رادیکالهای آزاد مولکولهایی با پوسته الکترونی ناقص هستند که در همه جا، هوایی که تنفس میکنیم، در موادی که در اطراف ما هستند و در داخل بدن ما وجود دارند و میتوانند با تخریب سلولهای بدن و انتشار مواد سمی به بافتهای اطراف خود خسارات جبران ناپذیری به بدن وارد میکنند .
به زبان ساده، رادیکالهای آزاد یعنی مولکول یا اتمهای ناپایداری که یک الکترون جفت نشده داشته باشند. رادیکالهای آزاد در اثر شکستگی یک پیوند از یک مولکول پایدار ایجاد میشوند. همین ویژگی باعث افزایش واکنشهای شیمیایی آنها میشود.
در انسان مهمترین رادیکال آزاد اکسیژن است. مولکول اکسیژن در معرض تشعشعات مختلف، استرس، دودهای ناشی از استعمال دخانیات و ... با گرفتن یک الکترون از دیگر مولکولها، دست به کار تخریب دیگر مولکولها، سلولها و دی ان ای میشود.
حاصل فعالیت رادیکالهای آزاد در بدن انواع سرطان، دیابت، نارساییهای قلبی، آسیبهای مغزی، مشکلات عضلانی، پیری زودرس، آسیبهای چشمی و در کل ضعف سیستم ایمنی بدن است.
بنابراین آنتیاکسیدانها موجب میشوند که بدن جوانتر و شادابتر بماند و درعین حال علائم پیری را کاهش میدهند. هرچند آنتی اکسیدانها برای بدن مفید هستند اما همه انواع آنها نمیتوانند تاثیر ضدپیری داشته باشند بلکه برخی از آنها نقش موثرتری در جوانتر ماندن دارند و با حفاظت از شما در برابر بسیاری از بیماریهای دردناک و خطرناک در واقع عمرتان را طولانیتر میکنند.
بنابراین گزارش، مهمترین آنتی اکسیدانهایی که خاصیت ضدپیری دارند شامل کارتنوئیدهای موجود در میوهها و سبزیها، ویتامین C همراه با «بیوفلاوونوئیدها»، ویتامین E در ترکیب با «توکوفرولها» و سلنیوم هستند که یک آنتی اکسیدان مینرال است.
آکادمی ملی علوم آمریکا، انستیتو ملی سرطان و همچنین بسیاری دیگر از سازمانها و مراکز سلامتی توصیه میکنند که مصرف روزانه حداقل پنج نوبت از غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان که مهمترین آنها میوهها و سبزیها هستند، ضروری است. بعلاوه مصرف این مواد غذایی را میتوان به 9 نوبت در روز افزایش داد اما با این حال اکثر مردم فقط یک تا دو نوبت در روز از این خوردنیهای مفید و سالم استفاده میکنند.
این مقاله میافزاید، مزایای کارتنوئیدها شامل محافظت از بدن در برابر عفونتها و آسیبهای ناشی از مولکولهای رادیکال آزاد است. این آسیبها در واقع بر اثر آلودگی، استعمال سیگار، نور زیاد خورشید، تشعشعات رادیواکتیو و استرس بروز میکنند.
انواع ویتامین ها و عناصر دارای آنتی اکسیدان
• ویتامین A و کاروتنوئیدها: هویج، کدو، بروکلی، سیب زمینی شیرین، گوجه فرنگی، هلو، زردآلو، کلم و طالبی از منابع این ویتامین می باشد.
• ویتامین C: مرکبات، فلفل سبز، بروکلی، سبزیجات برگ سبز، توت فرنگی و گوجه فرنگی از منابع این ویتامین می باشد.
• ویتامین E: آجیل، دانه ها، غلات کامل و با سبوس، سبزیجات برگ سبز، روغن سبزیجات و روغن زیتون از منابع این ویتامین می باشد.
• سلنیوم: ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ، حبوبات، مرغ و سیر از منابع این ماده ی معدنی می باشد.
• فیتوکمیکال ها شامل: سویا، انگور بنفش، انار، قره قاط، چای
• لیکوپن ها: لیکوپن ها گوجه فرنگی و فراورده های آن، انگور صورتی و هندوانه
• لوتئین ها شامل: سبزیجات برگ سبز از قبیل: کلم، بروکلی، کیوی، کدو و اسفناج
• لیگنان ها: شامل دانه بذرک، دانه جو، چاودار
• ویتامین هایی که شبیه آنتی اکسیدان عمل می کنند: کوآنزیم Q10 و گلوتاتیون
• آنزیم های آنتی اکسیدانی که در بدن ساخته می شوند: سوپراکسید دیس موتاز(SOD)، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز