تقوا در اصطلاح شرع، به خویشتنداری در برابر گناهان گفته می شود. تقوا یک نیروی بازدارنده ای است که به صورت ملکه نفسانی و نیروی درونی در وجود انسان به وجود می آید و او را در برابر طغیان شهوات و ارتکاب کارهای خلاف حفظ می کند. کمال تقوا آن است که علاوه بر دوری از گناهان و محرمات، از مشتبهات نیز اجتناب شود.
در آیات قرآن و احادیث معصومین(ع) تقوا، به عنوان بهترین توشه: «تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوی؛ توشه برگیرید پس به درستی که بهترین توشه تقوا است.»(بقره، آیه197) بهترین لباس: «لِباسُ التَّقْوی ذلِکَ خَیْر؛ لباس تقوا، بهترین لباس برای انسان است.»(اعراف، آیه26) دژ نیرومند: «اعلموا عباد اللَّه ان التقوی دارحصن عزیز؛ ای بندگان خدا بدانید که تقوا دژی غیرقابل نفوذ و مستحکم است.»(نهج البلاغه،خطبه157) مرکب راهوار: «ان التقوی مطایا ذلل، حمل علیها اهلها و اعطوا ازمتها، فاوردتهم الجنة؛ تقوا مانند مرکبی راهوار است که کنترل آن در دست صاحبی است که بر آن سوار است و او را تا بهشت پیش میبرد.»(همان، خطبه16) معرفی شده است.
باید توجه داشت که تقوا به معنی انزوا و گوشه گیری نیست، بلکه باید در بطن جامعه حضور داشت و خود را از گناه حفظ کرد. بعضی از بزرگان، تقوا را به حالت کسی تشبیه کرده اند که از یک سرزمین پر از خار عبور می کند، سعی دارد دامن خود را کاملا برچیند و با احتیاط گام بردارد مبادا نوک خاری در پایش بنشیند و یا دامنش را بگیرد .تقوا همچون واکسن ضد بیماری، فرد و جامعه را از گرفتاری به انواع مرض های اخلاقی و اجتماعی نگه داشته و مردم را از بدبختی‌های خانمان سوز نجات می‌دهد