انواع قصه


در یک تقسیم بندی کلی قصه ها را می توان به انواع زیر می توان تقسیم بندی کرد:

1- قصه هایی که در فنون و رسوم کشورداری و آیین فرمانروایی مملکت داری، لشگرکشی، بازرگانی، علوم رایج زمان، عدل و سیرت نیکو پادشاهان و وزیران و امیران است؛ مانند حکایت های سیاست نامه سیرالملوک خواجه نظام الملک توسی.

2- قصه هایی که در شرح زندگی و کرامات عارفان و بزرگان دینی و مذهبی است؛ مانند حکایت های اسرارالتوحید و تذکره الاولیا

3- قصه هایی که در توضیح و شرح مفاهیم عرفانی، فلسفی و دینی به وجه تمثیلی یا نمادین (سمبلیک) می باشند؛ مانند: عقل سرخ سهروردی و منطق الطیر عطار .

4- قصه هایی که جنبه های واقعی و تاریخی و اخلاقی آنها به هم آمیخته است و بیشتر از نظر نثر و شیوه نویسندگی به آنها توجه می شود؛ مانند: مقامات حمیدی تألیف حمید الدین بلخی و گلستان سعدی.

5- قصه هایی که جنبه تاریخی دارند و در ضمن وقایع کتاب های تاریخی آمده اند: مانند: قصه های تاریخ بیهقی تألیف ابوالفضل محمد بیهقی .

6- قصه هایی که از زبان حیوانات روایت می شود و در آنها نویسنده اعمال و احساسات انسان را به حیوانات نسبت می دهد؛ مانند: کلیله و دمنه ابوالمعالی نصرالله منشی ، در ادبیات خارجی به این نوع قصه ها، افسانه های تمثیلی می گویند.

7- قصه هایی که در زمینه تعلیم و تربیت می باشند؛ مانند: قابوس نامه اثر قابوس بن وشمگیر و چهار مقاله احمد عروضی سمرقندی.

8- قصه هایی که براساس امثال و حکم فارسی و عربی تنظیم شده اند؛ مانند: جامع التمثیل حبله رودی.

9- قصه هایی که محتوای گوناگون دارند، اعم از معرفت آفریدگار و معجزات پیامبران و کرامات اولیا و تاریخ پادشاهان و احوال شاعران و گروه های مختلف مردم تا شگفتی های دریاها، شهرها و حیوانات؛ مانند: جوامع الحکایات و لوامع الروایات عوفی

10- قصه های عامیانه که حاوی سرگذشت ها و ماجراهای شاهان، بازرگانان و ... که بر حسب تصادف با وقایعی عبرت انگیز و حکمت آمیز و حوادثی شگفت رو به رو شده اند؛ مانند: سمک عیار و هزار و یکشب