آتش نشان برای محافظت از خود در برابر حوادث محیطی، حریق، مواد شیمیایی و ... از تجهیزات ایمنی فردی استفاده می‌کند. یکی از این تجهیزات، کلاه آتش نشانی می‌باشد که وظیفه مراقبت از سر، گردن و صورت فرد را دارد.
این ابزار می‌تواند از سر و گردن در برابر سقوط اشیاء، سوختگی، اجسام تیز و ... محافظت کند. به همین دلیل خرید کلاه آتش نشانی و تهیه آن یکی از اصلی ترین کارهایی است که قبل از انجام فعالیت های خطرناک باید انجام شود. همچنین برخی مدل ها دارای نقاب ها و صفحاتی برای محافظت از چشم در مقابل تشعشعات و مواد شیمیایی می باشند.
کلاه های ایمنی اطفا حریق دارای بخش هایی برای اضافه کردن ابزار های کمکی هستند که به کاربر امکانات بیشتری داده و در انجام عملیات ها بسیار کارآمد می‌باشند. این ابزار های کمکی چراغ قوه، میکروفون، هدفون و ... می باشند.
همچنین طراحی آنها به گونه ای است که آتش نشان بنا بر محیط عملیاتی، از ماسک و یا عینک های محافظتی در کنار کلاه استفاده کند. جنس کلاه عملیاتی آتش نشانی معمولا از پلاستیک های محکم ABS یا فایبرگلاس بوده و دارای یک قسمتی برای محافظت از گردن فرد می باشند.
این قسمت در برخی از کلاه ها ثابت بوده و در برخی مدل ها هم به صورت جداگانه قابل نصب و جدا کردن است. همچنین جنس آن از پارچه نسوز آرامید می باشد تا در برابر گرما و حرارت های شدید مقاومت بالایی داشته باشد.