mrassadi

ولایت حضرت علی عامل وحدت

این روزها سالگرد حوادث تلخی است که در صدر اسلام بعد از رحلت رسول گرامی اسلام اتفاق افتاد حوادثی که باعث شهادت حضرت زهرا(س) و خانه نشینی حضرت علی(ع) گردید ابتدا بخشی از خطبه غدیریه پیامبر اکرم(ص) در روز غدیر خم را مرور می کنیم: « ... مَعاشِرَالنّاسِ، علی فَضِّلُوهُ؛ ما مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ وَ قَدْ أَحْصاهُ الله فِی وَ کُلُّ عِلْمٍ عُلِّمْتُ فَقَدْ أَحْصَیْتُهُ فی إِمامِ الْمُتَّقینَ وَ ما مِنْ عِلْمٍ إِلاّ وَ قَدْ عَلَّمْتُهُ عَلِیّاً وَ هُوَ الإِمامُ الْمُبینُ. الَّذی ذَکَرَهُ الله فی سُورَةِ یس: « وَ کُلَّ شَیءٍ أَحْصَیْناهُ فی إِمامٍ مُبین» مَعاشِرَالنَّاسِ، لاتَضِلُّوا عَنْهُ وَ لاتَنْفِرُوا مِنْهُ وَ لاتَسْتَنْکِفُوا عَنْ وِلایَتِهِ، فَهُوَ الَّذی یَهدی إِلَی الْحَقِّ وَ یَعْمَلُ بِهِ وَیُزْهِقُ الْباطِلَ وَ یَنْهی عَنْهُ وَ لاتَأْخُذُهُ فِی الله لَوْمَةُ لائِمٍ... مَعاشِرَالنّاسِ، فَضِّلُوهُ فَقَدْ فَضَّلَهُ الله، وَاقْبَلُوهُ فَقَدْ نَصَبَهُ الله

برکه

تالاب، دریاچه، استخر، آبگیر، حوض، چاله آب، آب انبار، آبدان، غدیر

عرش

عرش در لغت معانی متعددی دارد از جمله: تخت‌های بلند، تخت سلاطین، سقف و چیزی که دارای سقف باشد. منظور از آن ـ هنگامی که در مورد خداوند به کار می‌رود ـ مجموعه جهان هستی است که در حقیقت تخت حکومت پروردگار محسوب می‌گردد. «الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَی عَلَی الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِیرًا؛ همان کسی که آسمان ­ها و زمین و آنچه را که میان آن دو است در شش روز آفرید آنگاه بر عرش استیلا یافت رحمتگر عام [اوست] در باره وی از کسی که خبر دارد بپرس.»(فرقان، آیه۵۹) در این آیه «استوی» بر عرش کنایه از استیلاء خداوند، حکومت، مالکیت و تدبیر او بر نظام هستی است. چنان‌که در اطلاقات معمولی نیز گاهی کلمه «بر تخت نشستن» کنایه از تسلط و استیلای پادشاه بر کشورش می­ باشد. علامه طباطبایی(ره) می‌نویسند: «ثُمَّ اسْتَوی‌ عَلَی الْعَرْشِ» کنایه است از استیلا و تسلط خداوند بر ملک خود و قیام به تدبیر امور آن، به طوری که هیچ موجود کوچک و بزرگی از قلمرو تدبیرش ساقط نمی‌شود و در تحت نظامی دقیق، هر موجودی را به کمال واقعیش رسانیده حاجت هر صاحب ح

درخت طوبی

به باغی در او سایه شاخ طوبی **** به باغی در او چشمه آب کوث

فصل غدیر

غدیر است سر فصل یک فصل زیبا **** غدیر است گل ­پرور و عالم آر

واقعه غدیر

واقعه غدیر از مهم‌ترین وقایع تاریخ اسلام است. رسول اکرم(ص) در روز ۱۸ ذی‌الحجه سال دهم هجری قمری هنگام بازگشت از حج در مکانی به نام غدیر خم، امام علی(ع) را ولی و جانشین خود معرفی نمودند و حاضران که بزرگان صحابه نیز در میان‌ آنها بودند در آنجا با امام علی(ع) بیعت کردند

قلب خانه خدا

بر اساس حدیث قدسی که از رسول اکرم(ص) نقل شده است، خداوند فرمود: «لایَسَعُنی اَرضی و لاسَمائی وَ لکِن یَسَعُنی قَلْبُ عَبدی التَّقی ِالنَّقی ِالوَادع؛ یعنی مرا از غایت عظمت و کبریا گنجایی در ارض و سما نیست، ولیکن جای گنجایی این گنج، کنج دل بنده ­ای است که دل از همه عالم برداشته باشد؛ و تعلّق ماسوی را از خاطر فروگذاشته بُوَد؛ و خانه یار را از خیال اغیار خالی ساخته و به قصر ِقیصر از قصور ِهمّت نپرداخته باشد.»(جواهرالاسرار و زواهرالانوار، ج2، ص200) همچنین روایت شده است که خداوند به موسی(ع) فرمود: «یا موسی فرغ لی بیتا حتّی أسکنه.» موسی(ع)گفت: «خداوندا تو از جا و مکان منزّهی. تو را خانه کجا باشد و کدام خانه لایق تو باشد؟» خداوند فرمود: «لایسعنی ارضی و لاسمائی و انّما یسعنی قلب عبدی المؤمن.»(کشف الحقایق، ص228) و امام صادق(ع) فرمودند: «القَلْبُ حَرَمُ اللهِ فَلا تُسْکِنْ فِی حَرَمِ الله غیَرَ الله؛ دل حرم خداست، پس در حرم خدا، غیر خدا را ساکن مکن.»(بحار الانوار، ج70، ص25

ادراک

انسان غیر از بدن مادی، حقیقت دیگری به نام روح دارد که او را از سایر حیوانات متمایز می­ گرداند. روح انسانی، دو بعد ادراکی و گرایشی دارد. بعد ادراکی انسان در دو حوزه نظری و عملی قرار گرفته است

نور در تاریکی

تاریکی و ظلمت حالتی است که در صورت نبود نور به وجود می‌آید. قرآن مجید برای بیان شدت و کثرت تاریکی ـ به طوری که شخص، راهی برای رسیدن به روشنایی پیدا نکند ـ از واژه ظلمت استفاده کرده و شکم ماهی را در داستان حضرت یونس به عنوان نمونه مطرح نموده است: « وَ ذَاالنُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ * فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ؛[به یاد آور] ذوالنون (حضرت یونس) را هنگامی که خشمگین از میان قوم خویش بیرون رفت و چنین می‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت [اما موقعی که در شکم ماهی فرو رفت] در آن تاریکی‌ها صدا زد: خداوندا جز تو معبودی نیست، منزهی تو و من از ستم­کاران بوده‌ام. ما دعای او را به اجابت رساندیم و از آن اندوه نجاتش بخشیدیم، همین ­گونه انسان‌های مؤمن را از ظلمات و گرفتاری‌ها نجات می‌دهیم.»(انبیاء، آیات۸۸ ـ۸۷

استقامت

راستی، اعتدال، ایستادن، ایستادگی، پایداری، پافشاری، قوام، ثبات

سردار سلیمانی

سردار شهید سپهبد قاسم سلیمانی در اسفند سال ۱۳۳۵هـجری شمسی در روستای قنات ملک شهرستان رابر، از توابع کرمان چشم به جهان گشود. قاسم دوران کودکی و نوجوانی خود را در کنار پدر به کار بنایی گذراند. شهید سلیمانی یکی دو سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، جذب نهضت امام خمینی(ره) گردید. ایشان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، کارمند سازمان آب بود؛ پس از انقلاب ضمن فعالیت در سازمان آب کرمان، به عضویتِ مجموعه‌ای به نام سپاه افتخاری درآمد

نورانیت

در میان مؤمنین به کسانی که به مقامات معنوی بالا رسیده باشند صفت نورانی داده می ­شود. البته منظور از نورانیت، زیبایی ظاهری نیست بلکه نورانیت باطنی است که در بعضی موارد در ظاهر هم نمود پیدا می­ کند. اگر چه این افراد از نظر ظاهری چندان تفاوتی با انسان­ های دیگر ندارند ولی بیننده با توجه به حس روحانی و جذبه­ ای که در این شخص احساس می کند، او را نورانی می­ بیند

نور ایمان

ایمان: امن گردانیدن، اعتمادکردن، گرویدن، تصدیق کردن، اعتقاد

جان و تن

تن ز جان و جان ز تن مستور نیست **** لیک کس را دید جان دستور نیس

سردار

لقبی نظامی در نیروهای مسلح، که به دارندگان درجه نظامی بالاتر از سرهنگ در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که دوره «دانشگاه فرماندهی و ستاد» را گذرانده باشند و همچنین به فرماندهان نیروی انتظامی که از سپاه پاسداران به این نیرو منتقل شده باشند یا پیش از ادغام نیروهای انتظامی، عضو کمیته انقلاب اسلامی بوده باشند، اعطا می‌شود. معادل این لقب در ارتش جمهوری اسلامی ایران، امیر می‌باشد. کلماتی مثل سردار در سپاه یا امیر در ارتش، نوعی پیشوند است نه درجه؛ مانند: سردار سپهبد قاسم سلیمانی

سلام

سلام کلمه دعایی است به معنی سلامت و بی ­گزند باشید، تهنیت، تحیّت، درود

عدالت

دادگری، قسط، مساوات، به تساوی تقسیم کردن، حد متوسط میان افراط و تفریط

کرم

در کرم آویز و رها کن لجاج **** از ده ویران که ستاند خراج

زشت و زیبا

چنان که از آیات و روایات استنباط می ­شود، اشیاء و موجودات در جهان مادی دو دسته هستند. یک دسته متناسب با طبیعت کمالی خود(زیبا) می ­باشند و یک دسته در تناقض آن(زشت) که هر یک از آنها، بازتاب حقیقت ظرفیت خویش در عالم امکان می­ باشند

ظاهر و باطن

شمشیرم و خون ریز من هم نرمم و هم تیز من **** همچون جهان فانیم ظاهر خوش و باطن بل

بت در عرفان

صنم، خدای ساختگی، مجسمه­ ای که برای پرستش ساخته می­ شود

زکات

برگزیده چیزی، آنچه که به حکم شرع به فقیران مستحق می­ دهند

دوست

انسان موجودی اجتماعی است و برای برآوردن نیازهای خود نیازمند انسان­ های دیگر می­ باشد. البته اجتماعی بودن، غیر از جمعی بودن است؛ زیرا می‌توان افراد بسیاری از انسان‌ها را در یک‌جا جمع کرد؛ درحالی که هیچ رفتار اجتماعی نداشته باشند. اجتماعی بودن به معنای تعامل دو سویه و الفت، انس، تعاون، مودت، احسان و مانند آن است. اینکه انسان‌ها مشترکات و تمایزات یکدیگر را کشف کرده و بخواهند از این امور برای رشد و کمال‌یابی خود و دیگران بهره گیرند. بنا بر این انسان برای زندگی در جامعه نیازمند دوستی با دیگران است. دوستانی که در غم و شادی شریک و همراه او باشند. حضرت علی(ع) فرمودند: «أَعْجَزُ النّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الإِخْوانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ؛ ناتوان‌ترین مردم کسی است که در دوست‌یابی ناتوان است و از او ناتوان‌تر آن که دوستان خود را از دست بدهد.» (نهج البلاغه، حکمت 12

پرده

دستان، نوا، نُت، لحن، نام دوازده آهنگ مانند: پرده خراسان، پرده حجاز، پرده عراق و...

وادی ایمن

مکان مقدسی که در آنجا ندای خداوند به حضرت موسی(ع) رسید. چون این وادی در جانب راست کوه طور ـ یا سمت راست حضرت موسی(ع) ـ بود به وادی ایمن معروف شده است. «فَلَمَّا قَضَی مُوسَی الأجَلَ وَ سَارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ نَارًا قَالَ لأَهْلِهِ امْکُثُوا إِنِّی آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّی آتِیکُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَه مِنَ النَّارِ لَعَلَّکُمْ تَصْطَلُونَ* فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِیَ مِنْ شَاطِئِ الْوَادِ الأَیْمَنِ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبَارَکَةِ مِنَ الشَّجَرَه أَنْ یَا مُوسَی إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ...؛ و چون موسی آن مدت را به پایان رسانید و همسرش را[همراه] برد آتشی را از دور در کنار طور مشاهده کرد. به خانواده خود گفت: بمانید که من آتشی از دور دیدم، شاید خبری از آن یا شعله ای آتش برایتان بیاورم. باشد که خود را گرم کنید. پس چون به آن رسید، از جانب راست وادی در آن جایگاه مبارک از آن درخت ندا آمد: ای موسی منم من خداوند پروردگار جهانیان...»(قصص، آیات۳۰ـ 29) در اصطلاح عرفا وادی ایمن عبارت است از طریق تصفیه دل که موجب قبول تجلی الهی است

چشم دل

چشم دل باز کن که جان بینی **** آن چه نادیدنی است آن بین

لزوم شناخت امام

پیامبر گرامی اسلام(ص) در حدیثی فرمودند: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیة؛ هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است.»(الاقبال بالاعمال الحسنه، ج۲، ص۲۵۲ و کمال الدین، ج۲، ص۴۱۰) این حدیث با الفاظ مختلف در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است. شیعیان این حدیث را درباره امامت ‌دانسته و لزوم شناخت و اطاعت از امام را از آن استنباط می‌کنند. اهل سنت هم این روایت را در مورد حاکم اسلامی و لزوم بیعت با او دانسته‌اند

روز داوری

گوییا باور نمی ­دارند روز داوری **** کاین همه قلب و دغل در کار داور می­ کنن

دعا برای تعجیل در فرج

دعا برای تعجیل در ظهور، از جمله وظایف منتظران در عصر غیبت است و ائمه اطهار (ع) به ضرورت آن تأکید و آثار و برکاتش را تبیین نموده ­اند. این دعا، گاه با افزودن«عجل فرجهم»به آخر دعای مستجاب صلوات مطرح می ­شود: «اللَّهُمَّ صَلِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَ...» و گاه به صورت دعایی مستقل از خدا درخواست می ­گردد مانند: «اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج» و گاه به صورت تمنی از خود حضرت(عج) خواسته می­ شود

عالم ذر

مگر بویی از عشق مستت کند طلبکار عهد الستت کن

برتری اهل بیت پیامبر اکرم(ص)

به گواهی تاریخ، اهل بیت پیامبر اکرم(ص) به دلیل برخورداری از کمالات و ویژگی‌های منحصر به فردی نظیر علم، عصمت و... نسبت به دیگران فضیلت و برتری دارند. بنابر استدلال‌های علمای شیعه، امامت اهل بیت(ع) دلیلی بر افضلیت آنان است. فلسفه امامت اقتضا می‌کند امام به عنوان مسؤول هدایت و رهبری دینی و دنیوی مردم، از همه افضل و شایسته‌تر باشد تا مردم از او به عنوان یک الگو تبعیت کنند. بنابراین همه امامان دوازده‌گانه شیعه، کامل‌ترین شخص زمان خود بوده‌اند

چشم بیمار

چشم نیم بسته ­ای که زیبایی معشوق را دوچندان می ­کند

اطناب و ایجاز

بحث «اطناب» و «ایجاز» یکی از مباحث هشت گانه علم معانی است و جایگاه ویژه‌ای در این علم دارد. جلال الدین همایی در این باره می‌نویسد: «مبحث ایجاز و اطناب به قدری مهم است که بعضی آن را اساس بلاغت شمرده و بلاغت را به کلام موجز تفسیر کرده‌اند. حق این است که اگر تمام بلاغت نباشد، لااقل یکی از ارکان اساسی است.» (معانی و بیان، ص131

پیر

جز به تدبیر پیر کار مکن پیر دانش نه پیر چرخ که

شهرستان مرند

از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در ۶۵ کیلومتری شمال غرب تبریز واقع شده‌است. این شهر با ۲۸ کیلومتر مربع مساحت، دومین شهر بزرگ استان و ۱۵۶۸۷۳نفر جمعیت، سومین شهر پرجمعیت استان پس از تبریز و مراغه محسوب می‌شود

دفن شبانه

بنابر نقل کتب تاریخ، در عمل به وصیت حضرت زهرا(س) دفن آن حضرت شبانه انجام گرفت. وصیت حضرت زهرا(س) چنین بود : «بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم. هذا ما اَوْصَتْ بِهِ فاطِمَةُ بِنْتُ رَسولِ اللهِ، اَوْصَتْ وَ هِیَ تَشْهَدُ اَنْ لا الهَ اِلاّ اللهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسولُهُ وَ اَنَّ الْجَنَّةَ حَقُّ وَ النّارَ حَقُّ وَ اَنَّ السّاعَةَ آتِیَةٌ لارَیْبَ فیها وَ اَنَّ اللهَ یَبْعَثُ مَنْ فُی الْقبورِ، یا عَلِیُّ اَنَا فاطِمَةُ بَنتُ مُحَمَّدٍ(ص) زَوَّجْنَی اللهُ مَنْکَ لأکونَ لَکَ فِی الدُّنیا وَ الاخِرةِ، اَنْتَ اَوْلی بِی مِنْ غَیْرِی، حَنِّطْنی و غَسِّلْنِی و کَفِّنِّی بِاللَّیلِ وَ صَلِّ عَلَیَّ وَ ادْفِنِّی بِاللَّیْلِ وَ لاتُعْلِمْ اَحَداً وَ اَسْتَوْدِعُکَ اللهَ و اقْرَءُ عَلی وُلْدِی السَّلامَ اِلی یَومِ الْقِیامَةِ؛ به نام خداوند بخشنده و مهربان، این وصیت نامه فاطمه دختر رسول خدا(ص) است و در حالی وصیّت می­ کند که شهادت می­ دهد خدایی جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) بنده و پیامبر اوست و بهشت حق است و آتش جهنم حق است و همانا روز قیامت فرا خواهد رسید و شکّی در آن نیست و خداون

قصه فدک

بنابر نقل کتب تاریخی، فدک در زمان حیات رسول اکرم(ص) در اختیار حضرت زهرا(س) قرار گرفت. بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) و تبدیل امامت به خلافت و تعیین ابوبکر به عنوان خلیفه اول در جریان شورای سقیفه بنی ساعده، وقایع جانکاهی رخ داد که یکی از این وقایع هتک حریم خانه حضرت زهرا(س)، تازیانه و سیلی خوردن دخت نبی مکرم اسلام(ص) بود که به شهادت آن حضرت(س) در فاصله کوتاهی بعد از رحلت پیامبر اعظم(ص) منجر شد

اولین شهید ولایت

حضرت زهرا(س) اولین شهید راه ولایت می­ باشند؛ در روزهای سخت تنهایی که یکصد هزار مسلمان حاضر در روز غدیر، صم و بکم تماشاگر ظلم اصحاب سقیفه بودند، حضرت زهرا(س) به همراه تعداد انگشت شماری از صحابه به دفاع از حریم ولایت برخاستند و تا آخرین نفس در این راه ثابت­ قدم ماندند. آن حضرت(س) خطاب به مولایشان، امیرمومنان می­ فرمایند: «روحی لروحک الفداء و نفسی لنفسک الوقاء؛ جانم فدای جان تو و نفس من نگاهبان نفس تو باد!»(الکوکب الدرّی، ج1، ص196)... در نهایت آن حضرت(س) با قرار گرفتن در بین در و دیوار جام شهادت را به سرکشیدند

ابتر یا کوثر

ابتر: دم بریده، دنبال بریده، بی­ دنباله، ناقص، ناتمام، بی­ فرزند شده

شناخت و تسلیم

یکی از مهمترین مسائل فلسفی، مسأله شناخت می­ باشد. این موضوع در فلسفه اسلامی ـ به ویژه در مکتب ملاصدرا ـ جایگاه مهمی دارد. نظریه شناخت در فلسفه اسلامی واقع گرایانه و بر اساس دستیابی بشر به معلومات واقعی است. انسان وقتی «ماهیت» فلسفی اشیاء را درک می کند، به آنها «وجود ذهنی» می دهد و با این «وجود ذهنی» اشیاء واقعی را آن گونه که هستند، درک می­ کند

گدایی عشق

در مورد گدایی عشق مباحثی مطرح است؛ برخی گدایی عشق را یک حسن برای عاشق می ­دانند و عقیده دارند هر چیزی که عاشق را به معشوق برساند، خوب است. گدایی نه تنها ایرادی ندارد بلکه یک امتیاز است؛ عاشق واقعی برای معشوق از جانش هم می ­گذرد؛ چه رسد به اینکه از او گدایی محبت کند

اولیای دم شهدای کربلا

ولی یا اولیاء دم همان ورثه مقتول هستند که به سه گروه تقسیم می‌شوند

رجعت

اعتقاد به رجعت از ضروریات مذهب شیعه دوازده امامی است و برخی از علما آن را بالاترین نشانه آشکار در تشیع دانسته‌اند.(ر.ک: ارشادالسائل، ص۲۰۳؛ اوائل المقالات، ص۴۸؛ رسائل المرتضی، ج۱، ص۱۲۵) رجعت عبارت است از این که خداوند هنگام ظهور امام مهدی(عج) برخی از شیعیان و محبّان آن حضرت را ـ که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند ـ زنده نموده و به دنیا باز می‌گرداند؛ تا به ثواب یاری آن حضرت(عج) و مشاهده دولت کریمه‌اش مشرف شوند. همچنین بعضی از دشمنان ایشان را جهت گرفتن انتقام برمی‌گرداند تا عذاب دنیا را بچشند و به قدرت و شوکت حضرت مهدی(عج) پی ببرند.(ر.ک: مجمع البیان، ج7، ص367) اولین کتابی که به رجعت اشاره کرده است کتاب سلیم بن قیس می باشد.(اسرار آل محمد(ص)، ج۲، ص۵۶۲

سکوت

برخلاف تصور مردم، سکوت همیشه نشانه رضا نیست؛ بعضی وقت­ها سکوت بلندترین فریاد است. خیلی از سکوت­ ها، معنی دارد. مکث و درنگ در وسط سخن و یا قطع کلام و ادامه ندادن به بحث، بسیار معنی ­دار است. سکوت کردن با سخن نگفتن فرق دارد. درخت حرف نمی ­زند لذا ساکت نمی ­شود ولی انسان ناطق، ساکت می­ شود. به بیان بهتر، سکوت بازماندن از سخن گفتن است به هر دلیلی که باشد

یقین

هرچیز ثابت، بی گمان، علم از روی تحقیق، بصیرت، اعتقاد مذهبی

بقیع

بقیع در لغت به زمین گسترده‌ای گفته می‌شود که گیاهانی در آن روییده باشد.(المعجم البلدان، ذیل واژه بقیع) از نظر جغرافیایی، بوستانی در شهر یثرب که مسلمانان به دستور پیامبر اکرم(ص) اموات خود را در آن مکان دفن کردند. بسیاری از بزرگان و شخصیت‌های مهم اسلامی از جمله چهار تن از امامان معصوم(ع) در آن مدفون هستند

یاران حضرت ولی عصر(عج)

در باره تعداد یاران امام عصر(عج) روایات مختلفی نقل شده است. در برخی روایات تعداد یاران آن حضرت(عج) سیصد و سیزده نفر ذکر شده است.(بحارالأنوار، ج52، ص342) در برخی روایات ده هزار نفر بیان شده است.(الغیبة، ص307) در بعضی روایات بین دوازده تا پانزده هزار نفر می ­باشد.(الملاحم و الفتن، ص65

رفرف

ز رفرف بر رف طوبی علم زد **** وز آنجا بر سر سدره قدم ز

مستضعف و مستکبر

مستکبران و مستضعفان دو گروه اجتماعی مخالف هم هستند که در طول تاریخ بارها مقابل هم قرار گرفته ­اند. قرآن کریم در چند آیه در مورد آنها صحبت کرده است. مستکبر کسی است که می­ خواهد دیگران او را بزرگ بشناسند؛ در مقابل مستضعف کسی است که به استضعاف کشیده شده و خودش و دیگران او را ضعیف و ناتوان می­ شمارند. نتیجه این معادله دوطرفه، اغلب ظلم و ستم مستکبر و اطاعت و تحمل مستضعف بوده است: «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَهَا شِیَعًا یَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ یُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَ یَسْتَحْیِی نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ کَانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ؛ فرعون در سرزمین [مصر] سر برافراشت و مردم آن را طبقه طبقه ساخت، طبقه ای از آنان را زبون می داشت پسرانشان را سر می برید و زنانشان را زنده نگه می ­داشت که وی از فسادکاران بود.»(قصص، آیه۴

ذوالفقار

صاحبِ فقرات، نام شمشیر حضرت علی(ع)، چون بر پشت این شمشیر خراش­ های پست و هموار بود آن را ذوالفقار گفته­ اند.(فرهنگ معین، ص۵۲۲) امام صادق(ع) فرمودند: «انما سمّی سیف امیرالمؤمنین ذوالفقار لانه کان فی وسطه خط فی طول فشبه بفقار الظهر...؛ شمشیر حضرت علی(ع) از این جهت ذوالفقار نامیده شد که در طول آن، پستی و بلندی و خطوطی قرار داشت که به مهره‌های کمر و ستون فقرات شبیه است...»(علل الشرایع، ج1، ص60 ؛ مناقب، ج 3، ص340) همچنین آن حضرت(ع) در حدیث دیگری درباره وجه تسمیه آن گفته ­اند: «انما سمّی ذوالفقار لأنه ما ضرب به امیرالمؤمنین احداً الا افتقر فی الدنیا من الحیاه و الآخره من الجنه؛ آن شمشیر ذوالفقار نامیده شد؛ زیرا هیچ‌گاه امیرالمؤمنین با آن به کسی ضربه نزده، مگر اینکه در دنیا از زندگی فقیر شد و در آخرت از بهشت.»(بحارالانوار، ج۴۲، ص۵۸) ابن شهر آشوب ذوالفقار را یک شمشیر دوشاخه می‌داند.(ر.ک: المناقب، ج ۳، ص۲۹۰

پرواز در ملکوت

انسان به عنوان موجودی آسمانی می ­داند که اقامتش در زمین محدود و موقتی است: «وَ قُلْنَا یَا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَ کُلا مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا وَ لاتَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنَ الظَّالِمِینَ* أَزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانَا فِیهِ وَ قُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَ لَکُمْ فِی الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتَاعٌ إِلَی حِینٍ؛ و گفتیم ای آدم خود و همسرت در این باغ سکونت کن و از هر کجای آن خواهید فراوان بخورید و به این درخت نزدیک نشوید که از ستمکاران خواهید بود. پس شیطان هر دو را از آن لغزانید و آنها را از آنچه در آن بودند خارج کرد و گفتیم: فرود آیید شما دشمن همدیگرید و برای شما در زمین قرارگاهی است و تا مدتی از آن برخوردار خواهید بود.»(بقره، آیات ۳۶ـ35

حکمت

جهان سربه ­سر حکمت و عبرت است **** چرا بهره ما همه غفلت اس

درد و تحمل آن

پس بدان این اصل را ای اصل جو **** هر که را درد است او برده است ب

نتیجه عشق

نتیجه عشق سوختن و گداختن است؛ عاشق گرفتار در آتش عشق به غیر از سوختن و گداختن از آن بهره ­ای نمی­ برد. مراحل این عشق بدین گونه است که ابتدا به آن نزدیک می ­شود، سپس در درد عشق می­ سوزد و می­ گدازد و در مرحله آخر به فنا می­ رسد و در معشوق محو می­ گردد. به بیان دیگر، عاشق نمی ­میرد بلکه در معشوق فانی می ­شود و با این فانی شدن، باقی می ­ماند که در بین عرفا به «فناء فی الله و بقاء بالله» معروف است

اخلاص

خالص کردن، ویژه داشتن، خلوص نیت، عبادت بی ­ریا کردن

احرام در نماز

احرام در نماز یعنی گفتن تکبیر آغازین؛ انسان نمازگزار با گفتن «اللّه اکبر» در ابتدای نماز، به طور رسمی وارد نماز می ­شود و اموری از قبیل خوردن، آشامیدن، سخن گفتن با مردم و... که قبل از آن بر او مباح بود، حرام می ­گردد. تکبیره الاحرام را تکبیره الافتتاح نیز می گویند، زیرا با گفتن آن نماز شروع می­ شود. برخی از فقها، تکبیره الاحرام را مانند تلبیه در حج می­ دانند که با گفتن آن حاجی محرم شده و محرمات حال احرام بر او حرام می­­ شود.(ر.ک: مصباح الفقیه، ج 11، ص427) گفتن تکبیره الاحرام از واجبات و ارکان نماز است. اگر نمازگزار به عمد یا سهو، تکبیر نگوید یا خللی در آن ایجاد کند، نمازش باطل است و باید آن را دوباره بخواند

خرابات

در عرف مردم، به ویرانه ­ای که اثری از آبادی در آن نیست، خرابات گفته می ­شود. اهل عرفان و تصوف نیز میخانه را خرابات نامیده ­اند؛ علت این نامگذاری، خراب شدن آثار تعیّن از وجود انسان است. بنابراین، خرابات جا و مقامی است که سالک در آن از شراب محبت یا جذبات و تجلیات الهی از خود بی‌خود شده و خراب می‌گردد. خرابات که اغلب در مقابل مسجد قرار می‌گیرد و نماد مکانی است که در آن انسان به فقر و عبودیت خود اعتراف کرده و کمالی را به خود نسبت نمی‌دهد

منجی آخر الزمان

در اغلب ادیان بحث منجی مطرح است و همه منتظر آمدن شخصی برای از بین بردن ظلم و فساد هستند؛ ماشیح (یهود) مسیح(مسیحیت) بهرام سوشیانت سوم(زرتشتی) متریا(بودایی) امام دوازدهم مهدی موعود(اسلام). در بیشتر آنها، منجی آسمانی است و از طرف خداوند برای تشکیل حکومت واحد جهانی فرستاده می­ شود. «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لایُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛ خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند وعده داده است که حتما آنان را در این سرزمین جانشین[خود] قرار دهد همان­گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند جانشین[خود] قرار داد و آن دینی را که برایشان پسندیده است به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنی مبدل گرداند[تا] مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نگردانند و هر کس پس از آن به کفر گراید آن

گلستان در میان آتش

یکی از وقایع مهم زندگانی حضرت ابراهیم(ع) سرد شدن آتش نمرودیان بود. بر اساس آیات قرآن، مردم زمان حضرت ابراهیم(ع) بت‌پرست بودند. آن حضرت(ع) بارها آنها را به خداپرستی و دوری از بت­ها فرا‌خواند ولی آنها نپذیرفتند. حضرت ابراهیم(ع) تصمیم گرفت که به مردم درسی بدهد. ابراهیم(ع) در روز عید که مردم از شهر بیرون می‌رفتند با بیان اینکه «من بیمار هستم» در شهر ماند. وقتی که شهر کاملاً خلوت شد، یک تبر با خود برداشت و به معبد رفت و ـ غیر از بت بزرگ ـ تمامی بت‌ها را شکست

مقدمه مجموعه سه جلدی سپنج

اگرچه حقیر عضو هیأت علمی آموزشی دانشگاه تبریز بودم و بیشتر وقتم برای تدریس و مطالعه برای آن، صرف می­شد ولی گهگاه به‌ضرورت و یا احساس نیاز، دست به قلم می­بردم و سیاه‌مشقی تقدیم خوانندگان می­کردم. این نوشته­ها از نظر کمیت زیاد نبود و از نظر کیفیت هم خوانندگان قضاوت خواهند کرد

از عسل شیرین تر

عبارت «احلی من العسل» پاسخ حضرت قاسم بن الحسن(ع) در شب عاشورا به عموی بزرگوارش، حضرت سیدالشهدا(ع) است، که پرسیدند: مرگ در نزد تو چگونه است؟ ایشان در جواب گفتند: مرگ در نزد من، از عسل شیرین­تر است

شوق شهادت

در نظام ارزشی اسلام، شهادت در راه خدا یک معیار اصیل معنوی است که سایر امتیازات انسانی و اعمال صالح یک فرد مسلمان را تحت­ الشعاع خود قرار می دهد و جایگاهی بس رفیع دارد. رسول گرامی اسلام(ص) در این مورد می فرمایند: «فوق کلّ ذی برٍّ، برٌّ حتی تقتل الرّجل فی سبیل اللّه فاذا قتل فی سبیل اللّه فلیس فوقه برٌّ؛ بالاتر از هر نیکی، نیکی دیگری است تا اینکه شخص در راه خدا به شهادت برسد. هنگامی که در راه خدا به شهادت رسید، دیگر بالاتر از آن نیکی وجود ندارد.»(اصول کافی، ج 2، ص348

یاران امام حسین (ع)

در باره تعداد یاران امام حسین(ع) روایت ­های مختلفی وجود دارد؛ مسعودی تعداد آنها را ششصد نفر ـ پانصد سواره و صد پیاده ـ نقل کرده است.(مروج الذهب، ج3، ص70) عمار دهنی به نقل از امام باقر(ع) می­ گوید: که آنها یکصد و چهل و پنج نفر ـ صد نفر پیاده و چهل و پنج نفر سواره ـ بوده ­اند.(تاریخ طبری، ج5، ص389) حصین بن عبدالرحمن از سعد بن عبیده ـ که خود شاهد ماجرا بوده است ـ آنها را صد نفر اعلام کرده است.( همان ، ص393

پایداری

اگر چه اغلب انسان­ ها در دفاع از فکر و عقیده خود ـ اعم از حق و باطل ـ مقاومت می­ کنند؛ اما قرآن­ کریم، استقامت و پایداری در راه حق را مورد تمجید و تحسین قرار داده است: «إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقَامُوا تَتَنزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلَئکهُ أَلاتخَافُوا وَ لاتحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالجْنَّهِ الَّتی کُنتُمْ تُوعَدُونَ؛ آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند، ‌فرشتگان بر آنها نازل می‌شوند و[به آنها می‌گویند] نترسید و محزون نباشید و شاد باشید به بهشتی که وعده داده شده‌اید.»(فصلت، آیه30

سنخیت محب و محبوب

یکی از ابعاد عشق، سنخیت بین محب و محبوب است. بنابر کلام ائمة اطهار(ع) همه کسانی که به حضرات معصومین(ع) عشق می‌ورزند، از جنس آنها می­ باشند؛ آن چنان که امام باقر(ع) می­ فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ أَعْلَی عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِنَا مِمَّا خَلَقَنَا وَ خَلَقَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ فَقُلُوبُهُمْ تَهْوِی إِلَیْنَا لأنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقْنَا؛ همانا خداوند ما را از اعلی علیین آفرید و دل‌های شیعیان ما را از آن چه ما را آفریده، آفرید؛ و پیکرهایشان را از درجه پایین آن آفریده؛ از این رو دل­های شیعیان به ما متوجه است؛ زیرا از آنچه ما آفریده شده‌ایم، آفریده شده‌اند.»(اصول کافی، ج1، ص390

نور ولایت

اگرچه ظاهر آیه شریفه «وَ أَشْرَقَتِ الأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَ وُضِعَ الْکِتَابُ وَ جِیءَ بِالنَّبِیِّینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لایُظْلَمُونَ؛ و زمین به نور پروردگارش روشن گردد و کارنامه[اعمال در میان] نهاده شود و پیامبران و شاهدان را بیاورند و میانشان به حق داوری گردد و مورد ستم قرار نگیرند.»(زمر، آیة69) بیان صحنه ­ای از روز قیامت است ولی در بعضی از روایات از باب تطبیق و تشبیه به قیام حضرت مهدی(عج) تفسیر شده است. در حقیت بر این موضوع تأکید می ­شود که به هنگام قیام حضرت حجت(عج) دنیا مانند قیامت خواهد شد. به وسیله آن امام برحق، عدالت در روی زمین حکم ­فرما خواهد شد

اولیای الهی

آن چنان که از آیات قرآن کریم استنباط می­ شود اولیای الهی دو دسته‌اند: ولیّ ظاهر، که مردم او را می‌شناسند و ولیّ غایب، که مردم او را ـ با اینکه در میان آنهاست ـ نمی‌شناسند. وجود دو ولیّ، به طور هم­زمان در سوره کهف بیان شده‌ است: ولی ظاهر، حضرت موسی(ع) و ولی غایب، حضرت خضر(ع). حضرت موسی(ع) این ولی الهی را با راهنمایی خدا شناخت: «وَ إِذْ قَالَ مُوسَی لِفَتَاهُ لاأَبْرَحُ حَتَّی أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُبًا* فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَیْنِهِمَا نَسِیَا حُوتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ سَرَبًا* فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِینَا مِنْ سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا * قَالَ أَرَأَیْتَ إِذْ أَوَیْنَا إِلَی الصَّخْرَةِ فَإِنِّی نَسِیتُ الْحُوتَ وَ مَا أَنْسَانِیهُ إِلا الشَّیْطَانُ أَنْ أَذْکُرَهُ وَ اتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ عَجَبًا* قَالَ ذَلِکَ مَا کُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَی آثَارِهِمَا قَصَصًا* فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَیْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَ عَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا* قَالَ لَهُ مُو

ملاحت

نگار من همه حسن و ملاحت است و جمال **** همه ملاحت و حسن و جمال او به کما

باران

در قرآن مجید صراحتا اعلام شده است که بارش باران با اراده خداوند انجام می گیرد: «وَ هُوَ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ حَتَّی إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالا سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَیِّتٍ فَأَنْزَلْنَا بِهِ الْمَاءَ فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ کَذَلِکَ نُخْرِجُ الْمَوْتَی لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ؛ و اوست که بادها را پیشاپیش[باران] رحمتش، مژده رسان می فرستد تا آن گاه که ابرهای گرانبار را بردارند آن را به سوی سرزمینی مرده برانیم و از آن باران فرود آوریم و هر گونه میوه ای[از خاک] برآوریم؛ بدینسان مردگان را[نیز از قبرها] خارج می سازیم باشد که شما متذکر شوید.»(اعراف، آیه۵۷) و همچنین آیه: «أَوَ لَمْ­یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ کَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَ جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَفَلا یُؤْمِنُونَ؛ آیا کسانی که کفر ورزیدند ندانستند که آسمان­ها و زمین هر دو به هم پیوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختیم و هر چیز زنده ای را از آب پدید آوردیم آیا [باز هم] ایمان نمی آورند.»(انبیاء، آیه۳۰

رخسار حضرت ولی عصر(عج)

ای چهره زیبای تو، رشک بتان آذری **** هر چند وصفت می‌کنم، در حسن از آن زیباتر

صبح

یکی از عظیم‌ترین پدیده‌های آفرینش، تحول روز و شب است. با تقدیر الهی، در یک بازه زمانی محدود روز در دل شب فرو می‌رود به طوری که در عرض چند دقیقه همه‌جا کاملا تاریک می‌شود؛ در پایان شب هم، ظرف چند دقیقه همه جا روشن می گردد. «إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ اخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ لآیَاتٍ لأُوْلِی الألْبَابِ؛ هر آینه در آفرینش آسمان­ ها و زمین و آمد و شد شب و روز، خردمندان را عبرتهاست.»(آل عمران، آیه 190

اسارت

اسارت، در لغت به معنی در بند کشیدن و محکم بستن چیزی با قیدی و طنابی و زنجیری است. در معنای اسارت، محصوریت و تحت سلطه بودن و گرفتارشدن وجود دارد که این محصور بودن گاهی با قیود و اسباب ظاهری است مثل بستن دست و پای کسی و گاهی با تعهدات و الزامات قانونی مثل زندانی شدن کسی به حکم قانون

برات

حواله کتبی، سند، دستاویز، چک، نوشته­ ای که بدان دولت بر خزانه یا بر حکام وجهی را حواله دهد

لاله

از گیاهان بومی آسیا بوده و دو نوع است: یکی خودرو که در بیشه ­ها و کنار رودها می ­روید و دیگری پرورشی که در باغ­ ها پرورش داده می ­شود. اقسام زیادی دارد: لاله­ کوهی، لاله­ صحرایی، لاله­ نعمانی، شقایق، لاله سفید و ..

تغییر و تبدیل

آن چنان که از آیات قرآن و روایات استنباط می ­شود در نظام آفرینش تغییر و تبدیل وجود دارد؛ بعضی از این تبدیل­ ها، ظاهری و محسوس است و برخی معنوی و نامحسوس؛ مورد اول مانند: تبدیل زباله به کود و چوب به زغال و انسان گناهکار به نیکوکار مورد دوم مانند: تبدیل سیئات به حسنات با توبه و نفس کشیدن در ماه مبارک رمضان به تسبیح؛ مثال اول را قرآن مجید تأیید فرموده است: «إِلاّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحًا فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللّهُ غَفُورًا رَحیمًا؛ مگر کسی که توبه کند و ایمان آورد و کار شایسته ­ای کند؛ پس خداوند بدی­ هایشان را به نیکی­ ها تبدیل می کند و خدا همواره آمرزنده مهربان است.»(فرقان، آیه۷۰) و مورد دوم را رسول اکرم(ص) بیان فرمودند: «أیها الناس إنه قد أقبل إلیکم شهر اللَّه بالبرکة و الرحمة و المغفرة... أنفاسکم فیه تسبیح و نومکم فیه عبادة...؛ ای مردم! همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روی آورده است... ماهی که در آن نَفَس­هایتان، تسبیح و خواب­تان در آن، عبادت است...»(الوافی، ج11، ص367

حشر با معصومین

یکی از مراحل سخت زندگی انسان ­ها، حشر و جمع شدن در روز قیامت است: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْءٌ عَظِیمٌ* یَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ کُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَ تَرَی النَّاسَ سُکَارَی وَ مَا هُمْ بِسُکَارَی وَ لَکِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِیدٌ؛ ای مردم از پروردگار خود پروا کنید چرا که زلزله رستاخیز امری هولناک است، روزی که آن را ببینید هر شیردهنده ای(مادر) آن را که شیر می دهد(فرزند) فرو می گذارد و هر آبستنی بار خود را فرو می نهد و مردم را مست می­ بینی و حال آنکه مست نیستند ولی عذاب خدا شدید است.»(حج، آیات ۲ـ1

مرگ، پایان یا شروع؟

براساس آموزه ­های دینی، مرگ پایان زندگی نیست و نیاز به شکایت و شکوه ندارد؛ آن چنان که بعضی از بزرگان کرده ­اند

احسان

احسان به معنی انجام دادن کارهای عالی، بارها در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته است. احسان از اوامر و مواعظ الهی به انسان­ هاست: «إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الإِحْسَانِ وَ إِیتَاء ذِی الْقُرْبَی وَ یَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاء وَ الْمُنکَرِ وَ الْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ؛ در حقیقت خداوند به عدالت و نیکوکاری و بخشش به خویشاوندان فرمان می‌دهد و از کار زشت و ناپسند و ستم باز می‌دارد. به شما اندرز می‌دهد باشد که پند گیرید.»(نحل، آیه 90

تصرف در آفرینش

بنابر آموزه ­های دینی، انسان می­ تواند در اثر عبودیت و تهذیب نفس به جایگاهی برسد که خداوند اذن تصرف در امور آفرینش را به او اعطا نماید: «یَا ابْنَ آدَمَ أَنَا غَنِیٌّ لاأَفْتَقِرُ أَطِعْنِی فِیمَا أَمَرْتُکَ أَجْعَلْکَ غَنِیّاً لاتَفْتَقِرُ، یَا ابْنَ آدَمَ أَنَا حَیٌّ لاأَمُوتُ أَطِعْنِی فِیمَا أَمَرْتُکَ أَجْعَلْکَ حَیّاً لاتَمُوتُ، یَا ابْنَ آدَمَ أَنَا أَقُولُ لِلشَّیْءِ کُنْ فَیَکُونُ، أَطِعْنِی فِیمَا أَمَرْتُکَ أَجْعَلْکَ تَقُولُ لِشَیْءٍ کُنْ فَیَکُونُ؛ ای فرزند آدم! من غنی هستم و احساس نیاز نمی‌کنم، تو در فرمان‌هایم مرا اطاعت کن تا تو را نیز غنی گردانم تا نیازمند نشوی. ای فرزند آدم! من زنده‌ای هستم که نمی‌میرم، در فرمان‌هایم اطاعتم نما تا تو را زنده‌ای گردانم که نمیری. ای فرزند آدم! من به هر چیزی بگویم باش، موجود خواهد ‌شد، تو در فرمان‌هایم اطاعتم کن تا تو را به مقامی برسانم که به هر چه گفتی باش، موجود شود.»(عدة الداعی و نجاح الساعی، ص310، کلیات حدیث قدسی، ص709

تعجیل در فرج

دوره غیبت امام زمان(عج) از 260 هـ . ق آغاز شده است. اکنون که سال 1441 هـ . ق است، 1181 سال از آغاز غیبت آن حضرت(عج) می ­گذرد. از سال260 تا 329 به مدت 69 سال دوره غیبت صغری و از 329 تا کنون دوره غیبت کبری است. چه عاملی باعث شده ­است که زمان غیبت این قدر طولانی شود

گل بی خار

با توجه به وجود خار در بعضی از گلها این ذهنیت در انسان­ ها به وجود آمده است که همه گلها خار دارند؛ به طوری که این باور به یک ضرب المثل تبدیل شده است، در حالی که «گل بی‌خار» در غیر معنای اصلی به کار رفته است و بیشتر به عنوان کنایه و استعاره از آن استفاده شده است. چون هر بهاری، خزانی دارد و هر شادی، غمی؛ چنین تصور شده ­است که در آفرینش گل بی­ خار وجود ندارد. از این ضرب المثل برای بیان این حقیقت استفاده می­ شود که «آسایش بی‌رنج»، «بهار بی‌خزان» و «نوش بی‌نیش» در این جهان وجود ندارد

غم و شادی

درعشق­ های مجازی، درد و لذت، غم فراق و شادی وصال، توأم است. ولی در عشق حقیقی هر دو لذت بخش می ­باشد. البته لذتی که در فراق است در وصال نیست. در فراق، عاشق هجران معشوق را درک می ­کند ولی آن را ابدی نمی­ داند و انتظار پایان فراق را می­ کشد که این انتظار شیرینی خاص خود را دارد و در بازار سوداگری بهترین معامله است

تاریکی دل

آدمی با دلی نرم و لطیف به دنیا می‌آید، اما اعمال و رفتار بد او باعث قساوت و تیرگی دلش می‌شود. انجام هر گناه یک قدم او را به طرف قساوت قلبی می ­برد. وقتی انسان قسی القلب شد، دیگر امور لطیف و نورانی در او اثر نخواهد گذاشت؛ بسیاری از امور که باعث توجه و رشد دیگران می ­شود، در او بی ­تأثیر خواهد بود: «إِذَا تُتْلَی عَلَیْهِ آیَاتُنَا قَالَ أَسَاطِیرُ الأَوَّلِینَ* کَلا بَلْ رَانَ عَلَی قُلُوبِهِمْ مَا کَانُوا یَکْسِبُونَ؛ چون آیات ما را بر او بخوانند می­ گوید: این افسانه­ های پیشینیان است چنین نیست[که آنان می­ پندارند] بلکه گناهانی که همواره مرتکب شده­ اند بردل­هایشان چرک و زنگار بسته است.»(مطففین، آیات 14ـ13

نور خدا

مشهورترین آیه ای که در قرآن کریم بحث نور را طرح کرده است آیه 35 سوره النور است که در آن، واژه نور پنج بار به کار رفته است و تفسیرهای مختلفی از آن آیه ارائه شده است. در این آیه بر خداوند، نور اطلاق شده است؛ یعنی الله نور السموات و الارض در معنای آیه گفته اند که خداوند به نفس خود ظاهر است و آنچه در آسمان ها و زمین است به واسطه او ظهور دارد.(ر.ک : تفسیر الصافی،ج3، ص343

روزگار یا خدا

در مورد زمان پیدایش مکتب دهریون اطلاع دقیقی نیست ولی گفته می­شود این مکتب شکل منحرف ‌شده‌ای از دین زرتشتی1 بوده و با انقراض هخامنشیان2 شکل گرفته‌است. شهرستانی3 در شرح مجوس‌ها از دهریون سخن گفته است: «مجوسیه‌ها می‌گویند نور ازلی است و ظلمت حادث است. آنها زروان را به‌ عنوان مبدأ آفرینش می‌دانند.»

غیرت

به یک نفس که برآمیخت یار با اغیار **** بسی نماند که غیرت وجود من بکش

شریعت

جوی بزرگ، راه، کیش، آیین، قانونی که پیغمبران از جانب خداوند بر مردم آورده ­اند

شهید اسماعیل آسیابی

شهید اسماعیل آسیابی کشکی در اول تیر 1347 در یک خانواده مستضعف و مذهبی در بخش کشکسرای مرند دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدائی را در دبستان رازی کشکسرای با موفقیت به اتمام رساند. سال اول دوره راهنمایی را در مدرسه راهنمایی شهید خلفی کشکسرای به پایان رساند ولی به علت مشکلات مالی از ادامه تحصیل باز ماند

تواتر

خبر متواتر به خبری گفته می­ شود که به دفعات بسیاری نقل گردد به طوری که نسبت به صحت و سقم این خبر اطمینان حاصل شود. به بیان دیگر، خبر متواتر نقل جماعت کثیری است که اتفاق آنها به دروغ، محال است. خبر متواتر به سه نوع لفظی، معنوی و اجمالی تقسیم می ­شود

هدایت

در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود **** از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدای

طوس

شهری تاریخی در استان خراسان رضوی در ۳۵ کیلومتری شمال غربی مشهد قرار دارد. طوس یکی از شانزده سرزمین مهم و مقدسی بوده که در کتاب اوستا از آن به نام «اُوروِ» یاد شده‌است. طوس به مجموعه‌ای از چندین ‌آبادی و روستا از جمله نوقان و سناباد اطلاق می‌شود که امروزه در داخل شهر مشهد واقع شده‌اند. مضجع شریف امام رضا(ع) در آن قرار دارد

شفاعت

پشتم قوی به فضل خدای است و طاعتش **** تا در رسم مگر به رسول و شفاعت

سالک

عجب داری از سالکان طریق **** که باشند در بحر معنی غری

رحمت الهی

از دیدگاه اسلام، رحمت الهی یعنی افاضه تام خیر بر عموم مخلوقات اعم از شایسته­ ها و ناشایسته­ ها؛ که بر دو گونه است

انس

شاهد عقل و انس روح او بود **** دیده را از جهان فتوح او بو

یأس

یاسمین خندان و خوش زان است کز من غافل است **** یأس من گر دیده بودی یاسمین بگریست

گمراه

واژه گمراهی و ضلالت، وقتی به کار برده می‌شود که شخصی به راهنمایی افراد راهنما گوش نمی ­دهد و یا بعد از پذیرش حق دوباره از راه راست منحرف می­ شود. این گمراهی ممکن است در محورهای مختلف و با انگیزه‌ها و عوامل گوناگون پیش آید. عواملی چون خروج از فطرت انسانی، فاصله گرفتن از قرآن و عترت، وسوسه‌های شیطان، افراط و تفریط، دوستان ناباب، تبلیغات دشمنان اسلام و... می­ توانند باعث گمراهی انسان­ ها شوند

عرفان

هر مومن که ز اهل عرفان باشد **** خورشید سپهر فضل و احسان باش

نور

نور خورشید در جهان فاش است **** آفت از ضعف چشم خفاش اس

آب حیات

«آب حیات» چشمه­ ای ازلی و منشأ حیات عالم هستی است که در عرش قرار دارد: «وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ وَ کَانَ عَرْشُهُ عَلَی الْمَاءِ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلا وَ لإنْ قُلْتَ إِنَّکُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَیَقُولَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلا سِحْرٌ مُبِینٌ؛ و اوست کسی که آسمان­ ها و زمین را در شش هنگام آفرید و عرش او بر آب بود تا شما را بیازماید که کدام یک نیکوکارترید و اگر بگویی شما پس از مرگ برانگیخته خواهید شد قطعا کسانی که کافر شده اند خواهند گفت این[ادعا] جز سحری آشکار نیست.»(هود، آیه۷

جادو

جادو: به ترفندهایی گفته می‌شود که برخی افراد با عمل به آن، قوانین طبیعت را دور زده و کارهایی خارق‌العاده انجام می دهند. در قدیم از واژه افسون استفاده می ­شد که امروزه بیشتر به معنای طلسم یا وردهایی است که برای طلسم خوانده می‌شود. واژه سِحْر در زبان عربی هم‌معنی با جادو است اعراب جادوگر را ساحر می‌نامند

روح

دانی که جز اینجای هست جایش **** روحی که مجرد شده است از اندا

جان

جان که او جوهرست و در تن ماست **** کس نداند که جای او به کجاس

عطا

کریمانه بخشی و منت نخواهی **** عطای کریمان بود غیرممنو

دلارام

مایه آرام دل، آرام بخش دل، تسکین دهنده خاطر، دلبر، محبوب، معشوق

اشاره

ایماء، تلویح، امر، چیزی را با دست نشان دادن، با اشاره دست و چشم و ابرو مطلبی را القاء کردن

امانتداری حضرت علی

یکی از خصایل اخلاقی که ارزش و اهمیت فوق العاده ­ای دارد امانت داری1 است. این خصلت معنوی، در روح و روان انسان های پاک سیرت وجود دارد و در گفتار و اعمال آنها دیده می ­شود. پیامبر اسلام(ص) سال‌ها پیش از بعثت، امین خوانده می‌شدند. امین به شخص مورد اعتمادی ‌گفته می ­شود که دیگران از خیانت نکردن او ایمن باشند. یکی از ویژگی‌های رسول خدا(ص) که باعث می‌شد او را امین بخوانند، امانت‌داری بود.

آفاق

کران­ ها، کرانه ­های آسمان، اطراف، نواحی، عالم، روزگار، جهان هستی، وجود

سجده

ماه اگر سجده نیارد پیش روی آن مهم **** رو سیاه هر دو عالم دان تو روی ماه ر

خاک

خاک: یکی از عناصر اربعه است، زمین، کره ارض، مزار، قبر، کنایه از فروتنی و افتادگی

پگاه

چنان بد که یک روز مزدک پگاه **** ز خانه بیامد به نزدیک شا

دعا

نقش طلب و دعا به عنوان یک پناهگاه روحی برای بشر غیر قابل انکار است، روانشناسان دعا را بهترین روش درمان برای معالجه بیماران ناامید می ­دانند. انسان بدون تکیه­ گاه، چون علفی بی ­ریشه، خود را در دنیا تنها می ­یابد. در مقابل انسان مومن خود را در حضور کسی می­ بیند که به مصالح وی عالم است و آن طور که باید، اقدام می­ کند

توحید افعالی

براساس توحید افعالی، هیچ فعلی خارج از اراده حکیمانه خداوند نیست و این اراده الهی در زندگی انسان در هر کاری ـ حتی در انجام کارهای کوچک ـ فعال و حاضر است؛ این از الطاف الهی است که انسان به اراده خود مسیر زندگیش را تعیین می­ کند. علاوه بر این خداوند هیچ وقت انسان را به حال خود رها نکرده و همواره شرایطی را برای انتخاب­ بهتر فراهم می­ کند

ستم

ستم مَپْسند از من بر تن خویش **** ستم از خویش بر من نیز مَپْسن

کربلا

کربلا: یکی از شهرهای جنوبی کشور عراق است که در ناحیه غربی رود فرات قرار دارد و فاصله‌اش تا بغداد ۱۰۵ کیلومتر می­ باشد. این شهر تا سال ۶۱ هـ . ق بیابان بوده‌است و با نام‌های نینوا، غاضریه و طف شناخته می­ شد. بعد از رویداد عاشورا، مورد توجه شیعیان و محبان اهل­ بیت(ع) قرار گرفت و پس از ساخت گنبد و بارگاه برای ‌شهدای کربلا، به یکی از شهرهای مهم زیارتی عراق تبدیل شد. حرم امام حسین(ع) که در برخی منابع آن را مسجدالحسین نامیده‌اند، در مرکز بخش مذهبی شهر کربلا قرار دارد

خزان

تو گفتی که بگریزم از چنگ مرگ **** چو باد خزان آمد از شاخ بر

حجاز هنگام ظهور

اهمیت جایگاه حجاز در حوادث آخرالزمان و عصر ظهور، به دلیل اماکن مقدسی است که در این منطقه وجود دارد؛ ظهور از قلب جهان اسلام و از کنار کعبه آغاز می‌شود. با مرگ «عبدالله» آخرین پادشاه حجاز، اختلافات خانوادگی به درگیری‌های داخلی و جنگ قدرت تبدیل می‌گردد.(ر.ک: الغیبة، ص447

فلق

سپیده دم، شکافتن و جدا کردن، لحظه ­ای که نور گریبان ظلمت را می ­شکافد و سر برمی ­آورد

آرامش آخر الزمانی

در طول تاریخ مردم همه مناطق و سرزمین ها کم و بیش با دلهره و وحشت زندگی کرده­ اند؛ امروزه هم روزی نیست که خبر سرقت اموال، آدم ربایی، تجاوز و قتل، لرزه بر جان انسان ها نیندازد. بنابر روایات در عصر ظهور ترس و دلهره از جوامع انسانی حذف شده، امنیت و آرامش بر سراسر گیتی حاکم می ­شود و انسان­ ها در صلح، صفا و صمیمیت زندگی می­ کنند

روزی و روزی رسان

بنابر بیان قرآن مجید، یکی از نام­ های خداوند رزاق است: «إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِینُ؛ به یقین خداوند خود روزی دهنده و صاحب قوه و نیرومند است.»(ذاریات، آیه58) و روزی تمام موجودات عالم را خود به عهده گرفته است: «وَ مَا مِن دَآبَّةٍ فِی الأَرْضِ إِلاَّ عَلَی اللّهِ رِزْقُهَا وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَ مُسْتَوْدَعَهَا کُلٌّ فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ؛ و هیچ زنده متحرکی در این زمین نیست مگر آنکه روزی او بر عهده خداست و او قرارگاه اصلی آنها و جایگاه موقت آنها را می‌داند، همه در کتابی روشن ثبت است.»(هود، آیه۶

وجود

چون که به جودش کرم آباد شد بند وجود از عدم آزاد ش

ملامت عاشق

یک عاشق واقعی شب و روز در انتظار بلاست. اگر عشق را صدفی بدانیم که مروارید زندگی در آن قرار گرفته است آن صدف را فقط در اقیانوس بلا می­ توان یافت؛ عاشقان غواصانی هستند که در عمق اقیانوس بلا صدف عشق صید می­ کنند. یکی از تیرهای بلا که به طرف عاشق پرتاب می ­شود، ملامت است: «لَتُبْلَوُنَّ فی أَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذینَ أَشْرَکُوا أَذیً کَثیراً وَ إِن تَصْبرُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَالِکَ مِنْ عَزْمِ الأُمُور؛ البته، ‌آزمون­ های مالی و جانی در پیش خواهید داشت و بی ­تردید و ناگزیر، از پیروان[دروغین] کتاب ­های آسمانی پیشین و نیز از کسانی که مرام شرک را برگزیده‌‌اند، آزار و زخم­ زبان فراوان خواهید شنید و اگر استقامت کنید و تقوی‌پیشه سازید [شایسته تر است] زیرا این‌ها از کارهای محکم و قابل‌اطمینان است.»(آل­ عمران، آیه186) و عاشق آن را به جان می ­خرد. چرا که یقین دارد اگر کسی بخواهد رضایت معشوق را به دست آورد باید از سرزنش هیچ­ کس ـ چه دشمن و چه دوست ناآگاه ـ نترسد. خداوند در وصف آنها فرمود: «یا أَیُّهَا الَّذی

نظر کرده

کسی که مورد توجه و عنایت خدا یا یکی از انبیا، اولیا و ارواح مقدسه واقع شده باشد

بلا

هر بلایی که هست عاشق راست **** من ندانم که عاشقی چه بلاس

هفت شهر عشق

از نظر عارفان، سالک برای رسیدن به مقصود باید مراحلی را طی کند که این مراحل را به بیابان ­های مخوف و گردنه ­های مهلک تشبیه کرده ­اند. هفت وادی متقدمین از این قراربود: توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، رضا، توکل

عارف

چون نظر از بینش توفیق ساخت عارف خود گشت و خدا را شناخ

امام خمینی(ره)

امام خمینی(ره) مردی از سلاله پاک پیامبر اکرم(ص) و پرورش­ یافته مکتب اسلام، انسانی وارسته و حکیم که چهارده قرن پس از بعثت پیامبر گرامی اسلام(ص) با اراده ­ای الهی و حمایت مردم، انقلابی را به پیروزی رساند

طلب در عرفان

در اصطلاح عارفان حالتی است که در دل سالک پیدا می ­شود و او را به جستجوی معرفت و تفحص در کار حقیقت وا می دارد. «طالب» صاحب این حالت است. در این مرحله سالکِ راه حقیقت باید مردانه گام در راه نهد و از خود بگذرد، همت قوی داشته و در همه حال و همه جا یار را بجوید. این وادی، وادی پرخطری است ولی سالک نباید وحشتی به دل راه دهد و باید بکوشد تا بیابد. وادی طلب، نخستین جایگاه از هفت مرحله سیر و سلوک است. بدون طلب سفر سالک آغاز نخواهد شد

بی وفایی معشوق

احترام به عهد و پیمان ریشه فطری دارد و هر انسانی که از فطرت پاک خود دور نشده باشد، عمل به آن را لازم می­ داند. علاوه بر آن در تمام ادیان الهی بر آن تأکید شده است. در دین اسلام وفای به عهد بارها مورد تأکید قرار گرفته است: «وَ لاتَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّی یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا الْکَیْلَ وَ الْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ لانُکَلِّفُ نَفْسًا إِلا وُسْعَهَا وَ إِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْکَانَ ذَا قُرْبَی وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذَلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ؛ و به مال یتیم جز به نحوی نیکوتر نزدیک نشوید تا به حد رشد خود برسد و پیمانه و ترازو را به عدالت تمام بپیمایید هیچ کس را جز به قدر توانش تکلیف نمی کنیم و چون[به داوری یا شهادت] سخن گویید، دادگری کنید هر چند[در باره] خویشاوند[شما] باشد و به پیمان خدا وفا کنید. اینهاست که[خدا] شما را به آن سفارش کرده است؛ باشد که پند گیرید.»(انعام، آیه۱۵۲) و نیز آیه: «وَ لاتَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّی یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ ال

اعجاز

إعجاز از ماده «عجز» است که در لغت به معنای ضعف می ­باشد؛ در اصطلاح به این معناست که انسان کار فوق‌العاده‌ای انجام دهد و با آن کار، هم دشمن خویش را ناتوان کند و هم غیر او از انجام آن کار ناتوان باشد.(ر.ک: مجمع البحرین، ج4، ص24) به بیان دیگر، معجزه عبارت است از امر خارق‌العاده‌ای که با اراده خدای متعال از شخص مّدعی نبوت ظاهر می­ شود و نشانه صدق نبوت وی می ­باشد. اگر این کار خارق­العاده را اولیاء الله انجام دهند،کرامت نامیده می ­شود

شکافتن دریا

حضرت موسی(ع) پس از تبلیغ و دعوت فرعون و قبطیان با ارائه معجزات گوناگون و عدم پذیرش آنها، مأمور شد که نیمه­شب با بنی­اسرائیل از مصر کوچ کنند. بنی­اسرائیل شبانه حرکت کردند، فرعون نیز با هزاران سوار نظام به دنبال آنان حرکت کرد. بنی­اسرائیل به دریا رسیدند و آل فرعون نیز به دستور فرعون، به دنبال آنان به راه خود ادامه دادند؛ بنی­اسرائیل محاصره شده بین دریا و لشگر نیرومند فرعون از اینکه همراه حضرت موسی(ع) هر روز مورد آزار فرعونیان قرار می­گیرند، ابراز ناراحتی کردند. فرمان الهی نازل شد: «فَأَوْحَینا إِلی مُوسی أَنِ اضْرِبْ بِعَصاکَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَکانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ؛ پس به موسی وحی کردیم، عصایت را به دریا زن، دریا از هم شکافته شد و هر بخشی همچون کوه عظیمی بود.»(شعراء، آیه63

بخت

قسمت، مقدر، نصیب، دولت، اقبال، سعادت، اختر، طالع، کوکب، برج طالع

رنگ سبز

رنگی است مرکب از زرد و کبود به مجاز به معنی شاد و خرم

خلوت گزینی

در آن خلوت که دل دریاست آنجا **** همه سرچشمه ها آنجاست آنج

حفظ اسرار

کتمان سرّ و حفظ راز از نامحرمان و نااهلان از الزامات سیر و سلوک عرفانی است؛ وقتی که در اثر تزکیه نفس و تخلق به اخلاق الهی، پرده­ های غفلت از جلو چشمان سالک کنار رفت و به درک حقایقی موفق گردید، باید آن را از دیگران مخفی دارد

آینه دل

روح لطیف و حساس انسان هنگام تولد چون آینه ­ای صاف و صیقلی است که هر واقعیت ریز و درشت در آن منعکس می­ شود؛ وقتی گناه و غفلت، همانند گرد و غباری بر آینه قلب نشست و آن را تیره و تار ساخت، لطافتی را که خداوند به آن داده بود، از دست می­ دهد. چنین انسانی از عبادت، لذتی نمی ­برد. وقتی انسان لذت ارتباط معنوی با محبوب را از دست داد به مرور زمان بین خود و محبوبش احساس دوری و فاصله خواهد کرد. چه بسا آن را برای همیشه ترک نماید

شب زنده داری

شب زنده داری و تهجد که در قرآن و روایات بسیار مورد تاکید قرار گرفته است به معنای به‌پاخاستن در شب برای هرگونه عبادت ـ حتی پرستاری از بیمار و شیر دادن بچه ـ می­ باشد. اگر چه بعضی از علمای اخلاق شب‌زنده‌داری را در چند مصداق عبادی چون دعا و قرائت قرآن و به ویژه نماز شب خلاصه کرده‌اند

آتش

در آموزه­ های دینی اسلام از انواع آتش سخن به میان آمده است؛ هم آتش مادی و محسوس و هم غیرمادی با معنای کنایی

عقل و عشق

متاسفانه در آثار مکتوب نویسندگان، عقل و عشق همواره در مقابل هم قرار گرفته ­اند؛ هر زمان که از عقل و استدلال صحبت می­ شود، بحث کردن از عشق امری نامربوط تلقی می ­گردد. علمای اسلام از یک جهت به دو گروه تقسیم می­ شوند: گروهی که عقل را برای رسیدن به خدا کافی می­ دانند و از طریق برهان و استدلال سعی بر شناخت و معرفت خداوند دارند.(فلاسفه مانند مشّائیون) و گروهی که فقط به عشق اعتقاد دارند و عقل را برای رسیدن به معشوق، ناقص و ابتر می­ دانند.(عرفا مانند اشراقیون

شوق

شوق در بیان عارفان، امید و تمنای محب به دیدار محبوب می ­باشد و آن حالتی است که عاشق را به سوی معشوق سوق می­ دهد. از این نظر شوق و محبت بسیار به هم نزدیک هستند برای اینکه مقصود نهایی محب، دیدن محبوب است و شوق هم، داشتن آرزوی دیدار است

خانه تکانی

خانه تکانی از سنت­ های پسندیده ­ای است که عموم مردم در مناسبت ­ها انجام می­ دهند. اصلی­ ترین خانه تکانی نزدیک عیدنوروز انجام می­ گیرد ولی در ایام دیگر به ویژه هنگام آمدن مهمان، مختصر تکانی به خانه داده می­ شود. این سنت حسنه مورد تأیید اسلام نیز می­ باشد. امام صادق(ع) به نقل از امیرالمومنین علی(ع) فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَالَ وَ یُحِبُّ أَنْ یَرَی أَثَرَ النِّعْمَةِ عَلَی عَبْدِهِ؛ خداوند جمیل است و جمال را دوست دارد و دوست دارد آثار نعمت خود را بر بنده‌اش ببیند.»(وسائل الشیعة، ج ۵، ص۵

عشق واقعی

عشق به عنوان بهترین عطیه الهی در کل جهان مورد توجه و قابل احترام بوده است. در آثار ادبی تمجید و در ترانه‌ها ستوده می­ شود. عشق حقیقی با هوسرانی مقطعی تفاوت دارد؛ عشق واقعی از معرفت ایجاد می‌شود. خداوند نمودی از عشق خود را در عمق وجود انسان ­ها قرار می­ دهد؛ عشقی که بر آدمی تسلط می ­یابد واو را تسلیم خود می ­کند

ترتیب و آداب

هیچ آدابی و ترتیبی مجوی **** هرچه می خواهد دل تنگت بگو

تفاوتها

دنیا، دنیای خوب و بد، درست و غلط، زشت و زیبا، دوست و دشمن، بزرگ و کوچک، عالی و دانی... است. به بیان دیگر، دنیا دنیای تفاوت­ هاست. بعضی از تفاوت­ ها مساوی و یکسان هستند؛ مانند شب و روز، با این که متفاوت هستند ولی نمی ­توان یکی را بر دیگری ترجیح داد و بعضی مساوی نیستند و با توجه به تفاوت موجود، یکی بر دیگری ترجیح داده می­ شود؛ مانند عالم و جاهل که مساوی نیستند و عالم بر جاهل ترجیح داده می ­شود. از این نمونه ­ها به وفور دیده می­ شود که قرآن مجید با عبارت « هل­ یستوی و مایستوی و...» به بعضی از آنها اشاره فرموده است

محبت

در بیان عارفان، محبت میل قلبی انسان است برای رسیدن به حق و آن چه که از ناحیه حق تعالی می ­باشد . بنابر روایات شیعه، خداوند جهان را بر اساس محبت خلق نموده است؛ به عبارت بهتر، نظام آفرینش بر اساس حبّ خدا و دوستانش ایجاد گردیده است. در حدیث شریف کساء حضرت زهرا(س) به نقل از خداوند می­ فرمایند: «یا ملائکتی و یا سکان سماواتی، إنی ماخلقت سماء مبنیة و لاأرضا مدحیة و لاقمرا منیرا و لاشمسا مضیئة و لافلکا یدور و لابحرا یجری و لافلکا یسری إلا فی محبة هؤلاء الخمسة، الذین هم تحت الکساء، فقال الأمین جبرائیل: یا رب و من تحت الکساء؟ فقال عز و جل: هم أهل بیت النبوة و معدن الرسالة، هم فاطمة و أبوها و بعلها و بنوها...؛ ای ملائکه من وای ساکنان آسمان­ های من، من آسمان­ های بنا شده و زمین گسترده شده و ماه تابنده و خورشید نور دهنده و فلک دور زننده و دریای جاری شونده و کشتی سیر کننده را خلق ننمودم مگر به جهت محبت این پنج [نفر] که در زیر عبا قرار دارند .جبرئیل امین گفت: خدایا چه کسی در زیر عباست؟ پس خداوند با عزت و جلال فرمود: آنها خاندان نبوت و معدن رسالت هستند، آنها [حضرت] فاطمه و پدرش و شوهرش و پسرانش هستند

قلم تقدیر

پیدا بود که بنده به کوشش کجا رسد **** بالای هر سری قلمی رفته از قض

دکتر علی شریعتی

دکتر علی شریعتی در سال ۱۳۱۲ هـ.ش در دهکده مزینان سبزوار دیده بر جهان گشود. تحصیلات متوسطه دانشسرای مقدماتی را در مشهد گذرانده و در سال ۱۳۳۱ به عنوان معلم روستای احمدآباد به تدریس پرداخت

افسانه

افسانه از لحاظ ادبی به سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسان ها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی چون دیو و پری و غول و اژدها اطلاق می شود که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی، آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام می گیرد.افسانه ها به انواع مختلفملی تقسیم می شوند

نماز اول وقت

امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در خصوص کسی که نماز اول وقت خود را به تاخیر می‌اندازد فرموده اند: «مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ أَخَّرَ الْعِشَاءَ إِلَی أَنْ تَشْتَبِکَ النُّجُومُ مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ أَخَّرَ الْغَدَاهَ إِلَی أَنْ تَنْفَضَّ النُّجُومُ وَ دَخَلَ الدَّار»؛ «از رحمت خدا دور است، از رحمت خدا دور است کسی که تأخیر در نماز عشاء نماید تا آن که ستارگان ظاهر شود و از رحمت خدا دور است، از رحمت خدا دور است کسی که نماز صبح را چندان تاخیر بیندازد تا ستاره‌ها ناپدید شوند.

اسطوره

اسطوره (اساطیر) ؛ قصه ای است درباره خدایان و موجودات فوق طبیعی که از اعتقادات دینی مردم قدیم ریشه گرفته است و خاستگاه و آغاز زندگی و معتقدات مذهبی و قدرت های مافوق طبیعی و اعمال قهرمان های آرمانی را بیان می کند. اسطوره ، حقیقت تاریخی ندارد و پدید آورندگان اصلی آن ها ناشناخته اند. اسطوره کمتر جنبه ی اخلاقی دارد و از این نظر از افسانه ها و حکایت ها متفاوت است. در اسطوره اغلب به مظاهر طبیعت و رویدادها و آفت های طبیعی ، شخصیتی انسانی داده شده و برای آن ها ماجراهایی آفریده شده است، مثلاً در اساطیر ایرانی، آناهیتا، ایزد بانوی جنگ و نگهدار آب است و ایزد تشتر نگهبان باران است

شهید اسماعیل آسیابی

شهید اسماعیل آسیابی کشکی در اول تیر 1347 در یک خانواده مستضعف و مذهبی در بخش کشکسرای مرند دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدائی را در دبستان رازی کشکسرای با موفقیت به اتمام رساند. سال اول دوره راهنمایی را در مدرسه راهنمایی شهید خلفی کشکسرای به پایان رساند ولی به علت مشکلات مالی از ادامه تحصیل باز ماند

عالم فانی

خوش است عمر دریغا که جاودانی نیست پس اعتماد بر این پنج روز فانی نیس

شأن دنیا

دولت و اقبال را اکنون فزاید قدر و شأن کز دو عالی‌قدر و عالی‌شأن، مزین شد جها

جلال آل احمد

جلال آل احمد درسال 1302 هـ.ش دیده به جهان گشود، تحصیلات مقدماتی و عالی را درتهران به پایان رساند ولی قبل از اخذ دکترای ادبیات،دروس کلاسیک دانشگاهی را ترک و جامعه را برای تعلیم وتعلّم برگزید. جلال درسال 1348 در اوج درخشش هنری خود ناگهان خاموشی گرفت و جامعه ایران را به سوگ نشاند

اقتدا به حضرت ولی عصر(عج)

یکی از آرزوهای بزرگ منتظران ظهور، خواندن نماز جماعت پشت سر حضرت ولی­ عصر(عج) می ­باشد. بدیهی است با توجه به اهمیت نماز جماعت و تأکید به اقامه جماعت در آموزه­ های دینی، یکی از دستورات اسلام که بعد از ظهور با رونق وصف ناپذیری محقق خواهد شد اقامه نمازجماعت به امامت آن حضرت (عج) خواهد بود. پیامبراکرم(ص) در این باره فرمودند: «فَیَلْتَفِتُ الْمَهْدِیُّ وَ قَدْ نَزَلَ عیسی عِنْدَ الْمَنارَةِ البَیْضاءِ مِنَ الْقُدْسِ... فَیَقُولُ الْمَهْدیُّ تَقَدَّمْ صَلِّ بِالنّاسِ فَیَقُولُ: اِنَّما اُقیمَتِ الصَّلاةُ لَکَ فَیُصَلّی عیسی خَلْفَهُ وَ یُبایِعُهُ وَ یَقُولُ: اِنَّما بَعِثْتُ وَزیرا، وَ لَمْ اُبْعَثْ اَمیرا؛ [حضرت] مهدی(عج) متوجه می‌شوند که[حضرت] عیسی(ع) در قدس در نزدیکی مناره سفید فرود آمده است... پس [حضرت] مهدی(عج) می‌گویند: جلو بایست و با مردم نماز بخوان، سپس [حضرت] عیسی(ع) می‌گویند: نماز برای تو اقامه شده است. پس [حضرت] عیسی(ع) پشت سر ایشان نماز می‌خوانند و با ایشان بیعت می‌کنند و می‌گویند: من به عنوان وزیر برانگیخته شده‌ام نه به عنوان امیر.»(ینابیع الموده، ج3، ص90 ؛ منتخب الاثر، ص316؛ الا

سحر

نگه کن سحرگاه تا بشنوی **** ز بلبل سخن گفتن پهلو

انواع نثر در زبان فارسی

اگر چه در انواع نثر اختلاف نظر وجود دارد بعضی به سه قسمت و برخی به چهار قسمت و برخی به تعداد بیشتر تقسیم کرده اند ولی با توجه به شیوه کاربرد واژگان و نوع ابزارهای بیانی که نویسندگان در نوشتن مطالب خود دارند، شاید دقیق تر این باشد که نثر فارسی را به اقسام زیر تقسیم کنی

استقامت

در قرآن کریم بیش از سی مورد از استقامت صحبت شده است ؛ در برخی از آن ها پیامبر اکرم (ص) و مؤمنین به استقامت فرا خوانده شده اند از جمله آیه : « فاستقم کما أمرت و من تاب معک و لا تطغوا إنه بما تعملون بصیر؛ پایدار باش چنان که فرمان یافته ای و هر که با تو سوی خدا آمده نیز، و سرکشی نکنید که او به اعمال شما بینا است. » (هود؛ آیه112) همچنین در آیه : « فأقم وجهک للدین حنیفا؛ پس روی دل متوجه دین حنیف کن. » (روم،آیه30) چون منظور از اقامه وجه اقامه نفس و واداشتن آن است بگونه ای که باید و شاید مواجه عمل شود، و اقامه کردن نفس در هر امری به معنای استقامت آن در آن امر است، یعنی خواستن از نفس است به اینکه آن امر را اقامه کند

نماز

قنوت من به نماز و نیاز در این است که عافِنا و قِنا شَرَّ ما قضیت لن

نشاط جاودانه

زندگی انسان در این دنیای خاکی مرکب از غم و شادی است. همه مردم در عمر چندین ساله خود با انبوهی از غم ­ها­ و شادی­ ها، زندگی تلخ و شیرینی را تجربه می­ کنند. بعضی از این غم­ ها و شادی­ ها کاذب و موقتی است ولی برخی از آنها واقعی و پایدار؛ انسان وقتی می ­تواند نشاط واقعی داشته باشد که دارای سلامت روان و آرامش روحی باشد و غم واقعی هم زمانی به سراغ انسان می­ آید که سلامت روان و آرامش روحی از دست رفته باشد

اقبال و ادبار روزگار

صورت اقبال و ادبار جهان پوشیده نیست آسمان یک صبح و شامی در وجود آورده اس

نیاز

انسان برای زندگی در دنیا نیازهای گوناگونی دارد؛ نیازهایی مانند: هوا، غذا، خواب، مسکن، تفریح، رابطه با مردم، مهر، محبت و... بالاتر از اینها یک نیاز از جنس دیگری هم وجود دارد که نیاز واقعی انسان است: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ؛ ای مردم شما به خدا نیازمندید و خداست که بی نیاز ستوده است.»(فاطر، آیه۱۵) در بیان عارفان، نیاز به معنای اظهار تذلّل و افتقار از جانب عاشق در مقابل استغنا و بی ­نیازی معشوق است

تجلی

تجلی: ظاهر شدن، هویدا گردیدن، پیدا شدن، جلوه کردن، ظهور ذات و صفات الوهیت

حضرت زینب(س)

کیست زینب؟ معنی خیرالنساء **** کیست زینب؟ دختر شیر خد

حضرت ابراهیم(ع)

جز در نخیل خوشه خرما کسی نیافت جز بر خلیل، شعله گلستان نمی‌شو

قربانی

مترس از جان فشانی گر طریق عشق می پویی **** چو اسماعیل باید سر نهادن روز قربان

انتظار فرج

ای چشم و ای چراغ، روان شو به سوی باغ مگذار شاهدان چمن را در انتظا

غیبت کبری

اگرچه دوری آن­ حضرت(عج) برای دلدادگان دردناک است ولی باید پذیرفت که عامل این هجران، خود عاشقان هستند. حضرت مهدی(عج) در بیاناتی به علی بن مهزیار محتوای سوره فجر را یاد آوری می کنند و تکاثر و بی خبری از محرومان جامعه را موجب دور ماندن مردم از خود دانسته­ اند. علی بن مهزیار این گفتگو را چنین گزارش کرده است: «قُلْتُ: یَا سَیِّدِی، لَمْ أجِدْ مَنً یَدُلُّنِی إلَی الآنِ. قَالَ لِی: لَم تَجِد أحَداً یَدُلُّکَ؟! ثُمَّ نکَثَ بِاُصْبُعِهِ فِی الأرضِ ثُمَّ قَالَ: لا وَ لَکِنَّکُم کَثَّرتُمُ الأموَالَ وَ تَحَیَّرتُم عَلی ضُعَفَاءِ المُؤمِنِین وَ قَطَعتُمُ الرَّحِمَ الَّذِیَ بَینَکُم، فَأَیُّ عُذْرٍ لَکُمُ الآن؟ فَقُلتُ: التَّوبَة التَّوبَةُ، الإقَالةُ الإقَالةُ، ثُمَّ قَالَ: یَابن‌مَهزِیار، لَولا استِغفَارُ بَعضِکُم لِبَعضٍ، لَهَلَکَ مَن عَلَیهَا إلا خَواصُّ الشِّیعَةِ الّتِی تَشَبهُ أقوَالُهُم أفعَالَهُم؛ گفتم: ای سرورم، تاکنون کسی را نیافته بودم تا مرا به سوی شما رهنمون شود. به من فرمودند: هیچ کس را نیافتی که تو را راهنمایی کند؟! پس با انگشت مبارکشان خطی بر زمین کشیدند و فرمودند: نه، این‌گونه نی

چهره دلربای مهدی(عج)

امام مهدی(عج) از معدود انسان­ هایی می ­باشند که از نهایت زیبایی صورت و اندام برخوردار هستند؛ به طوری که پیامبراکرم(ص) در مورد ایشان فرمودند: «اَلْمَهْدِیُّ طَاوُوسُ اَهْلِ الْجَنَّةِ عَلَیْهِ جَلابِیبُ النُّورِ؛[حضرت] مهدی(عج) طاووس اهل بهشت است که جامه ­هایی از نور او را در برگرفته است.»(منتخب الاثر، ص147) همچنین در باره آن حضرت(عج) فرمودند: «اَلْمَهْدِیُّ مِنْ وُلْدِی وَجْهُهُ کَالْقَمَرِ الدُّرِّیِّ اللَّوْنُ لَوْنٌ عَرَبِیٌّ؛[حضرت] مهدی(عج) از نسل من است؛ سیمایش، چون ماه تابان و رنگش عربی(گندم گون) است.(روزگار رهایی، ج1، ص121

فتنه

گداختن و در آتش انداختن سیم و زر جهت امتحان، آزمودن، آزمایش، ناسپاسی، رسوایی، آشوب

کوه سینا

طور سینا از کوه ­های مشهور جهان است که در زمین سینا قرار دارد. نام این کوه چند بار در قرآن ذکر شده است. حضرت موسی(ع) در آن مکان، نور الهی را بر سر درخت دید و به نبوت رسید. علامه شعرانی در مورد محل این کوه می­ نویسد: «بسیاری از علمای نصاری با نهایت دقتی که کرده ­اند و اشاراتی که از تورات و کتب خود به نشانه‌های کوه و علائم آن استنباط نموده‌اند گویند در نواحی شام و فلسطین موضع حقیقی طور سینا را به طور یقین تشخیص نداده‌ایم؛ اما مردم آن نواحی کوهی را به نام طور سینا می ­شناسند. نزد آنها جایی مشهور است که بالای آن کلیسایی به نام کاترین ساخته‌اند.»(نثر طوبی، ج2، ص94

ستون گریان

ستون ­حَنّانه، نامی است که به یکی از ستون‌های چوبی مسجدالنبی در مدینه داده شده‌است. محل این ستون را در سمت مغرب محراب پیامبراکرم(ص) و نزدیک‌ترین ستون‌ها به محراب نماز پیامبر و چسبیده به دیوار قبلی مسجد دانسته‌اند. این ستون به علت ناله ای که در فراق پیامبراکرم(ص) کرد «حنانه» نامیده شده است. شیخ عباس قمی در کتاب «منتهی الآمال» هنگام ذکر معجزات رسول­ اکرم(ص) جریان این واقعه را چنین نقل می‌کند: «خاصّه و عامّه به سندهای بسیار روایت کرده‌اند که چون حضرت رسول(ص) به مدینه هجرت نمود و مسجد را بنا کرد در جانب مسجد درخت خرمائی خشک کهنه بود و هرگاه که حضرت(ص) خطبه می‌خواند بر آن درخت تکیه می‌فرمود پس مردی آمد و گفت: یا رسول‌اللّه، رخصت ده که برای تو منبری بسازم که در وقت خطبه بر آن قرار گیری و چون مرخص شد برای حضرت(ص) منبری ساخت که سه پایه داشت و حضرت(ص) بر پایه سوم می‌نشست، اول مرتبه که آن حضرت(ص) بر منبر برآمد آن درخت به ناله آمد، مانند ناله‌ای که ناقه در مفارقت فرزند خود کند؛ پس حضرت(ص) از منبر به زیر آمد و درخت را دربرگرفت تا ساکن شد. حضرت(ص) فرمود: اگر من آن را دربرنمی‌گرفتم تا قیامت ناله می‌

پیمانه

گفت دو پیمانه کمتر، ای عمو تا روی آزاده چون من کو به ک

میخانه

میکده، شراب فروشی، جایی که در آن باده می ­فروشند و می ­خورند

پروانه

کی شود پروانه از آتش نفور زانکه او را هست در آتش حضو

جذبه در عرفان

رموز سر اناالحق چه داند آن غافل که منجذب نشد از جذبه‌های سبحان

سربازان امام زمان (عج)

هنگام ظهور سربازان امام عصر(عج) از سرتاسر جهان برای یاری آن حضرت(عج) حرکت می ­کنند؛ «از خراسان سپاهی حرکت می کند که کمربندهای سیاه و پیراهن سفید پوشیده‌اند، جزو پیش‌قراولان سپاه، فرماندهی است به نام شعیب بن صالح... آنان سپاهیان سفیانی را شکست داده، گریزان می کنند و در بیت‌المقدّس فرود می آیند و زمینه ظهور حضرت مهدی(ع) را پایه‌ریزی می کنند.(عقد الدرر، ص125

برکات وجود امام زمان

امروزه، امام زمان(عج) حجّت خداوند در روی زمین می ­باشند. گرچه آن­ حضرت(عج) در غیبت به سر می‌برند و دست انسان‌ها از دامن فیض ایشان کوتاه است امّا خداوند به برکت وجود ایشان رشته فیوضاتش را از انسان‌ها قطع نمی‌کند چرا که طول غیبت مانع فیض فیاض نمی‌شود. در پرتو وجود مقدّس آن امام همام(ع) جهان هستی به بقای خود ادامه می‌دهد و زمین ساکنانش را در کام خود فرو نمی‌برد. امام سجاد(ع) در بیان گهرباری به بخشی از برکات وجود ائمه اشاره فرموده ­اند: «نَحْنُ ائمهُ المسلمین و حُجَجُ الله علی العالمین و ساده المؤمنین و قادَهُ الْغُرِّ اَلْمُحَّجلینَ وَ مَوالیِ المؤمنینَ وَ نَحْنُ اَمانُ لاَهْلِ الارضِ کَما اَنَّ النُّجُومَ امانٌ لاَهل السَّماءِ وَ نَحْنُ الذّین بِنَا یُمْسِکُ الله السّماءِ اَنْ تَقَعَ علی الارض اِلا باذنه و بنا یُمْسِکُ الارضَ اَنْ­تَمیدَ باهلها وَ بِنَا یُنَزِّلُ الغیثَ وَ تُنْشِرُ الرْحَمَه وَ تُخْرِجُ برکات الارضِ و لولا ما فی الارضِ منّا لساخت باهلها... و لم­تَخْلِ الارضُ مُنْذُ خَلَقَ الله ادم من حجه الله فیها ظاهرٌ مشهورٌ او غائبٌ مستورٌ وَ‌ لاتَخْلو الی اَنْ تَقُومَ الساعَهُ من حجه

باد صبا

در ادبیات فارسی، بادها اسامی گوناگونی دارند، معروف­ترین آنها باد«صبا» است. این باد از سمت شمال به‌ سمت جنوب می‌وزد، به‌ویژه در گرگ ‌و‌ میش سحر می‌توان آن را حس کرد. اگر رو به قبله بایستیم، بادی که از پشت سر می‌وزد باد صباست. اسم­ های دیگر آن عبارتند از باد بهاری، نسیم سحر، باد نوروزی و ...باد صبا مشک فشان است و باعث شکوفایی گل­ها و طبیعت شده و عالم پیر را جوان می‌کند

لعل در ادبیات عرفانی

زکات لعل لبت را بسی طلبکارند میان این همه خواهندگان به من چه رس

ولایت

آگه نه­ ای مگر که پیمبر که را سپرد روز غدیر خُم ّ ز منبر ولایت

صاحب زمان

یکی از القاب حضرت ولی عصر(عج) صاحب الزمان می ­باشد که این نام به جایگاه ویژه آن حضرت(عج) اشاره دارد. اگر چه همه امامان معصوم(ع) صاحب زمان خویش بودند؛ ولی به اعتبار عمر طولانی حضرت ولی ­عصر(عج) این لقب مختص آن­ حضرت شده ­است. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: «مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَلقِیَ اللّهَ وَ قَدْ کَمُلَ ایمانُهُ وَ حَسُنَ اِسلامُهُ فَلْیُوالِ الحُجَّهَ صاحِبَ الزَّمانِ القائمَ المُنْتَظَرَ المَهْدِیّ علیه السلام...؛ هرکس دوست دارد خداوند را در حال کمال ایمان و حسن اسلام ملاقات کند، پس می ­بایست حجّت، صاحب الزّمان قائم منتظر مهدی(ع) را دوست داشته باشد.» (الفضایل، ص۱۶۶) همچنین امام صادق(ع) در معرفی ائمه(ع) فرمودند: «... وَ آخِرُهُمُ القائِمُ بِالحَقِّ بَقیَّهُ­اللهِ فی­ الاَرْضِ وَ صاحِبُ الزَّمانِ؛ و آخرین آنها قائم به حق بقیه­ اللّه در زمین و صاحب الزّمان است.(کمال الدین، ج ۲، ص۳۴۲

یادی از یگانه عصر

چهارده قرن بعد از بعثت رسول گرامی اسلام(ص) مردی از خمین برخاست و براساس تعالیم آن­ حضرت(ص) و با الهام از مکتب عاشورایی سبط اصغرش امام حسین(ع) نظام دوهزار و پانصد ساله شاهنشاهی را سرنگون کرده و نظام جمهوری اسلامی را بر اساس رأی مردم پایه­ گذاری نمود. چون مرد عمل بود و به ‌گفته خود عمل می‌کرد و در این راه به غیر از رضایت خدا و عمل به وظیفه به هیچ چیز نمی ­اندیشید در بین مردم به چنان محبوبیتی رسید که میلیون­ها انسان ـ اعم از مسلمان و غیرمسلمان، ایرانی و غیر ایرانی ـ یک­ صدا می­ گفتند

امید

الهی غنچه امید بگشای گلی از روضه جاوید بنما

روزگار غریب

اگرچه امروزه در دنیا‌ به ظاهر زندگی جاری است؛ بقال، عطار، نانوا و... هرکدام به کار خود مشغول است ولی پشت این زندگی عادی، آشفتگی خاصی در جهان حاکم است. کارگری که کار می­ کند همیشه زیر خط فقر است و آن دیگری که دست به سیاه و سفید نمی ­زند پول پارو می­ کند. بعضی در یک ساعت به اندازه یک سال عده ­ای درآمد دارند. سوداگران مرگ برای کسب مال، جوانان را معتاد می­ کنند. ابرقدرت­ ها برای فروش بیشتر سلاح، کشورها را به جان هم می اندازند. روزی نیست که خبر قتل، غارت، تجاوز، سرقت، کلاهبرداری و... در اقصی نقاط جهان مخابره نشود

حجت خدا

آن چنانکه از روایات استنباط می ­شود خداوند متعال، نظام دنیا را به گونه­ ای قرار داده است که بدون وجود امام(ع) امکان زندگی در روی زمین وجود ندارد، چرا که زمین به برکت وجود امام(ع) قرار و آرامش پیدا کرده است. در روایتی از امام صادق(ع) در مورد جایگاه ائمه(ع) نقل شده است: «جَعَلَهُم اللهُ ارکانَ الأرضِ اَن ­تَمیدَ بِهِم؛ خدا ایشان را ارکان زمین قرار داده است، تا اینکه آن­ها را به تزلزل و اضطراب نیندازد...»(اصول کافی، ج 1، ص197

فصل الخطاب

فصل الخطاب مرکب از دو کلمه است: «فصل» و «خطاب»؛ راغب در مفردات واژه فصل را چنین تعریف ­کرده است: «الفصل ابانه احد الشیئین من الاخر حتی یکون بینها فرجه؛ جدا کردن چیزی از دیگری به گونه ­ای که میان آن دو شکاف افتد.»(مفردات، ص638

عدالت مهدوی

با تاملی مختصر در روایات رسیده از حضرات معصومین استنباط می­ شود حضرت مهدی(عج) پس از ظهور، در زمان کوتاهی ظلم و ستم را از روی زمین محو نموده و دنیا را از لوث وجود ظالم­ ها پاک خواهند کرد. آن­ حضرت(عج) ولیّ مقتولین مظلوم هستند و خون آن­ها را از ستمگران مطالبه می­ کنند. ایشان قدرتمندان را سرکوب کرده و اشرار را از بین می ­برند تا بتوانند عدالت مورد نظر را برقرار نمایند. وضعیّت جهان در عصر ظهور به طور کامل دگرگون می گردد. در روایتی می خوانیم: «در آخر الزّمان مسلمانان به وسیله حضرت مهدی(عج) از فتنه ­ها و آشوب­ ها خلاصی می ­یابند چنان که در آغاز اسلام به وسیله پیامبر اکرم(ص) از شرک و گمراهی رها شدند.»(رک: منتخب الأثر، ص290

صبر

گنج صبر اختیار لقمان است هرکرا صبر نیست حکمت نیس

تمنا و آرزو

هر کسی را ز لبت چشم تمنایی هست من خود این بخت ندارم که زبانم باش

اضطراب

یکی از مشکلات امروزی بشر، اضطراب و فشارهای روانی است که عموم مردم با آن درگیر هستند. علی­ رغم تلاش انسان­ برای رسیدن به آرامش، هنوز نتیجه مطلوب عایدش نگردیده است؛ چرا که او آرامش را در رفاه و امکانات مادی جستجو می ­کند در حالی که خداوند یاد خود را مهمترین عامل آرامش قرار داده است: «الَّذِینَ آمَنُواْ وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ کسانی که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرام می گیرد، آگاه باش که تنها با یاد خدا دلها آرامش می یابد.»(رعد، آیه28

زمان

زمان من اینک رسد بی گمان *** رها کن به خواب خوشم یک زما

گره در زندگی

پس کرم کن عذر را تعلیم ده برگشا از دست و پای من گر

فترت

فترت در لغت به معنای انکسار و ضعف، آرامش پس از تندی و نرمی پس از شدت است.(لسان العرب و القاموس المحیط، ذیل واژه فتر) فترت رسل یعنی انقطاع رسل (دوره‌ای که پیامبری مبعوث نشده) و ضعف و سستی انبیا (دوره ­ای که پیامبران به دلایلی در ضعف بوده‌اند.

حیرت در عرفان

خلایق در تو حیرانند و جای حیرت است الحق که مه را بر زمین بینند و مه بر آسمان باش

مستی در عرفان

من مست و تو دیوانه ما را که برد خانه صد بار تو را گفتم کم خور دو سه پیمان

حسن و زیبایی

چه فتنه بود که حسن تو در جهان انداخت که یکدم از تو نظر برنمی­توان انداخ

زنگار دل

در اغلب در اشیایی که تحرک و جابجایی نداشته باشند زنگ‌زدگی به عنوان یک آفت و ایراد مطرح است. برای اینکه تحرک و جابجایی، در بسیاری از موارد مانع بروز آفات می‌شود. با این حال، بسیار دیده شده است دل‌ها که پرکارترین عضو بدن هستند و هیچ توقفی ندارند زنگ می‌زنند

ساقی سیم ساق

زیبا روی سیمین تن کنایه از زیبایی محض و متعادل خداست؛ رنگ نقره ­ای معشوق، تداعی کننده جهان نورانی و سفید عرفانی و نورانیت خداوند می ­باشد. نوری که آسمان ­ها و زمین را منور کرده ­است؛ مانند نور چراغی که در چراغدان است: «أللَّهُ نُورُ السَّمَوَاتِ وَ الأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاهٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَهٍ الزُّجَاجَهُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَهٍ مُّبَارَکَهٍ زَیْتُونَهٍ لاشَرْقِیَّهٍ وَ لاغَرْبِیَّهٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یَشَآءُ وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ؛ خداوند، نور آسمان ها و زمین است. مَثَل نور او همچون چراغدانی است که در آن چراغی باشد. آن چراغ در میان حبابی شیشه ای، آن شیشه همچون ستاره ای تابان و درخشان، چراغ از روغن درخت پر برکت زیتونی بر افروخته شده که نه شرقی است و نه غربی. [روغنش به قدری صاف و شفّاف است] که بدون تماس آتش نزدیک است[شعله ور شود و] روشنی دهد. نوری است بر فراز نور دیگر. هر کس را خداون

گفتگو

گفتگو بهترین شیوه ارتباط و هم فکری است. این کنش اجتماعی از یک لحاظ به دو دسته تقسیم می­ شود

رخ در ادبیات عرفانی

در اصطلاح عارفان، رخ به اعتبار ظهور کثرت اسماء و صفات، اشاره به ذات الهی دارد. در اندیشه عرفانی، جهان آینه ظهور نام­ هایی چون رحمن، رحیم، غفور، شکور و... است که خداوند سرچشمه این اسماء می ­باشد. همه این نام­ ها ـ حتی ذوالانتقام و شدید العقاب ـ در حقیقت خود در کمال زیبایی هستند. تماشای جهان، زیارت نام ­های خداست. هستی، حقیقت وجود خدا و تجلی اسم­ های اوست؛ ستاره، آفتاب، دریا، کویر، آهو، پرستو، مرگ، زندگی و... هرکدام مظهر یکی از نام ­های خداوند است. به بیان دیگر اشیا بستر رخ نمودن نام های خدا می­ باشند

خیال

خیال قوه­ ای است که پس از نهان شدن ماده، ادراکات حس مشترک را از صورت­ های حسی حفظ می­ کند. قوه خیال مظهر اسم مصور خداست. با توجه به اینکه نفس از طریق خیال، صورتگری می ­کند، می­ توان گفت: خیال مظهر اسم شریف «المصور» است؛ از آنجا که اسماء الهی حق هستند، مظاهر اسماء الهی نیز حق می باشند. وظیفه قوه خیال، شکل دادن به معانی و حقایقی است که انسان درک می­ کند. به عنوان مثال، نفس حقیقتی را درک می­ کند و آن را به روح می ­دهد و روح هم آن را به قلب منتقل می­ کند و قلب آن حقیقت را به خیال می ­سپارد و خیال تصویری از آن را در ذهن بایگانی می­کند؛ مثلا «دشمنی» را به شکل مار و سگ تصور می ­کند

باده در ادبیات عرفانی

در بیان اهل تصوف و عرفان تعاریف زیادی برای باده آمده ‌است از جمله

گیسو در عرفان

گیسو، زلف و طره از واژگانی است که در ادبیات عاشقانه و عارفانه فارسی بیشتر به کار رفته است

جمعه های انتظار

در خصوص روز ظهور حضرت ولی­عصر(عج) روایت­ های مختلفی وجود دارد: برخی از روایات دلالت دارند بر اینکه آن حضرت(عج) روز جمعه ظهور می­ کنند. به عنوان مثال، امام جعفر صادق(ع) فرمودند: «قائم ما اهل بیت در روز جمعه قیام می­ کنند.»(مهدی موعود، ص106) همچنین در مورد ندای آسمانی که در روز ظهور به گوش می­ رسد و همه آن را می شنوند اخباری وجود دارد که اعلام می­ کند: آن روز، روز جمعه خواهد بود.(ر.ک: الغیبه، ص344

امانتداری حضرت علی(ع)

یکی از خصایل اخلاقی که ارزش و اهمیت فوق العاده ­ای دارد امانت داری1 است. این خصلت معنوی، در روح و روان انسان های پاک سیرت وجود دارد و در گفتار و اعمال آنها دیده می ­شود. پیامبر اسلام(ص) سال‌ها پیش از بعثت، امین خوانده می‌شدند. امین به شخص مورد اعتمادی ‌گفته می ­شود که دیگران از خیانت نکردن او ایمن باشند. یکی از ویژگی‌های رسول خدا(ص) که باعث می‌شد او را امین بخوانند، امانت‌داری بود.

دلبری خدا

خداوند به عنوان معشوق ازلی، دلبر است. هر روز به بهانه ­ای سر راه قرار می ­گیرد. در سختی ­ها، مشکلات و سیاهی ­ها و در لحظه ­ای که انسان باور کرده است همه چیز در یک گره ناگشودنی فرو رفته و همه راه­ ها بسته شده و همه چیز در یک حجاب سخت است، پرده را کنار می­ زند و عاشق را به تماشا می­ خواند. کار خدا دلبری است. اگر آدمی دل داشته باشد، خدا خریدار است. از هر بهانه­ ای برای نشان دادن خود استفاده می­ کند؛ فقط چشم دلی می­ خواهد که تجلی بی ­پرده او را از در و دیوار ببیند

مهر و محبت

اگرچه معنا ومفهوم مهر و محبت با عقل قابل درک است اما رسیدن به واقعیت و حقیقت آن فقط با دل امکان پذیر می­ باشد؛ به بیان دیگر، رسیدن به دریای مواج عشق و محبت بر خلاف دیگر حقایق علمی است، زیرا حقیقت محبت از حقایق علمی جداست و ریشه در اعماق وجود انسان دارد و بررسی علمی راه به جایی نمی

عشق

تعریف­ های گوناگونی از عشق شده است؛ به نظر می­ رسد این تعریف جامع­ترین تعریف­ ها باشد: «عشق، میل مفرط است و اشتیاق عاشق و معشوق، از عشق است و به معنای فرط حبّ و دوستی است. و نیز مشتق از «عَشَقَه» است و آن گیاهی است که به دور درخت می­ پیچد و آب آن را بخورد و رنگ آن را زرد کند و برگ آن بریزد و بعد از مدتی خود درخت نیز خشک شود. چون عشق نیز به کمال خود برسد، قوا را ساقط گرداند و حواس را از کار بیندازد و طبع را از غذا باز دارد و میان محبّ و خلق، ملال افکند و از صحبت غیر دوست، ملول شود یا بیمار گردد و یا دیوانه شود و هلاک گردد. گویند: عشق، آتشی است که در قلب واقع شود و محبوب را بسوزد. عشق، دریای بلاست و جنون الهی و قیام قلب است و معشوق بلا واسطه.»(فرهنگ تعبیرات عرفانی، ص۳۳۲

کینه و کینه توزی

انسان­ ها حالات مختلف روحی دارند که حبّ و بغض از آن جمله­ اند؛ گاهی محبت بر دل انسان غلبه می ­ کند و گاهی بغض و کینه غالب می­ شود. ریشه بسیاری از کارهای انسان­ ها محبت یا عداوت است؛ البته کینه فقط یک حالت قلبی است، اگر نمود خارجی داشته باشد ‌«عداوت» گفته می­ شود

غم و اندوه

غم با تعریف روان‌شناختی، یک درد هیجانی است که با احساس‌هایی مانند فقدان، افسوس و استیصال همراه است. این تعریف علمی روان‌شناختی با یک رویکرد پدیدارشناسانه نمی‌تواند غم ناشی از فقدان یک دارایی مادی را از غم عمیق فلسفی ناشی از چالش‌های بنیادین وجودی متمایز کند؛ تنها می‌تواند غم‌ها را براساس شدت آن‌ها طبقه­ بندی کند

غیبت امام زمان(عج)

باوری نادرست و اشتباه در بین بعضی از مومنین وجود دارد که گمان می­ کنند امام زمان(عج) در عالم غیب هستند و ما نمی ­توانیم ایشان را ببینیم؛ در حالی که ایشان در همین عالم حضور دارند و ما توفیق زیارتشان را نداریم. آن حضرت(عج) فرشته نیستند و در عالم دیگری زندگی نمی­ کنند. ایشان در میان مردم هستند و در همین دنیایی که ما هستیم زندگی می­ کنند و ولی ما به خاطر علل و حکمت ­هایی آن حضرت (عج) را نمی شناسیم. البته در این مدت افرادی توفیق زیارت ایشان را پیدا کرده و به حضورشان شرفیاب شده­ اند

تقوی

تقوا در اصطلاح شرع، به خویشتن­داری در برابر گناهان گفته می­ شود. تقوا یک نیروی بازدارنده ­ای است که به صورت ملکه نفسانی و نیروی درونی در وجود انسان به وجود می ­آید و او را در برابر طغیان شهوات و ارتکاب کارهای خلاف حفظ می کند. کمال تقوا آن است که علاوه بر دوری از گناهان و محرمات، از مشتبهات نیز اجتناب شود

صداقت

یکی از فضیلت ­های اخلاقی که دین مبین اسلام بر آن تأکید دارد صداقت است؛ حداقل مراتبی که می ­توان برای صداقت در نظر گرفت سه مرتبه می ­باشد

یاد خدا

یکی از راه­ های ذکر خدا، دعاست. دعا، یاد دوست کردن، نام او به زبان آوردن و در خلوت با سخن گفتن است. بی­ شک این امر مهم، آدابی دارد که باید رعایت گردد

استقامت

توفیق قدم نهادن در حریم دوست از نعمت­ های بزرگی است که یک انسان می­ تو­اند کسب نماید. این توفیق روح و روان آدمی را جلا می ­دهد. البته نیل به این نعمت، نسبی است و انسان­ ها، به اندازه توان و فعالیت خویش بدان راه می­یابند

شهید علی اکبر آسوده خیال

شهید علی اکبر آسوده خیال در بیستم خرداد 1324 در شهرستان مرند دیده به جهان گشود. هفت ساله بود که از نعمت داشتن پدر محروم گردید. با توجه به مشکلات مالی، یتیم هفت ساله از آن زمان به جای پدر در کارگاه قالی بافی کار می­ کرد تا با اندک درآمد خود، مادرش را در هزینه­ های خانه یاری نماید

قلب سلیم

کلمه قلب به معنای نیرویی است که آدمی به وسیله آن تعقل می‌کند و حق را از باطل و مضر را از مفید و خیر را از شر تشخیص می‌دهد. قلب را به دلیل دگرگونی و تغییری که با اندیشه­ ها در آن به وجود می­ آید، قلب نامیده ­اند. گاهی در بین لغویان از قلب به عقل تعبیر شده است(لسان العرب، ج1، ص687) مانند قلب در آیه: «إنَّ فی ذلک لذکری لمَن کانَ لهُ قلبٌ أَو أَلقی السَّمع و هو شهیدٌ؛ به‌درستی که در این معنا تذکری است برای هر کس که فهم داشته باشد و گوش فرا دهد و حاضر باشد.»(ق، آیه 37) که در این آیه به معنای عقل گرفته شده است

فراق

شنیده­ ام سخنی خوش که پیرکنعان گفت فراق یار نه آن می­ کند که بتوان گف

درس عروج از معراج پیامبر اکرم(۵)

گفتیم یکی از معجزات پیامبر اکرم(ص) معراج آن حضرت بود. در معراج یک جلسه پرسش و پاسخی بین خدا و پیامبر اکرم(ص) اتفاق افتاده و خداوند به سؤال پیامبر اکرم(ص) در مورد افضل اعمال که توکل بر خدا و راضی بودن به رضای خداست پاسخ داده و در تکمیل جواب به عوامل کسب محبوبیت اشاره فرمود. بعد توضیح داده: محبت خدا ذاتی است و تحت تآثیر اعمال مردم قرار نمی گیرد. خداوند فرمود: محبوبین درگاه الهی ویژه گی هایی دارند یک: همه چیز را با چشم خدایی می بینند. دو: به در هیچ کس نمی روند. سه: لقمه حرام نمی خورند. در ادامه خداوند توصیه می کند پیامبر به حداقل خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها و پوشیدنی‌ها قناعت کند تا با ورعترین مردم باشد. در مورد خوردن و آشامیدن بحث مختصری داشتیم اما پوشاک

اطاعت و معصیت انسانها

ثُمَّ قَالَ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی خَلَقَ الْخَلْقَ حِینَ خَلَقَهُمْ غَنِیّاً عَنْ طَاعَتِهِمْ آمِناً مِنْ مَعْصِیَتِهِمْ لأَنَّهُ لاتَضُرُّهُ مَعْصِیَةُ مَنْ عَصَاهُ وَ لاتَنْفَعُهُ طَاعَةُ مَنْ أَطَاعَهُ؛ سپس فرمود: اما بعد [از حمد خدا و درود بر پیامبر و اهل بیتش] خداوند سبحان هنگام آفرینش خلق از طاعت و بندگیشان بی نیاز و از معصیت و نافرمانی آنها ایمن بود، زیرا معصیت گناهکاران او را زیان ندارد، و طاعت فرمانبرداران سودی به او نمی رساند

درس عروج از معراج پیامبر اکرم(۴)

گفتیم یکی از معجزات پیامبر اکرم(ص) معراج آن حضرت بود. در معراج یک جلسه پرسش و پاسخی بین خدا و پیامبر اکرم(ص) اتفاق افتاده و خداوند به سؤال پیامبر اکرم(ص) در مورد افضل اعمال که توکل بر خدا و راضی بودن به رضای خداست پاسخ داده و در تکمیل جواب به عوامل کسب محبوبیت اشاره فرمود. بعد توضیح داده: محبت خدا ذاتی است و تحت تآثیر اعمال مردم قرار نمی گیرد. خداوند فرمود: محبوبین درگاه الهی ویژه گی هایی دارند یک: همه چیز را با چشم خدایی می بینند. دو: به در هیچ کس نمی روند. سه: لقمه حرام نمی خورند. ادامه بحث

درس عروج از معراج پیامبر اکرم(۳)

گفتیم یکی از معجزات پیامبر اکرم(ص) معراج آن حضرت بود. در معراج یک جلسه پرسش و پاسخی بین خدا و پیامبر اکرم(ص) اتفاق افتاده و خداوند به سؤال پیامبر اکرم(ص) در مورد افضل اعمال که توکل بر خدا و راضی بودن به رضای خداست پاسخ داده و در نکمیل جواب به عوامل کسب محبوبیت اشاره فرمود بعد توضیح داده محبت خدا ذاتی است و تحت تآثیر اعمال مردم قرار نمی گیرد. خداوند فرمودند محبوبین درگاه الهی ویژه هایی دارند یک همه چیز را با چشم خدایی می بینند ..

صلوات بر پیامبر و آل او (ع)

یکی از سنت های اصیل و ارزشمندی که خداوند بنا نهاد و تاکنون هم ادامه دارد، صلوات بر پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت او(ع) است. صلوات جمع صلاه به معنای دعا، درود، تحیت و رحمت است. این واژه در زبان عربی به صورت جمع به کار می‌رود و مراد از آن نمازها، دعاها و درودها است؛ اما در زبان فارسی، مراد از کلمه صلوات، فرستادن درود خاص بر پیامبر اکرم(ص) می باشد

درس عروج از معراج پیامبر اکرم(۲)

گفتیم یکی از معجزات پیامبر اکرم(ص) معراج آن حضرت بود. در جلسه پرسش و پاسخی که بین خدا و پیامبر اکرم(ص) در شب معراج اتفاق افتاد. رسول گرامی اسلام(ص) از افضل اعمال پرسیدند، که خداوند فرمود: توکل بر خدا و رضا به قسمت او... فلسفه سؤال رسیدن به محبوبیت در پیشگاه خدا بود که خداوند فرمود: من بر خودم واجب کرده ام این افراد را دوست داشته باشم

حمد وثنای خدا

حمد و ثنا به معنای مدح و ستایش در مقابل ذمّ می باشد. این واژه، چهل بار در قرآن کریم به کار رفته است که بیست و شش بار آن به خداوند اختصاص دارد. چند سوره هم با حمد خدا آغاز ‌شده است: « الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الأَرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الآخِرَةِ وَ هُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ؛ ستایش و سپاس مخصوص خداست که هر آنچه در آسمان ها و زمین است همه ملک اوست و در عالم آخرت نیز شکر و سپاس مخصوص خداست و او حکیم و آگاه است.»(سوره سبا، آیه۱) و همچنین: « الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلا أُولِی أَجْنِحَةٍ مَثْنَی وَ ثُلاثَ وَ رُبَاعَ یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ مَا یَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ؛ سپاس خدای را که پدیدآورنده آسمان و زمین است [و] فرشتگان را که دارای بالهای دوگانه و سه گانه و چهارگانه اند پیامآورنده قرار داده است در آفرینش هر چه بخواهد می افزاید زیرا خدا بر هر چیزی تواناست.»(سوره فاطر، آیه ۱

سیدرضا حسینی(سعدی زمان)

سیدرضا حسینی (سعدی زمان) در سال 1289 شمسی در تبریز چشم به جهان گشود. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، در حوزه طالبیه تبریز، به فراگیری ادبیات عربی، فارسی و علوم و معارف اسلامی پرداخت. از عنفوان جوانی، به حلقه تدریس استادان دینی راه یافت و در تاریخ، منطق، کلام، علم معانی و بیان و لغت مطالعات گسترده ای به عمل آورد. نخستین اشعار خود را در 14 سالگی سرود. حسینی سعدی زمان را به عنوان تخلص خود انتخاب نمود

سوگند

فَلَمْ یَقْنَعْ هَمَّامٌ بِهَذَا الْقَوْلِ حَتَّی عَزَمَ عَلَیْهِ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَی عَلَیْهِ وَ صَلَّی عَلَی النَّبِیِّ(ص)؛ همّام با این پاسخ قانع نشد تا آنکه حضرت را سوگند داد یا قصد کرد، پس آن بزرگوار شکر و سپاس الهیّ بجا آورد و بر پیغمبر(ص) درود فرستاد

اهل ذکر

مولای متقیان علی (ع) در بخشی از خطبه ۲۲۲ در وصف اهل ذکر می فرمایند:«...إِنَّ لِلذِّکرِ لَأَهْلًا أَخَذُوهُ مِنَ الدُّنْیَا بَدَلًا فَلَمْ تَشْغَلْهُمْ تِجَارَةٌ وَ لَا بَیْعٌ عَنْهُ یَقْطَعُونَ بِهِ أَیَّامَ الْحَیَاةِ وَ یَهْتِفُونَ بِالزَّوَاجِرِ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ فِی أَسْمَاعِ الْغَافِلِینَ وَ یَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ وَ یَأْتَمِرُونَ بِهِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکرِ وَ یَتَنَاهَوْنَ عَنْهُ فَکأَنَّمَا قَطَعُوا الدُّنْیَا إِلَی الْآخِرَةِ وَ هُمْ فِیهَا فَشَاهَدُوا مَا وَرَاءَ ذَلِک فَکأَنَّمَا اطَّلَعُوا غُیُوبَ أَهْلِ الْبَرْزَخِ فِی طُولِ الْإِقَامَةِ فِیهِ وَ حَقَّقَتِ الْقِیَامَةُ عَلَیْهِمْ عِدَاتِهَا فَکشَفُوا غِطَاءَ ذَلِک لِأَهْلِ الدُّنْیَا حَتَّی کأَنَّهُمْ یَرَوْنَ مَا لَا یَرَی النَّاسُ وَ یَسْمَعُونَ مَا لَا یَسْمَعُونَ فَلَوْ مَثَّلْتَهُمْ لِعَقْلِک فِی مَقَاوِمِهِمُ الْمَحْمُودَةِ وَ مَجَالِسِهِمُ الْمَشْهُودَةِ وَ قَدْ نَشَرُوا دَوَاوِینَ أَعْمَالِهِمْ وَ فَرَغُوا لِمُحَاسَبَةِ أَنْفُسِهِمْ عَلَی کلِّ صَغِیرَةٍ وَ کبِیرَةٍ أُمِرُوا بِهَا فَقَصَّرُوا عَنْهَا أَ

درس عروج از معراج پیامبر اکرم(۱)

یکی از معجزات پیامبر اکرم(ص) معراج آن حضرت بود. اعجاز آن هم در جسمانی بودن آن است

قصیده بهاریه امام خمینی(ره)

قصیده از قالب­ های شعر کلاسیک فارسی است. در این قالب شعری، بیت اول با مصراع‌های زوج هم‌قافیه است و با غزل در تعداد ابیات و موضوع شعر فرق دارد. تعداد ابیات قصیده از پانزده بیت بیشتر است و موضوع آن، اغلب مدح، رثا، وصف، پند و اندرز، شکوه و... است

اخلاص در عمل

همچنان که در بیان نورانی امام صادق(ع) تصریح شده است حفظ اخلاص عمل از انجام دادن آن سخت ­تر می باشد. در روایت دیگری نقل شده است که فردی سؤال کرد: « مَا اَلإِبْقَاءُ عَلَی اَلْعَمَلِ؛ نگهداری از عمل چیست‌؟» آن حضرت(ع) در قالب یک تمثیل فرمودند: « یَصِلُ اَلرَّجُلُ بِصِلَةٍ وَ یُنْفِقُ نَفَقَةً لِلَّهِ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ فَکُتِبَ لَهُ سِرّاً ثُمَّ یَذْکُرُهَا وَ تُمْحَی فَتُکْتَبُ لَهُ عَلاَنِیَةً ثُمَّ یَذْکُرُهَا فَتُمْحَی وَ تُکْتَبُ لَهُ رِیَاءً؛ مردی صله‌ای می‌کند و خرجی در راه خدای یگانه و بی‌شریک می‌نماید و ثواب کار خیر در نهانی برای او نوشته می‌شود، سپس آن را یاد آوری می‌کند از دفتر کار خیر نهانی، محو می‌شود و در دفتر کار خیر عیانی نوشته می‌شود و باز آن را اظهار می‌کند آن عمل از دفتر او پاک شده و یک عملِ‌ ریاء و خودنمائی برای او نوشته می‌شود.»( اصول کافی ، ج۲، ص۲۹۶) اگرچه به این عمل از نظر اخلاقی سُمْعَه (رساندن خبر عمل خوب خود به گوش دیگران) گفته می شود ولی چون مانند ریا فاقد قصد قربت است، به معنای عام آن محسوب می‌شود و موجب بطلان عمل می گردد

نیکوترین عمل

در زبان فارسی، برای سنجش افراد و اشیا و ترجیح یکی بر دیگری از صفت تفضیلی و برای مقایسه با انواع مختلف آن، از صفت عالی استفاده می‌ شود. مانند: زیباتر و زیباترین؛ درختِ زیباتر و زیباترین درخت ... در زبان عربی، برای این عمل از اسم تفضیل بهره می گیرند؛ مانند: «افضل الأعمال، احمزها، بهترین اعمال مشکلترین آنهاست.»(بحار الانوار، ج 7، ص 191) بنابر این احسن عمل یعنی عمل نیکوتر یا خوبترین عم

سلام فرمانده

نـبین کمه سنم تو فقط صدام بزن ببین چیکار برات میکن

سه نکته در مقدمه

رُوِیَ أَنَّ صَاحِباً لأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ(ع) یُقَالُ لَهُ هَمَّامٌ کانَ رَجُلا عَابِداً فَقَالَ لَهُ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ صِفْ لِیَ الْمُتَّقِینَ حَتَّی کأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْهِمْ فَتَثَاقَلَ(ع) عَنْ جَوَابِهِ ثُمَّ قَالَ یَا هَمَّامُ اتَّقِ اللَّهَ وَ أَحْسِنْ فَإِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَ الَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ؛ یکی از یاران امیرالمومنین(ع) که همام نامیده می شد و مردی پارسا بود، به آن حضرت عرض کرد: یا امیرالمومنین(ع) مردم باتقوا را برای من توصیف فرما، چنان که گویی آنان را می بینم. آن حضرت در پاسخ دادن، سنگینی می کرد، سپس فرمود: ای همام تقوا بورز خدا را و نیکویی کن، زیرا خداوند با کسانی است که تقوا ورزیدند و با کسانی است که نیکوکار هستند

مقدمه خطبه متقین

این خطبه در نهج البلاغه ابن میثم و فیض الاسلام، خطبه۱۸۴؛ در نسخه ابن ابی الحدید و شیخ محمد عبده، خطبه ۱۸۶؛ در کتاب فی ظلال نهج البلاغه محمد جواد مغنیه، خطبه ۱۹۱؛ در کتاب منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه میرزا حبیب‌الله خویی و شرح نهج البلاغه ملاصالح قزوینی، خطبه۱۹۲؛ نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه ۱۹۳ می باشد

استاد حسین شفیعی

استاد حسین شفیعی در سال ۱۳۰۲ هجری شمسی در اصفهان دیده به جهان گشود؛ علوم مقدماتی را در اصفهان فراگرفت و برای ادامه تحصیل راهی قم شد. در درس آیات عظام رحیم ارباب، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید شهاب الدین مرعشی نجفی... حاضر شد و از بزرگانی چون محمدعلی شاه آبادی، میرزا علی آقا شیرازی، محمدحسن نجف آبادی، سید محمدباقردرچه‌ای کسب فیض نمود

یادی از استاد

در سال تحصیلی 1364ـ1363 به اتفاق رفیق شفیقم از دانشگاه اصفهان پذیرفته شدیم. اواخر نیمسال دوم، اطلاعیه کلاس عرفان ما را به مسجد حضرت علی اکبر(ع) اصفهان کشید. پای درس عرفان نظری آیت الله ...... نشستیم. استاد بعد از بیان مقدمه ­ای اعلام کردند ان شاء الله از جلسه بعد کتاب منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری را شروع خواهیم کرد. چند روز برای تهیه کتاب به کتابفروشی ها مراجعه کردیم، پیدا نشد. روز سه شنبه 1364/4/11 ـ حدود سی و هفت سال پیش ـ با این تصمیم که اگر کتاب را پیدا نکنیم قید کلاس را خواهیم زد به راه افتادیم بعد از مراجعه به چند کتابفروشی، در سمت چپ خیابان سعدی چندمتر مانده به ورودی میدان امام(نقش جهان) کتابفروشی کوچکی وجود داشت که پیرمرد روشن ضمیری صاحب آن بود

اهل بیت (ع) چشمه ای زلال

گفتیم که انسان به لوث خیانت آلوده شده است و باید تطهیر شود. بدیهی است برای تطهیر آلودگی نمی توان از آب قلیل(مکتب های مادی) و مضاف (مکتب های التقاطی) استفاده نمود. آب پاک، کر و جاری لازم است. برای اطمینان از پاک بودن آب باید سراغ چشمه ای رفت که صاحب آن بر پاکیش مهر تأیید بزند. آن چنان که از آیات قرآن استنباط می شود تنها چشمه زلال تطهیر شده که هم مطهَّر است و هم مطهِّر، چشمه ولایت می باشد که در خانه اهل بیت(ع) جاری است: «وَ قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَ لاتَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّه الأُولَی وَ أَقِمْنَ الصَّلاه وَ آتِینَ الزَّکَاه وَ أَطِعْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا؛ و در خانه هایتان قرار گیرید و مانند روزگار جاهلیت قدیم زینت های خود را آشکار نکنید و نماز برپا دارید و زکات بدهید و خدا و فرستاده اش را فرمان برید خدا می خواهد آلودگی را فقط از شما اهل بیت[پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.»(سوره احزاب، آیه33

شیطان و اولاد آدم(ع)

بنابر تصریح قرآن مجید، انسان ضمن شهادت بر خدایی خداوند: « وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلَی أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قَالُوا بَلَی شَهِدْنَا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِینَ* أَوْ تَقُولُوا إِنَّمَا أَشْرَکَ آبَاؤُنَا مِنْ قَبْلُ وَ کُنَّا ذُرِّیَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِکُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ؛ و [به یاد آر] هنگامی را که پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذریه آنان را برگرفت و ایشان را بر خودشان گواه ساخت که آیا پروردگار شما نیستم؟ گفتند: چرا گواهی دادیم تا مبادا روز قیامت بگویید: ما از این [امر] غافل بودیم یا بگویید پدران ما پیش از این مشرک بوده اند و ما فرزندانی پس از ایشان بودیم آیا ما را به خاطر آنچه باطل اندیشان انجام داده اند هلاک می­ کنی.»(سوره اعراف، آیات ۱۷۳ـ172) با او عهد بست که بندگی شیطان را نکند: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَنْ لاتَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ* وَ أَنِ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ؛ ای فرز

قصه آدم ابوالبشر

نمونه هایی که مثال زدیم یک از هزاران بود؛ البته از نوع انسانی، یعنی قرار بود فردی به نمایندگی از فرد یا افرادی، کار یا کارهایی را انجام دهد، خلاف کردند که نتایج تأسف باری داشت. در نوع الهی آن، نیز نتایج دردناکی را شاهدیم؛ در جایی که قرار بود انسان به نمایندگی از خدا مجری احکام الهی در روی زمین باشد

مهندس مهدی بازرگان و دکتر ابوالحسن بنی صدر

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز افراد زیادی به نمایندگی از طرف حضرت امام(ره) و مردم برای انجام کارهایی برگزیده شدند و چون بر خلاف خواسته موکلین خود عمل کردند سقوط نمودند؛ که به دو مورد اشاره می شود

واقعا چرا؟

از بیست و شش آذر 1400 یکصد و چهل یادداشت نوشته ام . بیش از پنج هزار و چهارصد نفر آنها را دیده اند ولی فقط یازده نفر یاداشتها را خوانده اند. چرا

قصیده بهاریه امام خمینی(ره)

قصیده از قالب­ های شعر کلاسیک فارسی است. در این قالب شعری، بیت اول با مصراع‌های زوج هم‌قافیه است و با غزل در تعداد ابیات و موضوع شعر فرق دارد. تعداد ابیات قصیده از پانزده بیت بیشتر است و موضوع آن، اغلب مدح، رثا، وصف، پند و اندرز، شکوه و... است

شعری از امام خمینی(ره)

داد و بیداد که در محفل مارندی نیست

ابوموسی اشعری و همفکران

در بین صحابه پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار افرادی بودند که قرار بود به نمایندگی از آنها سخنی بگویند و اقدامی کنند ولی نتوانستند حق مطلب را ادا کنند و به علت کارهایی که برخلاف نظر موکلین خود انجام دادند در تاریخ رسوا شدند؛ به برخی از آنها اشاره می کنیم

هواپرستی عامل سقوط انسان

گفتیم انسان خلیفه و جانشین خدا در روی زمین است؛ خلیفه باید به دستورات مستخلف عنه عمل کند و اگر موظف شد حرفی بزند باید نظر و دیدگاه او را بیان کند. اگر فردی با عنوان حقیقی در جلسه ­ای شرکت نمود دیدگاه خود را بیان می­ کند و اگر در جایگاه حقوقی ـ به عنوان نماینده یک مؤسسه ـ در جلسه­ ای شرکت نمود، باید نظر مدیر آن مؤسسه را بیان نماید. اگر به جای دیدگاه مدیر، نظر و سخن خود را بگوید سقوط می ­کند؛ انسان به عنوان نماینده خدا در زمین باید حرف خدا را بزند و طبق فرمان او عمل کند اگر حرف خود را زد و طبق خواست نفس خود عمل نمود، سقوط می کند؛ مانند

عاشورا در شعر شاعران دهه اول انقلاب(۲)

صفارزاده در ضمن شعری راجع به جبهه ­های جنگ تحمیلی ، از ارادت سربازان اسلام به امام حسین (ع) می­ گوید. وی در این سروده همچنین به فرازهایی از زیارت معروف عاشورا ( اِنی سِلْمٌ ِلِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَربٌ لِمَنْ حارَبَکُم) اشاره ­کرده و از زبان رزمندگان اعلام می کن­د که ما با دشمنان حسین دشمن و با دوستان او دوست هستیم. صفارزاده امام حسین(ع) را، نام دیگر حق می ­داند

عاشورا در شعر شاعران دهه اول انقلاب(۱)

قیام خونین امام حسین(ع) در محرم سال 60 هجری قمری نقطه­ آغاز بزرگی در تاریخ بود که حسین ویاران و اهل بیتش ایجاد نمودند. این قیام بشریت را به درسی بزرگ در مکتب خود فرا خواند. قیام عاشورا به همگان اعلام داشت تا هرجا ظلمی باشد تن به مذلت داده نشود و هرجا بیداد است و حق و باطل مخلوط شده ­اند شجاعانه به پا خاست وبه پاسداری حق همت گماشت

شخصیت حقیقی و حقوقی انسان

در عرف جامعه از دو شخصیت حقیقی و حقوقی افراد صحبت می شود. در واقع انسان، از زمان تولد تا زمانی که از دنیا می رود، دارای شخصیت حقیقی است. به بیان ساده، همه افراد بشر در نظام اجتماعی، یک شخص حقیقی، محسوب می شوند. همه انسان ها می­ توانند ـ بر اساس قانون ـ یک شخصیت حقوقی کسب یا ایجاد نمایند. بعضی از افراد با تشکیل گروه و سازمان، تأسیس شرکت و مؤسسه و پذیرفتن یک مسؤولیت اداری و اجتماعی، اقدام به کسب شخصیت حقوقی، نماید. شخصیت حقوقی عبارت از عناوینی است که افراد در جامعه با آن عناوین شناخته می شوند مانند دبیر جامعه اسلامی دانشگاهیان، مدیر مؤسسه سه علامه و رئیس دانشکده ادبیات...بدیهی است در صد کمی از افراد شخصیت حقوقی دارند

سخنی با دوستان بی نماز

امروز کمی زودتر بیدار شده بودیم سحری را که خوردم دیدم تا اذان صبح چند دقیقه فرصت باقی است تصمیم گرفتم آیاتی از قرآن مجید را بخوانم که به این آیه رسیدم: « کلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَةٌ* إِلا أَصْحَابَ الْیَمِینِ* فِی جَنَّاتٍ یَتَسَاءَلُونَ* عَنِ الْمُجْرِمِینَ مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ* قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ* وَلَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ* وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِینَ* وَکُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ* حَتَّی أَتَانَا الْیَقِینُ* فَمَا تَنْفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِینَ* فَمَا لَهُمْ عَنِ التَّذْکِرَةِ مُعْرِضِینَ...؛ هر کسی در گرو دستاورد خویش است. بجز یاران دست راست، در میان باغ ها از یکدیگر می پرسند. درباره مجرمان، چه چیز شما را در آتش [سقر] درآورد؟ گویند: از نمازگزاران نبودیم و بینوایان را غذا نمی دادیم و با اهل باطل به بطالت می‌پرداختیم و روز جزا را دروغ می شمردیم تا مرگ ما در رسید. از این رو شفاعت شفاعت کنندگان به حال آنها سودی نمی بخشد. چرا آنها از تذکر روی گردانند...»(سوره مدثر، آیات ۴۹ ـ38) خیلی دلم به حالتان سوخت. برای تسکین خودم گ

عبدالرحیم طالبوف

حاج ملاعبدالرحیم طالب زاده از نویسندگان خارج از کشور در نهضت مشروطه بوده است. اگر چه از کودکی تبریز را ترک کرده و در تفلیس ساکن شده و با زبان روسی آشنا شده است ولی اصالت ملی خود را حفظ کرده و تمام آثار خود را به زبان فارسی نوشته است ـ در حالی که با زبان فارسی کاملاً آشنا نبوده است ـ از احوال و زندگی نامه او اطلاعات زیادی در دست نیست ولی از خلال نوشته هایش مشخص می شود وی مسلمان معتقدی بوده و بیش از حد به ایران عشق می ورزید

زندگی نامه

زندگی نامه یا بیوگرافی که به آن شرح حال، حسب حال ،سرگذشت، گزارش و ترجمه احوال، تذکره حال، نیز گفته اند شامل نوشته هایی است که در آنها رویدادهای زندگی شخصیت هایی از مشاهیر دین و دانش و بزرگان ادب و سیاست شرح داده شده است

مکتب های ادبی

در دو قرن اخیرا مکتب های زیادی در حوزه ادبیات و هنر ایجاد شده است که معروفترین آنها عبارتند از

سفرنامه نویسی در ایران

سفرنامه نویسی در ایران، از زمان صفویه مورد توجه قرار می گیرد در این دوره سفرنامه هایی توسط شاهانی چون ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار و گروهی از رجال درباری و سیاسی آنان نوشته می شود، از جمله: سفرنامه نظام السلطنه (آجودان باشی فتحعلی شاه) به کشورهای اتریش، فرانسه و انگلستان که در فاصله سالهای 1254 و 1255 هجری صورت می گیرد. و سیاحتنامه علی خان امین الدوله (ف 1322 ه ، ق) صدر اعظم مظفرالدین شاه قاجار به مکه معظمه و سفرنامه فرخ خان امین الدوله (1230-1288 ه ، ق) سفیر ایران در اروپا، به نام مخزن الوقایع و....

سفرنامه و انواع آن

سفرنامه، نوعی گزارش است که نویسنده در قالب آن مشاهدات خود را از اوضاع شهرها یا سرزمین هایی که بدان مسافرت کرده است شرح می دهد و اطلاعاتی از بناهای تاریخی، مساجد، کتابخانه ها، بازارها، بزرگان، آداب و رسوم ملی و مذهبی مردم، موقعیت جغرافیایی، جمعیت، آب و هوا و زبان اهالی مناطقی را که بازدید نموده است در اختیار خوانندگان می گذارد

انواع قصه

در یک تقسیم بندی کلی قصه ها را می توان به انواع زیر می توان تقسیم بندی کرد

قصه

قصه بیان وقایعی است غالباً خیالی که تاکید بر حوادث خارق العاده ـ به طور معمول ـ‌ بیشتر از تحول و تکوین آدمها و شخصیتهاست. در قصه، محور ماجرا بر حوادث خلق الساعه استوار است. قصه ها را حوادث به وجود می آورند و در واقع رکن اساسی و بنیادی آن را تشکیل می دهند، بی آنکه در گسترش و بازسازی آدم های آن نقشی داشته باشند، به عبارت دیگر قهرمانان و شخصیت ها در قصه کمتر دگوگونی می یابند و بیشتر دستخوش حوادث و ماجراهای گوناگون واقع می شوند

شباهت به دایی چرا؟

در سایتی خواندم که بزرگواری نوشته بود: « احتمالا باگ ترین ضرب المثل یا هر چی که اسمش هست تو ادبیات فارسی همین حلال زاده به داییش میره است، اونی که اولین بار اینو گفت اصلا با خودش نشست فکر کنه ببینه اصلا چی گفت حرفش چی معنی میده؟

داستان

الف ـ داستان کوتاه؛ قطعه ای تخیلی است که حادثه واحدی را ـ خواه مادی باشد و خواه معنوی ـ به تصویر می کشد. به بیان دیگر داستان کوتاه مثل دریچه یا دریچه هایی است که به روی زندگی شخصیت یا شخصیت هایی، برای مدت زمان کوتاهی باز می شود و به خواننده فقط امکان می دهد که از این دریچه ها به اتفاقاتی که در حال وقوع است نگاه کند

اهمیت نثر

وقتی از ادبیات صحبت می شود، ذهن هر شنونده ای ناخودآگاه به دو مقوله نظم و نثر معطوف می شود، اگرچه عده ای میان نظم و شعر تفاوت قائل اند و آثار ادبی را در سه گروه نظم، شعر و نثر تقسیم می کنند

قائم مقام فراهانی

میرزا ابوالقاسم فراهانی بیشتر سیاستمدار بوده است تا نویسنده. وی نویسندگی را وسیله ای برای بیان مطلب می دانست نه هدف، که مجبور باشد برای نشان دادن قدرت نگارش خود، دست به تالیف کتاب های پر تکلفی همچون نفثه المصدور ، درّه نادری و جهانگشای جوینی بزند . قائم مقام اغلب نامه های خود را با عجله می نوشت و فرصت بازی با کلمات و آوردن لغات مترادف و ... را نداشت با توجه به ضرورت شغلی دست به تغییراتی زد که بعدها سرمشق دیگران شد

آتروپات

در امپراتوری هخامنشی، کشور به چند ساتراپی (ایالت‌) تقسیم شده بود. هر ساتراپی یک ساتراپ (حاکم محلی) داشت که مالک آن ایالت بود. ساتراپ تابع و خراج پرداز شاهنشاه بود و توسط شاهنشاه عزل و نصب می­گردید

تاریخچه آذربایجان

باستان شناسان با توجه به یافته‌های تپه باستانی حسنلو در جنوب دریاچه ارومیه احتمال می ­دهند از شش هزار سال پیش در این منطقه انسان­ هایی زندگی می ­کردند. در برخی از کتاب­هایی که در باره تاریخ آذربایجان نوشته شده است با صراحت از قدمت هفت هزار ساله آذربایجان دفاع گردیده ولی در نوشته­ های مورخین، خبری رسمی از تاریخ بیش از هزار سال پیش از میلاد گزارش نشده است. با در نظر گرفتن دو هزار سال بعد از میلاد، می ­توان از تاریخ سه هزار ساله آذربایجان سخن گفت

جمهوری آذربایجان

جمهوری آذربایجان که قبلا آران نامیده می ­شد در سال ۱۹۱۸ میلادی با نام جمهوری خلق آذربایجان استقلال یافت و پس از مدتی به جمهوری آذربایجان تغییر نام داد. این جمهوری، یکی از شش سرزمین ترک‌نشین مستقل و از اعضای فعال شورای همکاری کشورهای ترک ‌زبان و سازمان بین ‌المللی فرهنگ ترکی است. این کشور دارای یک حکومت متمرکز می ­باشد. حزب آذربایجان نوین از زمان استقلال، قدرت را در دست گرفته ‌است. با اینکه ۹۷ درصد شهروندان آذربایجانی، مسلمان هستند، بر اساس قانون اساسی حکومت این کشور، سکولار است و هیچ دینی در آنجا رسمی نیست

مقدمه کتاب « دو قرن جدایی »

دویست سال پیش در چنین روزی، دوشنبه سوم آبان ۱۱۹۲هجری شمسی با قرار داد گلستان و چند سال بعد با عهدنامه ترکمنچای، در مجموع 263700 کیلومترمربع، حدود 5% ایران آن زمان و 15% ایران امروز از وطن عزیز جدا و به روسیه واگذار گردید

سید اشرف الدین حسینی ـ نسیم شمال

نسیم شمال از جمله شعرای مردمی نهضت مشروطیت بوده است که به جد و طنز در نظم و نثر، درد اجتماع و حرف مردم را بازگو می کرد، اشعارش در روزنامه نسیم شمال که توسط وی انتشار می یافت چاپ می شد. یحیی آرین پور می نویسد: «مندرجات نسیم شمال را که غالباً اشعار فکاهی و انتقادی بود از سطر اول تا سطر آخر خود سید اشرف می نوشت و اشعار دیگران را در آن چاپ نمی کرد[1]

ایرج میرزا

ایرج سرودن شعر را از جوانی آغاز کرد و در این میان گوی سبقت را از جد و پدر و معاصران ربود. وی سبک قدما را ترک کرده و خود طرز خاصی در شعر ابداع نمود و سادگی گفتار و سهولت بیان را در شعر به نهایت رساند. سید علی آذری در کتاب قیام کلنل می نویسد

احمد عزیزی

عزیزی از جمله شاعران جوان و متعهد و فعال انقلاب اسلامی است، روح سرکشی دارد که نمی‌تواند نسبت به اجتماع بی‌تفاوت بوده، از کنار مسائل بی‌احساس عبور کند. او تیغ فکر اعتقادی خود را علیه نابسامانی ها از غلاف بیرون آورده و با پوشاندن ردای سخن بر قامت آن، بر راست بودن هشدار می‌دهد. از عزیزی چندین مجموعه شعر و کتب منثور به یادگار مانده است

محمدحسین شهریار

شهریارا تو به شمشیر قلم در همه آفاق به خدا ملک دلی نیست که تسخیر نکرد

حمید سبزواری

حسین ممتحنی معروف به حمید سبزواری از شاعران مشهور انقلاب اسلامی است. حمید از کودکی به مطالعه کتاب های دینی، ادبی و دیوان شاعران علاقه فراوان داشت. او سرودن شعر را از نوجوانی آغاز کرد. قالب مورد استفاده در آثار سبزواری غالباً قصیده و مثنوی است و بیشتر به سبک خراسانی شعر می‌گوید اگر چه آثاری هم به شیوه نو دارد

ادیب الممالک فراهانی

میرزا محمد صادق امیری روز یازدهم مرداد 1239 هجری شمسی، در روستای گازران فراهان استان مرکزی، در خانواده ای ادب پرور چشم به جهان گشود. وی از جوانی شعر می سرود و پروانه تخلص می کرد. در پی آشنایی با امیر نظام تخلص خود را به امیری تفییر داد

پایداری در قرآن کریم

در قرآن کریم بیش از سی مورد از استقامت صحبت شده است؛ در برخی از آنها پیامبر اکرم (ص) و مؤمنین به استقامت فرا خوانده شده اند از جمله آیه: « فاستقم کما أمرت و من تاب معک و لا تطغوا إنه بما تعملون بصیر؛ پایدار باش چنان که فرمان یافته ای و هر که با تو سوی خدا آمده نیز و سرکشی نکنید که او به اعمال شما بینا است.»(هود؛ 112) همچنین در آیه: « فأقم وجهک للدین حنیفا؛ پس روی دل متوجه دین حنیف کن.»(روم،30) چون منظور از اقامه وجه، اقامه نفس و واداشتن آن است بگونه ای که باید و شاید مواجه عمل شود و از طرفی، اقامه کردن نفس در هر امری به معنای استقامت در آن امر است، یعنی خواستن از نفس است به اینکه آن امر را اقامه کند

ادبیات پایداری

یکی از انواع ادبیات که امروزه به شدت مورد توجه محافل علمی ، ادبی و سیاسی قرار گرفته و روز به روز بر تعداد طرفداران آن افزوده می شود ادبیات پایداری است. ادبیاتی که به دور از هر گونه تسامح و تساهل به بیان واقعیت ها و رنج های یک ملت مظلوم می پردازد

مهرداد اوستا

محمدرضا رحمانی متخلّص به اوستا، شاعری را از کودکی آغاز کرد. وی پس از گذراندن تحصیلات دبستانی و متوسطه به تهران رفت وفعالیت های ادبی خود را شروع کرد.از همان جوانی به مطالعات ادبی شوق داشت واستعدادی قابل ملاحظه در این مسیر از خود نشان می‌داد

ویژگی های نثر امام خمینی(ره)

امام خمینی(ره) ضمن آنکه فقیهی وارسته، عالمی مهذب و سیاستمداری زبردست بود نویسنده ای توانا هم بود. بعد ادبی آثار مکتوب امام ، از زوایای گوناگون شایان توجه است

عرفان امام خمینی(ره)

با شهادت دوست و دشمن، امام خمینی(ره) جامع بین سیاست و معنویت بودند که تبلور آن در ایجاد حکومت اسلامی مشهود است. از طرفی معظم له دایره ارشاد عرفانی را توسعه بخشیده و آن را عمومی کردند نه اینکه تنها عده ای به عنوان اهل دل مورد ارشاد و هدایت قرار گیرند بلکه همه اقشار اجتماع را با این فکر وارد جرگه نمودند تا اگر اهلیت داشته باشند از این ارشاد بهره گیرند. در نتیجه مخلصین این امت با الهام گرفتن از بیانات امام و ارشادهای ایشان در حد خود به کمال رسیدند. به طوری که بعضی از شاگردان مکتبش، یک شبه ره صد ساله را پیمودند... البته ایشان با علم به اینکه عرفان در طول تاریخ به انحرافات و صوفی زدگی آلوده شده بود در مقام دفاع از عارفان دل سوخته برآمده و با اشاره به انحراف بعضی از آنان، نفرت و بیزاری خود را چنین ابراز می دارند

شعر امام خمینی(ره)

به استناد آیات 224 تا 227 سوره شعراء، شعر دینی، شعر ایمان، عمل، صداقت، ذکر و ستم ­ستیزی است و در برابر آن شعر فریب قرار دارد که مشخصه­ هایش عبارتند از: به دنبال کشیدن ره گم­ کردگان، سرکشیدن به هر سو و سرایی، پرگویی و عدم التزام به عمل: «وَالشُّعَراءُ یَتَّبِعُهُمُ الغاوُون اَلَم تَرَ اَنَّهُم فی کُلِّ وادٍ یَهیموُنَ وَ اَنَّهُم یَقوُلوُنَ ما لا یَفعَلوُنَ اِلاَّ الَّذینَ آمَنوُا وَ عَمِلوُا الصّالِحاتِ وَ ذَکَروُا اللّهَ کَثیراً وَانتَصَروُا مِن بَعدِ ما ظَلَموُا وَسَیَعلَمُ الَّذینَ ظَلَموُا اَیَّ مُنقَلَبٍ یَنقَلِبوُن؛ و شاعران را گمراهان پیروی می کنند. آیا ندیده ای که آنان در هر وادیی سرگردانند و آنانند که چیزهایی می گویند که انجام نمی دهند. مگر کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده و خدا را بسیار به یاد آورده و پس از آنکه مورد ستم قرار گرفته اند یاری خواسته اند و کسانی که ستم کرده اند به زودی خواهند دانست به کدام بازگشتگاه برخواهند گشت.

تعصب مذهبی

محمد ابراهیم باستانی پاریزی در سوم دی ‌ماه ۱۳۰۴ خورشیدی در پاریز، از توابع شهرستان سیرجان چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را زادگاه خود گذراند و از محضر پدر خود مرحوم حاج آخوند پاریزی هم بهره برد. در سال ۱۳۲۰ در دانشسرای مقدماتی کرمان به تحصیلات خود ادامه داد. در سال ۱۳۲۵ برای ادامهٔ تحصیل به تهران آمد و در سال ۱۳۲۶ در دانشگاه تهران در رشتهٔ تاریخ تحصیلات خود را پی گرفت.در ۱۳۳۰خورشیدی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و برای انجام تعهد دبیری به کرمان بازگشت. دوره دکتری تاریخ را هم در دانشگاه تهران گذراند و با ارایه پایان‌ نامه‌ای درباره «ابن اثیر»، مورخ دوره اسلامی، دانشنامه دکتری خود را دریافت کرد. وی کار خود را در دانشگاه تهران از سال ۱۳۳۸ با مدیریت مجله داخلی دانشکده ادبیات شروع کرد و تا سال ۱۳۸۷ استاد تمام‌ وقت آن دانشگاه بود و رابطه تنگاتنگی با این دانشگاه داشت

ویژگی های سبک شعر انقلاب اسلامی

شعر انقلاب اسلامی در حوزه فنی و سبکی ویژگی ­های خاص خود را دارد که به دو مورد اشاره می کنیم

انعکاس مسائل سیاسی ـ اجتماعی در شعر انقلاب اسلامی

مسائل سیاسی و اجتماعی از دیرباز در شعر فارسی مجال ظهور و بروز یافته ­اند. این مسائل گاه به صراحت و گاه در پرده ای از رمز و اشاره بیان شده است. وقتی حافظ می ­گوید

صفات اهل دنیا و آخرت

در روایتی به نقل از حضرت علی(ع) رسول گرامی اسلام در شب معراج در تقربی که یافت سوال و جواب با خداوند داشت از جمله صفات اهل دنیا و اهل آخرت؛ وقتی خداوند پیامبر اکرم(ص) را از دوستی با دنیا و اهل دنیا برحذر داشت و به دوستی با اهل آخرت ترغیب نمود رسول اکرم(ص) از خداوند صفات اهل دنیا و آخرت را پرسید که خداوند فرمود: « أَهْلُ الدُّنْیا مَنْ کثُرَ أَکلُهُ وَ ضَحِکهُ وَ نَوْمُهُ وَ غَضَبُهُ قَلِیلُ الرِّضَا لَا یعْتَذِرُ إِلَی مَنْ أَسَاءَ إِلَیهِ وَ لَا یقْبَلُ عُذْرَ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَیهِ کسْلَانُ عِنْدَ الطَّاعَةِ شُجَاعٌ عِنْدَ الْمَعْصِیةِ أَمَلُهُ بَعِیدٌ وَ أَجَلُهُ قَرِیبٌ لَا یحَاسِبُ نَفْسَهُ قَلِیلُ الْمَنْفَعَةِ کثِیرُ الْکلَامِ قَلِیلُ الْخَوْفِ کثِیرُ الْفَرَحِ عِنْدَ الطَّعَامِ وَ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْیا لَا یشْکرُونَ عِنْدَ الرَّخَاءِ وَ لَا یصْبِرُونَ عِنْدَ الْبَلَاءِ کثِیرُ النَّاسِ عِنْدَهُمْ قَلِیلٌ یحْمَدُونَ أَنْفُسَهُمْ بِمَا لَا یفْعَلُونَ وَ یدَّعُونَ بِمَا لَیسَ لَهُمْ وَ یتَکلَّمُونَ بِمَا یتَمَنَّوْنَ وَ یذْکرُونَ مَسَاوِئَ النَّاسِ وَ یخْفُونَ؛ اهل دنیا کسی است که

ده شهید در یک عکس

این رزمندگان جمعی گردان امام حسین(ع) لشکر31عاشورا بودند که در عملیات های گوناگون هشت سال دفاع مقدس به شهادت رسیدند. روحشان شاد وراهشان پررهروباد

پیوند حماسه و عرفان در شعر انقلاب اسلامی

یکی از ویژگی ­های برجسته شعر انقلاب اسلامی، تلاقی آن با دوران دفاع مقدس ملت ایران در برابر هجوم اهریمنانه دشمنان دین و میهن به مرزهای جغرافیایی و اعتقادی ایران اسلامی است. این هجوم گسترده که قریب هشت سال دفاع مظلومانه و یکپارچه ملت را به دنبال داشت، در ادبیات و به ویژه در شعر این دوران تأثیر خاصی برجای گذاشت

انتظار در شعر انقلاب اسلامی

از جمله مسائل مهم و قابل توجه در جامعه انقلابی ایران، انتظار سازنده و مثبت است. انتظاری که در تمام سطوح جامعه تأثیر ویژه برجای گذاشته و امت مسلمان را همواره در حال آمادگی آرمانی نگه دارد؛ آمادگی برای استقبال از کسی که عدالت و برابری را جایگزین ظلم و جور کرده و حاکمیت مستضعفین عالم را تضمین نماید. در مقابل همین تفکر است که نظام حاکم بر جهان تمام امکانات ضد فرهنگی خود را در قالب ناتوی فرهنگی بسیج نموده تا دو نگاه احیاگر ایران اسلامی را از بی­ اثر کند: نگاه سرخ، که برگرفته از فرهنگ مقاومت عاشورایی است و نگاه سبز، که به آینده روشن( انتظار ظهور) در سایه همین مقاومت امیدوار می­ باشد. این اندیشه سبز شیعی، در لابلای صفحات مجموعه­ ها و صفحات ادبی مطبوعات به وفور دیده می شود که آن را « موعودیه سرایی» می توان نامید. نمونه شعرها

علی اکبر دهخدا

اگرچه از میرزا علی اکبر خان قزوینی اشعاری نیز به یادگار مانده است ولی وی بیشتر به عنوان نویسنده و محقق شناخته می شود تا شاعر . فعالیت ادبی دهخدا از روزهای آغازین نهضت مشروطیت با روزنامه نگاری و همکاری با روزنامه صوراسرافیل شروع شد وی در هر شماره صوراسرافیل مقاله های کوتاهی با عنوان چرند و پرند و با امضا دخو ـ دهخدا به زبان قزوینی ـ می نوشت که خواندنی ترین قسمت روزنامه بو

ملک الشعرای بهار

میرزا محمد تقی ملک الشعرا بهار در نظم و نثر فارسی ید طولائی داشت اگرچه در قالب های مستزاد و ترجیع بند و ترکیب بند و قطعه نیز طبع آزمایی کرده است ولی هنر اصلی او در قصیده سرایی است قصیده هایی در سبک خراسانی و به تقلید از منوچهری و مسعود سعد و امیری معزی دارد و مثنویات او یادآور مثنوی های نظامی و سنایی است غزل های عاشقانه به سبک عراقی و مسمط های ساده وی در خور توجه و تامل است

نشاط اصفهانی

میرزا عبد الوهاب نشاط اصفهانی از شاعران دوره قاجاریه در جوانی زبان های ترکی و عربی را فرا گرفت و با شعر و ادب فارسی و عربی و علوم دینی و ریاضی و منطق و حکمت آشنا شد . وی در دوران حکومت در اصفهان انجمنی بنام انجمن نشاط تشکیل داد و شاعران و هواداران بازگشت ادبی را در آن گرد آورد

بازگشت به عشق آسمانی در شعر انقلاب اسلامی

پیش از انقلاب اسلامی، سرودن شعر مبتذل و گناه آلود(کفر­گونه) و غزلهایی با محتوای نفسانی و ولنگارانه ـ به اسم عشق ـ به صورت گسترده رواج داشت. شرح شیفتگی ­های جسمانی به نام عشق ترویج می گردید و به مقدس­ترین ارزش­ های دینی حمله می ­شد. در عصر انقلاب، شعر عارفانه، با بهره­ گیری از اصطلاحات رایج عرفان سنتی، دوباره شاعران را درمی­ یابد. در دوران اوج گیری مبارزه، عشق همواره با شهادت، خون، ایثار، وصال محبوب و معشوق ازلی و ... همراه است. این نوع سروده­ ها با برجسته ­ترین و عاشقانه­ ترین ماجرای تاریخ اسلام، عاشورای حسینی پیوند ­یافته و با آمیزه ­ای از عشق و حماسه، فضایی تازه و بابی نو در شعر انقلاب گشوده ­اند

بازگشت به خویشتن در شعر انقلاب اسلامی

مسأله بازگشت به خویشتن که پیش از این به شکل جدی و دقیق توسط بزرگانی همچون سید جمال الدین اسدآبادی و اقبال لاهوری مطرح شده بود و سپس در نوشته­ ها و سخنرانی­ های دکتر شریعتی و جلال آل احمد و دیگر نویسندگان متعهد بیان گردیده بود، به قلمرو شعر نیز راه یافت. در واقع پس از پیروزی انقلاب سهم هیچ کس در ستیز با روشنفکران بی ­درد و خود باخته در حوزه شعر به اندازه شاعران متعهد و روشن­ اندیش مسلمان نیست. این خصیصه که بیشتر در قالب­ های نو و سپید ـ قالب­ های مورد استفاده شاعران روشنفکرـ به چشم می خورد، در حقیقت بیانگر معارضه ­ای است که شاعران مذهبی علیه دگراندیشان آغاز کرده بودند و با سلاح خود آنان(شعر) به رویارویی با ایشان می پرداختند. این اندیشه گاه با صراحت و شفافیت در شعر شاعران مسلمان جلب نظر می کند. نمونه ­های شعری

دعوت به بیداری در شعر انقلاب اسلامی

غفلت ستیزی از خصوصیات اصلی شعر انقلاب است. با توجه به اینکه ریشه انقلاب، مبارزه با غفلت و ناآگاهی و دعوت مردم به هوشیاری و بیداری است؛ شعر انقلاب هم به تبع آن غفلت ستیز و بیدارگر است. در واقع غفلت ستیزی، اصلی ­ترین شاخصه شعر نسلی از شاعران انقلاب اسلامی است که با انقلاب متولد شده ­اند به عنوان نمونه

ویژگیهای شعر انقلاب اسلامی

شعر انقلاب اسلامی همگام با شکل­ گیری انقلاب، از نیمه خرداد 1342هـ . ش، فارغ از هیاهو های روشنفکری دوران پیش ـ که بیشتر به سازش با طاغوت ختم می ­شد ـ جایگاه حقیقی خود را در میان عامه مردم به­ دست ­آورد و مسیر خود را مشخص کرد. شاعران انقلاب، فرزندان زمانه خویش هستند. دردها و رنج­ ها و نابسامانی ­های جامعه را با تمام وجود لمس می ­کنند و می­ کوشند تا با سخن خود محرمی برای اسرار مردم و مرهمی برای دردهایشان باشند

شهید ابراهیم اباذری

شهید ابراهیم اباذری درهفتم تیرماه سال 1331 در روستای قره تپه ازتوابع شهرستان مرند دیده به جهان گشود. هفت ساله بود که به مرند آمدند و او به علت کار در کارگاه قالی بافی ـ جهت کمک به معیشت خانواده ـ دوره ابتدایی را شبانه به مدرسه می رفت؛ سال ششم را هم به صورت داوطلب متفرقه در امتحانات شرکت کرد

شعر انقلاب اسلامی

شعر انقلاب اسلامی در میان همه مقاطع تاریخ ایران، این ویژگی خاص را دارد که اغلب یکدست بوده و در جهت آرمان­ها و هدف ­های والای انقلاب اسلامی می ­باشد. این شعر بیانگر احساسات و افکار و جهت گیری­ های ملتی است که شاعر از متن آن برخاسته و بدان وابسته است. شعر دوران انقلاب شعر زر و زور نیست، شعر احساسات سطحی و زودگذر نبوده و در راستای آرزوها و امیال حقیر بشری نمی ­باشد؛ بلکه زبان یک ملت و شرح حال یک امت است. انعکاسی از روح بزرگ جامعه­ ای است متحد و یکپارچه که در جهت هدف ­ها و آرمان­ های الهی و انسانی گام برداشته و فداکاری کرده است. شعری هدفدار و مردمی است نه شعر دربارها و میخانه­ ها؛ شعر صحنه عظیم جهاد، سیاست، انقلاب و جهان نگری است.

ادبیات انقلاب اسلامی

ادبیات هر ملتی تحت تاثیر افکار و حیات آن ملت قرار دارد و متناسب با احساسات و اندیشه های اوست. نظام جمهوری اسلامی یک حکومت مردمی است و طبیعی است که بین ادبیات و حکومت مردمی تعامل و هماهنگی وجود داشته باشد

انقلاب اسلامی بازگشت به اسلام ناب محمدی(۵)

در چهل سه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حوادث زیادی اتفاق افتاد که اگر بگوییم هر روز آبستن حوادث تلخ و شیرین بود گزاف نگفته ایم به صورت فهرست به مهمترین آنها اشاره می شود

انقلاب اسلامی بازگشت به اسلام ناب محمدی(۴)

حضرت امام خمینی(ره) رهبر انقلاب و بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در بیستم جمادی الثانی سال 1320 هـ. ق مطابق با اول مهرماه 1281 هـ .ش و مصادف با سالروز میلاد بانوی بزرگ اسلام، حضرت فاطمه زهرا(س) در شهرستان خمین در یک خانواده روحانی پا به عرصه حیات نهادند. اولین اتفاق مصیبت ­بار زندگی ایشان شهادت پدر بزرگوارشان، آیت الله سید مصطفی موسوی بود که چند ماه پس از تولد فرزندش در راه خمین ـ اراک به دست عمال مزدور استعمار اتفاق افتاد. آن حضرت تحت سرپرستی مادر، عمّه و برادر بزرگشان آیت الله سید مرتضی پسندیده دوران کودکی خود را به پایان رساندند

انقلاب اسلامی بازگشت به اسلام ناب محمدی(۳)

رضا پهلوی در غیاب احمد شاه به تثبیت موقعیت خود پرداخت و با ماده واحده­ ای که در آبان 1304 هـ . ش به تصویب مجلس رساند آخرین شاه قاجار را از سلطنت خلع و حکومت قاجاریه را منقرض و سلسله پهلوی را تاسیس کرد. وی با انحلال تفنگداران جنوب و تیپ های خراسان و ژاندارمری و... نیروی واحدی به نام قشون ـ ارتش ـ تشکیل و به وضع آشفته کشور پایان داد. او برای تحکیم موقعیت خود و در اجرای سیاست انگلیس در ایران بسیاری از رهبران ـ از جمله شهید مدرس ـ را به شهادت رساند، مخالفین را سرکوب و مدت شانزده سال سلطنت کرد. وی که دست نشانده انگلیس بود به دستور آنها، اقدامات شدید­ی در جهت تخریب بنیه اعتقادی مردم انجام داد که از آن جمله می توان به واقعه شوم و غیر انسانی«کشف حجاب» اشاره کرد

انقلاب اسلامی بازگشت به اسلام ناب محمدی(۲)

جنبش آزادی خواهی از اواسط سلطنت ناصرالدین شاه قاجار شروع شد. در این دوران، فساد و ظلم، سراسر ایران را فرا رفته بود که روحانیتِ همیشه بیدار برخود تکلیف دید که رهبری مبارزات مردمی علیه طاغوت را عهده دار گردد

دعای روز پنجم

«اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ من المُسْتَغْفرینَ واجْعَلْنی فیهِ من عِبادَکَ الصّالحینَ القانِتین واجْعَلْنی فیهِ من اوْلیائِکَ المُقَرّبینَ بِرَأفَتِکَ یا ارْحَمَ الرّاحِمین؛ خدایا قرار بده مرا در این روز از آمرزش جویان و قرار بده مرا در این روز از بندگان شایسته و فرمانبردارت و قرار بده مرا در این روز از دوستان نزدیکت به مهربانی خودت‌ ای مهربان‌ترین مهربانان.

انقلاب اسلامی بازگشت به اسلام ناب محمدی(ص)

منتهی الارب و ناظم الاطبا، انقلاب را «برگشتن» معنی کرده­ اند؛ بنابراین می توان­ گفت: انقلاب اسلامی بازگشت آگاهانه ای است به اسلام ناب که پیامبر اکرم(ص) بنیانگذار و ائمه اطهار(ع) مروج و مفسر امین آن بوده اند نه اسلام رنگ باخته و تغییر یافته بنی امیه و بنی عباس

دعای روز چهارم

«اللهمّ قوّنی فیهِ علی إقامَةِ أمْرِکَ واذِقْنی فیهِ حَلاوَةَ ذِکْرِکَ و أوْزِعْنی فیهِ لأداءِ شُکْرَکَ بِکَرَمِکَ واحْفَظنی فیهِ بِحِفظْکَ و سِتْرِکَ یا أبْصَرَ النّاظرین؛ خدایا نیرومندم نما در آن روز به بپا داشتن فرمانت، و بچشان در آن شیرینی یادت را، و مهیا کن مرا در آن روز برای انجام سپاسگزاریت، به کرم خودت نگهدار مرا در آن روز به نگاه داریت و پرده پوشی خودت، ای بیناترین بینایان

دعای روز سوم

اللهمّ ارْزُقنی فیهِ الذّهْنَ والتّنَبیهَ وباعِدْنی فیهِ من السّفاهة و التّمْویهِ و اجْعَل لی نصیباً مِنْ کلّ خَیْرٍ تُنَزّلُ فیهِ بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ. خدایا مرا در این روز هوش و خودآگاهی روزی کن و در این روز از بیخردی و خدعه دور کن و مرا بهره و فایده از هر چیزی که فرود آوردی قرار بده به بخشش خودت ای بخشندهترین بخشندگان

دعای روز دوم

اَللّهُمَّ قَرِّبْنی فیهِ اِلی مَرْضاتِکَ، وَجَنِّبْنی فیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَنَقِماتِکَ، وَوَفِّقْنی فیهِ لِقِرآئِةِ ایاتِکَ، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ؛ خدایا نزدیکم کن در این ماه به سوی موجبات خشنودیت و دورم ساز در آن از خشم و عذابت و موفقم دار در این روز بر خواندن آیات قرآنیت به رحمت خود ای مهربان‌ترین مهربانا

سلسله قاجاریه

با جلوس آغا محمدخان قاجار در سال 1169 هجری شمسی سلسله قاجاریه تأسیس و تا سال 1304 که احمد شاه عزل گردید به مدت یکصد و سی و پنج سال ، هفت تن از شاهان قاجار در ایران حکومت کردند. کشور ایران در عهد قاجاریه از نظر وسعت تقریباً یک و نیم برابر ایران امروزی بوده و شهرهایی از قبیل هرات و قندهار از طرف شرق و ایروان و باکو و تفلیس از سمت شمال تحت حکومت ایران قرار داشت . در عصر آغامحمد خان مرزها تثبیت شده بود لکن در زمان جانشین وی کشور دستخوش حوادث تلخی گردید. مدعیان حکومت از هر طرف سر به شورش برداشتندکه فتحعلی شاه تا حدودی موفق به سرکوب مخالفین شد ولی به علت ضعف شاه قاجار دول بیگانه چشم طمع به ایران دوختند و جنگهایی بین ایران ـ روس و ایران ـ عثمانی در زمان فتحعلی شاه واقع شد و شاه قاجار با امضای دو عهدنامه ننگین گلستان و ترکمانچای قسمتی از خاک ایران را به بیگانگان واگذار نمود. بعد از فتحعلی شاه ، محمد شاه به مدت 14 سال ، ناصرالدین شاه 50 سال ، مظفرالدین شاه 10 سال ، محمدعلی شاه 3 سال و احمدشاه 17 سال حکومت ایران را در دست داشتند

آفتاب تابان

از جمله القابی که خداوند متعال به پیامبر اعظم(ص) داده است «سراج منیر» می­ باشد: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا وَ مُبَشِّرًا وَ نَذِیرًا* وَ دَاعِیاً إِلَی اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِرَاجاً مُنِیراً؛ ای پیامبر! به راستی ما تو را گواه و مژده رسان و هشدار دهنده فرستادیم و تو را به فرمان خود دعوت کننده به سوی اللّه و چراغی روشنگر قرار دادیم.»(احزاب، آیه 46) واژه «سراج» چهار بار در قرآن مجید آمده است که در سه مورد بعدی به معنی «خورشید» می ­باشد. وجود مبارک پیامبر(ص) همچون خورشید تابانی است که ظلمات کفر و شرک را از آسمان روح انسان­ها می­ زداید

قیاس

اندازه گیری، سنجش، برابر گرفتن کسی یا چیزی را با کسی یا چیزی

دعای روز اول

«اللهمَّ اجعل صِیامی فیهِ صِیامَ الصائِمین، وَ قِیامی فیهِ قِیامَ القائِمین وَ نَبِّهنی فیهِ عَن نَومَةِ الغافِلین، وَ هَب لی جُرمی فیهِ یا اِلهَ العالَمین وَاعفُ عَنّی یا عافِیاً عَنِ المُجرِمین؛ خدایا قرار ده روزه‌ام را در این ماه روزه روزه‌داران واقعی و شب زنده‌داری‌ام را نیز مانند شب زنده‌داران و بیدارم کن در آن از خواب بی‌خبران و گناهم را بر من ببخش ای معبود جهانیان و درگذر از من ای درگذرنده از گناهکاران «

کمالات اولیه و ثانویه

کمال هر موجودی به فعلیت آن است و هر آنچه که به اصل و بنای وجودی اشیاء مربوط باشد کمالات اولیه آنها محسوب می­ گردد؛ امور دیگر که در مرتبه بعد قرار دارند کمالات ثانویه به حساب می­ آیند. به عنوان مثال کمال اولیه میوه شکل و صورت آن است و کمال ثانویه آثار و نتایج آن میوه می ­باشد. به بیان دیگر، کمال اول هر چیزی به ذات آن مربوط است و کمال ثانی در صفات آن محقق می ­شود

بی انصافی ممنوع

در اشعار عرفانی شاعران بعضاً مسایلی مطرح می‌شود که در تعبیر آن ابهاماتی وجود دارد؛ اگر بخواهیم مخاطب و فاعل فعل را خدا و معشوق ازلی بگیریم با عقل و شرع درست در نمی‌آید و اگر به معشوق زمینی و معنی مجازی تعبیر کنیم با عرف؛ چرا که مدافعان شاعر: «بکشند جیغ و زنند داد که توهین کردی»

آیات الهی

اگر چه آیات الهی در آسمان­ ها و زمین به صورتهای گوناگون وجود دارد: « إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ اخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ لآیَاتٍ لأُولِی الأَلْبَابِ؛ مسلما در آفرینش آسمان­ ها و زمین و در پی یکدیگر آمدن شب و روز برای خردمندان نشانه هایی است.»(آل عمران، ۱۹۰) ولی به منظور رعایت اختصار در یادداشت، به چند نشانه زمینی اشاره مختصری می کنم

جهان هستی

جهان هستی فعل خدا و مظهر تجلّی قدرت اوست. همه موجودات عالم، با اراده خدا خلق گردیده است و چون همه عالم هستی، مخلوق است و مخلوق هم همیشه به خالق خود نیاز دارد بنابر این هر لحظه از سوی خدای تعالی هستی خود را دریافت می کنند در نتیجه همه آفرینش به خدا تعلق دارد. این حقیقت خداوند با چند سؤال و جواب تبییت فرموده است: « قُلْ لِمَنِ الأَرْضُ وَ مَنْ فِیهَا إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ* سَیَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ* قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ* سَیَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلا تَتَّقُونَ* قُلْ مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ یُجِیرُ وَ لایُجَارُ عَلَیْهِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ* سَیَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّی تُسْحَرُونَ؛ بگو: اگر می­ دانید [بگویید] زمین و هر که در آن است به چه کسی تعلق دارد؟ خواهند گفت: به خدا؛ بگو: آیا عبرت نمی گیرید؟ بگو: پروردگار آسمان­ های هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ کیست؟ خواهند گفت: خدا؛ بگو: آیا پرهیزگاری نمی کنید؟ بگو: فرمانروایی هر چیزی به دست کیست و اگر می­ دانید [کیست آنکه] او پناه می د

رفع گرفتاری

بدون شک زندگی در دنیا با مشکلات و گرفتاری همراه است و انتظار زندگی بدون رنج و سختی، انتظار نابجایی می­ باشد. اگرچه عوامل زیاد ـ شناخته شده و ناشناخته ـ در ایجاد گره در کارها نقش دارند ولی در کل مشکلات و گره­ های زندگی از سه حالت خارج نیستند: یا ناشی از بی ­توجهی و بی ­کفایتی ماست که این گره ­ها را می توان با درایت و مشورت و کمک خانواده و دوستان باز ­کرد و یا از بی ­تقوائی ما و نتیجه گناهان است که باید با توبه و ترک گناه و استغفار از خدا ب­خواهیم آنها را برطرف نماید(بلا) و یا بنابر حکمت الهی و برای امتحان ماست که آنها را باید پذیرفت و تحمل کرد.(ابتلا

روسیاهی اجتماعی

یکی از قوانین عالم طبیعت، قانون علّت و معلول است به این معنا که هر پدیده­ای علّتی دارد. گناه و توبه هم در حیطه این قانون طبیعی قرار می ­گیرد؛ یعنی معصیت و توبه، آثار و تبعاتی دارند. البته بعضی از این آثار در دنیا ظاهر می ­شود و بعضی هم در آخرت دیده خواهد شد

حجت خدا در زمین

از آغاز هستی و هبوط حضرت آدم(ع) به زمین، همواره کسانی برای برقراری ارتباط بین خالق و مخلوق تعیین شده­ اند تا به نحوی بشر را با مقام قدسی خداوند آشنا سازند: « قُلْنَا اهْبِطُواْ مِنْهَا جَمِیعاً فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُم مِّنِّی هُدًی فَمَن تَبِعَ هُدَایَ فَلاَخَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ؛ گفتیم: از بهشت بیرون روید، پس اگر از جانب من راهنمایانی برایتان آمدند، بر آنها که از راهنمایان من پیروی کنند بیمی نخواهد بود و اندوهگین نمی­شوند.»(بقره، آیه38) امام صادق(ع) در این خصوص می­ فرمایند: « إِنَّ الأَرْضَ لاتَخْلُو إِلا وَ فِیهَا إِمَامٌ؛ زمین هیچگاه از امام خالی نخواهد بود.»(اصول کافی، ج1، ص178

حکومت صالحان

برخلاف جهان امروز که در اثر خودخواهی و منفعت طلبی و خود محوری انسان ها، جوامع بشری به جنگل حیوانات تبدیل شده است و سبعیت و درندگی انسان­ ها، خود را در قالب جنگ­ ها، تبعیض ­ها، تضادها، ناسازگاری­ ها، زورگویی­ ها و... نشان می­ دهد، بعد از ظهور حضرت حجت(عج) معیارها تغییر می ­یابد. انسان­ ها در اثر تحول درونی و دگرگونی اجتماعی به صلح، عدالت، یگانگی، برابری و برادری، نوع­ دوستی، یکپارچگی جغرافیایی و وحدت می ­رسند. در آن زمان به جای حاکمیت پول و قدرت، احکام الهی حاکم خواهند شد. به جای صاحبان زر و زور، امامان معصوم(ع) در رأس حاکمیت خواهند بود. به جای تفرقه و تقسیم مردم جهان به صدها دسته و گروه و کشور، امت واحده تشکیل می­ شود و قانون واحد جهانی اعمال می گردد

حسینیه جماران

منطقه جماران در دو کیلومتری شمال شرقی تجریش و در دامنه جنوبی رشته کوه البرز مرکزی واقع است. این محل از نظر محدوده زمانی بسیار قدیمی و شاید از اولین دهات شمیران باشد. از تحولات مهم این محل که باعث رشد جمعیت در این محل شد می ­توان به انقلاب اسلامی و اقامت رهبر معظم انقلاب، امام خمینی(ره ) در این محل اشاره نمود. این منطقه از قدیم به واسطه آب و هوای مطبوع و باغ­ ها و کشتزارهای متعدد مورد توجه اقشار مختلف مردم بوده است

ملک و ملکوت

بر اساس آیات و روایات، عوالم گوناگونی در نظام آفرینش وجود دارد که بین دانشمندان اختلاف است: دو عالم (غیب و شهادت) سه عالم (تجرد، مثال و ماده) چهار عالم (ذر یا عهد الست، دنیا، برزخ و آخرت ـ ناسوت یا طبیعت، ملکوت، جبروت یا الوهیت و لاهوت) پنج عالم (ذر، ناسوت، ملکوت، جبروت و قیامت) شش عالم (ذر، صلب پدران، رحم مادران، دنیا، برزخ و قیامت) هفت عالم (ذر، صلب پدر، رحم مادر، دنیا، برزخ، قیامت، خلد) که معروف­ترین آنها تقسیم عوالم هستی به دو عالم است با عناوین مختلف از جمله: ماده و معنی، ملک و ملکوت، طبیعت و ماوراء طبیعت، فیزیک و متافیزیک، غیب و شهادت، دنیا و آخرت و.... مطرح شده است. به طور کلی آنچه که قابل مساحت و تقسیم است عالم ماده، ملک، طبیعت، فیزیک، شهادت و دنیاست و آنچه که قابل مساحت و تقسیم نیست عالم ملکوت، ماوراء طبیعت، متافیزیک، غیب و آخرت می ­باشد. هر یک از این دو عالم دارای احکام، قوانین و سنن مختص به خود است. مثلاً در دنیا حرکت و تغییر است، جوان ­ها پیر می شوند، نوها کهنه می گردند، کهنه ها از بین می روند، گیاهان پژمرده می شوند و... اما در جهان آخرت تغییر و تحول این چنینی وجود ند

دریغ و دریغا

دریغ و درد که تا این زمان ندانستم که کیمیای سعادت رفیق بود رفی

امان از دل زینب

بارزترین بُعد زندگی حضرت زینب(س) نقش ویژه ایشان در واقعه کربلا و دوران اسارت است. صبر و پایداری آن بانو در واقعه عاشورا علی­ رغم از دست دادن عزیزترین کسان، موجب شد که به عنوان اسوه صبر و ایمان معرفی شوند. خطبه­ های کوبنده آن حضرت(س) در بند اسارت در کوفه و شام، باعث رسوایی امویان گردید

حج ناتمام

گفته می­ شود که امام حسین(ع) حج را ناتمام گذاشته و از عرفات ـ یا منا ـ عازم کربلا گردیدند تا اهمیت کار آن حضرت(ع) را گوشزد نموده و جهاد را بر حج مقدم دارند حال آنکه واقعیت چیز دیگری است. برای توضیح مطلب باید گفت: حج تمتع متشکل از دو عملِ عمره و حج است و عمره آن باید در ماه­ های حج که عبارتند از شوال، ذیقعده و ذیحجه انجام شود و زمان حج تمتع از نهم ذیحجه است. البته عمره در سایر ماه ­ها عمره مفرده نامیده می­ شود

تشنگی در کربلا

بنابر گزارش های معتبر تاریخی، در روز هفتم محرّم ابن زیاد به عمرسعد دستور داد که: «بین حسین و آب فاصله انداز و مگذار که قطره ای از آن بنوشند.»(انساب الاشراف، ج3، ص180) و این عمل را نوعی انتقام در مقابل بستن آب بر عثمان تلقی کرد. ابن سعد به مجرد دریافت این دستور، عمرو بن حجاج را با پانصد سوار، مأمور مراقبت از شریعه فرات به منظور جلوگیری از دسترسی امام(ع) و یارانش به آب کرد.(همان

همکاری آب و آتش

قدما عناصر جاری در طبیعت را چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش می ­دانستند. از جهت نمادین، آب نماد حیات و آگاهی و پاکی، خاک سمبل زایندگی و رشد، آتش نماد الهی و تطهیرکننده و باد نشان حرکت و جنبش است و از نظر طبع هم، آتش گرم و خشک و آب خنک و مرطوب است، باد گرم و مرطوب و خاک خنک و خشک است. آتش و باد به سوی بالا میل دارند. خاک و آب در پایین جای می ­گیرند

هیهات منا الذله

در روز عاشورا امام حسین(ع) جهت روشنگری و آشکار نمودن چهره کفر و نفاق، خطاب به مردم کوفه فرمودند: «أَلا إِنَّ الدَّعِی بْنَ الدَّعِی قَدْ رَکَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ؛ آگاه باشید که این فرومایه، فرزند فرومایه، مرا در بین دو راهی شمشیر و ذلّت قرار داده است و ذلّت از ما دور است.»(فرهنگ سخنان امام حسین(ع)، ص297

مراسم عاشورا

عاشورا روز دهم ماه محرم است. شهرت این روز به دلیل واقعه دردناک دهم محرم سال ۶۱ هجری قمری می باشد که با ۲۱ مهر ۵۹ هجری خورشیدی مصادف بود. در این روز امام حسین(ع) و یارانش در جنگ با لشکر یزید به شهادت رسیدند

بنی هاشم

بنی هاشم، از تیره ­های مشهور قریش بوده و به هاشم پسر عبد مناف منسوب است که پیامبر اکرم(ص) از همین تیره بوده اند. نسب این طایفه و قریش به حضرت اسماعیل(ع) پسر حضرت ابراهیم(ع) می­ رسد

رابطه سقیفه و عاشورا

به گواهی تاریخ پیامبر اکرم(ص) در زمان حیات خود، بارها امام حسین (ع) را به مردم معرفی و مقام و منزلت ایشان را تبیین کردند. همچنین بارها برای مردم، از شهادت آن حضرت(ع) سخن گفتند و به مردم هشدار دادند. اما متاسفانه پس از گذشت حدود پنجاه سال از زمان رحلت رسول خدا(ص) امام حسین و اصحاب باوفایشان را شهید کردند و اهل بیت عصمت و طهارت را به اسارت بردند

شهید علی اکبر آقایی

شهید علی اکبر آقایی در دوم شهریور 1343 در روستای دیزج یکان از توابع شهرستان مرند به دنیا آمد. از کودکی با سختی و مشکلات بزرگ شده بود؛ با وجود ناملایمات در زندگی، همیشه چهره خندانی داشت. از مدرسه که برمی­ گشت در قالی بافی به برادرش کمک می­ کرد

شهید علی آقازاده کمارعلیا

شهید علی آقازاده کمارعلیا در تاریخ 1342/6/9 در روستای کمارعلیا از شهرستان مرند به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در روستای خود گذراند. سال اول راهنمایی را در مدرسه راهنمایی مصدق مرند و سال دوم راهنمایی را در مدرسه حکیم خواند. برای سال سوم راهنمایی در مدرسه راهنمایی سعید مرند ثبت نام نمود. دو ماه از شروع درس نگذشته بود که شوق جبهه و دفاع از وطن نگذاشت درس را به آخر برساند؛ در نیمه سال، مدرسه درس را ترک و در مدرسه عشق ثبت نام نمود

شاه «لافتی»

یکی از القاب مولای متقیان علی(ع) شاه«لافتی» می ­باشد که از جمله معروف جبرائیل در جنگ احد گرفته شده است. بنابر نقل راویان، در این جنگ پس از شهادت تعدادی از مسلمانان و شایعه شهادت پیامبر اکرم(ص) آرایش نظامی مسلمانان به هم ریخت و رسول خدا(ص) در میدان جنگ از هر طرف مورد هجوم لشکر قریش قرار گرفت که حضرت علی(ع) مانند پروانه­، دور پیامبر اکرم(ص) می­ چرخید و دشمنان را از اطراف آن حضرت(ص) دور می­ نمود که این ندا از آسمان به گوش رسید­: « لا فتی الا علیّ و لا سیف الا ذوالفقار»(ر.ک: تاریخنامه طبری، ج ۳، ص1۶۹؛ تاریخ گزیده، ص۱۴۵) در این مورد حدیثی از امام صادق(ع) روایت شده است؛ آن حضرت(ع) فرمودند: « پس از آن که امام علی(ع) نخستین فرد از کافران را از پای درآورد، جبرئیل گفت:‌ ای محمّد! این است مساوات. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: او از من است و من از او. سپس جبرئیل عبارت: « لا فَتی اِلاّ عَلی و لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار ؛ شمشیری چون ذوالفقار و جوانمردی همچون علی وجود ندارد.»را بیان کرد.»(اصول کافی، ج۸ ، ص۱۱۰) علامه امینی با استناد به احادیث متعدد در این زمینه، معتقد است که این جریان چندین بار رخ داده و دان

فضل و احسان

فضل در لغت به معنای زیاده از حد اقتصاد و میانه است و به هر عطیه ­ای که دادن آن واجب نیست، فضل گفته می شود. (ر.ک: المفردات فی غریب القرآن، ص639) ، فضل از جمله صفاتی است که در قرآن کریم به خداوند نسبت داده شده و بیش از صد بار به آن اشاره شده است از جمله: « أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ خَرَجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْیَاهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ وَ لَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لایَشْکُرُونَ؛ آیا از [حال] کسانی که از بیم مرگ از خانه های خود خارج شدند و هزاران تن بودند خبر نیافتی پس خداوند به آنان گفت: تن به مرگ بسپارید آنگاه آنان را زنده ساخت آری خداوند نسبت به مردم صاحب بخشش است ولی بیشتر مردم سپاسگزاری نمی کنند.»(بقره، آیه۲۴۳

خدمت به مردم

خدمت به مردم که از والاترین مظاهر عبادت محسوب می­ شود پرستاری صرف و فرمانبرداری محض نیست؛ مفهوم گسترده­ ای نسبت به معنی لغوی دارد و همه امور اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... را شامل می­ شود. براساس آموزه ­های دینی اسلام ـ که مسلمانان را برادر هم می­ داند ـ مسلمانان باید بیش از دیگران در خدمت هم باشند. امام جعفر صادق(ع) می ­فرمایند: « المسلم أخو المسلم لایظلمه و لایخذله و لایخونه و یحق علی المسلمین الاجتهاد فی التواصل و التعاون علی التعاطف و المواساة لأهل الحاجة و تعاطف بعضهم علی بعض، حتی تکونوا کما أمرکم اللَّه عز و جل: «رحماء بینهم» متراحمین مغتمین لما غاب عنکم من أمرهم علی ما مضی علیه معشر الأنصار علی عهد رسول اللَّه(ص)؛ مسلمان برادر مسلمان است، به او ستم نمی‌کند، او را خوار نمی‌دارد، به وی خیانت نمی­ کند، سزاوار است که مسلمانان در برقراری پیوند با یکدیگر و کمک به هم در مهرورزی و همراهی با نیازمندان و مهربانی دو جانبه و مواسات با نیازمندان با یکدیگر بکوشند تا آن چنان باشید که خدا دستور داده‌ « مهربان با همدیگر» و نسبت به امور دیگران که نتوانسته‌اید به یاری آنان بشتابید، اندوهگین باشید،

مدیریت زمان

بدیهی است که هر ثانیه و دقیقه یک ظرف زمانی است که باید آن را بر حسب اولویت و به شکل حساب شده پر کرد؛ بنابر این می‌توان گفت که مدیریت زمان، همان استفاده حداکثری از فرصت­ ها می‌باشد. رسول گرامی اسلام(ص) خطاب به ابوذر فرمودند: « یا اباذر! کُن عَلی عُمرِکَ اَشَحُّ مِنکَ عَلی دِرهَمِکَ وَ دینارِک؛ ای ابوذر! در [هزینه کردن] عمرت بخیل‌تر از درهم و دینارت باش.»(بحارالانوار ج 77، ص78) بخل در هزینه کردن عمر، به این معناست که نگذارد عمر گران­بها بیهوده صرف شود و این ثروت ارزشمند و بی‌بدیل را مفت و مجانی از دست ندهد

استخاره

استخاره نوعی ارتباط مستقیم بین انسان و عالم بالاست و آدابی دارد که باید به آنها عمل شود. استخاره روش­هایی دارد که معروف­ترین آنها عبارتند از

توفیق

آرزوی موفقیّت از رایج­ترین دعاهایی است که مردم نسبت به همدیگر می­ کنند و بیشترین مورد آن با جمله «موفق باشید» در ذیل ورقه امتحانی دانش آموزان به چشم می ­خورد. توفیق، به معنی هماهنگ سازی همه علل و اسباب و برطرف کردن موانع کار برای رسیدن به مقصود می ­باشد

عمل و عکس العمل

بر اساس آموزه ­های دینی، سنت عمل و عکس العمل بر جهان هستی حاکم است و بین اعمال انسانی و حوادث بعدی ارتباط تامی وجود دارد. اگر کسی در زندگی دنیوی خوب باشد. آثار خوب بودن را در دنیا خواهد دید و اگر بدکار باشند، حاصل اعمال بد خود را تا اندازه­ ای در دنیا می بینند

کمال دین

دین اسلام مانند هر دین و فرهنگی، دارای حصار و محدوده‌ای است. بر اساس روایات، این حصار، پس از اعلام ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) توسط پیامبر اکرم(ص)کامل گردید. زمانی که خداوند متعال فرمود: « الیومَ اکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ و اتمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی و رضیتُ لَکَمُ الاسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را برایتان کامل کردم، و نعمت خود را بر شما تمام نمودم، و به اسلام به عنوان دین، راضی شدم.»(مائده، آیه3

وصال حضرت زهرا(س)

در بعضی از روایات نقل شده است بعد از جواب رد پیامبر اکرم(ص) به خواستگاری اشراف قریش از حضرت زهرا(س) آنها احتمال دادند که رسول خدا(ص) به حضرت علی(ع) تمایل دارد؛ از این رو دسته جمعی در پی حضرت علی(ع) رفتند و او را در باغ یکی از انصار یافتند که با شتر خود مشغول آبیاری نخل ها بود. آنها به علی(ع) گفتند: « اشراف قریش از دختر پیامبر(ص) خواستگاری کرده ­اند و پیامبر(ص) در پاسخ آنان گفته است که کار زهرا(س) منوط به اذن خداست و ما امیدواریم که اگر تو از فاطمه(س) خواستگاری کنی پاسخ موافق بشنوی و اگر دارایی تو اندک باشد ما حاضریم تو را یاری کنیم...»(ر.ک: بحارالانوار، ج 43، ص441) که حضرت علی(ع) هم به خواستگاری حضرت زهرا(س) اقدام می ­نماید. آن حضرت(ع) به خدمت پیامبر اکرم (ص) رسیده و درخواست خود را مطرح می ­کند. رسول خدا(ص) نظر حضرت زهرا(س) را جویا می­ شوند که آن حضرت(س) سکوت می­ کنند و پیامبر اکرم(ص) این سکوت را نشانه رضایت می­ دانند و موافقت می­ فرمایند.(نقل از کتاب بشارة المصطفی، ص۲۶۱ با تلخیص؛ همچنین ر.ک: أمالی طوسی، ص ۳۹

پنج تن آل زهرا(س)

بنابر مشهور، حضرت فاطمه(س) پنج فرزند داشتند که اولین آنها امام حسن مجتبی(ع) است. آن حضرت(ع) در پانزده ماه مبارک رمضان سال سوم هجری قمری در مدینه به دنیا آمدند. ایشان ـ پس از شهادت حضرت علی(ع) ـ مدتی امور خلافت مسلمانان را عهده ­دار گردیده و آماده جنگ با معاویه بن ابی سفیان شدند، اما در پی خیانت گروهی از یاران و لشکریان، تن به صلح با معاویه داده و خلافت را رها کردند. امام حسن مجتبی(ع) پس از مدتی، از کوفه به مدینه بازگشته و به ارشاد و امامت جامعه اسلامی پرداختند. آن حضرت در سال پنجاه هجری قمری توسط همسرشان جعده به شهادت رسیدند

فراق زهرا(س)

سخنانی که حضرت علی(ع) بعد از دفن حضرت زهرا(س) در فراق همسرشان خطاب به پیامبر اکرم(ص) گفتند تا حدودی سختی غم هجران را نشان می­ دهد؛ آن حضرت خطاب به رسول اعظم(ص) عرض کردند: « السَّلامُ عَلَیْکَ یا رَسُولَ اللَّهِ عَنِّی وَ عَنِ ابْنَتِکَ النَّازِلَةِ فِی جِوارِکَ وَ السَّرِیعَةِ اللَّحاقِ بِکَ، قَلَّ یا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِیَّتِکَ صَبْرِی وَ رَقَّ عَنْها تَجَلُّدِی، إِلا أنَّ لِی فِی التَّأسِّی بِعَظِیمِ فُرْقَتِکَ وَ فادِحِ مُصِیبَتِکَ مَوْضِعَ تَعَزِّ، فَلَقَدْ وَسَّدْتُکَ فِی مَلْحُودَةِ قَبْرِکَ وَ فاضَتْ بَیْنَ نَحْرِی وَ صَدْرِی نَفْسُکَ. إِنّا لِلّهِ وَ إِنّا إِلَیْهِ راجِعُونَ، فَلَقَدِ اسْتُرْجِعَتِ الْوَدِیعَةُ وَ أخِذَتِ الرَّهِینَةُ. أمَّا حُزْنِی فَسَرْمَدٌ وَ أمَّا لَیْلِی فَمُسَهَّدٌ إِلَی أنْ یَخْتارَ اللَّهُ لِی دارَکَ الَّتِی أنْتَ بِها مُقِیمٌ وَ سَتُنَبِّئُکَ ابْنَتُکَ بِتَضافُرِ أمَّتِکَ عَلَی هَضْمِها فَأحْفِها السُّؤالَ وَ اسْتَخْبِرْها الْحالَ؛ هذا وَ لَمْ یَطُلِ الْعَهْدُ وَ لَمْ یَخْلُ مِنْکَ الذِّکْرُ. وَالسَّلامُ عَلَیْکُمَا سَلامَ مُوَدِّعٍ لاقالٍ وَ لا

حب ریاست

این روزها باز ناخودآگاه قصه فدک و سیلی خوردن زهرا به ذهن متبادر می شود. بنابر روایات مشهور، جریان سیلی خوردن حضرت زهرا(س) مربوط به قضیه فدک بود. سرزمین فدک در زمان حیات رسول خدا(ص) در اختیار فاطمه(س) قرار گرفت. هنگامی که ابوبکر به خلافت رسید، تصمیم گرفت فدک را مصادره کند.(تفسیر نور الثقلین، ج4 ، ص272؛ بانوی نمونه اسلام، ص153

غریب وطن

غریب وطن به کسی گفته می شود که بر اثر حادثه و اتفاقی مورد بی ­مهری هموطن و همشهری قرار بگیرد. رابطه دوست و آشنا با او قطع شود. نه تنها به او سلام ندهند بلکه سلام بدهد و پاسخی نشنود. دقیقا مانند موقعیت حضرت علی(ع) بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص)؛ دکتر شریعتی غریبی آن حضرت(ع) را چنین به تصویر کشیده است

اجر رسالت

یکی از مسائلی که در روابط اجتماعی انسان ها وجود دارد، پرداخت مزد و اجر خدمات است. بی شک انبیا در دوران رسالت خود بیشترین و برترین خدمت را به هم نوعان خود کرده اند و مستحق اجر و مزد هستند. خداوند در آیه23 سوره شوری، مزد رسالت رسول گرامی اسلام(ص) را تعیین فرموده است: « ذَلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لاأَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ؛ این همان [پاداشی] است که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند [بدان] مژده داده است. بگو: به ازای آن [رسالت] پاداشی از شما نمی­ خواهم مگر دوستی در باره خویشاوندان و هر کس نیکی به جای آورد برای او در ثواب آن خواهیم افزود. قطعا خدا آمرزنده و قدرشناس است.»(شوری، آیه23

مجتهد یا مقلد

بهار 1362 خبرهای ناگواری از جبهه ­ها به گوش می ­رسید1 این خبرها طلاب را در مورد وظیفه شرعی و ملی در آن برهه زمانی دچار چالش نمود. بعضی معتقد بودند در زمانی که کیان انقلاب اسلامی در خطر است باید درس را رها کرد و به جبهه رفت. وقتی که نظام اسلامی از بین رفت، اجتهاد چه کاربردی خواهد داشت؟ برخی با استناد به آیه 122 سوره توبه2 بر خود وظیفه می­ دانستند در زمانی که رزمندگان در جبهه ­ها با جان و دل از اسلام و انقلاب اسلامی دفاع می­ کنند، اینان در جبهه حوزه با جان و دل در کسب علم و تفقه در دین بکوشند

شهید حسین آقازاده

شهید حسین آقازاده در روز بیست و یکم مهر 1329 در روستای دیزج قربان مرند چشم به جهان گشود. با فقر و مشکلات مالی بزرگ شد. در کلاسی که سپاه دانش دایر کرده بود خواندن و نوشتن را یاد گرفت، به این حد قانع نشد و در مکتب خانه هم قرآن و احکام دین را آموخت. استعداد خوبی داشت و مطالب را زودتر از دوستانش یاد می­ گرفت

شهید میکائیل آفتاب

شهید میکائیل آفتاب سوم مرداد 1342 در یک خانواده مؤمن و مذهبی مرند به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در دبستان قیام با موفقیت به پایان رساند. سال اول و دوم دوره راهنمایی را در مدرسه راهنمایی نوراسلام خواند که متاسفانه به دلیل مشکلات مالی نتوانست ادامه دهد و مجبور به ترک تحصیل گردید

چرا مرگ بر آمریکا(یادداشت جهارم از کتاب سپنج ۳)

شعار1 انقلابی «مرگ بر آمریکا»2 یکی از شعارهای ماندگار تاریخ انقلاب اسلامی است. این شعار بعد از «مرگ بر شاه»3 دومین شعار سلبی4بوده است که در راهپیمایی‌ها داده می‌شود و علی رغم حذف خیلی از شعارها5 در طول این سا­لها، هنوز تازگی خود را حفظ کرده است6. این شعار همراه با شعار «مرگ بر اسرائیل» علاوه بر راهپیمایی­ ها، تقریباً در تمام شئونات زندگی مردم ایران7 ماندگار شده است؛ به طوری که در نمازهای جماعت8 به عنوان یک تکلیف شرعی9 ادا می ­شود

اکمال دین با ولایت

بر اساس آموزه‌های دینی، باطن و حقیقت بسیاری از موضوعات و مسائل شرعی، ولایت است. به عنوان مثال اگر به اطاعت خدا و پیامبر(ص) دستور داده شده است، اطاعت مبتنی بر ولایت می­ باشد. با تأمل در آیه: « الیومَ اکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ و اتمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی و رضیتُ لَکَمُ الاسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را برایتان کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و به اسلام به عنوان دین، راضی شدم.»(مائده، آیه3) این نتیجه گرفته می ­شود که اسلام به عنوان آیین الهی، با واگذاری مسؤولیت ولایت به امیر مومنان(ع) و تداوم آن در ائمه معصوم(ع) به تمامیت کمالی خود رسیده است

تقسیم بهشت و جهنم

شکی نیست که رفتار و گفتار حضرت علی(ع) ـ و به تبع ایشان سایر ائمه(ع) ـ که از طرف خداوند دارای مقام ولایت و امامت هستند، برای همه به ویژه مسلمانان حجت می ­باشد. ما باید در تمام شئونات زندگی به آن حضرت(ع) اقتدا کنیم. هر کس از آن حضرت پیروی کند اهل صدق، صفا، عبادت، تسلیم، جهاد، جود و ایثار می­ باشد. در نتیجه چنین شخصی اهل بهشت خواهد بود، چرا که بهشت محل ظهور افعال و ملکات نیک در عوالم دیگر است و هر کس دعوت آن حضرت(ع) را رد کرده و به روش آن حضرت اقتدا ننماید اعمال زشتی از قبیل دروغگویی، خیانت، رباخواری، زیاده طلبی، شهوت پرستی، منفعت طلبی و اعراض از ذکرخدا خواهد داشت که مسلما اهل دوزخ خواهد بود؛ چرا که دوزخ محل ظهور ملکات و افعال زشت در آن عوالم است

ولایت حضرت علی(ع) عامل وحدت

این روزها سالگرد حوادث تلخی است که در صدر اسلام بعد از رحلت رسول گرامی اسلام اتفاق افتاد حوادثی که باعث شهادت حضرت زهرا(س) و خانه نشینی حضرت علی(ع) گردید ابتدا بخشی از خطبه غدیریه پیامبر اکرم(ص) در روز غدیر خم را مرور می کنیم: « ... مَعاشِرَالنّاسِ، علی فَضِّلُوهُ؛ ما مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ وَ قَدْ أَحْصاهُ الله فِی وَ کُلُّ عِلْمٍ عُلِّمْتُ فَقَدْ أَحْصَیْتُهُ فی إِمامِ الْمُتَّقینَ وَ ما مِنْ عِلْمٍ إِلاّ وَ قَدْ عَلَّمْتُهُ عَلِیّاً وَ هُوَ الإِمامُ الْمُبینُ. الَّذی ذَکَرَهُ الله فی سُورَةِ یس: « وَ کُلَّ شَیءٍ أَحْصَیْناهُ فی إِمامٍ مُبین» مَعاشِرَالنَّاسِ، لاتَضِلُّوا عَنْهُ وَ لاتَنْفِرُوا مِنْهُ وَ لاتَسْتَنْکِفُوا عَنْ وِلایَتِهِ، فَهُوَ الَّذی یَهدی إِلَی الْحَقِّ وَ یَعْمَلُ بِهِ وَیُزْهِقُ الْباطِلَ وَ یَنْهی عَنْهُ وَ لاتَأْخُذُهُ فِی الله لَوْمَةُ لائِمٍ... مَعاشِرَالنّاسِ، فَضِّلُوهُ فَقَدْ فَضَّلَهُ الله، وَاقْبَلُوهُ فَقَدْ نَصَبَهُ الله

طه

آن چنان که از آیات ابتدایی سوره طه استفاده می ­شود طه از نام­ های رسول اکرم(ص) می ­باشد: « طه* مَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَی؛ طه ما قرآن را بر تو نازل نکردیم تا خود را به زحمت بیفکنی»(طه، آیات2ـ1) از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: « طه، از اسامی پیامبر است و معنای آن یا طالب الحقّ، الهادی الیه؛ ای کسی که طالب حق و هدایت کننده به سوی آن هستی، می ­باشد.»(معانی الاخبار، ص۲۲؛ بحار الأنوار، ج 16، ص 86

برکه

تالاب، دریاچه، استخر، آبگیر، حوض، چاله آب، آب انبار، آبدان، غدیر

طوبی

به باغی در او سایه شاخ طوبی به باغی در او چشمه آب کوث

فصل غدیر

غدیر است سر فصل یک فصل زیبا غدیر است گل ­پرور و عالم آر

واقعه غدیر

واقعه غدیر از مهم‌ترین وقایع تاریخ اسلام است. رسول اکرم(ص) در روز ۱۸ ذی‌الحجه سال دهم هجری قمری هنگام بازگشت از حج در مکانی به نام غدیر خم، امام علی(ع) را ولی و جانشین خود معرفی نمودند و حاضران که بزرگان صحابه نیز در میان‌ آنها بودند در آنجا با امام علی(ع) بیعت کردند

قلب خانه خدا

بر اساس حدیث قدسی که از رسول اکرم(ص) نقل شده است، خداوند فرمود: «لایَسَعُنی اَرضی و لاسَمائی وَ لکِن یَسَعُنی قَلْبُ عَبدی التَّقی ِالنَّقی ِالوَادع؛ یعنی مرا از غایت عظمت و کبریا گنجایی در ارض و سما نیست، ولیکن جای گنجایی این گنج، کنج دل بنده ­ای است که دل از همه عالم برداشته باشد؛ و تعلّق ماسوی را از خاطر فروگذاشته بُوَد؛ و خانه یار را از خیال اغیار خالی ساخته و به قصر ِقیصر از قصور ِهمّت نپرداخته باشد.»(جواهرالاسرار و زواهرالانوار، ج2، ص200) همچنین روایت شده است که خداوند به موسی(ع) فرمود: «یا موسی فرغ لی بیتا حتّی أسکنه.» موسی(ع)گفت: «خداوندا تو از جا و مکان منزّهی. تو را خانه کجا باشد و کدام خانه لایق تو باشد؟» خداوند فرمود: «لایسعنی ارضی و لاسمائی و انّما یسعنی قلب عبدی المؤمن.»(کشف الحقایق، ص228) و امام صادق(ع) فرمودند: «القَلْبُ حَرَمُ اللهِ فَلا تُسْکِنْ فِی حَرَمِ الله غیَرَ الله؛ دل حرم خداست، پس در حرم خدا، غیر خدا را ساکن مکن.»(بحار الانوار، ج70، ص25

نور در تاریکی

تاریکی و ظلمت حالتی است که در صورت نبود نور به وجود می‌آید. قرآن مجید برای بیان شدت و کثرت تاریکی ـ به طوری که شخص، راهی برای رسیدن به روشنایی پیدا نکند ـ از واژه ظلمت استفاده کرده و شکم ماهی را در داستان حضرت یونس به عنوان نمونه مطرح نموده است: « وَ ذَاالنُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ * فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ؛[به یاد آور] ذوالنون (حضرت یونس) را هنگامی که خشمگین از میان قوم خویش بیرون رفت و چنین می‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت [اما موقعی که در شکم ماهی فرو رفت] در آن تاریکی‌ها صدا زد: خداوندا جز تو معبودی نیست، منزهی تو و من از ستم­کاران بوده‌ام. ما دعای او را به اجابت رساندیم و از آن اندوه نجاتش بخشیدیم، همین ­گونه انسان‌های مؤمن را از ظلمات و گرفتاری‌ها نجات می‌دهیم.»(انبیاء، آیات۸۸ ـ۸۷

نور ایمان

ایمان: امن گردانیدن، اعتمادکردن، گرویدن، تصدیق کردن، اعتقاد

جان و تن

تن ز جان و جان ز تن مستور نیست لیک کس را دید جان دستور نیس

استقامت

راستی، اعتدال، ایستادن، ایستادگی، پایداری، پافشاری، قوام، ثبات

سردار سلیمانی

سردار شهید سپهبد قاسم سلیمانی در اسفند سال ۱۳۳۵هـجری شمسی در روستای قنات ملک شهرستان رابر، از توابع کرمان چشم به جهان گشود. قاسم دوران کودکی و نوجوانی خود را در کنار پدر به کار بنایی گذراند. شهید سلیمانی یکی دو سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، جذب نهضت امام خمینی(ره) گردید. ایشان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، کارمند سازمان آب بود؛ پس از انقلاب ضمن فعالیت در سازمان آب کرمان، به عضویتِ مجموعه‌ای به نام سپاه افتخاری درآمد

نورانیت

در میان مؤمنین به کسانی که به مقامات معنوی بالا رسیده باشند صفت نورانی داده می ­شود. البته منظور از نورانیت، زیبایی ظاهری نیست بلکه نورانیت باطنی است که در بعضی موارد در ظاهر هم نمود پیدا می­ کند. اگر چه این افراد از نظر ظاهری چندان تفاوتی با انسان­ های دیگر ندارند ولی بیننده با توجه به حس روحانی و جذبه­ ای که در این شخص احساس می کند، او را نورانی می­ بیند

سردار

لقبی نظامی در نیروهای مسلح، که به دارندگان درجه نظامی بالاتر از سرهنگ در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که دوره «دانشگاه فرماندهی و ستاد» را گذرانده باشند و همچنین به فرماندهان نیروی انتظامی که از سپاه پاسداران به این نیرو منتقل شده باشند یا پیش از ادغام نیروهای انتظامی، عضو کمیته انقلاب اسلامی بوده باشند، اعطا می‌شود. معادل این لقب در ارتش جمهوری اسلامی ایران، امیر می‌باشد. کلماتی مثل سردار در سپاه یا امیر در ارتش، نوعی پیشوند است نه درجه؛ مانند: سردار سپهبد قاسم سلیمانی

سلام بر شهیدان

سلام کلمه دعایی است به معنی سلامت و بی ­گزند باشید، تهنیت، تحیّت، درود

عدالت

دادگری، قسط، مساوات، به تساوی تقسیم کردن، حد متوسط میان افراط و تفریط

زشت و زیبا

چنان که از آیات و روایات استنباط می ­شود، اشیاء و موجودات در جهان مادی دو دسته هستند. یک دسته متناسب با طبیعت کمالی خود(زیبا) می ­باشند و یک دسته در تناقض آن(زشت) که هر یک از آنها، بازتاب حقیقت ظرفیت خویش در عالم امکان می­ باشند

کرم

در کرم آویز و رها کن لجاج از ده ویران که ستاند خراج

ظاهر و باطن

شمشیرم و خون ریز من هم نرمم و هم تیز من همچون جهان فانیم ظاهر خوش و باطن بل

بت در عرفان

صنم، خدای ساختگی، مجسمه­ ای که برای پرستش ساخته می­ شود

وادی ایمن

مکان مقدسی که در آنجا ندای خداوند به حضرت موسی(ع) رسید. چون این وادی در جانب راست کوه طور ـ یا سمت راست حضرت موسی(ع) ـ بود به وادی ایمن معروف شده است. «فَلَمَّا قَضَی مُوسَی الأجَلَ وَ سَارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ نَارًا قَالَ لأَهْلِهِ امْکُثُوا إِنِّی آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّی آتِیکُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَه مِنَ النَّارِ لَعَلَّکُمْ تَصْطَلُونَ* فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِیَ مِنْ شَاطِئِ الْوَادِ الأَیْمَنِ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبَارَکَةِ مِنَ الشَّجَرَه أَنْ یَا مُوسَی إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ...؛ و چون موسی آن مدت را به پایان رسانید و همسرش را[همراه] برد آتشی را از دور در کنار طور مشاهده کرد. به خانواده خود گفت: بمانید که من آتشی از دور دیدم، شاید خبری از آن یا شعله ای آتش برایتان بیاورم. باشد که خود را گرم کنید. پس چون به آن رسید، از جانب راست وادی در آن جایگاه مبارک از آن درخت ندا آمد: ای موسی منم من خداوند پروردگار جهانیان...»(قصص، آیات۳۰ـ 29) در اصطلاح عرفا وادی ایمن عبارت است از طریق تصفیه دل که موجب قبول تجلی الهی است

چشم دل

چشم دل باز کن که جان بینی آن چه نادیدنی است آن بین

پرده

دستان، نوا، نُت، لحن، نام دوازده آهنگ مانند: پرده خراسان، پرده حجاز، پرده عراق و...

روز داوری

گوییا باور نمی ­دارند روز داوری کاین همه قلب و دغل در کار داور می­ کنن

لزوم شناخت امام

پیامبر گرامی اسلام(ص) در حدیثی فرمودند: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیة؛ هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است.»(الاقبال بالاعمال الحسنه، ج۲، ص۲۵۲ و کمال الدین، ج۲، ص۴۱۰) این حدیث با الفاظ مختلف در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است. شیعیان این حدیث را درباره امامت ‌دانسته و لزوم شناخت و اطاعت از امام را از آن استنباط می‌کنند. اهل سنت هم این روایت را در مورد حاکم اسلامی و لزوم بیعت با او دانسته‌اند

دعا برای تعجیل در فرج

دعا برای تعجیل در ظهور، از جمله وظایف منتظران در عصر غیبت است و ائمه اطهار (ع) به ضرورت آن تأکید و آثار و برکاتش را تبیین نموده ­اند. این دعا، گاه با افزودن«عجل فرجهم»به آخر دعای مستجاب صلوات مطرح می ­شود: «اللَّهُمَّ صَلِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَ...» و گاه به صورت دعایی مستقل از خدا درخواست می ­گردد مانند: «اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج» و گاه به صورت تمنی از خود حضرت(عج) خواسته می­ شود

عرش

عرش در لغت معانی متعددی دارد از جمله: تخت‌های بلند، تخت سلاطین، سقف و چیزی که دارای سقف باشد. منظور از آن ـ هنگامی که در مورد خداوند به کار می‌رود ـ مجموعه جهان هستی است که در حقیقت تخت حکومت پروردگار محسوب می‌گردد. «الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَی عَلَی الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِیرًا؛ همان کسی که آسمان ­ها و زمین و آنچه را که میان آن دو است در شش روز آفرید آنگاه بر عرش استیلا یافت رحمتگر عام [اوست] در باره وی از کسی که خبر دارد بپرس.»(فرقان، آیه۵۹) در این آیه «استوی» بر عرش کنایه از استیلاء خداوند، حکومت، مالکیت و تدبیر او بر نظام هستی است. چنان‌که در اطلاقات معمولی نیز گاهی کلمه «بر تخت نشستن» کنایه از تسلط و استیلای پادشاه بر کشورش می­ باشد. علامه طباطبایی(ره) می‌نویسند: «ثُمَّ اسْتَوی‌ عَلَی الْعَرْشِ» کنایه است از استیلا و تسلط خداوند بر ملک خود و قیام به تدبیر امور آن، به طوری که هیچ موجود کوچک و بزرگی از قلمرو تدبیرش ساقط نمی‌شود و در تحت نظامی دقیق، هر موجودی را به کمال واقعیش رسانیده حاجت هر صاحب ح

عهد الست

مگر بویی از عشق مستت کند طلبکار عهد الستت کن

اولین شهید ولایت

حضرت زهرا(س) اولین شهید راه ولایت می­ باشند؛ در روزهای سخت تنهایی که یکصد هزار مسلمان حاضر در روز غدیر، صم و بکم تماشاگر ظلم اصحاب سقیفه بودند، حضرت زهرا(س) به همراه تعداد انگشت شماری از صحابه به دفاع از حریم ولایت برخاستند و تا آخرین نفس در این راه ثابت­ قدم ماندند. آن حضرت(س) خطاب به مولایشان، امیرمومنان می­ فرمایند: «روحی لروحک الفداء و نفسی لنفسک الوقاء؛ جانم فدای جان تو و نفس من نگاهبان نفس تو باد!»(الکوکب الدرّی، ج1، ص196)... در نهایت آن حضرت(س) با قرار گرفتن در بین در و دیوار جام شهادت را به سرکشیدند

خضر

یکی از اولیاء و پیامبران الهی است که معاصر حضرت موسی(ع) بوده و مقامی خاص در عرفان اسلامی دارد. نام اصلی او ـ که آن را تالیا گفته ­اند ـ به صراحت در قرآن ذکر نگردیده است. در سوره کهف به داستان دیدار او ـ با عنوان عبدٌ من عبادنا... ـ و حضرت موسی(ع) اشاره شده است. بنا بر روایات، او را از این جهت خضر گفته­ اند که وی بر هر جا می ­نشست یا نماز می خواند، زمین زیر پا و اطراف آن سبز و خرّم می‌گردید.(ر.ک: جامع البیان، ج۱۸، ص۷۰

دفن شبانه

بنابر نقل کتب تاریخ، در عمل به وصیت حضرت زهرا(س) دفن آن حضرت شبانه انجام گرفت. وصیت حضرت زهرا(س) چنین بود : «بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم. هذا ما اَوْصَتْ بِهِ فاطِمَةُ بِنْتُ رَسولِ اللهِ، اَوْصَتْ وَ هِیَ تَشْهَدُ اَنْ لا الهَ اِلاّ اللهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسولُهُ وَ اَنَّ الْجَنَّةَ حَقُّ وَ النّارَ حَقُّ وَ اَنَّ السّاعَةَ آتِیَةٌ لارَیْبَ فیها وَ اَنَّ اللهَ یَبْعَثُ مَنْ فُی الْقبورِ، یا عَلِیُّ اَنَا فاطِمَةُ بَنتُ مُحَمَّدٍ(ص) زَوَّجْنَی اللهُ مَنْکَ لأکونَ لَکَ فِی الدُّنیا وَ الاخِرةِ، اَنْتَ اَوْلی بِی مِنْ غَیْرِی، حَنِّطْنی و غَسِّلْنِی و کَفِّنِّی بِاللَّیلِ وَ صَلِّ عَلَیَّ وَ ادْفِنِّی بِاللَّیْلِ وَ لاتُعْلِمْ اَحَداً وَ اَسْتَوْدِعُکَ اللهَ و اقْرَءُ عَلی وُلْدِی السَّلامَ اِلی یَومِ الْقِیامَةِ؛ به نام خداوند بخشنده و مهربان، این وصیت نامه فاطمه دختر رسول خدا(ص) است و در حالی وصیّت می­ کند که شهادت می­ دهد خدایی جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) بنده و پیامبر اوست و بهشت حق است و آتش جهنم حق است و همانا روز قیامت فرا خواهد رسید و شکّی در آن نیست و خداون

چشم بیمار

چشم نیم بسته ­ای که زیبایی معشوق را دوچندان می ­کند

دوست

انسان موجودی اجتماعی است و برای برآوردن نیازهای خود نیازمند انسان­ های دیگر می­ باشد. البته اجتماعی بودن، غیر از جمعی بودن است؛ زیرا می‌توان افراد بسیاری از انسان‌ها را در یک‌جا جمع کرد؛ درحالی که هیچ رفتار اجتماعی نداشته باشند. اجتماعی بودن به معنای تعامل دو سویه و الفت، انس، تعاون، مودت، احسان و مانند آن است. اینکه انسان‌ها مشترکات و تمایزات یکدیگر را کشف کرده و بخواهند از این امور برای رشد و کمال‌یابی خود و دیگران بهره گیرند. بنا بر این انسان برای زندگی در جامعه نیازمند دوستی با دیگران است. دوستانی که در غم و شادی شریک و همراه او باشند. حضرت علی(ع) فرمودند: «أَعْجَزُ النّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الإِخْوانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ؛ ناتوان‌ترین مردم کسی است که در دوست‌یابی ناتوان است و از او ناتوان‌تر آن که دوستان خود را از دست بدهد.» (نهج البلاغه، حکمت 12

ادراک

انسان غیر از بدن مادی، حقیقت دیگری به نام روح دارد که او را از سایر حیوانات متمایز می­ گرداند. روح انسانی، دو بعد ادراکی و گرایشی دارد. بعد ادراکی انسان در دو حوزه نظری و عملی قرار گرفته است