جهان هستی


جهان هستی فعل خدا و مظهر تجلّی قدرت اوست. همه موجودات عالم، با اراده خدا خلق گردیده است و چون همه عالم هستی، مخلوق است و مخلوق هم همیشه به خالق خود نیاز دارد بنابر این هر لحظه از سوی خدای تعالی هستی خود را دریافت می کنند در نتیجه همه آفرینش به خدا تعلق دارد. این حقیقت خداوند با چند سؤال و جواب تبییت فرموده است: « قُلْ لِمَنِ الأَرْضُ وَ مَنْ فِیهَا إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ* سَیَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ* قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ* سَیَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلا تَتَّقُونَ* قُلْ مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ یُجِیرُ وَ لایُجَارُ عَلَیْهِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ* سَیَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّی تُسْحَرُونَ؛ بگو: اگر می­ دانید [بگویید] زمین و هر که در آن است به چه کسی تعلق دارد؟ خواهند گفت: به خدا؛ بگو: آیا عبرت نمی گیرید؟ بگو: پروردگار آسمان­ های هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ کیست؟ خواهند گفت: خدا؛ بگو: آیا پرهیزگاری نمی کنید؟ بگو: فرمانروایی هر چیزی به دست کیست و اگر می­ دانید [کیست آنکه] او پناه می دهد و در پناه کسی نمی رود؟ خواهند گفت: خدا، بگو پس چگونه دستخوش افسون شده اید؟»(مؤمنون، آیات۸۹ـ84)

بعید نیست ابیات زیر مخزن الاسرار از این آیات الهام گرفته شده باشد.

ای همه هستی زتو پیدا شده خاک ضعیف از تو توانا شده

زیرنشین علمت کاینات ما بتو قائم چو تو قائم بذات

هستی تو صورت پیوند نی تو بکس و کس بتو مانند نی

آنچه تغیر نپذیرد توئی وانکه نمردست و نمیرد توئی

ما همه فانی و بقا بس تو راست ملک تعالی و تقدس تو راست

نظامی