان یافت می شود و تنها منبع مورد مراجعه بسیاری از شیعیان جهان برای اعمال مستحبی و مناست های مذهبی است.
بهترین و معروف ترین ترجمه آن به زبان فارسی از مهدی الهی قمشه ای است. دو کتاب مفاتیح نوین و منهاج الحیاة با هدف مستند سازی و کتاب مفاتیح الحیات با انگیزه تکمیل مفاتیح الجنان منتشر شده است. خلاصه های متعددی از مفاتیح نیز با نام های گوناگون منتشر شده است.
انگیزه نگارش مفاتیح الجنان
شیخ عباس قمی خود در این باره این چنین گفته است: این کتاب را به انگیزه اصلاح کتاب مِفتاح الجنان نوشته است که در آن زمان رایج و دعا‌های بدون سندی در آن وجود داشته است: «برادران دینی از من درخواست کردند که دعا‌های سند دار کتاب مفتاح الجنان را جدا نموده به همراه سایر دعا‌های معتبر بنویسم.»
با این همه، شیخ عباس قمی دعاها را به همراه سند نیاورده است، بلکه فقط بیان کرده دعا را از کدام منبع نقل کرده. همچنین برخی از دعا‌های نقل شده در کتاب مفاتیح از معصومان نرسیده است و نوشته برخی از علماست، مانند دعای عدیله.
ساختار مفاتیح الجنان
مطالب مفاتیح الجنان در چند باب دسته بندی شده است:
باب اول: ادعیه
شامل تعقیبات نمازها، اعمال شب و روز و ایام هفته، نماز‌های معروف مثل نماز حضرت رسول (ص)، نماز امیرالمؤمنین (ع)، نماز حضرت فاطمه (س)، نماز جعفر طیار، زیارت ائمه در روزهای هفته، برخی از دعاها و مناجات ها چنین هستند: مناجات خمس عشر از امام سجاد، مناجات امام علی در مسجد کوفه، دعای سمات، کمیل، جوشن صغیر و جوشن کبیر، دعای مکارم الاخلاق و غیره.
باب دوم: اعمال سالیانه
این باب برای بیان اعمال مستحبی در طول سال قمری تنظیم شده است. مطالب این قسمت از ماه رجب شروع شده و با اعمال ماه جمادی الثانی و سپس اعمال نوروز و ماه های رومی تمام می شود. مناجات شعبانیه، در اعمال ماه شعبان، دعای ابوحمزه ثمالی، دعای افتتاح و دعای سحر معروف، اعمال شب های قدر در اعمال ماه رمضان، دعای امام حسین در روز عرفه در اعمال ماه ذی الحجة جزو معروف ترین و مشهورترین مطالب این بخش از مفاتیح به شمار می روند.
باب سوم: بخش زیارات
در این باب مطالبی درباره آداب سفر و زیارت و نیز اذن دخول حرم ها ذکر شده است. نخستین زیارت، زیارت رسول خدا (ص) است که بعد از آن، زیارت حضرت فاطمه (س) و سپس زیارت ائمه بقیع آمده است. علاوه بر زیارت دوازده امام، این بخش شامل زیارت امامزادگان و بعضی از بزرگان و علمای شیعه نیز می شود، زیارت هایی مثل زیارت حضرت حمزه، مسلم بن عقیل، فاطمه بنت اسد، شهدای جنگ احد، سلمان فارسی و غیره. اعمال برخی از مساجد معروف مثل مسجد کوفه، مسجد صعصعه نیز در این بخش گنجانده شده است.
طولانی ترین بخش این باب به زیارت امام حسین (ع) اختصاص دارد. مشهورترین زیارتنامه های امام حسین (ع) مثل زیارت عاشورا، زیارت اربعین و زیارت وارث در این قسمت نقل شده است. دعای ندبه، دعای عهد و زیارت جامعه کبیره نیز در قسمت مربوط به زیارت امام زمان (عج) آمده است. پس از زیارت های مربوط به امام زمان (عج)، زیارت انبیا، زیارت حضرت معصومه (س) و زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی نقل شده است.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم نگاهی کلی به کتاب مفاتیح الجنان بیاندازیم که امیدواریم برای شما هم مطلب مفیدی بوده باشد. انتشارات هلیا، عرضه کننده انواع مفاتیح الجنان در اندازه و قطع های مختلف مانند مفاتیح جیبی، همیشه بهترین کیفیت را برای شما مشتریان عزیز مدنظر دارد.
برای مشاهده قیمت مفاتیح جیبی و سایر اندازه هایو خرید به قسمت فروشگاه سایت مراجعه کنید.