گیاه پونه گونه دیگری از جنس Mentha است. پونه نسبت به نعناع سازگاری اقلیمی بیشتری دارد و از نظر دارویی بهواسطه اسانسهای پوله ژون (۹۲ – ۲۷ درصد) و آزولن (بهعنوان ضدالتهاب) موردتوجه است. برگهای پونه بیشتر خاکستری بوده و در ایران انواع خودروی آن بهطور معمول در کنار نهرهای آب، در همه مناطق گسترش دارد. موارد مصرف گیاه پونه مشابه با نعناع است و افزون بر خاصیت ضدنفخ، صفرا آور بوده و در تهیه سوپ و دارو بکار میرود.
پونه گیاهی علفی بوده و از خانواده نعنائیان به شمار میرود. طعم این گیاه در ابتدا گرم، تقریباً گس و تلخ است و بعد از مدتی در فرد ایجاد حس خنکی مینماید. پونه علاوه بر مصارف آشپزی، بهعنوان یکی از گیاهان دارویی نیز کاربرد فراوان دارد. جوشانده پونه برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار مثمر ثمر بوده و بهعنوان یک پنیسیلین طبیعی باعث رفع عفونت بدن میگردد. علاوه بر این برای درمان ناراحتیهای معده، تقویت لثهها و تقویت سیستم ایمنی بدن نیز کاربرد فراوان دارد. همچنین به دلیل عطر تند و قوی پونه، کاشتن این گیاه در کنار سایر سبزیجات باغچه از جمله لوبیا بسیار مفید بوده و باعث دفع حشرات و آفات از آنها خواهد شد.
کاشت
قبل از کاشت پونه ابتدا زمین را شخم زده و سپس سطح خاک را بهخوبی صاف نمایید. بستر کشت را قبل از بذرپاشی بهخوبی آبیاری نمایید. کرتهایی با فاصله ۵۰ الی ۶۰ سانتیمتر از هم ایجاد کرده و سپس بذر پونه را با فاصله ۲۰ الی ۳۰ سانتیمتری و در عمق نیم سانتیمتری خاک قرار دهید. بهتر است حدود نیم الی یک سانتیمتر روی بستر کشت کود دامی سرند شده بپاشید. مجدداً از طریق آبپاش اقدام به آبیاری زمین کشت شده نمایید. بعد از رویش گیاهان، نیاز مراقبتی آنها به حداقل میرسد.
پونه از جمله گیاهان حساس به سرما بخصوص در مراحل اولیه رشد است. ازاینرو بهترین زمان کاشت آن فصل بهار و پس از گذر سرمای زمستانه (اواخر اردیبهشت تا اواخر خردادماه) است. البته گفتنی ست که در فصل پاییز نیز میتوان نسبت به کاشت بذر پونه پونه اقدام نمود. باید توجه داشته باشید که بستر کشت گیاه پونه باید در معرض تابش آفتاب مستقیم قرار گیرد تا بدین ترتیب گیاه به نحو احسن رشد کرده و اسانس تولیدی آن افزایش یابد. پونه گیاهی با ریشههای سطحی است که توانایی جذب آب از عمق خاک را ندارد. ازاینرو توصیه میشود آبیاری گیاه پونه بهصورت سطحی و در فاصلههای زمانی کوتاه و منظم صورت پذیرد. با توجه به شرایط محیطی گیاه را روزانه دو بار آبیاری نمایید.
بهطورکلی میتوان اظهار داشت که خاکهای اسیدی با زهکشی مناسب بهترین بستر برای پرورش گیاه پونه میباشند. همچنین از دو ترکیب پیشنهادی زیر نیز میتوانید جهت آمادهسازی بستر کشت بذرهای پونه استفاده نمایید:
۱٫ پیت ماس (۵۰ درصد) + کوکوپیت (۳۰ درصد) + پرلیت (۲۰ درصد)
۲٫ خاک باغچه (۶۰ درصد) + ماسه (۲۰ درصد) + کود حیوانی (۲۰ درصد)
کاشت بذر پونه در خانه (گلدان)
گلدانی متناسب با سلیقه و دکوراسیون منزل خود انتخاب نمایید. (گلدان کمعمق ولی با دهانه بزرگ)
گلدان را با ترکیب خاک پیشنهادی در قسمت بالا پر نمایید.
خاک گلدان را بهخوبی آبیاری نمایید تا خاک نشست کند.
بذرها را با فاصله ۳۰ سانتیمتری از هم قرار دهید. (بذرهای پونه نیازی به پوشانده شدن توسط خاک ندارند.)
گلدان را با یک نایلون شفاف بپوشانید. (جهت حفظ رطوبت)
گلدان را به قسمت نورگیر منزل خود انتقال دهید. (لبه پنجره جنوبی)
تا زمان جوانهزنی از خشک شدن سطح خاک جلوگیری به عملآورید.
با گذشت ۷ الی ۲۰ روز از زمان کاشت، بذرها شروع به جوانهزنی میکنند.
جدا کردن شکوفهها از گیاه پونه باعث مطلوبتر شدن عطروطعم آن میگردد.
با رسیدن جوانهها به ارتفاع ۱۵ سانتیمتری میتوانید نسبت به برداشت آنها اقدام نمایید.