اضطراب در کودکان

کودکان در حال رشد هستند و به سرعت روحیاتشان تغییر میکند. به طوری که حتی ممکن است ناگهان متوجه شوید فرزند خندان و پرانرژیتان به کودکی مضطرب، افسرده یا حتی پرخاشگر تبدیل شده است. با توجه به روحیه حساس و آسیب پذیر کودکان بایستی همواره مراقب روحیات آنها باشیم تا مراحل رشد و تغییر را به خوبی سپری نموده و ریسک ابتلا به اختلالات روانی در آینده به حداقل برسد.

از این رو در این مقاله در مورد یکی از اساسی ترین و شایع ترین مشکل اکثر کودکان یعنی اضطراب در کودکان، علل، علائم و راه های غلبه بر آن بحث خواهیم نمود.

علائم اضطراب در کودکان چیست

سلامت جسمی و روحی فرزند برای هر پدر و مادری اهمیت بالایی دارد. اگر شما هم کودکی در منزل دارید حتما تاکنون برایتان پیش آمده که بخواهید بدانید اضطراب در کودکان چیست؟ شایع ترین علائم اضطراب در کودکان چیست؟ و آیا راهی برای غلبه بر اضطراب در کودکان وجود دارد یا خیر؟

گاهی ممکن است کودکی آرام و قرار نداشته باشد، نتواند به خوبی روی مسائل تمرکز کند، از سکون و یک جا نشستن بیزار باشد. بیشتر والدین تصور می کنند کودکی که این علائم را داشته باشد دچار اختلال بیش فعالی است. اما یک نکته مهم این است علائم فوق قطعا مربوط به بیش فعالی نیستند و گاهی ممکن است کودکی بر اثر اضطراب علائم فوق را داشته باشد.

اضطراب نوعی ترس و احساس مبهم است که ممکن است هر کس در زندگی تجربه نماید. کودکان نیز ممکن است گاهی بنا به علل مختلفی دچار اضطراب شوند. از این رو می توان ادعا نمود اضطراب در کودکان در روند رشد قابل انتظار بوده و تا حدی طبیعی است.

از آنجایی که اضطراب قادر است تمام ابعاد زندگی کودک را تحت تاثیر قرار دهد بایستی سریعا درمان شود. اما یک نکته ی مهم قبل از درمان اضطراب در کودکان، آشنایی با علائم شایع آن است. از جمله علائم اضطراب کودک عبارتند از:

ترس از قضاوت شدن:

ترس از قضاوت شدن یکی از نشانه های بارز اضطراب است. در این صورت کودک برای کسب رضایت دیگران و جلوگیری از مورد قضاوت واقع شدن برای خود اهداف بلند پروازانه ای در نظر می گیرد و در صورتی که نتواند به اهداف خود برسد شدت اضطرابش دو چندان خواهد شد.

نگرانی:

از دیگر علائم اضطراب در کودکان، نگرانی های بی مورد است. معمولا کودک دچار نوعی تنش است و در مورد مسائل مختلف نگران است.

احساس خستگی مفرط:

از آنجایی که کودک از لحاظ روانی در تنش است و مدام نگران مسائل متفاوت است، احساس خستگی مفرط خواهد کرد.

عصبی بودن:

کودکان مضطرب به علت آنکه همواره احساسات مبهم و ناخوشایندی دارند، تحریک پذیرتر از بقیه ی کودکان هستند و سریعتر عصبی می شوند.

ناتوانی در تمرکز:

کودک مضطرب همواره نگران مسائل جزئی، پیش پا افتاده و کوچک است و آرام و قرار ندارد. از این رو قادر نیست روی فعالیت های روزمره به خوبی تمرکز کند و به نوعی قدرت تمرکز خود را از دست می دهد.

احساس بیقراری، بی خوابی در کودکان، بدخوابی، تپش قلب، تنفس های سریع و غیرعمیق، عرق کردن، سردردهای مکرر و سرگیجه، تهوع، پرش عضلات، تکرر ادرار، اختلالات حافظه و افت تحصیلی ناگهانی از سایر علائم اضطراب در کودکان می باشند.

تمامی علائم فوق جزو بارزترین علائم اضطراب در کودکان می باشند. در صورتی که علائم فوق تا 6 ماه در کودکی پایدار باشند نشانگر اختلال اضطراب است و بایستی سریعا درمان گردد.

حتما بخوانید: افسردگی در کودکان

علت اضطراب در کودکان

عوامل متعددی ممکن است موجب بروز اضطراب در کودکان شوند. از جمله علت های اضطراب در کودکان عبارتند از:

درگیری والدین:

اولین عامل بروز اضطراب والدین می باشد. بدیهی است کودکی که در محیط پرتنشی رشد میکند و والدین همواره در حال درگیری با یکدیگرند از لحاظ روحی و روانی آسیب ببیند.

علاوه بر درگیری والدین، گاهی استرس آنها نیز قادر است تاثیر بسیار زیادی روی روان کودک داشته باشد و موجب اضطراب شدید در وی شود.

عدم برخورد صحیح با کودک:

گاهی ممکن است در اثر برخورد نامناسب والدین با کودک نیز، کودک دچار اضطراب شود. برای مثال کودکی که مدام از سمت خانواده مورد انتقاد قرار می گیرد به تدریج اعتماد به نفس کودک را از دست می دهد و همواره ترس از قضاوت شدن خواهد داشت. گاهی حتی ممکن است عدم استقلال کودک در خانه نیز موجب بروز اختلال اضطراب گردد.

داشتن مشکل ظاهری:

گاهی ممکن است کودک ایراد جزئی در چهره، اندام و ... داشته باشد و از مورد تمسخر قرار گرفتن واهمه داشته باشد. این احساس واهمه نیز قادر است موجب بروز اختلال اضطراب گردد.

بیماری های مکرر:

در پاره ای از موارد نیز ممکن است کودکی بیماری خاصی داشته باشد و برای مدتی به طور پی در پی در بستر بیماری باشد. در این صورت نیز دچار اضطراب خواهد شد.

حتما بخوانید: ترس کودکان

انواع اضطراب در کودکان

انواع اختلالات اضطراب در کودکان وجود دارد که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد، در این جا این اختلالات ذکر شده است.

1اختلال اضطراب جدایی:

اضطراب جدایی یکی از طبیعی ترین انواع اضطراب در افراد است. همه ی ما ممکن است در دوره مشخصی ترس از دست دادن شی یا شخصی را داشته باشیم. نوزاد تازه متولد شده به شدت به مادر وابسته است. این وابستگی تا 18 ماهگی به اوج خود میرسد و پس از آن رفته رفته کاهش می یابد. اما گاهی ممکن است کودک به شدت به والدین وابسته باشد و در شرایطی مثل رفتن به مدرسه و ... بسیار مضطرب و ناآرام باشد.

2اختلال اضطراب فراگیر:

کودکانی که دچار اختلال اضطراب فراگیر هستند در طول روز احساسات متعددی مثل بیقراری، خستگی، تحریک پذیری و ... دارند. این احساسات حتی بر روی فعالیت های روزمره ی کودک نیز تاثیر میگذارد. به طوریکه کودک حتی در مورد کیفیت انجام کارهای روزانه هم مضطرب و آشفته است.

3اختلال اضطراب اجتماعی:

کودکانی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی هستند و زمانی که در موقعیت های اجتماعی قرار می گیرند پریشان می شوند و ممکن است پریشانی خود را با علائمی نظیر گریه کردن، سرد شدن دست و پا، عرق کردن، ناراحت شدن و حتی تغییر لحن صدا نشان دهند.

معمولا این سه نوع اختلال اضطراب ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و کودکی که مبتلا به یکی از انواع اضطراب باشد، ممکن است مدتی بعد دچار سایر انواع اضطراب در کودکان نیز شود.

حتما بخوانید: وسواس در کودکان

درمان اضطراب در کودکان

بهترین و قطعی ترین روش برای درمان اضطراب در کودکان، مراجعه به روانشناس می باشد. با این حال برخی روش ها می توانند نقش موثری در کاهش اضطراب کودکان داشته باشند. از جمله روش های درمان اضطراب عبارتند از:

افزایش تعامل با کودک:

تا حد امکان تعامل خود را با کودکتان افزایش دهید و سعی کنید ساعات بیشتری را با وی سپری نمایید. سعی کنید با وی همدلی کنید و در مورد احساساتش با وی صحبت نمایید. طوری رفتار کنید که کودک اطمینان کسب کند همواره مورد پذیرش والدین است.

کاهش فشار روانی:

محیط خانه را از هر نوع تنش و فشار روانی دور نگه دارید و سعی کنید هرگز نزد کودک با همسرتان جر و بحث نکنید.

افزایش استقلال کودک:

سعی کنید زمینه استقلال کودک را فراهم کنید و به او فرصت بدهید بعضی از کارهای شخصی مثل مسواک زدن و تمیز کردن اتاق خواب را انجام دهد.

پاسخ مناسب به نیازهای وی:

سعی کنید با روش مناسبی به نیازهای کودک پاسخ دهید. محبت خود را به وی نشان دهید و غرورش را نشکنید. از سرزنش کردن و انتقاد کردن وی بپرهیزید. همچنین فراموش نکنید در مقابل درخواست های نابجای وی مقاومت کنید.

ایجاد حس آرامش:

به تغذیه و آرامش کودک اهمیت دهید و با کمک خود کودک محیطی آرام فراهم کنید.

در ادامه بخوانید: تست افسردگی برای کودکان

سوالات متداول

1- ✔️ علائم اضطراب در کودکان چیست؟

✔️ اضطراب نوعی ترس و احساس مبهم است که ممکن است هر کس در زندگی تجربه نماید از جمله کودکان که در متن مقاله شرح داده شده است.

2- ✔️ علت اضطراب در کودکان چیست؟

✔️ عوامل متعددی ممکن است موجب بروز اضطراب در کودکان شوند که در متن مقاله به طور کامل شرح داده شده است.

3- ✔️ درمان اضطراب در کودکان چیست؟

✔️ بهترین و قطعی ترین روش برای درمان اضطراب در کودکان، مراجعه به روانشناس می باشد که در متن مقاله شرح داده شده است.

منبع : اضطراب در کودکان