قابلیت اطمینان یا "Reliability" به معنای توانایی یک سیستم یا تجهیزات در انجام کاری به طور درست و بدون خرابی برای مدت زمان مشخصی است. در واقع، قابلیت اطمینان میزان احتمال عدم بروز خرابی یا نقص در یک سیستم یا تجهیزات در یک بازه زمانی مشخص را نشان می‌دهد.
بازه زمانی مشخص در قابلیت اطمینان معمولاً به عنوان مدت زمانی که یک سیستم یا تجهیزات باید بدون خرابی کار کند، تعریف می‌شود. به عنوان مثال، اگر بخواهید مدت زمانی که یک سیستم باید بدون خرابی کار کند را به ۹۹٪ برآورد کنید، می‌توانید از مفهوم "MTBF" یا "میانگین زمان بین خرابی" استفاده کنید. به عبارت دیگر، MTBF میزان میانگین زمانی است که یک سیستم یا تجهیزات بین دو خرابی پشت سر هم دارد. در کل، افزایش قابلیت اطمینان یک تجهیزات بدان معناست که احتمال خرابی و تعطیلی کمتری برای تجهیزات در آینده وجود دارد و این به عواقب مثبتی مانند افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتری منجر می‌شود.
چطور قابلیت اطمینان رو ارزیابی کنیم؟
ارزیابی قابلیت اطمینان یک تجهیزات می‌تواند به عنوان یک فرایند ساده یا پیچیده انجام شود، به عنوان مثال با بررسی میزان خرابی و نقص در یک تجهیزات در طول زمان. این روش به صورت خاموشی "Reliability Growth Testing" نامیده می‌شود. هدف از آزمون رشد قابلیت اطمینان ، ارزیابی و بهبود قابلیت اطمینان یک سیستم است. همچنین برای ارزیابی قابلیت اطمینان، می‌توان از روشهای زیر استفاده کرد:
- تاریخچه خرابی: برای بررسی قابلیت اطمینان، می‌توانید تاریخچه خرابی و نقص تجهیزات را بررسی کنید تا بفهمید چگونه و در چه فواصل زمانی خرابی رخ داده است.
- آزمون‌های خرابی: در این روش، تجهیزات را با استفاده از آزمون‌های خرابی در شرایط مختلف تحت فشار قرار می‌دهند تا بفهمید آیا تجهیزات در شرایط بحرانی و استرس فعالیت می‌کند.
- مدل‌سازی قابلیت اطمینان: از مدل‌سازی قابلیت اطمینان برای برآورد عمر مفید یک تجهیز استفاده می‌شود. در این روش، شرایط استفاده تجهیزات، تعداد و نوع خرابی‌ها و شدت خرابی‌ها، در نظر گرفته می‌شود.
در کل، ارزیابی قابلیت اطمینان تجهیزات به دلیل پیچیدگی سیستم، شرایط کار، استفاده از تجهیزات و فواصل زمانی بین تعمیر و نگهداری تجهیزات، پیچیده است و بهتر است توسط متخصصین با تجربه و دانش کافی انجام شود.
افزایش قابلیت اطمینان در نگهداری و تعمیرات
افزایش قابلیت اطمینان در نگهداری و تعمیرات تجهیزات و دستگاه‌ها بسیار مهم است زیرا در اثر این اقدامات، تجهیزات و دستگاه‌ها به طور مستمر و با کیفیت بالاتر به کار می‌روند که این موضوع در ادامه مزایای زیادی برای شرکت، سازمان و یا صنعت خواهد داشت:
- کاهش هزینه‌ها: با افزایش قابلیت اطمینان تجهیزات، هزینه‌های ناشی از توقف تجهیزات و خرابی‌های مکرر کاهش می‌یابد. در نتیجه، هزینه‌های تعمیر و نگهداری، هزینه‌های بازرسی و هزینه‌های ایمنی کاهش می‌یابد.
- افزایش بهره‌وری: تجهیزات با قابلیت اطمینان بالا، باعث افزایش بهره‌وری و کاهش توقف‌های ناگهانی در فرآیندها می‌شود. این امر باعث افزایش خط تولید، افزایش تولید، کاهش هزینه‌های تولید و افزایش درآمد می‌شود.
- بهبود ایمنی: تجهیزات با قابلیت اطمینان بالا، باعث افزایش ایمنی و کاهش حوادث کاری می‌شود. همچنین، تعمیر و نگهداری منظم تجهیزات، باعث افزایش ایمنی در محیط کار می‌شود.
- بهبود کیفیت: با افزایش قابلیت اطمینان تجهیزات، کیفیت محصولات بهبود می‌یابد و نرخ بازگشت محصولات به دلیل خرابی کاهش می‌یابد. به علاوه، با بهبود کیفیت محصولات، اعتماد مشتریان به برند و محصولات شما افزایش می‌یابد
روشهای محاسبه قابلیت اطمینان یا Reliability
قابلیت اطمینان یا Reliability در مهندسی، آمار، علوم کامپیوتر و بسیاری از حوزه‌های دیگر به معنای احتمال عملکرد صحیح یک سیستم، دستگاه، یا فرایند در شرایط مشخصی است. برای تحلیل قابلیت اطمینان، معمولاً از روشهای زیر استفاده می‌شود:
- تحلیل فرایند خرابی (Failure Mode Analysis): این روش برای تحلیل و بررسی شیوع خرابی‌های مختلف در یک سیستم استفاده می‌شود و به شناسایی خطرات مربوط به هر خرابی کمک می‌کند.
- آزمون قابلیت اطمینان (Reliability Testing): در این روش، سیستم در شرایط واقعی یا شبیه‌سازی شده‌ای تست می‌شود تا بررسی شود که آیا احتمال وقوع خرابی در مدت طولانی‌تری هنگام استفاده از سیستم کاهش پیدا می‌کند یا خیر.
- تحلیل برآوردی (Statistical Analysis): در این روش، از تحلیل آماری برای برآورد کردن احتمال وقوع خرابی یا بازدهی صحیح سیستم در یک بازه زمانی استفاده می‌شود.
- شبیه‌سازی (Simulation): در این روش، با استفاده از شبیه‌سازی رفتار سیستم در شرایط مختلف، احتمال عملکرد صحیح سیستم در طول زمان تخمین زده می‌شود.
- تحلیل داده‌های تجربی (Empirical Analysis): این روش برای تحلیل داده‌هایی که از عملکرد سیستم در شرایط واقعی به دست می‌آیند استفاده می‌شود تا به شناسایی الگوها و روندهای خرابی کمک کند.
مزایای نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینان
نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینان به معنای این است که تعمیرات و نگهداری برای کاهش احتمال خرابی و افزایش عمر مفید تجهیزات انجام می‌شود. این روش نگهداری دارای مزایای زیر است:
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری: با اجرای برنامه‌ای برای تعمیرات پیشگیرانه، خرابی‌های ناگهانی کاهش می‌یابند که در نتیجه، هزینه‌های تعمیر و نگهداری نیز کاهش می‌یابد.
- افزایش بهره‌وری: هنگامی که تجهیزات به طور منظم تعمیر می‌شود، بهره‌وری بالاتری حاصل می‌شود و تولیدی به طور کلی بهبود می‌یابد.
- افزایش امنیت: تجهیزاتی که به طور منظم تعمیر می‌شوند، کمتر خطر حوادث و حوادث ناگهانی را دارا هستند که در نتیجه، امنیت و ایمنی در محیط کار بهبود می‌یابد.
- افزایش عمر مفید تجهیزات: تعمیرات پیشگیرانه کمک می‌کند تا تجهیزات بیشتر و به مدت طولانی‌تر کار کنند که در نتیجه، هزینه‌های سرمایه‌گذاری برای جایگزینی تجهیزات کاهش می‌یابد.
- بهبود تجربه مشتری: با افزایش بهره‌وری و کاهش خطر خرابی، کیفیت محصول و خدمات به مشتریان نیز بهبود می‌یابد که از آن نتیجه‌ای مثبت برای رضایتمندی مشتریان به دست می‌آید.
نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینان یکی از انواع نگهداری تعمیرات که برای اجرای آن می‌توانید از نرم افزار CMMS نیز استفاده کنی. این نرم افزار اصولا قابلیت پیاده سازی انواع نگهداری و تعمیرات را دارند و در بسیاری از شرکت های بروز مورد استفاده قرار می‌گیرند. نرم افزار نگهداری تعمیرات آلکا یکی از نرم افزارهای پیشرو در صنعت نت کشور است که با در نظر گرفتن اصول اساسی و پایه ای نت در پیاده سازی موفق نگهداری تعمیرات صنایع مختلف نقش کلیدیایفا می‌کند. این نرم افزار تجربه 16 ساله در صنعت کشور را پایه‌ی پیشرفت و توسعه خود قرار داده و توانسته برای هر صنعت نسخه ای جدا گانه و اختصاصی طراحی کند.