تار، یک ساز زهی ایرانی است که برخلاف سازهای دیگر مانند نی، سه تار و دف، گذشته چندان دوری ندارد. تاریخ اختراع این ساز قدیمی به حدود 250 سال پیش برمی گردد و شبیه ترین نسخه تار به تار امروزی، در تصاویر به جا مانده از دوران قاجار دیده شده است. خاستگاه تار، کشور ایران می باشد و برای نواختن موسیقی کلاسیک در برخی کشورهای دیگر از جمله تاجیکستان، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان نیز رواج دارد. این ساز در ایران اختراع شد اما به سرعت در کشورهای همسایه از جمله افغانستان مورد توجه قرار گرفت.
ساز تار از ساز های اصیل موسیقی ایران است که هم بصورت تکنوازی و هم گروهی به همراه سایر سازها نواخته می شود ولی در موسیقی ایرانی، اغلب تار به همراه تمبک نواخته می شود. صدای شیرین و لحن جادویی تار باعث شده تا در روستاهای آذربایجان مردم به نواختن تار و شنیدن صدای آن علاقه زیادی داشته باشند و ترانه های محلی را به همراه تار اجرا کنند. بسیاری از مردمان این نواحی بر این باورند که صدای تار باعث آرامش شده و آن را درمانی برای سردرد و بی خوابی می دانند. می توان گفت برجسته ترین نوازندگان موسیقی در ایران، نوازندگان تار هستند. در طول سال های گذشته، نوازندگان بزرگی همچون علی اکبر شهنازی و محمد رضا لطفی آثار برجسته ای از خود به جا گذاشته اند که می توانید از آن ها الهام بگیرید.
ساختار تار و اجزای آن
ساختار ساز تار از گذشته تا به امروز دستخوش تغییراتی شده است. تارهای قدیمی دارای 5 سیم بود اما اصلاحاتی بر روی آن توسط درویش خان، استاد برجسته موسیقی ایران صورت گرفته است. این تغییرات شامل افزودن سیم ششم و گسترش دامنه صوتی ساز تار بوده است. در میان سازهای قدیمی، تار آذربایجانی شباهت زیادی به تار ایرانی دارد. تار آذربایجانی دارای 11 سیم می باشد و کاسه آن کم حجم تر شده و اندازه کوچکتری دارد.
ساختار تار ایرانی دارای دو کاسه با اندازه نابرابر و نامتقارن است که با یک غشای نازک پوست حیوانات مانند بره پوشانده شده است. ارتعاش سیم های تار به پوست رسیده و در داخل کاسه منجر به تولید صدا می شود. بنابراین می توان گفت جنس پوست بکاررفته در تار، اهمیت زیادی در صدا سازی تار دارد. از طرفی آنچه که نقش زیادی در لحن صدای تار دارد، چنس چوب بکاررفته در آن است. بهترین چوب برای تار، چوب گردو یا توت می باشد. هر چه چوب بکار رفته قدیمی تر باشد، صدای غنی تر و شفاف تری تولید می کند.