هیدروفلوریک اسید:
اسید هیدروفلوئوریک یک محلول فلوراید هیدروژن در آب است. فرمول شیمیایی آن HF است. این یک اسید ضعیف است اما بسیار خورنده و بسیار سمی است. این ماده می تواند شیشه ای را به اسید هگزا فلوروسیلیک اسید تبدیل کند. اگر با پوست انسان تماس پیدا کند می تواند موجب مرگ انسان شود. این ماده از واکنش فلوریت با اسید سولفوریک تولید می شود و یکی از کاربردهای اصلی آن در پالایش نفت خام است. همچنین برای ساخت مواد شیمیایی مختلف دیگر حاوی فلورین، از قبیل تفلون (پوشش در ظرف پخت)، فرن (عامل خنک کننده در تهویه هوا) و فلوئوروکربن ها (که به عنوان سوخت در قوطی های آئروسل) استفاده می شود. برای تمیز کردن فلزات نیز می توان از آن استفاده کرد. HF بسیار سمی است زیرا آن با یون های کلسیم در بدن پیوند می دهد و باعث می شود تا آنها نتوانند مورد مصرف قرار گیرند. هم چنین از آن به عنوان اسید، می توان برای تولید فلوراید و نمک های اسید هیدروفلوئوریک، استفاده کرد.
اگر بدن فردی با اسید هیدروفلوئوریک تماس پیدا کند باید به سرعت به پزشک مراجعه کند ، زیرا مقادیر کمی از آن نیز بسیار سمی است. اسید هیدروفلوریک به راحتی استخوان و عضله ها را نیز ذوب می کند.
از آنجایی که نسبت به بسیاری از فلزات نسبت به شیشه و نسبت به اکسیژن واکنش نشان می دهد، عموما در ظروف پلاستیکی ذخیره می شود. گاز فلوراید هیدروژن و اسید متمرکز بسیار سمی است و می تواند حتی منجر به توقف قلب و مرگ و میر شود.
فلوراید هیدروژن در تولید آلومینیوم و کلروفلوئوروکربن ها و صنایع شیمیایی استفاده می شود. استنشاق (کوتاه مدت) در معرض فلوراید هیدروژن، گاز حاصل از آن می تواند موجب آسیب شدید تنفسی در انسان شود، از جمله سوزش شدید در چشم و دستگاه ریوی و سوختگی های پوستی ممکن است بعد از قرار گرفتن در معرض چشم یا پوست در انسان رخ دهد. قرار گرفتن در معرض شدید (دراز مدت) انسان در برابر فلوراید در سطوح پایین تاثیر مثبتی بر پیشگیری از حفره دندان دارد و همچنین ممکن است برای درمان پوکی استخوان مفید باشد. قرار گرفتن در معرض سطوح بالاتر فلوراید از طریق آب آشامیدنی ممکن است موجب فلوروزیس دندان یا پوسیدگی شود، در حالی که در معرض نور زیاد با آب آشامیدنی یا هوا میتواند فلوروز اسکلتی در انسان ایجاد کند. تنها اثر رشدی که از طریق قرار گرفتن در معرض فلوراید در انسان دیده می شود فلوئوروز دندانی است که در دوران بارداری می تواند در دندان های کودک اتفاق بیفتد.
هیدروژن فلوراید توسط عمل اسید سولفوریک بر روی درجات خالص کانی فلوئوریت و همچنین به عنوان یک طرف محصول استخراج کود پیشرو اسید فسفریک از مواد معدنی مختلف وجود دارد.
کاربردهای هیدروفلوریک اسید:
1-صنایع پلیمر
-2صنایع هسته ای.
3-صنایع شیمیایی ( تولید اسید سیلیسیک – تولید اسید فلوبوریک و تولید اسید زیر کونیک)
4-صنایع خودرو.
5-صنایع شیشه و کریستال.
6-صنایع تولید لامپ.
7-برای حکاکی روی شیشه در لامپ و محصولات دیگری به کار می رود.
8-سنتز آمونیوم بی فلوراید از واکنش آمونیاک و هیدروژن فلوئورید.
9- در ساخت و تولید کریستال های تزیینی و مات کاری شیشه آلات در صنایع فولاد ، سرامیک ، ریخته گری ، تهیه فر و آلیاژها و … به کار می رود.
10- در تولید اورانیوم و بیش از صد نوع ماده شیمیایی فلوئور دار بکار می رود.
11- در تولید پلاستیک های کم اصطحکاک و نیز در تولید هالوژن ها مانند فریون که در تهویه و در سرد سازی کاربرد وسیعی دارند به کار می رود.
12- از فلوئورید سدیم به عنوان حشره کش به خصوص بر علیه سوسک ها استفاده می شود.
13-برای تولید کریولیت مصنوعی در صنعت الکترولیز آلومینیوم به کار می رود.
14- در تولید کربولیت مصنوعی کاربرد وسیعی دارد.
15- اسید فلوریدریک به عنوان کاتالیست در تهیه سوخت های اکتان بالا ، خورنده و صیقل دهنده شیشه مورد استفاده قرار می گیرد.
16- در صنایع پتروشیمی و نفت
17- بعضی محققان امکان استفاده از گاز فلوئور خالص را به عنوان سوخت موشک بررسی کرده اند
18- در تولید آلومینیوم فلورید که برای ساخت کربولیت به کار می رود.
19-به عنوان رسوب زدا در اسید ویی فولاد ضد زنگ.
20-. ماده اولیه تولید آلومینیوم فلوراید.
21- موارد آزمایشگاهی
توصیه های ایمنی:
ظرف محتوی این ماده را بصورت دربسته و در محلی که هوای آزاد جریان داشته باشد نگاه دارید. در صورت تماس با چشم، کاملا با آب شسته و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در اثر تغییر ناگهانی، یا احساس هرگونه ناراحتی، فورا به پزشک مراجعه شود. از تماس با بدن، چشم و لباس جلوگیری نموده و بخارات آن تنفس نشود. کارکردن با آن باید زیر هود آزمایشگاه باشد.
حفاظت پوست:
هنگام کارکردن با آن، از دستکش و لباس حفاظتی‌استفاده شود و از دو دستکش مخصوص به صورت دولایه برای اطمینان بیشتر استفاده شود. از کفش های روبسته با روکش پلاستیکی استفاده شود.
نحوه حمله این اسید بسیار خطرناک:
یون های فلور موجود در (محلول یا بخار اسید HF) به بافت های پوست و به خصوص استخوان حمله کرده و به شدت به آن ها آسیب می رساند. این آسیب تا زمانی که این تمام یون ها مصرف شوند، ادامه خواهد داشت!
معمولا سوزش و درد آنی ندارد، در حالیکه در زیر بافت های بدن در حال تخریب شدید می باشد، بنابراین در تشخیص آنی آن معمولا سهل انگاری می شود.
استنشاق گاز آن می تواند باعث تخریب دائمی شش ها شود.
در صورت تماس با پوست بدن:
لباس ها و قسمتهای الوده را سریعا از پوست جدا کنید تا اسید بیشتری را به قسمت آسیب دیده وارد نکند.
باید با آب معمولی بمدت ۳۰ دقیقه پوست آلوده را شستشو داده و وسپس ژل Calcium Gluconate 2.5% و یا محلول بنزالکونیوم کلراید که در آزمایشگاه متالوگرافی دانشکده موجود می باشد) را حداقل به مدت ۲۰ دقیقه برروی محل مالیده تا اثر آن کاهش یابد و سریعا به بهداری دانشگاه یا بیمارستان تخصصی سوانح سوختگی مراجعه شود.
تماس HF با چشم:
شتشوی چشم زیر آب روان برای حداقل ۳۰ دقیقه
مواظبت از چشم دیگر!