آشنایی با وقف ملک و انواع املاک وقفی
وقف ملک
در این مقاله به تعریف و بررسی وقف ملک و انواع ملک وقفی یا موقوفی خواهیم پرداخت. برای آشنایی بیشتر با مسائل حقوقی این نوع از ملک با ما همراه باشید.
وقف ملک به چه معناست؟
زمانی که مالک، قسمتی از مال خود را وقف می‌کند به اصطلاح آن را حبس کرده است. وقف ملک باعث می‌شود نتوانید آن را فروخته یا خریداری کنید. به زبان ساده‌تر وقف املاک به معنی بخشش ملک به شخص و یا مؤسسات است. منافع ملک وقفی حتما باید به مصرف خاص و مورد نظر وقف‌کننده برسد.
انواع ملک وقفی یا موقوفی
ملک موقوفی بر اساس منفعت به دو دسته تقسیم می‌شود:
۱. وقف ملک عام
املاکی که برای عموم مردم وقف شده باشد؛ مانند مدرسه، مسجد، مراکز درمانی و …
۲. وقف ملک خاص
املاکی که در مورد شخص یا اشخاص خاصی مثل اولاد یا اعضای خانواده وقف شده باشد.املاک موقوفی
احکام وقف ملک
۱. زمانی که ملکی را وقف می‌کنید دیگر اجازه فروش یا بخشیدن آن به دیگری وجود ندارد. همچنین ملک وقفی بعد از فوت شخص به کسی ارث نمی‌رسد.
۲. واقف باید عاقل و بالغ بوده و مجبور به انجام این کار نباشد. درواقع با اختیار و نیت خود دست به انجام این کار بزند.
۳. اگر واقف، ملکی را برای منافع فقرا وقف کرده و متولی معین نکند اختیار آن ملک با حاکم شرع است.
۴. اگر متولی مشخص شده خیانت در امانت کند و منافع ملک وقفی را در راه دیگری خرج کند حاکم شرع، امینی را در کنار او مسئول امور می‌کند. اگر باز هم به خیانت ادامه دهد او را عزل و فرد امینی را جایگزین او می‌کند.املاک اوقافی
ساخت‌وساز املاک وقفی یا موقوفی
املاک موقوفی توسط صاحب ملک وقف می‌شود. پس از وقف برای منظور خاصی و به اداره اوقاف یا بعضی دیگر از ادارات سپرده می‌شود. اداره اوقاف، این املاک را به صورت ۹۹ ساله به افراد اجاره می‌دهد. این افراد باید سالیانه مبلغ کمی را بابت اجاره به اداره اوقاف پرداخت کنند. نکته دیگر اینکه تنها با مجوز اداره اوقاف یا شخص وقف‌کننده اجازه ساخت ساختمان وجود خواهد داشت.
نکته مهم دیگر اینکه اگر ساخت‌وساز در املاک موقوفی بدون اجازه متولی انجام شود متولی می‌تواند به دادگاه شکایت کند. در واقع برای انجام هر گونه اقدامی چه در خصوص خرید، فروش اعیان، اجاره و یا ساخت‌وساز نیاز اجازه متولی ضروریست. بنابراین اجاره‌نامه در این گونه معاملات بسیار مهم است.
خرید و اجاره املاک وقفی یا اوقافی
در خرید ملک با اسناد ملکی ساده، فرد، صاحب عرصه (زمین) و اعیان (هوای بالای زمین و ساختمان ساخته شده) است. این مسئله در املاک موقوفی کمی متفاوت است. در ملک اوقافی، خریدار تنها صاحب اعیان ملک موقوفی می‌شود. اگر ملک وقفی را برای خرید انتخاب کرده‌اید باید به این نکته توجه داشته باشید. عرصه در این املاک زیر نظر اداره اوقاف به شما اجاره داده می‌شود.
در اجاره‌نامه املاک موقوفی باید تمام شرایط و اختیارات مستأجر در خصوص ملک وقفی مشخص شده باشد. به دلایل املاک موقوفی نسبت به دیگر املاک از قیمت مناسب‌تری برخوردار است. بعضی از افراد نیز معتقدند نماز در املاکی اوقافی مشکل دارد. مسئولیت این مورد به عهده اداره اوقاف و حکم آن بر اساس مرجع تقلید شماست.وقف ملک
اسناد وقفی یا موقوفی
در اسناد ملکی ساده شما ۶ دانگ ملک به نامتان شده و اختیارات کاملی در خصوص ملک خواهید داشت. در اسناد وقفی اختیار تام برای انجام هرگونه اقداماتی نداشته و برای انجام هرگونه اقدام نیاز به اجازه متولی یا اداره اوقاف است. علاوه بر این سالانه باید اجاره بسیار کمی به اداره اوقاف پرداخت کنید. از نظر ارزش ملک اسناد وقفی از ارزش کمتری نسبت به اسناد ملکی معمولی برخوردار است. در زمان فروش نیز شاید برای مشتری پیدا کردن کمی به مشکل بر بخورید.