در حوزه بازرگانی، صادرات به معنای انتقال کالا یا خدمات از کشور مبدا به کشور مقصد و دریافت کننده است. از نظر اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران، هرگونه خروج کالا از کشور طبق قوانین و مقررات حاکم بر کشور، صادرات تلقی می‌شود. صادرات نشان دهنده میزان تعاملات هر کشور با سایر کشورهای جهان بوده و به نوعی قدرت نمایی در بخش تولید و خدمات محسوب می‌شود. به ازای صادرات محصول و خدمات، امکان تامین درآمد ارزی کشور وجود دارد. در واقع این کار برای برقراری موازنه تجاری و تعادل اقتصادی، امری اجتناب ناپذیر است. در این مطلب قصد داریم درباره مزایای صادرات و ضرورت آن صحبت کنیم.
آشنایی با انواع صادرات
پیش از آن که به مزایای صادرات بپردازیم، باید با انواع آن آشنا شویم. به طور کلی صادرات به 2 نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود که هر کدام به شکل زیر هستندو
صادرات مستقیم
معمولا شرکت‌هایی که توسط خریداران بین‌المللی به صادرات کالا یا خدمات تشویق می‌شوند یا فروشندگانی که توان پرداخت هزینه سازمان خود را دارند، از روش صادرات مستقیم استفاده می‌کنند. در واقع شرکت‌هایی قادر به انجام این روش هستند که بتوانند تمامی فعالیت‌های ضروری برای فروش محصول یا خدمات خود را در کشور مقصد را بر عهده بگیرند. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به تعیین ظرفیت بازار، پیدا کردن مشتری، تعیین کانال‌های توزیع و اقداماتی مثل آماده سازی اسناد و بیمه کردن اشاره کرد.
صادرات غیرمستقیم
بیشتر شرکت‌هایی که به تازگی قصد فعالیت‌های صادراتی دارند، از روش صادرات غیرمستقیم استفاده می‌کنند. در این روش به سرمایه خیلی کلان نیاز نیست و شرکت ملزم به استخدام فروشنده یا اجرای قراردادهای مرتبط در کشورهای خارجی نیست. از طرفی دیگر، این روش از ریسک کمتری برای شرکت‌های تازه‌کار برخوردار است.
مزایای صادرات
صادرات کالا و خدمات موجب می‌شود که شرکت‌های برای حفظ موقعیت تجاری و رقابت در بازارهای جهانی، کیفیت محصول یا خدمات خود را افزایش دهند یا برای کاهش هزینه‌های مربوط به فرآیند تولید اقدام کنند. همچنین افزایش مهارت تخصصی و دانش کارکنان شرکت‌ها به منظور تولید کالای مناسب در حد نمونه‌های خارجی، یکی دیگر از مزایای صادرات به شمار می‌رود.
اما در این میان نمی‌توان از افزایش سهم بازار و افزایش میزان تولید و به دنبال آن، افزایش فروش حتی در صورت ورود رقبا به بازار داخلی، چشم‌پوشی کرد. در چنین حالتی، حتی با افزایش رکود در بازارهای داخل کشور، همچنان دری به بازارهای پربازده خارجی باز است. سایر مزایای صادرات نیز شامل موارد زیر می‌شوند:
دریافت جوایز و حمایت‌های صادراتی از سوی دولت
تامین نیازهای وارداتی شرکت با ارزهای حاصل از صادرات
افزایش تنوع و رقابت در بازارهای فروش شرکت‌های تولیدی
گسترش دایره ارتباطات جهانی و درک فرهنگ بازارهای بین‌المللی
برای شرکت‌های تازه‌کاری که قصد بازاریابی بین‌المللی دارند، روش صادرات به خاطر ریسک پایین سیاسی، انتخاب مناسبی خواهد بود
هنگامی که اطلاعات دقیقی در خصوص ظرفیت بازار کشور مقصد در دسترس نباشد، روش صادرات یک استراتژی بی‌نقص برای ورود به بازار خواهد بود
از طریق صادرات، شرکت‌ها می‌توانند به کمک واسطه‌های مستقل، نحصول یا خدمات خود را در کشورهای خارجی به فروش برسانند و برای داشتن کنترل بیشتر روی فعالیت‌های بازاریابی، از طریق کانال‌های توزیع اقدام به فروش محصولت خود کنند
در صورتی که شرایط در بازار کشورهای مقصد مساعد باشد، شرکت‌ها از طریق صادرات می‌توانند فعالیت‌های تولیدی خود رابه کشور مورد نظر انتقال دهد
روش صادرات به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که با آشفتگی وضعیت سیاسی یا اقتصادی کشور مقصد، روابط خود را بدون متحمل شدن ضرر و زیان خاصی، قطع کنند
صادرات چه ریسک‌هایی دارد
حال که درباره مزایای صادرات صحبت کردیم، ممکن است برای آینده کسب و کار خود، نقشه‌هایی داشته باشید، اما بهتر است با ریسک‌های این کار نیز آشنا شوید. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
نوسانات شدید قیمت ارز ممکن است آثار مخربی بر میزان درآمد یک شرکت صادرکننده داشته باشد. در صورتی که صادرکننده به ازای فروش محصول یا خدمات، از کشور مقصد ارز دریافت کند و پس از آن قیمت ارز کاهش یابد، در واقع صادرکننده دچار ضرر مالی شده است
مداخلات دولتی می‌توانند تاثیر منفی بر روند صادرات یک شرکت داشته باشد. در واقع وضع تعرفه‌های گمرکی بالا موجب افزایش قیمت نهایی محصول شده و همین موضوع از پتانسیل رقابتی آن خواهد کاست
اگرچه این ریسک در مقابل شرکت‌های داخلی وجود دارند، اما کفه ترازو به سمت مزایای صادرات پایین رفته و با اتخاذ استراتژی‌های مناسب، می‌توان به سود مالی بالایی دست پیدا کرد.
چرا باید به فکر صادرات باشیم
به اعتقاد بسیاری از متخصصان، صادرات پیش از آن که برای صادرکننده مفید باشد، به چرخه اقتصادی کشور کمک می‌کند. با این کار فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد شده و دولت، درآمدهای مالیاتی خواهد داشت. اما مهم‌ترین فایده شخصی صادرات، افزایش نقدینگی است. امروزه بیشتر شرکت‌های تولیدکننده محصول و خدمات، حتی با داشتن جایگاهی ثابت در بازارهای داخلی، به سمت جهانی شدن پیش می‌روند. در واقع اگر یک شرکت تولیدی به بازار فعلی خود بسنده کند، به مشتریان خود آزادی عمل داده تا به سمت رقبایش حرکت کنند.
مراحل انجام صادرات
پس از بحث‌هایی که درباره مزایای صادرات و علل نیاز به آن داشتیم، در این بخش به صورت مختصر مراحل صادرات را نام می‌بریم:
بازاریابی در کشور مقصد
دریافت مجوزهای لازم
تعیین قیمت محصولات صادراتی توسط کمیسیون نرخ‌گذاری
صدور پروفرما
بسته‌بندی محصولات
دریافت گواهی بازرسی کالا
صدور فاکتور و اخذ گواهی مبدا
عقد قراردادهای بیمه و حمل‌ونقل
اظهار کالا به گمرک کشور
ارسال کالای صادراتی
دریافت گواهی صدور
منبع : سایت بازرگانی الین